Από τη σταφίδα στο Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο
Το αγαπημένο γλύκισμα των Βρετανών το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ήταν η πουτίγκα. Για δεκαετίες είχε υπερισχύσει η νόστιμη συνταγή με σταφίδες, που τις εισήγαγαν από τη μοναδική τότε παραγωγό χώρα, την Ελλάδα. Το πιο μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου ήταν καλυμμένο με αμπέλια, κι από το περιβόητο σταφύλι τους γινόταν η πολύτιμη σταφίδα…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 102 (B' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ένας «μπάτλερ» στη θέση της Ρούσεφ
Λίγους μήνες πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες στη Βραζιλία, οι ειδήσεις από τη μεγαλύτερη λατινοαμερικανική χώρα έχουν να κάνουν με άλλους αγώνες και αρκετές, ίσως δευτερεύουσες, μοιάζουν βγαλμένες από τη φαντασιακή λογοτεχνία της ευρύτερης περιοχής. Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος είναι πια παρελθόν και ο αντικαταστάτης της, απόγονος λιβανέζων προσφύγων, «ποιητής», λάτρης ωραίων γυναικών, εύπορος των παρασκηνίων της πολιτικής για χρόνια, δοκιμάζει τις δυσκολίες του προσκηνίου. Η χώρα συγκλονίζεται από διαδηλώσεις στις μεγαλύτερες πόλεις, υποστηρικτές της πρώην αντάρτισσας Ντίλμα Ρούσεφ μιλούν για «πραξικόπημα», οι ελπίδες για παγκόσμιο ρόλο των λεγόμενων BRICS έχουν πέσει σε… κατάθλιψη και η χαμηλή τιμή του πετρελαίου φαίνεται να καθορίζει αρνητικές εξελίξεις σε μία ακόμη χώρα, που ονειρεύτηκε την πρόοδο και την ευημερία μέσω αριστερής επιλογής – ό,τι κι αν σημαίνει αυτό σήμερα…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 102 (B' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα
Ένα από τα μεγάλα στοιχήματα της κυβέρνησης –ίσως, μάλιστα, το μεγαλύτερο– είναι να αποδείξει εάν διαθέτει στην «ομάδα» της σοβαρούς ανθρώπους, με όραμα, που θα αναλάβουν να διοικήσουν το νέο υπερταμείο για την αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και μόνο…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 102 (B' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ο νευρικός εραστής Κυριάκος
Συνταγματικά, πολιτικά, θεσμικά, αλλά και με βάση την κοινή λογική, η αξιωματική αντιπολίτευση παίζει καθοριστικό ρόλο όχι μόνο στην ποιότητα της πολιτικής αντιπαράθεσης αλλά και στην πορεία της χώρας. Κι αυτό, όχι μόνο γιατί, ως επερχόμενη κυβέρνηση, προϊδεάζει με τη σημερινή πολιτική της για το κυβερνητικό της αύριο, αλλά και γιατί έχει τη δυνατότητα να επηρεάζει άμεσα το γενικό κλίμα. Με απλά λόγια, άλλη κατάσταση –στο πολιτικό σκηνικό, στην οικονομία, στην κοινωνία– με μια αντιπολίτευση ήρεμης δύναμης, και εντελώς άλλη με μια αντιπολίτευση νευρική και επιθετική…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 102 (B' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η Έβελιν πέφτει…
Μάιος του 1947. Ένα λευκό μεταξωτό μαντήλι έπεφτε από ψηλά. Πλησίαζε στο έδαφος, όταν το πήρε είδηση ο αστυνομικός που περιπολούσε στην 34η οδό, ακριβώς κάτω από το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ. Το κοιτούσε προσπαθώντας να καταλάβει από πού ακριβώς ερχόταν. Ξαφνικά, άκουσε έναν δυνατό κρότο, σαν κάτι να έπεφτε με ορμή πάνω σε κάτι άλλο. Μια σύγκρουση, νόμιζε στην αρχή, αυτοκινήτων, εξαιτίας κάποιων απρόσεκτων οδηγών. Το πλήθος είχε μαζευτεί ήδη στο σημείο και κοιτούσε αποσβολωμένο. Άνοιξε δρόμο για να δει και ο ίδιος: Πάνω στο καπό μιας μαύρης Κάντιλακ των Ηνωμένων Εθνών, μια γυναίκα ξαπλωμένη, σα να κοιμόταν…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 102 (B' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Θάνος Μικρούτσικος – Μίλτος Πασχαλίδης
«Κανένα τραγούδι δεν έκανε τον καπιταλισμό σοσιαλισμό, κανένα θεατρικό έργο δεν έκανε τη φεουδαρχία καπιταλισμό»
Το φετινό καλοκαίρι ο Θάνος Μικρούτσικος και ο Μίλτος Πασχαλίδης βρίσκονται ξανά στη σκηνή, έπειτα από το μακρινό 2008, και θα ταξιδέψουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό με πυξίδα τους τα «τραγούδια κοινού αισθήματος», τραγούδια που πέρασαν και έμειναν ζωντανά σε τρεις γενιές ανθρώπων…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 102 (B' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Αποσπασμένος με τροπολογία στην Ξάνθη αλλά τον ψάχνουν οι Επιθεωρητές
Μια πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση, που ξεπερνά τα ποδοσφαιρικά όρια και έχει έντονο πολιτικό άρωμα, εκτυλίσσεται τον τελευταίο καιρό στην Ξάνθη με επίκεντρο τον team manager της ποδοσφαιρικής ομάδας της Ξάνθης και γνωστό σε όλη τη χώρα, Γιώργο Κασναφέρη…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 102 (B' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Άνθρωποι στα αζήτητα…
Πλούσιο υλικό για σενάριο των X-files αποτελεί ο θάνατος κάποιων ανθρώπων, που έζησαν ανάμεσά μας επί αρκετά χρόνια, περπάτησαν δίπλα μας και πέθαναν δίχως να βρεθεί ποτέ η ταυτότητά τους και χωρίς φυσικά να τους αναζητήσει κάποιο φιλικό η συγγενικό τους πρόσωπο…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 102 (B' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Καταβολές έτους 2014 ανά προμηθευτή άνω των 30.000 € (καθαρά), όπως προκύπτουν από το πόρισμα για το ΚΕΕΛΠΝΟ
ΙΣΑΛΟΣ
Η εταιρία ΙΣΑΛΟΣ φέρεται να έχει λάβει από το ΚΕΕΛΠΝΟ ποσό ύψους 104.938,11 ευρώ. Σύμφωνα με το ΦΕΚ 7699 του 2003, στην εταιρία παίρνει μερίδιο ο δημοσιογράφος Γιάννης Μακρυγιάννης. Το 2008, σύμφωνα με το ΦΕΚ
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 102 (B' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Δικαστές και εισαγγελείς έπαιζαν τον… γιατρό εις βάρος ασθενών κρατουμένων στο «Κολαστήριο»
Δικαστές και εισαγγελείς του Πρωτοδικείου Πειραιά, αντί να εφαρμόσουν το νόμο Παρασκευόπουλου, έπαιζαν τον… γιατρό εις βάρος ασθενών κρατουμένων του Νοσοκομείου Κρατουμένων Κορυδαλλού, γνωστό ως «Κολαστήριο». Αποφάσιζαν με βάση την «κοινή πείρα» και μία δεδικασμένη απόφαση, τη στιγμή που κάποιοι μεγαλόσχημοι αποφυλακίζονταν, κάνοντας χρήση του άρθρου 110Α του Ποινικού Κώδικα πριν αυτός τροποποιηθεί.
Να εξηγήσουμε πως ο νόμος Παρασκευόπουλου για την κατάργηση των φυλακών τύπου Γ’ είχε διττή στόχευση.
Εκτός από τον τίτλο, σκόπευε στην αποσυμφόρηση των σωφρονιστικών καταστημάτων, με ευεργετικές διατάξεις για τους ασθενείς κρατουμένους με υψηλά ποσοστά αναπηρίας.
Συγκεκριμένα, στο άρθρο 110Α παρ. 2 του ΠΚ σημειώνεται: «Η απόλυση χορηγείται, ανεξαρτήτως… β) στους κατάδικους με ποσοστό αναπηρίας εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω. Σε περίπτωση πρόσκαιρης κάθειρξης, απαιτείται να έχει εκτιθεί το ένα πέμπτο (1/5) της ποινής».
Παρ’ όλα αυτά, δικαστές και εισαγγελείς φέρονται να είχαν άλλη άποψη από τον νομοθέτη, καθώς σε γνωμάτευσή τους (Συμβ. Πλημμ/κών Πειραιά αρ. πρωτ. 636/15) χαρακτηρίζουν το νόμο «κερκόπορτα σε βάρος της Δημόσιας Τάξης».
Το Hot Doc δημοσιεύει τρία βουλεύματα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Πειραιά, τα οποία απέρριπταν την υπό όρον απόλυση ισάριθμων ασθενών κρατουμένων. Οι δύο αιτούντες πάσχουν, μεταξύ άλλων, από HIV και ο τρίτος από κίρρωση του ύπατος, έχοντας – σύμφωνα με τα πιστοποιητικά αναπηρίας από το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) – 67% ποσοστό αναπηρίας ή και παραπάνω, ενώ παράλληλα είχαν εκτίσει το 1/5 της ποινής τους.
Απόφαση με βάση την «κοινή πείρα»
Η διαδικασία είναι απλή. Εφόσον ο κρατούμενος πληροί τις προϋποθέσεις, κάνει το ανάλογο αίτημα στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών ή Εφετών, ανάλογα αν έχει καταδικασθεί σε πρόσκαιρη ή ισόβια κράτηση αντίστοιχα.
Στη συνέχεια, ο εισαγγελέας εξετάζει την αίτηση και κάνει τη σχετική πρόταση προς το Συμβούλιο, το οποίο παίρνει και την τελική απόφαση.
Στην περίπτωση του κατάδικου Ιωάννη Μάχου, η εισαγγελέας Πρωτοδικών,Μαρία Σπυροπούλου, έλαβε τον πίνακα υπολογισμού έκτισης ποινής από τη διευθύντρια του ΝΚΚ, που αποδείκνυε ότι ο Μάχος είχε εκτίσει το 1/5 της ποινής. Έτσι, σημείωσε στην πρότασή της προς το Συμβούλιο ότι η γνησιότητα του πιστοποιητικού αναπηρίας από το ΚΕΠΑ ελέγχθηκε από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά.
«Ο εν λόγω κρατούμενος, μετά από αξιολόγηση από Πρωτοβάθμια Υγειονομική Επιτροπή του ΚΕΠΑ πάσχει από σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας υπό αντιρετροϊκή αγωγή (φέρει ποσοστό αναπηρίας 50%), διαταραχή προσωπικότητας σε έδαφος χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών, χρόνια ηπατίτιδα C άνευ αγωγής, το συνολικό δε ποσοστό αναπηρίας ανέρχεται σε 75% κατά ιατρική πρόβλεψη από 1/3/2014 έως 29/2/2016», αναφέρει η εισαγγελέας, προτείνοντας προς το Συμβούλιο αφενός την απόλυση υπό όρο τουΙωάννη Μάχου και αφετέρου την απαγόρευση εξόδου του από τη χώρα, όπως άλλωστε ορίζει ο ΠΚ.
Το Συμβούλιο, που συνεδρίασε υπό τον πρόεδρο των Πρωτοδικών, Ηλία Πολλάκη, δεν συμφώνησε με το σκεπτικό της εισαγγελέως. Στο βούλευμα με αριθμό 563/2015 γίνεται αρχικά μία ανυπόστατη – σύμφωνα με τις καταγγελίες – ερμηνεία του νόμου, καθώς υπογραμμίζεται ότι «των προβλεπόμενων πρόσθετων μέτρων επιείκειας τυγχάνουν οι κρατούμενοι εκείνοι, οι οποίοι οριστικά, με βάση τα επιστημονικά δεδομένα της παρούσας στιγμής, ευρίσκονται σε κατάσταση βαριάς αναπηρίας και όχι εκείνοι των οποίων η κατάσταση της υγείας τους είναι βάσιμα δυνατό να διαφοροποιηθεί». Παράλληλα, το Συμβούλιο χρησιμοποίησε ως υποστηρικτικό στοιχείο για την απόφασή του το απορριπτικό βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Πειραιά με αριθμό 117/2015.
Το Συμβούλιο διατηρούσε και επιφυλάξεις για το πιστοποιητικό αναπηρίας του ΚΕΠΑ, αφού επισημαίνεται στο βούλευμα: «Δεν προκύπτει αν αυτό το ποσοστό αναπηρίας είναι μόνιμο και μη αναστρέψιμο στο μέλλον ή εάν επιδέχεται βελτίωση και σε ποιο βαθμό», μία παράμετρος που όπως αποδείχθηκε παραπάνω δεν αναφέρεται στην παρ. 2 του άρθρου 110Α.
Η παραπάνω θέση υποστηρίχτηκε με το επιχείρημα ότι μόνο για το σύνδρομο επίκτητης ανοσιολογικής ανεπάρκειας αναγράφεται συγκεκριμένο ποσοστό (50%), χωρίς να γίνεται το ίδιο για την ηπατίτιδα C και τη διαταραχή προσωπικότητας.
Επιπρόσθετα, έγινε επίκληση στην «κοινή πείρα», με τα μέλη του Συμβουλίου να αποδεικνύουν πως έχουν και ιατρικές εκτός από νομικές γνώσεις.
«Δεδομένου μάλιστα ότι η τελευταία αυτή πάθηση (σ.σ. διαταραχή προσωπικότητας), σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, δεν έχει πάντοτε μόνιμο χαρακτήρα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις επιδέχεται βελτίωση υπό την παροχή κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής», τονίζει το Συμβούλιο, ξεχνώντας ενδεχομένως να σημειώσει και την κατάλληλη συνταγή φαρμάκων στον ασθενή…
Για τους παραπάνω λόγους το Συμβούλιο διέταξε την προσκομιδή νεότερης διευκρινιστικής γνωμοδότησης από το ΚΕΠΑ για τον κατάδικο Ιωάννη Μάχο, έτσι ώστε να διευκρινίζεται με κάθε λεπτομέρεια το ποσοστό αναπηρίας για κάθε νόσο – πάθησή του, το σύνολο των οποίων ήταν 75%.
«Είναι φορέας του AIDS ή νοσεί;»
Η επόμενη περίπτωση αφορά τον κατάδικο Φερεδή Τζόρτζα, ο οποίος πάσχει και αυτός από HIV αλλά και χρόνια ηπατίτιδα, με το ποσοστό αναπηρίας του να υπολογίζεται από το ΚΕΠΑ σε 67%, ενώ είχε εκτίσει το 1/5 όπως ορίζει ο νόμος.
Η αίτησή του απορρίφθηκε από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Πειραιά, λόγω και της αρνητικής εισήγησης (αρ. πρότασης 348/2015) που έκανε η εισαγγελέας, Χαρίκλεια Θάνου. Η κ. Θάνου εξηγεί την αρνητική της εισήγηση ως εξής: «Ωστόσο, στη γνωμάτευση δεν αναφέρεται εάν ο ως άνω κρατούμενος νοσεί από σύνδρομο επίκτητης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας, σύμφωνα με την ακριβή διατύπωση του ως άνω άρθρου 110Α ΠΚ, ή είναι απλός φορέας του ως άνω συνδρόμου, με αποτέλεσμα να μην διαπιστώνεται εάν πληρούται στο πρόσωπο του αιτούντως κρατουμένου η προϋπόθεση που τίθεται από το άρθρο 110Α παρ. 2 α’ του ΠΚ. Επομένως, πρέπει να απορριφθεί από το Συμβούλιό σας». Κοινώς, δηλαδή, η κ. Θάνου θέτει το ερώτημα: Είναι φορέας του AIDS ή νοσεί;
Τελικά, ο κρατούμενος αποφυλακίστηκε αρκετό καιρό αργότερα, κάνοντας χρήση του ν.4322 του ΠΚ, αφού ολοκλήρωσε τα 2/5 της θητείας του.
Στην τρίτη περίπτωση, ο κρατούμενος Στέφανος Κατσούρας έχει ποσοστό αναπηρίας 75%, λόγω κίρρωσης του ύπατος μη αντιρροπούμενης, χρόνιας ενεργού ηπατίτιδας Β, ιστορικό λήψεως τοξικών ουσιών, πρόσφατη υπαραχνοειδή αιμορραγία και λήψη αντιεπιληπτικής αγωγής, έχοντας εκτίσει το 1/5 της ποινής του.
Η εισαγγελέας Πρωτοδικών, Ζωή Νιοκολάου, κάνει αρνητική εισήγηση, λαμβάνοντας τα εύσημα από το Συμβούλιο, που συγκροτήθηκε υπό τον πρόεδρο Πρωτοδικών, Ηλία Σταυρόπουλο. Η κ. Νικολάου επικαλείται αφενός ότι το ποσοστό αναπηρίας του κρατουμένου δεν έχει αναγνωρισθεί αορίστως «αλλά κατά ιατρική πρόβλεψη από 12/6/2015 έως 30/6/2016» και αφετέρου το δεδικασμένο του βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Πειραιά αριθμ.117/2015, όπως και στην περίπτωση του κρατούμενου Ιωάννη Μάχου.
Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο απορρίπτει με το βούλευμα 751/2015 την αίτηση του κρατουμένου, με την εισαγγελέα να επαινείται από το Συμβούλιο για τις «ορθές και νόμιμες σκέψεις της».
Ένας νόμος που εφαρμόστηκε για λίγους μήνες
Το ερώτημα που προκύπτει είναι: από πότε δικαστές και εισαγγελείς έχουν το δικαίωμα να προβαίνουν σε ιατρικές γνωματεύσεις, με πρόσχημα την «κοινή πείρα», υπερβαίνοντας τον ευδιάκριτο διαχωρισμό μεταξύ νομικής και ιατρικής επιστήμης;
Αν η Δικαιοσύνη λειτουργούσε με κύριο άξονα τις δεδικασμένες υποθέσεις, τότε όλοι όσοι καλούνται να εφαρμόσουν το νόμο θα ήταν ανεπάγγελτοι, αφού οι πολίτες θα έπρεπε απλά να ανατρέξουν στο αρχείο για να δουν την απόφαση που είχε παρθεί για μία παρόμοια υπόθεση. Κάποιος εύλογα θα ισχυριστεί ότι οι νόμοι δεν αποτελούν σταθερές, αφού δέχονται τροποποιήσεις. Σαφώς.
Δεν συνεπάγεται, όμως, ότι κάθε δικαστική υπόθεση είναι ίδια, οπότε το δεδικασμένο είναι ένα σημείο αναφοράς.
Ο νόμος Παρασκευόπουλου ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2015, όμως, σύμφωνα με τις πληροφορίες, για το Πρωτοδικείο Πειραιά ίσχυσε μέχρι τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Ίσως για τέτοιου είδους πρακτικές το Υπουργείο Δικαιοσύνης συμπεριέλαβε την αντικατάσταση της παραγράφου 4 του άρθρου 110Α στο νομοσχέδιο για το Σύμφωνο Συμβίωσης.
«Εάν πρόκειται για πρόσκαιρη αναπηρία ο αρμόδιος εισαγγελέας υποβάλλει ένα (1) μήνα πριν τη λήξη του προσδιοριζόμενου χρόνου αναπηρίας στο αρμόδιο συμβούλιο την πρότασή του για την επανεξέταση της, χορηγηθείσας απόλυσης υπό όρο», αναγράφεται στο νομοσχέδιο, αποσαφηνίζοντας πως ο κρατούμενος θα περνάει και πάλι από πραγματογνωμοσύνη ή από αρμόδιο ΚΕΠΑ για την εκ νέου διακρίβωση του ποσοστού αναπηρίας, όντας όμως υπό όρο απόλυση.
Το πιο ειρωνικό είναι πως για μεγαλόσχημους κατάδικους του «λευκού κολάρου» ο νόμος τηρείται κατά γράμμα. Την αρχή έκανε ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ενώ πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό του πρώην υπουργού της Κύπρου, Ντίνου Μιχαηλίδη, ο οποίος είχε καταδικασθεί για τις μίζες που μετέφερε για τα εξοπλιστικά επί Τσοχατζόπουλου.
Tο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου έχει επιβάλει αρκετές χιλιάδες ευρώ πρόστιμα για τις συνθήκες κράτησης, ενώ αναμένονται κι άλλες αποφάσεις από νεότερες προσφυγές κρατουμένων στο «Κολαστήριο».
Τέλος, οι ασθενείς κρατούμενοι στο «Κολαστήριο» απέστειλαν πριν λίγες εβδομάδες επιστολή διαμαρτυρίας προς την πρόεδρο και την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, καταγγέλλοντας τις πρακτικές και τις αποφάσεις των δικαστικών λειτουργών του Πειραιά.
Το Hot Doc επικοινώνησε με την προϊστάμενη της Διεύθυνσης Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας, Ελένη Νιαρχάκου, η οποία απάντησε σε σχετική ερώτηση πως «υπάρχει ένας καταρχήν διαχωρισμός βάσει του Κανονισμού Ασφαλιστικής Αρμοδιότητας του ΙΚΑ, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα αρχίσουμε να λέμε: «HIV 50%, ηπατίτιδα 10% «», ξεκαθαρίζοντας πως μία νόσος δεν μπορεί να αποτυπωθεί με αμιγώς μαθηματικούς όρους.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #101, το Μάιο του 2016
Extra Hot άρθρο
Ο κολοσσός που θέλει να ελέγξει την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων
Παγκόσμιο γενετικό πείραμα; Έλεγχος της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων και κατ’ επέκταση ολόκληρης της ανθρωπότητας; Ή απλώς μια πολυεθνική εταιρία που ξέρει να κινείται καλά στις παρυφές της εξουσίας; Η εταιρία παραγωγής γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών Monsanto είναι ίσως από τις λίγες εταιρίες που η δράση τους έχει ξεσηκώσει εκατομμύρια διαμαρτυρίες ανά τον κόσμο.
Μετρώντας ήδη πάνω από 110 χρόνια ζωής, ο αμερικανοεβραϊκός κολοσσός έχει κατορθώσει να κρατά τα ηνία στον χώρο των εταιριών παραγωγής γενετικά τροποποιημένων οργανισμών παγκοσμίως. Με 17.500 και πλέον υπαλλήλους και με πωλήσεις που ξεπερνούν τα 12 δισ. δολάρια, δείχνει να μην έχει επηρεαστεί διόλου από τη διεθνή οικονομική κρίση.
Η λειτουργία της θυμίζει καλοστημένο σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας. Με τη μόνη διαφορά ότι το σενάριο περιλαμβάνει τα πάντα: Χρήμα, επιρροή, εξουσία, πολιτικές πιέσεις, διαφθορά, χρηματισμό και μια αίσθηση σιδερένιας πυγμής στις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο.
Η εταιρία διαθέτει ενεργή παρουσία και στη χώρα μας. H δραστηριότητά της αφορά κυρίως τον χώρο του φυτοφαρμάκου, μέσω της διάθεσης και της εμπορίας του ζιζανιοκτόνου Roundup. Πρόκειται για ένα από τα πιο διαδεδομένα ζιζανιοκτόνα, το οποίο χρησιμοποιείται στην ελληνική γη τα τελευταία χρόνια και το οποίο έχει δεχτεί ουκ ολίγες φορές κριτική, αναφορικά με πιθανές παρενέργειες στον ανθρώπινο οργανισμό.
Αν και η παρουσία της εταιρίας είναι διακριτική, παραμένει πιστή στις επιταγές της μητρικής εταιρίας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Kατά το παρελθόν έχει προσπαθήσει αρκετές φορές να επηρεάσει τη στάση της χώρας σε κρίσιμες ψηφοφορίες στην ΕΕ που αφορούν τα μεταλλαγμένα. Καλά γνωρίζοντες του παρασκηνίου θυμούνται τα στελέχη της Monsanto σε αλλεπάλληλα ραντεβού με υπουργούς, προκειμένου να μεταφέρουν τις επιθυμίες της εταιρίας. Και όσο για τις πιέσεις που ασκούνταν, αυτές χαρακτηρίζονταν ως αφόρητες, καθώς πολλές φορές επιστρατεύονταν υψηλές γνωριμίες και δαιδαλώδεις φιλίες από την αμερικανική πολιτική σκηνή.
Τις στενές επαφές της Monsanto με τα υψηλά κλιμάκια της αμερικανικής πολιτικής ελίτ επιβεβαιώνει ένα περιστατικό που έλαβε χώρα πριν από κάποια χρόνια, όταν επιτετραμμένος της αμερικανικής πρεσβείας στη χώρας μας ήταν ο πρώην πρέσβης Τόμας Μίλερ. Τότε, ανώτατα στελέχη της Monsanto πραγματοποίησαν ταξίδι-αστραπή στο σπίτι του κ. Μίλερ με ιδιωτικό αεροσκάφος, για μία μόνο ημέρα. Το τι ακριβώς συζητήθηκε σε εκείνο το δείπνο είναι κάτι που ουδείς γνωρίζει, ωστόσο το γεγονός ότι η αφρόκρεμα του κολοσσού επισκέφτηκε τον απεσταλμένο των ΗΠΑ στην Ελλάδα δείχνει τη στενή σχέση μεταξύ της εταιρίας και της αμερικανικής κυβέρνησης.
Δούρειος ίππος η μεταλλαγμένη σόγια
Στην Ελλάδα η καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων προϊόντων απαγορεύεται βάσει της ελληνικής νομοθεσίας. Ο δούρειος ίππος ωστόσο για την είσοδο της Monsanto και άλλων εταιριών βιοτεχνολογίας είναι η εισαγωγή κάθε χρόνο χιλιάδων τόνων μεταλλαγμένης σόγιας, η οποία σε πρώτη όψη φαντάζει εντελώς αθώα. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, μόνο το 2011 η χώρα μας εισήγαγε περί τους 571.000 τόνους σόγιας. Από αυτούς, το 70%, δηλαδή περί τους 400.000 τόνους, αποτελούσαν μεταλλαγμένη σόγια, της οποίας οι σπόροι ελέγχονται από παγκόσμιους κολοσσούς βιοτεχνολογίας, με τη μερίδα του λέοντος να κατέχει η Monsanto.
Η μεταλλαγμένη σόγια χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στην κτηνοτροφία και κυρίως στην εκτροφή πουλερικών και χοιρινών. Λόγω της υψηλής της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη, που μπορεί να αγγίξει ακόμη και το 40%, γίνεται ανάρπαστη τόσο από κτηνοτρόφους όσο και από μεγάλες εταιρίες παραγωγής ζωικών προϊόντων.
Μεγάλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και συσκευασία γαλακτοκομικών προϊόντων, καθώς επίσης και εγχώριες εταιρίες πουλερικών, χρησιμοποιούν, σύμφωνα με στοιχεία της Greenpeace, μεταλλαγμένη σόγια αφειδώς στην εκτροφή των ζωοειδών. Ο κίνδυνος όμως παραμονεύει. Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η Monsanto λειτουργεί αθόρυβα αλλά μεθοδικά, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να δράσει.
Το πρόβλημα είναι διττό και αφορά κυρίως τον έλεγχο της παραγωγής τροφίμων. Κάτι που η μητρική Monsanto προσπαθεί εδώ και δεκαετίες να καταφέρει. Από τη μία, ανυποψίαστοι αγρότες προμηθεύονται μεταλλαγμένους σπόρους για καλλιέργεια από την εταιρία, οι οποίοι υπόσχονται υψηλές αποδόσεις. Ωστόσο, την επόμενη χρονιά, ο αγρότης, εφόσον επιθυμεί να καλλιεργήσει ξανά τον ίδιο σπόρο, θα πρέπει να τον προμηθευτεί αποκλειστικά από την εταιρία, καθώς η διάρκεια ζωής του σπόρου είναι μονοετής εκ κατασκευής του.
Από την άλλη, όταν το σύνολο της κτηνοτροφικής παραγωγής βασίζεται στη μεταλλαγμένη σόγια, τότε δημιουργείται ένας κίνδυνος εξάρτησης από τις εταιρίες βιοτεχνολογίας όπως η Monsanto. Πιο απλά, η εταιρία δεν ελέγχει το τελικό προϊόν, αλλά ελέγχει έμμεσα όλα τα στάδια παραγωγής.
«Τα βασικά προβλήματα είναι διπλής φύσης. Αφενός πριν από λίγο καιρό παρουσιάστηκε στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου μια πρώτη μελέτη, η οποία τεκμηριώνει ότι η χρήση μεταλλαγμένης σόγιας μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας. Αφετέρου, εάν ισχύσει το άνοιγμα στα μεταλλαγμένα, θα υπάρξει ένα ιδιόμορφο πατρονάρισμα των σπόρων. Κάθε αγρότης θα καλείται να αγοράσει νέους σπόρους για την ετήσια σοδειά. Η ανθρώπινη εφευρετικότητα, δηλαδή, αντί να κάνει τους σπόρους να αντέχουν, τους κάνει να πεθαίνουν, στοχεύοντας αποκλειστικά στο κέρδος και εμμέσως στον έλεγχο της παραγωγής των τροφίμων», υπογραμμίζει στο Hot Doc ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένης.
Παράλληλα, η εισαγωγή χιλιάδων τόνων μεταλλαγμένης σόγιας κρύβει και μια άλλη πτυχή. Το κόστος για το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας είναι τεράστιο, καθώς κάθε χρόνο απαιτείται περί το 1,5 δισ. ευρώ προκειμένου να εισαχθούν οι τεράστιες ποσότητες που απαιτούνται για την ελληνική κτηνοτροφία.
Αντιδράσεις από αγρότες και οικολογικές οργανώσεις Ενάντια στην εξάπλωση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, είτε ως τρόφιμα είτε ως ζωοτροφές, έχουν ταχθεί στη χώρα μας τόσο οικολογικές οργανώσεις όσο και ο αγροτικός κόσμος της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΠΑΣΕΓΕΣ με ψήφισμά της έχει ταχθεί ανοιχτά κατά της εξάπλωσης των μεταλλαγμένων οργανισμών από το 2007 και ανθίσταται σε κάθε προσπάθεια εισόδου των μεταλλαγμένων στη χώρα μας.
Και αυτό λόγω «της αβεβαιότητας και της ασάφειας των επιστημονικών πειραμάτων και ερευνών, που μέχρι σήμερα δεν μπορούν να εγγυηθούν την υγιεινή διατροφή των καταναλωτών, ούτε είναι φυσικά δυνατό να ελεγχθεί η χρήση γενετικά τροποποιημένων προϊόντων που δεν προορίζονται για ανθρώπινη χρήση».
Είναι χαρακτηριστικό ότι, τον Φεβρουάριο του 2002, η Αμερικανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών κατέληξε στο συμπέρασμα πως η κυκλοφορία των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών στην Αμερική διέπεται από ανακολουθίες. Λίγο πιο πριν είχε διαπιστωθεί ότι καλαμπόκι μη εγκεκριμένο για ανθρώπινη χρήση είχε χρησιμοποιηθεί σε πολλά τρόφιμα, με αποτέλεσμα περισσότερες από 300 εταιρίες παραγωγής τροφίμων να αναγκαστούν να αποσύρουν τα είδη τους από τα αμερικανικά καταστήματα λιανικής πώλησης.
Επιπλέον, οικολογικές οργανώσεις, όπως για παράδειγμα η Greenpeace, και χιλιάδες πολίτες έχουν ζητήσει από τις εγχώριες κτηνοτροφικές μονάδες και τις εταιρίες παραγωγής ζωικών προϊόντων να αλλάξουν πολιτική σε ό,τι αφορά το θέμα της σόγιας και να στραφούν σε εγχώρια προϊόντα, όπως για παράδειγμα το κουκί, το ρεβίθι, το μπιζέλι και το λούπινο. Τα προϊόντα αυτά, εκτός του γεγονότος ότι είναι ελληνικά, έχουν και πολύ χαμηλότερο κόστος σε σχέση με την εισαγόμενη σόγια.
Επιπλέον, αυτό που έχει ζητηθεί είναι όλα τα ζωικά προϊόντα που περιέχουν ίχνη γενετικά μεταλλαγμένης σόγιας να περιέχουν μια ειδική σήμανση AGRO7.
Με τη σήμανση αυτή ο καταναλωτής θα μπορεί να αντιληφθεί εάν όντως το προϊόν περιέχει ίχνη γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών. Ωστόσο προς τα παρόν όλες οι εκκλήσεις έχουν μείνει στα λόγια.
Εκτός όμως από τους χιλιάδες τόνους σόγιας που εισάγονται και χρησιμοποιούνται στη ζωική παραγωγή, ίχνη σόγιας περιέχουν χιλιάδες συσκευασμένα προϊόντα στα ράφια των σουπερμάρκετ.
Γκοφρέτες, μπισκότα, παιδικές τροφές και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς, περιέχουν λεκιθίνη σόγιας. Το αν η τελευταία είναι μεταλλαγμένη ή όχι είναι κάτι το οποίο οφείλεται να αναγράφεται υποχρεωτικά πάνω στη συσκευασία για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Δεν αποκλείεται μελλοντικά η εταιρία να νομιμοποιηθεί, ώστε να πατρονάρει δεκάδες προϊόντα που περιέχουν ίχνη σόγιας, όπως άλλωστε έχει επιχειρήσει και στο εξωτερικό. «Στην Ελλάδα υπάρχει το πρωτόκολλο AGRO7, το οποίο επιτρέπει την εθελοντική σήμανση τροφίμων που έχουν αποκλείσει στην παραγωγική τους διαδικασία τις μεταλλαγμένες ουσίες», τονίζει στο Ηot Doc ο ευρωβουλευτής και προσθέτει ότι «συγκεκριμένα για το καλαμπόκι, υπάρχει ειδική σήμανση των μεταλλαγμένων στην Ευρώπη, αλλά αντιστέκεται το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην ενημέρωση για τα ζωικά προϊόντα με τροφές από μεταλλαγμένα, όπως για παράδειγμα το τυρί, το γάλα ή το βούτυρο».
Η Ελλάδα ανθίσταται σθεναρά Απέναντι στα μεταλλαγμένα η Ελλάδα διαθέτει μια διαχρονική πολιτική άρνησης, παρά τις υψηλές πιέσεις που δέχεται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το 2004 η Ελλάδα, εκπροσωπούμενη στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας από τον τότε υπουργό Γεωργίας Σάββα Τσιτουρίδη, ψήφισε αρνητικά μαζί με άλλες πέντε χώρες –Γαλλία, Πορτογαλία, Αυστρία, Δανία, Λουξεμβούργο– αναφορικά με το ζήτημα της έγκρισης άδειας εισαγωγής του γενετικά τροποποιημένου γλυκού καλαμποκιού.
Ωστόσο, σε εκείνη την ψηφοφορία ψήφισαν θετικά έξι χώρες –Ιταλία, Βρετανία, Ολλανδία, Ιρλανδία, Σουηδία, Φινλανδία–, ενώ από την ψηφοφορία απείχαν η Ισπανία και το Βέλγιο. Με τον τρόπο αυτό το Συμβούλιο των Υπουργών δεν κατέληξε σε καμία απόφαση, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, τον Μάρτιο του 2004, την εισαγωγή του γενετικά τροποποιημένου γλυκού καλαμποκιού (Βt11). Με την απόφαση αυτή καταργήθηκε το μορατόριουμ που είχε επιβληθεί στην ΕΕ για την αναστολή των διαδικασιών έγκρισης των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, το οποίο είχε υιοθετηθεί με πρωτοβουλία της Ελλάδας. Το 2010 η τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κατερίνα Μπατζελή τάχθηκε κατά της καλλιέργειας της γενετικά μεταλλαγμένης πατάτας τύπου Amflora στη χώρα μας, ενώ παράλληλα η Ελλάδα κατόρθωσε τη δυνατότητα άρνησης των μεταλλαγμένων.
«Είμαστε μέσα στις 8 χώρες που έχουμε απαγορεύσει τα μεταλλαγμένα και έχουν εγκριθεί ότι είναι Ζώνες Ελευθέρας Παραγωγής, δηλαδή όχι για μεταλλαγμένα. Οι χώρες αυτές είχαν ζητήσει να απαλλαχθούν από την υποχρέωση καλλιέργειας μεταλλαγμένων. Πριν 10 χρόνια περίπου, εφόσον απελευθερωνόταν ένα προϊόν από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό ΕΦΕΤ, τότε αυτός ο σπόρος θα έπρεπε να περάσει υποχρεωτικά για καλλιέργεια σε όλα τα κράτη μέλη. Σε όλη τη διαδικασία διαπραγμάτευσης των μεταλλαγμένων μέσα σε αυτά τα πλαίσια κατορθώσαμε να έχουμε τη δυνατότητα άρνησης μεταλλαγμένων και αυτό έχει κατοχυρωθεί», επισημαίνει στο Hot Doc η κυρία Μπατζελή.
Ποια είναι η Monsanto
Η Monsanto ιδρύθηκε το 1901 και έκτοτε έχει απασχολήσει ουκ ολίγες φορές όχι μόνο τα φώτα της δημοσιότητας αλλά και τα έδρανα των δικαστηρίων. Στον μακρύ κατάλογο των προϊόντων της περιλαμβάνονται προϊόντα που θεωρούνται επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία, ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί από τον αμερικανικό στρατό και σε πολεμικές επιχειρήσεις. Μεταξύ αυτών το PCB (πυραλένιο) ή το ζιζανιοκτόνο Agent Orange, το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στον πόλεμο του Βιετνάμ. Από το 1962 έως το 1971 οι αμερικανοί στρατιώτες χρησιμοποιούσαν το Agent Orange προκειμένου να αποψιλώσουν τη βλάστηση της ζούγκλας, η οποία αποτελούσε και τη φυσική προστασία των Βιετκόνγκ, ενώ παράλληλα κατέστρεφε τις σοδειές τους. Η τοξικότητα όμως του Agent Orange ήταν τεράστια, με θύματα ακόμη και τους ίδιους του αμερικανούς στρατιώτες, οι οποίοι λάμβαναν εντολές να τα χρησιμοποιούν δίχως και οι ίδιοι να γνωρίζουν τι ακριβώς είναι.
Πολλά από τα θύματα στράφηκαν στην αμερικανική δικαιοσύνη και έπειτα από μακροχρόνιους αγώνες κατάφεραν να δικαιωθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 1984, τα δικαστήρια των ΗΠΑ επιδίκασαν σε 250.000 δικαιούχους και τις οικογένειές τους το ποσό των 180 εκατ. δολαρίων. Από αυτά, σχεδόν τα μισά κλήθηκε να καταβάλει η Monsanto, καθώς η δική της παραγωγή διέθετε πολύ υψηλότερες τιμές συγκέντρωσης διοξίνης από την παραγωγή όλων των άλλων εταιριών.
Η Monsanto όμως και τα στελέχη της δεν φάνηκαν να πτοούνται. Λίγα χρόνια μετά η εταιρία αποφασίζει να κάνει το πρώτο της άλμα προς τη βιοτεχνολογία, με την παραγωγή της αυξητικής ορμόνης για βοοειδή (BGH και BST). Η συγκεκριμένη ορμόνη υποτίθεται ότι θα κατόρθωνε να αυξήσει την παραγωγή γάλακτος στα βοοειδή έως και 20%, εξασφαλίζοντας υπερκέρδη για όσους δραστηριοποιούνται στην κτηνοτροφία. Οι υποσχέσεις όμως αποδείχθηκαν φρούδες. Διάφορες επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι η ορμόνη ήταν άκρως επιβλαβής για την υγεία των βοοειδών, καθώς επίσης και ότι τους προκαλούσε μαστίτιδα. Παράλληλα, μια σειρά από άλλες έρευνες συνέδεσαν το γάλα BGH με την πρόκληση του καρκίνου του προστάτη και του στήθους.
Και όσο για το πώς κατόρθωσε να λάβει την απαραίτητη άδεια από τις ελεγκτικές αρχές; Οι συμπτώσεις σε αυτή την περίπτωση αποδεικνύονται διαβολικές, καθώς στελέχη του FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Ασφάλειας Τροφίμων) είχαν διατελέσει κατά το παρελθόν δικοί της υπάλληλοι.
Δικό της δημιούργημα επίσης είναι και το παρασιτοκτόνο Roundup, το οποίο κατέχει ίσως τις περισσότερες πωλήσεις ανά τον κόσμο και για το οποίο η Monsanto αναγκάστηκε να αποσύρει, το 1997, διαφημίσεις της που υποστήριζαν ότι είναι «βιοδιασπώμενο» και «φιλικό προς το περιβάλλον».
Η επέλαση των μεταλλαγμένων
Παρά τις καταδίκες όμως και τον σάλο που έχουν προκαλέσει οι παρενέργειες των δημιουργημάτων της, η Monsanto εξακολουθεί να κρατά τα ηνία στον χώρο της βιοτεχνολογίας παγκοσμίως. Αυτή τη στιγμή το 91% των σπόρων γενετικά μεταλλαγμένων προϊόντων παγκοσμίως ανήκει στην ίδια. Το μεγάλο άλμα τόσο για την ίδια όσο και για τις υπόλοιπες εταιρίες παραγωγής και εμπορίας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών συνέβη το 1998.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το New York Times Magazine, στις 28/10/1998, χαρακτήριζε τη Mοnsanto ως «Microsoft» της βιοτεχνολογίας στη γεωργία. Από τότε η εταιρία έχει ξοδέψει αστρονομικά ποσά σε διαφημιστικές εκστρατείες ανά τον πλανήτη προκειμένου να πείσει ότι η γενετική μηχανική στη γεωργία είναι η λύση στα προβλήματα υποσιτισμού της ανθρωπότητας.
Ωστόσο, τόσο επιστήμονες όσο και διεθνείς οργανώσεις ανά τον κόσμο έχουν διαφορετική άποψη. Αυτό που υποστηρίζουν είναι ότι ο αμερικανοεβραϊκός κολοσσός κινείται αργά και μεθοδικά όχι για την επίλυση του παγκόσμιου υποσιτισμού, αλλά για τον έλεγχο της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων. Πιο απλά, για τον έλεγχο ολόκληρης της ανθρωπότητας, κατά το δόγμα του Χένρι Κίσινγκερ.
Οι κινήσεις της εταιρίας μέχρι στιγμής είναι αργές αλλά μεθοδικές. Μπροστά στις αντιδράσεις που συναντά στην εξάπλωση των μεταλλαγμένων χρησιμοποιεί πλάγια μέσα. Δεν είναι λίγες οι καταγγελίες για χρηματισμούς κυβερνητικών στελεχών σε χώρες του εξωτερικού ή και για απόκρυψη ερευνών με αρνητικά αποτελέσματα για τα προϊόντα της. Ωστόσο, όπως έχει αποδείξει η μέχρι σήμερα πορεία του αμερικανοεβραϊκού κολοσσού, το κυριότερο μέσο που επιστρατεύει για την επίτευξη του στόχου της είναι η κατοχύρωση της πατέντας στις αγροτικές καλλιέργειες, μέσω δικαστικών αποφάσεων.
Πατεντάρισμα προϊόντων
Στις αρχές του περασμένου Φλεβάρη κατατέθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αίτηση για την εκδίκαση μιας υπόθεσης που πέρασε στα ψιλά των ελληνικών ΜΜΕ. Η οργάνωση «No patents on seeds», η οποία υποστηρίζεται από το γερμανικό τμήμα της Greenpeace, κατέθεσε μήνυση εναντίον της ευρωπαϊκής πατέντας ΕΡ1962578.
Η ευρωπαϊκή Αρχή Πνευματικών Δικαιωμάτων κατοχύρωσε ως ευρεσιτεχνία στον αμερικανικό κολοσσό Monsanto το ινδικό πεπόνι, ένα είδος που έχει φυσική αντίσταση στον ιό CYSDV, ο οποίος πλήττει τις καλλιέργειες πεπονιού σε όλο τον κόσμο. Πιο απλά, τα δικαιώματα καλλιέργειας του εν λόγω πεπονιού ανήκουν αποκλειστικά πλέον στη Monsanto και μόνο. Οποιοσδήποτε επιθυμεί να καλλιεργήσει το συγκεκριμένο είδος θα πρέπει να λάβει την άδεια της εταιρίας, διαφορετικά θα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο ποινής.
Όπως σημείωσε στο Hot Doc o κ. Αρσένης, «Το παράδειγμα της Ινδίας είναι γνωστό σε όλους. Κατόπιν τεράστιας κρατικής προπαγάνδας για καλλιέργεια προϊόντων με τη χρήση γενετικά τροποποιημένων σπόρων, οι οποίοι θα αύξαναν τα αγροτικά έσοδα, καθώς δεν απαιτούνταν φυτοφάρμακα, άπαντες έσπευσαν να την υιοθετήσουν. Αποτέλεσμα ήταν στη συνέχεια να μην έχουν να αποπληρώσουν τα δάνεια που σύναψαν για να αγοράσουν τους πατενταρισμένους σπόρους και να οδηγηθούν σε μαζικές αυτοκτονίες».
Μία από τις κατηγορίες που προσάπτουν πολλοί στη Monsanto είναι ότι προωθεί την τεχνολογία της παγκοσμίως, απευθυνόμενη πολλές φορές σε κοινό που εκ των πραγμάτων δεν έχει τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει οικονομικά. Σε αυτό της το εγχείρημα δέχεται συνήθως την αμέριστη συμπαράσταση των εκάστοτε κυβερνήσεων, έχοντας όμως εν συνεχεία αποτελέσματα όπως την τραγωδία της Ινδίας, που οι αγρότες, μη έχοντας τους πόρους να εξασφαλίσουν τους ακριβούς αλλά αποδοτικούς σπόρους της, πνίγηκαν στα χρέη και τα δάνεια.
Η μέθοδος της πατέντας φαίνεται ότι είναι κάτι το προσφιλές στην εν λόγω εταιρία. Πριν από ενάμιση χρόνο η εταιρία κατέθεσε αίτηση προκειμένου να κατορθώσει να αποκτήσει τα δικαιώματα πατέντας στη μαργαρίνη και τα μπισκότα.
Το σκεπτικό της ήταν ότι στα προϊόντα αυτά υπάρχουν ίχνη σόγιας, τα οποία έχουν κατοχυρωθεί στην εταιρία. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η Monsanto ζήτησε να μην επιτρέπεται έλεγχος για ίχνη γενετικά μεταλλαγμένων ουσιών στα προϊόντα που έχει κατοχυρώσει, κάτι που σημαίνει πως, έχοντας πατεντάρει ένα προϊόν σε τελικό στάδιο παραγωγής, θα έχει παράλληλα μονοπωλήσει και όλη τη διαδικασία παραγωγής του. Με τον τρόπο αυτό θα μπορεί να ελέγχει όχι μόνο το προϊόν αλλά και να χρησιμοποιεί γενετικά μεταλλαγμένα είδη στην παραγωγή του, χωρίς να υπόκειται στους ευρωπαϊκούς νόμους που δεν επιτρέπουν την εισαγωγή τους στην Ευρώπη.
Η ευρωπαϊκή Αρχή Πνευματικών Δικαιωμάτων, αν και δεν επιτρέπει την κατοχύρωση της διαδικασίας, επιτρέπει όμως την κατοχύρωση του τελικού προϊόντος. Δίνει δηλαδή το δικαίωμα σε μια τεράστια πολυεθνική να πατεντάρει ένα προϊόν ως ευρεσιτεχνία, αλλά όχι τα στάδια της παραγωγής της. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ισπανική Consejo Superior de Investigationes Cientificas έχει καταφέρει να κατοχυρώσει ως ευρεσιτεχνία το συμβατικό ηλιέλαιο, καθώς και όλα τα προϊόντα που το περιέχουν. Το 2004 το Ανώτατο Δικαστήριο του Καναδά εξέδωσε μια πρωτοφανή απόφαση που αλλάζει ίσως άρδην τα δεδομένα στον τομέα της καλλιέργειας. Ο Πέρσι Σμάισερ, ένας αγρότης, κλήθηκε να καταβάλει αποζημίωση στη Monsanto. Ο λόγος, σύμφωνα με το δικαστήριο, ήταν το γεγονός ότι ο Σμάισερ παραβίασε τα δικαιώματα πατέντας της Monsanto με το να καλλιεργήσει γενετικά τροποποιημένη ελαιοκράμβη (Round-up Ready Canola) στη γη του. Ο ίδιος ωστόσο ουδέποτε χρησιμοποίησε κανένα σπόρο της εν λόγω εταιρίας, απλώς η σοδειά του μολύνθηκε από τον ιό GM Canola.
H απόφαση του δικαστηρίου στηρίχθηκε σε έναν παλαιότερο νόμο του 1991, σύμφωνα με τον οποίο οι πατέντες έχουν πλεονέκτημα έναντι των δικαιωμάτων των αγροτών. Αυτό σημαίνει ότι, εάν η σοδειά ενός αγρότη επιμολυνθεί από GM σπόρους, τότε ο αγρότης είναι ενδεχομένως υπόχρεος να πληρώσει την εταιρία βιοτεχνολογίας, καθώς σύμφωνα με τη νομοθεσία ωφελήθηκε από την τεχνολογίας της!
«Το παράδειγμα του Καναδά προκαλεί μεγάλη εντύπωση, καθώς αγρότες κλήθηκαν να πληρώσουν εξωπραγματικά πρόστιμα επειδή οι σοδιές τους βρέθηκαν να περιέχουν ίχνη σόγιας, τα οποία είχαν μεταφερθεί από επικονίαση. Πρόκειται για μια παράλογη και επικίνδυνη διαδικασία», επισημαίνει ο κ. Αρσένης.
Πατέντα και στα γουρούνια
Ο έλεγχος όμως της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων δεν περιορίζεται μόνο στις καλλιέργειες. Το 2005 η Monsanto επεδίωξε να αποκτήσει τα αποκλειστικά δικαιώματα στην αναπαραγωγή των γουρουνιών και των απογόνων τους. Ο οργουελικός της ισχυρισμός περιλάμβανε τη δημιουργία, κατόπιν έρευνας με μεθόδους διασταύρωσης και επιλογής ειδικών χαρακτηριστικών, τεχνητής γονιμοποίησης και άλλων τεχνικών αναπαραγωγής ενός νέου είδους γουρουνιού. Το γουρούνι αυτό αποτελούσε εφεύρεση επειδή δημιουργήθηκε από τον συνδυασμό αυτών των στοιχείων με σκοπό να επιταχυνθεί ο κύκλος αναπαραγωγής του.
Για τον λόγο αυτό η εταιρία κατέθεσε δύο αιτήσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στη Γενεύη. Απώτερος στόχος ήταν να της δοθούν τα αποκλειστικά δικαιώματα ευρεσιτεχνίας στα γουρούνια σε περισσότερες από 160 χώρες ανά τον κόσμο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όποιος εκτρέφει γουρούνι με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά θα πρέπει πρώτα να λαμβάνει την άδεια της Monsanto, ή πιο απλά να περνά πρώτα από το ταμείο της. Τελικά η αίτηση της εταιρίας έπεσε στο κενό, ωστόσο η Monsanto δεν εγκατέλειψε την προσπάθεια.
Με ανάλογες μεθόδους η εταιρία προσπάθησε να επεκτείνει τον έλεγχό της και σε άλλα προϊόντα. Λουκάνικα, σαλάμι, ζαμπόν, αβγά, υποπροϊόντα ψαριών είναι μόνο μερικά από τα προϊόντα, και όσο περνά ο χρόνος η λίστα όλο και θα μεγαλώνει. Το επιχείρημά της είναι πως στη διαδικασία παραγωγής των προϊόντων αυτών χρησιμοποιήθηκε σόγια προκειμένου να ταϊστούν τα ζώα που παρήγαγαν τα προϊόντα αυτά.
Τεχνολογία terminator και ολοκληρωτικός έλεγχος
Την ίδια ώρα η Monsanto διεξάγει μία ακόμη προσπάθεια επιρροής, αυτή τη φορά στους γενετικά τροποποιημένους σπόρους με τη συνδρομή της τεχνολογίας. Πρόκειται για τους λεγόμενους «αυτοκαταστροφικούς σπόρους», ή αλλιώς τεχνολογία Terminator. Οι σπόροι αυτοί έχουν τροποποιηθεί γενετικά και ουσιαστικά πρόκειται για νεκρούς- στείρους σπόρους. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι δυνατή η επανακαλλιέργειά τους έπειτα από τη συγκομιδή της σοδειάς. Όποιος επιθυμεί δηλαδή να προχωρήσει στην καλλιέργεια με τέτοιου είδους σπόρους θα πρέπει να τους προμηθεύεται αποκλειστικά από τη Monsanto, διαφορετικά η καλλιέργεια θα είναι αδύνατη.
Η προσπάθεια αυτή αλλάζει άρδην τα δεδομένα στον χώρο των καλλιεργειών. Γύρω στο 1,4 δισ. ανθρώποι ανά τον κόσμο εξαρτώνται αποκλειστικά από τους σπόρους που επανακαλλιεργούν.
Οι σπόροι φυτεύονται, η σοδειά μαζεύεται και οι σπόροι φυτεύονται εκ νέου τη νέα χρονιά. Οι περισσότεροι αγρότες δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν νέους σπόρους κάθε χρόνο, έτσι η συλλογή και η επανακαλλιέργεια των σπόρων είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους και τον κύκλο της γεωργίας. Με αυτό τον τρόπο καλλιεργείται η τροφή για χιλιάδες χρόνια.
Εδώ θα πρέπει να προστεθεί και η διαχρονική προσπάθεια τόσο της Monsanto όσο και άλλων εταιριών παραγωγής για την είσοδο και καλλιέργεια τέτοιου είδους σπόρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι πιέσεις προς τις κυβερνήσεις είναι τεράστιες.
Codex Alimentarius
Ραμμένος στα μέτρα και τις προτιμήσεις κολοσσών της παγκόσμιας βιομηχανίας τροφίμων είναι όμως και ο παγκόσμιος διατροφικός κώδικας. Ο τελευταίος φαίνεται ότι σχεδιάζει μόνος του και χωρίς κανέναν έλεγχο τους όρους παραγωγής και κατανάλωσης των γεωργικών προϊόντων σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο Codex Alimentarius φροντίζει για τις διατροφικές συνήθειες και το καθημερινό πιάτο των ανθρώπων από το 1961 και έχει καταφέρει να χαρτογραφήσει πλήρως την ποιότητα και τους τρόπους παραγωγής των προϊόντων. Με το πρόσχημα της προστασίας των καταναλωτών και της ασφάλειας των διακινούμενων αγαθών, προάγει τα συμφέροντα πολυεθνικών εταιριών που δραστηριοποιούνται στον χώρο της διατροφικής βιομηχανίας. Οι τρόποι που πατεντάρονται τα εκάστοτε προϊόντα, απαγορεύοντας σε οποιονδήποτε να τα καλλιεργήσει, αποτελούν ένα συγκερασμό της εξέλιξης της γενετικής τεχνολογίας και της τεχνολογίας τροφίμων με μια αρρωστημένη ιδέα παγκόσμιας κυριαρχίας και επισιτιστικής κρίσης. Ένας αγρότης απαγορεύεται να παράγει κάποιο συγκεκριμένο είδος πατάτας, διότι στα λιπάσματα που χρησιμοποίησε υπάρχει γενετικά μεταλλαγμένο στοιχείο, τα δικαιώματα του οποίου έχει κατοχυρώσει μία εταιρία. Αποτέλεσμα είναι η επίμαχη εταιρία να έχει στα χέρια της και το μαχαίρι και το καρπούζι, ζητώντας ό,τι ποσό επιθυμεί για να παραχωρήσει τα δικαιώματα καλλιέργειας.
Τη μερίδα του λέοντος από τα κεκτημένα του Codex Alimentarius απολαμβάνουν εταιρίες όπως η Μosanto, που μέσα από το πατεντάρισμα προϊόντων επιχειρούν να καταστήσουν μονοπώλιο την παραγωγή και εμπορία συγκεκριμένων γεωργικών και ζωικών αγαθών, εφαρμόζοντας στην πλέον ακραία εκδοχή του το δόγμα Κίσινγκερ. Στην ελληνική επικράτεια δραστηριοποιούνται σχεδόν 80 εταιρίες πιστοποίησης προϊόντων, από τις οποίες περισσότερες από 20 κινούν τα νήματα σε όλη τη διαδικασία παραγωγής, μεταφοράς και διάθεσης των προϊόντων, εναρμονισμένες πάντα με τις επιταγές και τους άξονες που έχει χαράξει ο Codex Alimentarius.
Η ΕΤΑΑ χρηματοδοτεί τη Monsanto
Μεγάλη εντύπωση προκαλούν οι στενές σχέσεις της Monsanto με το τραπεζικό σύστημα και οι υψηλές της προσβάσεις διεθνώς. Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) αποφάσισε να χρηματοδοτήσει την εταιρία με 40 εκατομμύρια ευρώ.
Συγκεκριμένα, η τράπεζα αποφάσισε να διαθέσει αυτό το ποσό προκειμένου να συμμετάσχει στο χαρτοφυλάκιο της εταιρίας για τη χρηματοδότηση σπόρων και προϊόντων φυτοπροστασίας σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Σερβία, η Τουρκία και η Ουγγαρία.
Μέσω της χρηματοδότησης αυτής, η εταιρία θα μπορεί να αυξήσει τα όρια του δανεισμού, ώστε χιλιάδες αγρότες να μπορούν να επωφεληθούν από τα προϊόντα της, όπως αναφέρει το project της τράπεζας. Ή, πιο απλά, να μεταφέρει το ρίσκο της επένδυσης η Monsanto στους απλούς αγρότες.
Η ΕΤΑΑ, ωστόσο, δεν είναι μια τυχαία τράπεζα, αλλά μια γιγαντιαία πολυεθνική επενδυτική τράπεζα με μετοχικό κεφάλαιο που έχει συγκεντρωθεί από 60 χώρες και διεθνείς οργανισμούς.
Η λειτουργία της αποσκοπεί στο να πραγματοποιεί επιχειρήσεις μόνο σε ιδιωτικές εταιρίες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στις χώρες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στη Ρωσία και στις χώρες της Κεντρικής Ασίας, και ειδικεύεται κυρίως σε θέματα ενέργειας. Το να χρησιμοποιείται δημόσιο χρήμα προκειμένου να διασφαλιστεί ο κίνδυνος της επένδυσης μιας ιδιωτικής εταιρίας με αμφιλεγόμενη λειτουργία είναι κάτι που ξεπερνά κάθε φαντασία και αποκαλύπτει τις υψηλές της διασυνδέσεις ανά τον κόσμο.
Οι αντιδράσεις που ξεσήκωσε η συγκεκριμένη απόφαση ήταν ουκ ολίγες. Το ευρωπαϊκό τμήμα της Greenpeace απέστειλε επιστολή προς την ΕΤΑΑ, στην οποία αναφέρει ότι «δεν πρόκειται να μοιραστούμε το ρίσκο της Monsanto», καθώς επίσης και ότι «δεν είμαστε διατεθειμένοι οι κυβερνήσεις μας να χρησιμοποιούν δημόσιο χρήμα για την κάλυψη των κινδύνων της Monsanto». Ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιεί δημόσιο χρήμα ή όχι η εταιρία, ο κίνδυνος παραμονεύει. Το μακροπρόθεσμο σενάριο του ελέγχου της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων ίσως τελικά να μην αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Μένει μόνο να το συνειδητοποιήσουν και οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο.
Εταιρίες μεταλλαγμένων στην Ευρώπη
Εκτός όμως από τη Monsanto, υπάρχουν και άλλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο των ΓΤΟ και μάλιστα και ευρωπαϊκές.
Η γερμανική Basf είναι μία από τις πιο γνωστές εταιρίες χημικών και πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις πειραματικές καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένης πατάτας σε περιοχές της Ανατολικής Γερμανίας, της Σουηδίας και της Ολλανδίας. Λόγω των αντιδράσεων στην Ευρώπη, η εταιρία μετέφερε, τους τελευταίους μήνες, το μεγαλύτερο μέρος των ερευνών της στις ΗΠΑ. Δικά της δημιουργήματα είναι η γενετικά τροποποιημένη πατάτα Amflora, ενώ έχει κάνει πειραματικές καλλιέργειες στην Ευρώπη που αφορούν την πατάτα υψηλού αμύλου Modena και την πατάτα Fortuna.
Η επίσης γερμανική Bayer Cropscience έγινε γνωστή για το μη εγκεκριμένο ΓΤ ρύζι Liberty Link, που το 2006 μόλυνε το αμερικανικό ρύζι και προκάλεσε οικονομική ζημιά στους Aμερικανούς, καθώς οι εξαγωγές τους μειώθηκαν κατά 40%, και για το ΓΤ καλαμπόκι StarLink της θυγατρικής της Aventis CropScience, που ενοχοποιήθηκε για σοβαρές αλλεργίες σε καταναλωτές.
Η ελβετική Syngenta είναι δημιουργός του ΓΤ κτηνοτροφικού καλαμποκιού ΒΤ 176, που αποσύρθηκε από την κυκλοφορία το 2007 και ενοχοποιείται για πτώση παραγωγής γάλακτος και θανάτους αγελάδων, και δημιουργός του ΓΤ γλυκού καλαμποκιού Bt 11, το οποίο προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση και καλλιεργείται ακόμη και σήμερα στη Eυρωπαϊκή Ένωση.
Άλλες εταιρίες είναι η KWS SAAT AG, με έδρα τη Γερμανία που ειδικεύεται στην παραγωγή ΓΤ Ζαχαρότευτλων, καθώς επίσης οι ολλανδικές Renessen LLC και Florigene Ltd, που ειδικεύονται στο ΓΤ καλαμπόκι και στα ΓΤ τροποποιημένα άνθη αντίστοιχα.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #16, το Νοέμβριο του 2012
Extra Hot άρθρο
Μυστικοπάθεια για την TTIP
«Διάβολοι» στις λεπτομέρειες
Η Λέσχη Μπίλντεμπεργκ, των ισχυρών του κόσμου, θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα η πλέον μυστικοπαθής ομάδα, που ελάμβανε εν κρυπτώ αποφάσεις οι οποίες ευνοούσαν τον πλούτο σε βάρος των πολλών και μεταφέρονταν για πίεση ή εφαρμογή σε πολιτικές αρχές. Αλλά η μυστικότητα, με την οποία περιβάλλονται οι διαπραγματεύσεις για την ΤΤΙΡ (Διατλαντική Συμμαχία για το Εμπόριο και τις Επενδύσεις) και την ΤΤΡ για τις χώρες του Ειρηνικού, ακυρώνει το επιχείρημα πως θα οδηγούσαν, αν εφαρμοστούν, σε ενίσχυση της παγκόσμιας ανάπτυξης. Ο Σβεν Γκίγκολντ, ειδικός επί οικονομικών των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο, διάβασε ντοκουμέντα της συμφωνίας σε ειδικό δωμάτιο ανάγνωσης, με την προϋπόθεση να μη μιλήσει γι’ αυτά ούτε να τα αντιγράψει. Το περιοδικό Time έγραψε πως η Κάτια Κίπινγκ, γερμανίδα βουλευτής, διάβασε επίσης σε ένα αυστηρό δίωρο όσα ντοκουμέντα πρόλαβε, με την ανάσα φρουρού στο σβέρκο της στη διάρκεια της ανάγνωσης. Επιμέρους διαρροές και αποκαλύψεις τεκμηριώνουν για τις επίμαχες συμφωνίες πως πρόκειται για τέρατα περιορισμού προσωπικών ελευθεριών, αίρουν κάθε προστασία του καταναλωτή και του περιβάλλοντος και δίνουν στις πολυεθνικές τον έλεγχο της ζωής πληθυσμών σε όλες τις χώρες, που τυχόν θα προσυπογράψουν τις συμφωνίες.
Η πρόσφατη αποκάλυψη από την Greenpeace 248 σελίδων απόρρητων ντοκουμέντων, βάσει των οποίων γίνονται διαπραγματεύσεις, προκάλεσε αναστάτωση. Η οργάνωση ανέφερε ότι η ΤΤΙΡ απειλεί με μακρόχρονες επιπτώσεις για το περιβάλλον και τις ζωές περισσότερων από 800 εκατομμυρίων πολιτών στην ΕΕ και τις ΗΠΑ, μέσω τεράστιας μεταφοράς εξουσίας από τους πολίτες, στις μεγάλες επιχειρήσεις. Κανόνες της υπό διαπραγμάτευση συμφωνίας βάζουν τα κέρδη πάνω από την υγεία, την ευημερία των ανθρώπων, τα εργατικά δικαιώματα, την ψηφιακή ελευθερία, ουσιαστικά πάνω από κάθε δικλείδα καταναλωτικής ασφάλειας. Η συμφωνία βάζει επίσης φραγμό σε κράτη που θα επιχειρούσαν, αφού υπογράψουν, να προστατεύσουν την ανθρώπινη υγεία, τη χλωρίδα και την πανίδα. Δεν προβλέπει προστασία απειλούμενων φυσικών πηγών.
Το Παρατηρητήριο Πολιτών για το Παγκόσμιο Εμπόριο έφτιαξε έναν κατάλογο με τις σημαντικότερες απειλές που προκύπτουν από την ΤΤΙΡ. Μεταξύ αυτών: αναστολή μεταρρυθμίσεων στην Wall Street, αποδυνάμωση των κανόνων ασφαλείας των τροφίμων, τερματισμός της πολιτικής υπέρ της πράσινης ενέργειας ώστε να μη διαταραχθεί η πορεία πετρελαϊκών κολοσσών, αποδοχή του αιτήματος της Monsanto να αφαιρεθεί η σήμανση σε προϊόντα που περιέχουν γενετικά μεταλλαγμένα συστατικά. Επιτρέπει, επίσης, σε χημικές βιομηχανίες την έκθεση σε χημικά που δεν έχουν δοκιμαστεί.
Ουσιαστικά, οι δύο συμφωνίες, ΤΤΙΡ και ΤΡΡ, θα καταστήσουν τριτοκοσμικά όλα τα κράτη που θα τις προσυπογράψουν, θα ενισχύσουν επιχειρήσεις και επενδυτικά συμφέροντα σε βάρος των πολλών.
Ο πρέσβης και οι τράπεζες
Εκείνο που έχει περισσότερη σημασία από τη δημοσιοποίηση των εντύπων, είναι το ότι δείχνουν πως εταιρίες μπορούν να μηνύουν χώρες, αν εικάσουν ότι αντιμετωπίζονται με αδικία.
Στις 7 Μαΐου, τα Γερμανικά Οικονομικά Νέα είχαν τίτλο «Οι ΗΠΑ σχεδιάζουν μετωπική επίθεση σε ευρωπαϊκά δικαστήρια μέσω της ΤΤΙΡ». Στο σχετικό ρεπορτάζ, αναφερόταν ότι, πίσω από τον διακαή πόθο της Αμερικής να υπογραφεί η συμφωνία με την Ευρώπη, υπάρχει συγκεκριμένος λόγος. Μεγάλες τράπεζες, που πρέπει να προστατευθούν από απαιτήσεις ευρωπαίων επενδυτών που ισχυρίζονται πως παραπλανήθηκαν στη διάρκεια της κρίσης χρέους… Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ιταλία έβγαλε τη γάτα απ’ το σακί, πιθανότατα χωρίς να έχει πρόθεση. Αναφέρθηκε, ως παράδειγμα, σε μια περίπτωση όπου μεγάλη τράπεζα, όχι αμερικανική αλλά γερμανική, η Deutsche Bank, μηνύθηκε από επενδυτές της ιταλικής πόλης Τράνι, γιατί τους διαβεβαίωνε το 2011 πως το ιταλικό χρέος δεν ήταν λόγος ανησυχίας, λίγο πριν πουλήσει το 90% των ιταλικών ομολόγων έναντι 7 δισ. ευρώ. Την υπόθεση διερευνά ιταλός εισαγγελέας, έγραψε το Reuters. Κι ο αμερικανός πρέσβης φέρεται να είπε ότι, αν δεν γίνει νόμος η ΤΤΙΡ, οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, όπως και οι εταιρίες αξιολόγησης S&P, Moody’s και Fitch, θα είναι ευάλωτες σε μηνύσεις παραπλανηθέντων επενδυτών, όπως έγινε σε βάρος των αμερικανικών τραπεζών JPMorgan/Chase και Goldman Sachs στις ΗΠΑ. Οι τράπεζες αυτές υποχρεώθηκαν να καταβάλουν δισεκατομμύρια σε αποζημιώσεις. Η ΤΤΙΡ αφορά επίσης, και ειδικότερα, στην πώληση πολύπλοκων επενδυτικών προϊόντων. Ένα άλλο παράδειγμα, που παρέθεσε ο συγγραφέας Eric Zuesse είναι της γερμανικής πόλης Φόρτζχαϊμ, που μήνυσε την JPMorgan στο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο των ΗΠΑ και κέρδισε αποζημίωση ύψους 57 εκατ. ευρώ. Αν υπογραφεί η ΤΤΙΡ, μια μεγάλη τράπεζα, που πληρώνει αποζημίωση, μπορεί να αντεπιτεθεί μηνύοντας τους φορολογούμενους ενός κράτους, για να αποκαταστήσει την απώλεια κερδών της.
Γαλλικό «Νο»
Η αποκάλυψη των ντοκουμέντων, που μπορούν να τα διαβάσουν όλοι στο www.ttip-leaks.org μιας και η δημοκρατία, όπως υπογράμμισε η Greenpeace, απαιτεί διαφάνεια, ήγειρε αισιοδοξία. Ορισμένοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι επιχείρησαν να μειώσουν τη σημασία της αποκάλυψης, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι τελικά ντοκουμέντα, αλλά παρουσίαση της θέσης κάθε πλευράς.
Το δέλεαρ για τη Γερμανία είναι ότι ελπίζει να ανοίξει περαιτέρω η διεθνής αγορά για τα προϊόντα της αυτοκινητοβιομηχανίας της. Αλλά ο γερμανός υπουργός Γεωργίας, Κρίστιαν Σμιτ, επέκρινε την αμερικανική προσέγγιση στις διαπραγματεύσεις λέγοντας στο Spiegel, πως μέχρι τώρα δεν έχουν προβεί σε οιαδήποτε σοβαρή συναίνεση. «Οι αμερικανοί διαπραγματευτές κάνουν λάθος αν πιστεύουν ότι μπορούν να δελεάσουν τους Γερμανούς με συναινέσεις στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας μας». Η καγκελάριος Μέρκελ, ωστόσο,
επαναλαμβάνει την κυβερνητική γραμμή για ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, πριν το τέλος του χρόνου.
Στη Βρετανία, η μεγαλύτερη ανησυχία είναι πως με τη διατλαντική συμφωνία θα διαλυθεί η δημόσια υγεία και ελάχιστα πείθουν οι περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού Κάμερον.
Κι ενώ τα wikileaks δίνουν αμοιβή 100.000 ευρώ για ντοκουμέντα που αποκαλύπτουν περισσότερες λεπτομέρειες της ΤΤΙΡ, o γάλλος πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ, είπε «όχι» στη συμφωνία, «σε αυτό το στάδιο», γιατί η χώρα του είναι κατά του ελεύθερου εμπορίου χωρίς κανόνες. Η δήλωσή του, παρατήρησε σχολιαστής, είχε και πολιτικό στόχο, να βελτιώσει τα ποσοστά του μεταξύ αριστερών ψηφοφόρων, ενόψει των προεδρικών εκλογών. Και ο γάλλος υπουργός Εμπορίου, Ματίας Φεκλ, δήλωσε ότι η πιθανότερη προοπτική είναι να ανασταλούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, παρότι ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα και η γερμανίδα καγκελάριος ζήτησαν τον περασμένο μήνα να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις πριν το τέλος του χρόνου.
Ο Τζον Χίλαρι, της War on Want, θεωρεί ότι άρχισε το τέλος αυτής της μισητής συμφωνίας. Εκτός κι αν σε έναν κόσμο κουρασμένο από τις αήθεις και αλλεπάλληλες επιθέσεις στο βιοτικό του επίπεδο επικρατήσει απάθεια. Οι διαδηλώσεις σε μια σειρά πρωτεύουσες, με πιο πρόσφατες σε Ρώμη και Βερολίνο, ενισχύουν την ελπίδα. Κι αξίζει να σημειωθεί ότι πάνω από 3,4 εκατομμύρια ευρωπαίοι πολίτες έχουν υπογράψει αίτηση εγκατάλειψης της επίμαχης συμφωνίας.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #101, το Μάιο του 2016
Extra Hot άρθρο
Περιζήτητα τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια από ξένες τράπεζες και funds
Συμβαίνει συχνά το τελευταίο διάστημα: Δανειολήπτης μένει εμβρόντητος μια ωραία πρωία όταν ανοίγει την αλληλογραφία του και μαζί με τους υπόλοιπους λογαριασμούς μαθαίνει πως το δάνειό του έχει γίνει απαιτητό εντός τριών ημερών όχι από την τράπεζα που του το έχει χορηγήσει, αλλά από μια ξένη, και μάλιστα χωρίς προηγούμενη ενημέρωσή του. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά αν δεν καταφέρει να γυρίσει τη γη ανάποδα για να το αποπληρώσει, ο νέος πιστωτής θα μπορεί να κατάσχει ακόμη και την πρώτη κατοικία του, εφόσον, όπως είναι το πιθανότερο σενάριο, αρθεί η αναστολή πλειστηριασμών από το 2014.
Ανθρωποι που γνωρίζουν τα μυστικά της τραπεζικής αγοράς καλύτερα από εκείνα της οικογένειάς τους αποκαλύπτουν στο Hot Doc πως ακόμη κι επτά στα δέκα δάνεια στις ελληνικές τράπεζες είναι επισφαλή ή στα όρια της επισφάλειας και τρία στα δέκα έχουν ήδη πουληθεί. Ποιος είναι ο βαθύτερος στόχος των αγοραστών κόκκινων δανείων; Τα υποθηκευμένα ακίνητα δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων, συνταξιούχων, ανέργων και μικροεμπόρων.
Παραδείγματα εκχωρημένων τιτλοποιημένων δανείων
Οι τιτλοποιήσεις και μεταβιβάσεις δανείων είναι σύνηθες φαινόμενο για τις περισσότερες, αν όχι όλες, ελληνικές τράπεζες, οι οποίες δεν έχουν καμία άλλη νομική υποχρέωση παρά να ενημερώνουν απλώς τους πελάτες τους για τέτοιου είδους κινήσεις που αφορούν τα δάνειά τους και στις οποίες έχουν ήδη προχωρήσει δίχως την έγκρισή τους. Κι όμως, σε πολλές περιπτώσεις δεν δέονται να πράξουν ούτε αυτό, με αποτέλεσμα να αιφνιδιάζονται οι δανειολήπτες.
Το Hot Doc έχει στη διάθεσή του συγκεκριμένα παραδείγματα δανείων που έχουν τιτλοποιηθεί κι έχουν εκχωρηθεί σε ξένες εταιρίες, οι οποίες προχώρησαν σε εκδόσεις διαταγών πληρωμής και κατασχετηρίων εκθέσεων:
1) Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο ως ειδικός διάδοχος της Aspis Bank εκχώρησε απαίτηση στην εταιρία ειδικού σκοπού Byzantium Finance PLC που εδρεύει στο Λονδίνο (c/o Management Limited, International Finance Centre), η οποία στη συνέχεια εξέδωσε την υπ’ αριθμόν 33970/2012 Διαταγή Πληρωμής του Ειρηνοδικείου Αθηνών κατά έλληνα δανειολήπτη.
2) Η Τράπεζα Πειραιώς τιτλοποίησε και έδωσε δάνειο στην εταιρία με την επωνυμία PRAXIS FINANCE PLC που εδρεύει στο Λονδίνο (c/o Wilmington Trust SP Services, EC2M 7JH), η οποία στη συνέχεια εξέδωσε κατά έλληνα δανειολήπτη την υπ’ αριθμόν Διαταγή Πληρωμής 34071/2012 του Ειρηνοδικείου Αθηνών.
3) Καταγγελία σύμβασης στεγαστικού δανείου ύψους 180.000 ευρώ της εταιρίας με την επωνυμία UNION DE CREDITOS IMMOBILIARIOS SA ESTABLECIMIENTO FINANCIERO DE CREDITO με έδρα στην Ισπανία (C / R e t ama , 3 – a P l t a . E d i f i c i o E j e s u r, Μ α δρ ίτ η 2 8 0 4 5 ) , κ ατ ά έλληνα δανειολήπτη.
4) Εξώδικος επιστολή κατά έλληνα δανειολήπτη της εταιρίας με την επωνυμία FV-1 INC, στην οποία η απαίτηση χορηγήθηκε από τη Citibank.
5 ) Αναγκαστική κατάσχεση ακίνητης περιουσίας κατά έλληνα δανειολήπτη για ποσό δανείου 357.651 ευρώ με την υπ’ αριθμό Διαταγή Πληρωμής 1564/19/1/2010 της εταιρίας AXIA FINANCE PLC, με αριθμό μητρώου 6705391, που εδρεύει στο Λονδίνο (c/o Wilmington Trust, SP Services Ltd), το οποίο εκχωρήθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς στην παραπάνω εταιρία.
6) Εξώδικος επιστολή κατά έλληνα δανειολήπτη από την εταιρία EOS SECURITISATION GMBH, νομικό πρόσωπο που εδρεύει στο Αμβούργο (Steindamm 71,20099). Η μεταβίβαση από την Εμπορική Τράπεζα έχει καταχωρηθεί στο Ενεχυροφυλάκειο Αθηνών με αριθμό 93/15.5.2009.
Τα «distress funds»
Στη ναυτική ορολογία, τα πλοία που κινδυνεύουν άμεσα να βυθιστούν βρίσκονται σε κατάσταση «distress». Δεν είναι τυχαίο, επομένως, που αυτόν τον όρο έχει δανειστεί και η οικονομική επιστήμη προκειμένου να χαρακτηρίσει τα funds που ειδικεύονται στις επενδύσεις σε δάνεια των οποίων η πλήρης αποπληρωμή θεωρείται από δύσκολη έως σχεδόν απίθανη. Έχοντας τις έδρες τους κατά βάση στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη (κυρίως σε Γερμανία, Βρετανία, αλλά και Λουξεμβούργο), δραστηριοποιούνται σε όλο τον πλανήτη, ειδικά σε χώρες που διέρχονται βαθιά οικονομική ύφεση, όπως η Ελλάδα. Σε αυτές αποκτούν κοψοχρονιά περιουσιακά στοιχεία απελπισμένων πολιτών, μέσω της αγοράς των δανείων τους σε ποσοστό από 5% έως 25%, στην καλύτερη περίπτωση, του αρχικού κεφαλαίου, ανάλογα αν υπάρχει κι εμπράγματη εξασφάλιση ακινήτων. Αυτά τα funds χρησιμοποιούν μεθόδους πίεσης προς τους οφειλέτες μπροστά στις οποίες τα τηλεφωνήματα εισπρακτικών εταιριών μοιάζουν με βόλτα στο πάρκο.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι τράπεζες μεταβιβάζουν τα ληξιπρόθεσμα δάνειά τους σε όποιον καταθέσει τη μεγαλύτερη προσφορά, μέσω δηλαδή ενός ιδιότυπου πλειστηριασμού. Αρχικά ο πλειοδότης προσπαθεί να ανακτήσει την επένδυσή του και στη συνέχεια να βγάλει κάποιο κέρδος από αυτήν.
«Τα διεθνή κοράκια δεν πρόκειται να έρθουν, απλούστατα γιατί βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα. Η παρούσα μνημονιακή τρικομματική κυβέρνηση θα βελτιώσει ακόμα περισσότερο το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις δρα- στηριότητες εταιριών του είδους αυτού στην Ελλάδα, με σκοπό να απελευθερωθεί πλήρως η επιχειρηματική δράση και λειτουργία τους στη χώρα μας. Ένας βασικός λόγος για τον οποίο στα επόμενα χρόνια θα γίνουν μαζικές πωλήσεις δανείων σε τέτοιου είδους ξένες εταιρίες είναι ότι η τρόικα θέλει να πετύχει τη λεγόμενη απομόχλευση στα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι με τη λήξη ισχύος του νόμου που ισχύει μέχρι 31/12/2013 κι απαγορεύει τους πλειστηριασμούς για ποσά μέχρι 200.000 ευρώ, θα ακολουθήσει ένα μπαράζ χιλιάδων πλειστηριασμών και κατασχέσεων στην ακίνητη περιουσία των ελλήνων δανειοληπτών», προειδοποιεί σε συνομιλία του με το Hot Doc ο πρόεδρος της Εθνικής Ομοσπονδίας Δανειοληπτών-Καταναλωτών Ελλάδος, Ευάγγελος Κρητικός.
Όπως ενημερώνει, εξάλλου, το περιοδικό η Παναγιώτα Καλαποθαράκου, γενική διευθύντρια της ΕΚΠΟΙΖΩ, η καταναλωτική οργάνωση έχει λάβει καταγγελίες από χιλιάδες δανειολήπτες ότι το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠΔ) έχει τιτλοποιήσει τα δάνειά τους χωρίς ποτέ να τους ρωτήσει.
Επιπλέον, υπάρχουν ελληνικές τράπεζες οι οποίες, προκειμένου να συναινέσουν σε διακανονισμούς με δανειολήπτες τους, ζητούν από αυτούς να τους προσημειώσουν οποιοδήποτε ακίνητο έχουν στην ιδιοκτησία τους. Απώτερος σκοπός τους είναι να πουλήσουν, στο άμεσο μέλλον, σε υψηλότερες τιμές αυτά τα επισφαλή δάνεια σε ξένους αγοραστές.
Τι θέλει η Μέρκελ
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάθε λόγο να θέλουν να ξεφορτωθούν τα κόκκινα στεγαστικά κι επιχειρηματικά δάνεια που διαθέτουν στο χαρτοφυλάκιό τους, ακόμη και πουλώντας τα στο 10% με 15% της αρχικής τους αξίας. Κι αυτό γιατί, πέρα από όλα τα άλλα, οφείλουν να καταθέσουν, αν δεν το έχουν κάνει ήδη, το επιχειρησιακό τους σχέδιο στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προκειμένου να επιτύχουν την ανακεφαλαιοποίησή τους. Την ίδια ώρα, οι ξένες τράπεζες αδυνατούν ή διστάζουν να αγοράσουν κόκκινα δάνεια, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο στα distress funds να κάνουν το παιχνίδι τους. Σε αυτό το πλαίσιο, έγκυροι αναλυτές βλέπουν την καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ να συναινεί σε μια σημαντική ελάφρυνση των ελλήνων δανειοληπτών μόνο στην περίπτωση που γερμανικές τράπεζες και γερμανικά funds αποκτήσουν τη μερίδα του λέοντος από τα επισφαλή δάνεια της ελληνικής αγοράς. Θα αγοράσουν φτηνά και στην περίπτωση που δεν είναι δυνατό να αποπληρωθούν, όπως είναι και το πιθανότερο ενδεχόμενο, θα προχωρήσουν σε κατασχέσεις ακινήτων.
«Σπεύστε στις τράπεζες»
Η Ένωση Προστασίας Καταναλωτών Κρήτης παρατηρεί πως ο αριθμός των δανειοληπτών που προσφεύγουν σε αυτήν για ένταξη στον ν. 3869/2010, πιο γνωστό ως νόμο Κατσέλη, έχει τριπλασιαστεί σε σύγκριση με πέρυσι. «Ο δανειολήπτης οφείλει εγκαίρως είτε να προσπαθήσει να ενταχθεί στη νομοθετική ρύθμιση για όλο το δανειακό του βάρος είτε να σπεύσει στην τράπεζα και να το ρυθμίσει πριν αυτό πουληθεί.
Φτάσαμε στο σημείο να διαχειριστούμε δανειολήπτη με χρέος 1.000.000 ευρώ, ο οποίος δεν είχε στην κυριότητά του κανένα περιουσιακό στοιχείο και ήταν, επίσης, άνεργος», πληροφορεί το Hot Doc η Ιωάννα Μελάκη, πρόεδρος της Ένωσης, προτείνοντας κούρεμα σε όλα τα δάνεια το λιγότερο στο 50% και σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στους άνεργους και στους ανάπηρους χωρίς περιουσιακά στοιχεία, να φτάνει ακόμα και στο 100%.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται, σε συνομιλία του με το Hot Doc, και ο οικονομολόγος-τραπεζικός σύμβουλος Γιώργος Ιωσηφίδης, ο οποίος θεωρεί μονόδρομο τη ρύθμιση των δανείων.
«Δεν έχει νόημα να μεταφέρεις κόκκινα δάνεια στα βιβλία και στους ισολογισμούς σου όταν δεν υπάρχει περίπτωση να εισπράξεις ούτε ένα μέρος από αυτά.
Έχουν μειωθεί τα εισοδήματα και τα διαθέσιμα τραπεζικά υπόλοιπα, ενώ έχουν αυξηθεί οι φόροι. Γι’ αυτό και οι τράπεζες οφείλουν να πάρουν κάποιες γενναίες αποφάσεις, πληρώνοντας και τις δικές τους επιλογές».
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #28, το Μάιο του 2013
Extra Hot άρθρο
Άγρυπνες νύχτες στο Παρίσι
Τον ευάλωτο χαρακτήρα αυθόρμητων κινημάτων, που αντιπαλεύουν κατάφωρα άδικες πολιτικές της καθεστηκυίας ελίτ, δείχνουν για άλλη μια φορά οι εξελίξεις στην Πλατεία της Δημοκρατίας, στο Παρίσι. Πολυπαιγμένο το έργο. Βίαια επεισόδια – προβοκάτσιες δυσφήμισης, επιθυμίες ενσωμάτωσης έως και εξαγοράς, επίδειξη know how από πολιτικούς σχηματισμούς. Το «Φτάνει!» που φωνάζουν τώρα στο Παρίσι, που φώναξαν οι «Αγανακτισμένοι» στην Ελλάδα, τα μέλη του κινήματος της 15ης Μαρτίου απ’ όπου ξεπήδησε το Podemos, του κινήματος Occupy σε πολλά μέρη του κόσμου, είναι τόσο δίκαιο όσο και ηχηρό. Το πώς θα καταφέρει αυτό το «Φτάνει» να εξουδετερώσει τέρατα, που ξερνούν φωτιές μέσα από συμβιβασμούς υποτέλειας και πολιτικές λιτότητας για τους πολλούς, ατιμωρησίας για τους λίγους εκλεκτούς που εμφανίζονται σε λίστες και σε χαρτιά Παναμά, και να μετεξελιχθεί σε ισχυρό αντίβαρο του άκρατου και φονικού νεοφιλελευθερισμού, είναι ακόμα ζητούμενο. Μια μη μετεξέλιξη της Αγρύπνιας σε κοινωνική επανάσταση πιθανότατα θα αποδειχθεί ένα ακόμη «περιστατικό» βολικής εκτόνωσης, θα ευνοεί τον βαθύ ύπνο της κατάθλιψης μέσα σε ένα περιβάλλον αναβίωσης της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη, πολέμων των εμπόρων όπλων, προσφυγικού δράματος και μαρτυρίου της σταγόνας για την επιβίωση.
Η Αγρύπνια είναι μεταδοτική. Εξαπλώθηκε και στην Τουλούζ, τη Λυόν, τη Νάντη, πέρασε τα σύνορα και πήγε στις Βρυξέλλες, στη Γερμανία, στην Ισπανία…
Η ιδέα ξεπήδησε μεταξύ αριστερών ακτιβιστών και της ομάδας που κινηματογράφησε το ντοκιμαντέρ «Merci Patron» – «Ευχαριστώ Αφεντικό», που καταγράφει τη διαμάχη ενός ζευγαριού με τον πλουσιότερο άνθρωπο της Γαλλίας, τον δισεκατομμυριούχο Μπερνάρ Αρνό. «Το Φεβρουάριο, σε μια συνάντηση ήμασταν 300-400 άτομα και αναρωτιόμασταν πώς μπορούμε στ’ αλήθεια να φοβίσουμε την κυβέρνηση; Είχαμε μια ιδέα. Στην επόμενη μεγάλη διαδήλωση, απλώς να μην πάμε στα σπίτια μας», θυμήθηκε ο Μισέλ, 60 χρόνων, πρώην οδηγός. Αυτό συνέβη στις 31 Μαρτίου. «Έβρεχε καταρρακτωδώς, αλλά όλοι έμειναν στην πλατεία. Η βροχή σταμάτησε και παραμείναμε. Επιστρέψαμε την επόμενη μέρα και την επόμενη».
Το κίνημα διευρύνθηκε όχι μόνο λόγω των εργατικών διαδηλώσεων ή εκδηλώσεων συμπαράστασης στους εργάτες της Goodyear, που είχαν απαγάγει τα αφεντικά τους το 2014. Έπαιξε μεγάλο ρόλο και η δυσφορία για την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι. Στην Πλατεία, όπου είχε γίνει η μεγάλη διαδήλωση για τα θύματα του Charlie Hebdo, μετά τις επιθέσεις του Νοέμβρη, απαγορεύονται διαδηλώσεις. Το γεγονός πως πραγματοποιούνται καθημερινά, παρά τους περιορισμούς της κυβέρνησης, σημαίνει και ότι ο κόσμος μεταφορικά και ουσιαστικά διεκδικεί και κερδίζει πίσω το χώρο. Είναι μια προσπάθεια «να κερδίσουμε πάλι τη δημοκρατία μας και τα δικαιώματά μας», όπως είπε ο ακτιβιστής φωτορεπόρτερ Ερός Σανά.
Ο σκιτσογράφος της Le Monde, Χαβιέ Γκορ, είδε την Αγρύπνια ως μια ομάδα πιγκουίνων να συζητά: «Ας συναντιόμαστε κάθε βράδυ, μέχρι να καταλήξουμε γιατί είμαστε εδώ». Το να ορίσεις τι είναι το Nuit Debout είναι λίγο δύσκολο για τον Μπρούνο Κοτρ, του Κέντρου Πολιτικών Ερευνών. «Προσπαθεί να επενδύσει νέες μορφές δημοκρατίας και να επανεφεύρει τι σημαίνει να είσαι αριστερός στη Γαλλία».
31, 32, 33 Μαρτίου…
«Ο αντεργατικός νόμος ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Αλλά είναι πολύ περισσότερο από αυτό. Αυτή η κυβέρνηση, η υποτίθεται σοσιαλιστική, προβαίνει σε μέτρα με τα οποία δεν συμφωνώ, ενώ απέτυχε να αντιμετωπίσει τα πραγματικά προβλήματα όπως η ανεργία, σε μια κοινωνία που οδεύει προς την καταστροφή», δήλωσε ο 35χρονος Μάθιου, δάσκαλος του ιδιωτικού τομέα επί 10ετία και ιδρυτής αυτοσχέδιας μπάντας στην πλατεία.
Κι άλλοι διαδηλωτές δήλωναν προδομένοι από τον Ολάντ, τέσσερα χρόνια μετά την ύπαρξη των Σοσιαλιστών στην εξουσία. Οι διαδηλωτές μετέχουν συχνά και σε άλλες διαμαρτυρίες. Πρόσφατα, όπως έγραψε ο Guardian, σε μία που ξεπήδησε μετά τις αποκαλύψεις των Panama Papers. Μη θέλοντας να αφήσουν το μήνα που άρχισε η Αγρύπνια, κάποιοι μετρούν κάθε μέρα, ως συνέχεια της 31ης Μαρτίου. 32 Μαρτίου, 33 και ούτω καθεξής.
Παρά τις εκστρατεία δυσφήμισης από συμβατικά ΜΜΕ, που επιχείρησαν να χαρακτηρίσουν την Αγρύπνια ως μια εκτόνωση μεσοαστών νεαρών, δημοσκοπήσεις δείχνουν 92% των νέων που ζουν στις επαρχίες γνωρίζουν το Κίνημα. Στο Inside Story του Al Jazeera, ο Μπέντζαμιν Μπάουμαν του Πανεπιστημίου του Μπαθ, έλεγε πως το κίνημα πηγάζει από την ευρύτερη δυσπιστία των νέων απέναντι στην «αποπολιτικοποίηση της πολιτικής», ήτοι κυβερνήσεις που εξαρτούν τις αποφάσεις τους από τις αγορές, ιδιωτικές εταιρίες… «Αν λες πως δεν υπάρχει πολιτική, μόνο η αγορά, τότε ποιο το νόημα να ψηφίζει κανείς; Ποιο το νόημα να εμπλακείς στην πολιτική;»
Από την Πλατεία, πέρασαν οικείες φιγούρες της Αριστεράς. Ο Ζαν Λικ Μελενσόν και ο έλληνας πρώην υπουργός Οικονομίας, Γιάνης Βαρουφάκης. «Μια υποτίμηση της εργασίας μπορεί μόνο να βαθύνει την κρίση. Σας φέρνω αλληλεγγύη από την Αθήνα. Μας λένε ότι καταλαμβάνουμε πλατείες, ενώ προσπαθούν να ιδιωτικοποιήσουν τα πάντα», είπε ο πρώην υπουργός εν μέσω χειροκροτημάτων.
Βαλς με το χρήμα
Ακολουθώντας το ένστικτό του, ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς ανακοίνωσε πρωτοβουλίες ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ για να βοηθηθούν νέοι να μπουν στην αγορά εργασίας. «Η κυβέρνηση ακούει. Κατανοεί τις ανησυχίες των νέων», δήλωσε σε εκπροσώπους φοιτητικών οργανώσεων. Πιθανόν ευελπιστούσε να διασπάσει τους νέους, σε πρόθυμους να δεχθούν τη βοήθεια και μη. Λίγοι είπαν «merci patron». Ο ηγέτης της μεγαλύτερης φοιτητικής οργάνωσης, UNEF, Ουλιάμ Μαρτινέ, χάρηκε με τις προτάσεις, αλλά συνεχίζει να υποστηρίζει τις διαμαρτυρίες κατά των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας.
Τον πρόεδρο Ολάντ, τον έπιασε «νοσταλγία». Νόμιμες οι διαδηλώσεις, είπε, «ήμουν κι εγώ κάποτε 20 ετών, μετείχα σε κίνημα γιατί υπήρχαν αδικίες και ανισότητες και ο κόσμος δεν προχωρούσε όπως έπρεπε». Κεντροδεξιοί πολιτικοί τον επικρίνουν γιατί επιτρέπει τις καθημερινές διαδηλώσεις ενόσω υφίσταται η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Με τα ποσοστά δημοφιλίας του στο ναδίρ και την ανάσα της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν στο σβέρκο του, ο Φρανσουά Ολάντ επιμένει πως τα πράγματα βαίνουν καλώς. «Υπάρχει περισσότερη ανάπτυξη, λιγότερο έλλειμμα, περισσότερη ανταγωνιστικότητα, καλύτερο περιθώριο για εταιρίες, περισσότερη αγοραστική δύναμη για εργάτες», είπε σε ανοιχτή συνέντευξή του στο France 2.
Προβοκάτσιες και επικρίσεις
Όμως οι τελευταίες μέρες είναι ταραχώδεις για το κίνημα στην καρδιά της Γαλλίας. Οι οθόνες δεν χορταίνουν να προβάλλουν σκηνές βίας, συγκρούσεων με την αστυνομία, βανδαλισμών και φλεγόμενων αυτοκινήτων. Όταν ο Αλέν Φίνκιελκραουτ, υποστηρικτής του Ισραήλ και πολέμιος της πολυπολιτισμικότητας αποπέμφθηκε από την Πλατεία, η χορωδία των επικρίσεων είχε έτοιμο κρεσέντο, περί πλήγματος στη δημοκρατία. Η αποπομπή του, έδωσε ισχυρό έναυσμα στους επικριτές της αξιοπιστίας του κινήματος. Και φωνή σε όσους μάλλον δεν θα εδικαιούντο να ομιλούν, δεδομένου ότι το κίνημα προέκυψε από αποφάσεις τους.
«Το δικαίωμα διαμαρτυρίας δεν αποτελεί δικαίωμα για βανδαλισμούς», είπε η υπουργός Εργασίας, του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Μιριάμ Ελ Κομρί. Οι μεταρρυθμίσεις, που είχε προτείνει η ίδια, ήταν αρχικά ο λόγος που έβγαλε το πλήθος στην Αγρύπνια.
«Αν κάποιος ήθελε να απαξιώσει αυτό το θετικό αλλά εύθραυστο κίνημα, δεν υπήρχε καλύτερος τρόπος», έγραφε το editorial της Liberation. Εκπρόσωποι κομμάτων στηλίτευσαν και παραινούν. «Θέλω να πω σε όλους αυτούς τους νέους. Θέλετε να εμπλακείτε; Σωστά! Αλλά αντί για όλες αυτές τις άχρηστες συζητήσεις, ελάτε και εμπλακείτε στην πολιτική. Αριστερά ή Δεξιά, αλλά ελάτε και συμμετέχετε στην πολιτική κουβέντα», είπε ο Μπρούνο Λε Μερ, στέλεχος του κεντροδεξιού κόμματος Οι Ρεπουμπλικάνοι, πρώην UMP. Ο Ζαν Μισέλ Μπαϊλέ, πρόεδρος του Ριζοσπαστικού Κόμματος της Αριστεράς, κάλεσε τους μετέχοντες να σκεφτούν το μέλλον του κινήματος και να το «κλείσουν». «Πιστεύω ότι αυτό το είδος κινήματος, εκ φύσεως, πρέπει να ολοκληρώσει τον κύκλο του, νομίζω ότι πρέπει να σταματήσει». Για «γραμμή» που πέρασαν οι διαδηλωτές, μίλησε η Νατζάτ Βαλό Μπελκασέμ, υπουργός Παιδείας. «Στην αρχή υπήρχε κάτι ενδιαφέρον, ενθουσιασμός για το κίνημα. Τίποτε δεν άλλαξε στην Πλατεία της Δημοκρατίας».
Η κριτική δεν άλλαξε τον αριθμό των άγρυπνων στην πλατεία, τουλάχιστον ως τώρα. Ο δημοσιογράφος Ρεμί Μπουισίν, που μεταδίδει απευθείας τα τεκταινόμενα, είπε στο France 24 πως 1.000-1.500 πολίτες εμφανίζονται κάθε βράδυ. Μια σειρά υποστηρικτές του κινήματος στηλίτευσαν τη βία των τελευταίων ημερών και την εκδίωξη του Φίνκιελκραουτ, σημειώνοντας πως αυτά δεν μπορούν να αποδοθούν συνολικά στην Αγρύπνια.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #100, τον Απρίλιο του 2016
Extra Hot άρθρο
Στα συρτάρια εκθέσεις ελέγχου του ΣΔΟΕ – ατιμώρητοι οι παραβάτες
Για τη συγκάλυψη δυο πολύ σοβαρών υποθέσεων διαφθοράς, που είχε αποκαλύψει το περιοδικό Hot Doc και αφορούν στην έκδοση και λήψη εικονικών τιμολογίων, ύψους εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, στις οποίες εμπλέκονται ιδιώτες, υπάλληλοι και επώνυμοι αιρετοί αυτοδιοικητικοί παραγόντες, κατηγορείται ο μέχρι πρότινος προϊστάμενος του ΣΔΟΕ Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Νοτίων Ιονίων Νήσων. Η καταγγελία κάνει λόγο για εσκεμμένη καθυστέρηση εκ μέρους του στην έκδοση των ειδικών πορισμάτων ελέγχου και για την προκλητική παράβαση των σχετικών δικαστικών εντολών, με σκοπό το «κουκούλωμα» των άνω υποθέσεων. Ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες αλλά τα γεγονότα και επίσημα ο δήμος Πύργου τον διαψεύδουν…
Μια τρισέλιδη «αναφορά-καταγγελία», που έφτασε στο περιοδικό Hot Doc με περιπετειώδη τρόπο πριν από μερικές ημέρες, περιγράφει με λεπτομέρειες την προσπάθεια του μέχρι πρότινος προϊσταμένου στο ΣΔΟΕ Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ν. Ιονίων Νήσων, Λίβανου Ηλία, να «κουκουλωθούν» – όπως αναφέρεται – δύο πολύ σοβαρές υποθέσεις έκδοσης και λήψης εικονικών τιμολογίων, που αφορούν την προηγούμενη δημοτική αρχή του δήμου Πύργου Ηλείας.
Δήμος Πύργου: Δεν έχουμε πάρει τις εκθέσεις ελέγχου
Το περιεχόμενο της καταγγελίας, ως προς την έκβαση των δύο υποθέσεων, επιβεβαιώνει επίσημα η νέα δημοτική Αρχή του Πύργου Ηλείας.
«Μέχρι σήμερα ο δήμος Πύργου και η νέα δημοτική Αρχή έχει λάβει μόνο τα υπηρεσιακά σημειώματα ελέγχου για τις υποθέσεις αυτές και όχι τις εκθέσεις ελέγχου. Μάλιστα αυτή η καθυστέρηση μας έχει προβληματίσει αρκετά», λέει στο Hot Doc o δικηγόρος Χάρης Αντύπας, γενικός γραμματέας του δήμου Πύργου Ηλείας.
Οι δύο υποθέσεις σχετίζονται με τις αποκαλύψεις του περιοδικού Hot Doc κατά το παρελθόν, οι οποίες, αφού προκάλεσαν την άμεση παρέμβαση των δικαστικών Αρχών, επιβεβαιώθηκαν στη συνέχεια από τους ειδικούς ελέγχους που διενήργησε κλιμάκιο υπαλλήλων του ΣΔΟΕ.
Όμως, όπως όλα δείχνουν, κάποιος για άγνωστους λόγους κρατά στην ουσία τις δύο υποθέσεις κλειδωμένες στα συρτάρια του ΣΔΟΕ, μη εκδίδοντας τις σχετικές εκθέσεις ελέγχου σε βάρος των παραβατών, μέσω των οποίων θα έπρεπε να ενημερωθούν και οι δικαστικές Αρχές για το ποινικό σκέλος των δύο υποθέσεων.
Το υπηρεσιακό σημείωμα ελέγχου και η έκθεση ελέγχου
Βάσει του κανονισμού και της σχετικής νομοθεσίας, όταν καταλογίζονται παραβάσεις από το ΣΔΟΕ εκδίδεται υπηρεσιακό σημείωμα ελέγχου (ΥΣΕ). Μετά από αυτό, και σε χρονικό διάστημα το πολύ τριών μηνών, ακολουθεί η έκθεση ελέγχου προς την αρμόδια ΔΟΥ του ελεγχόμενου, που καταλογίστηκαν οι παραβάσεις, προκειμένου αυτή να βεβαιώσει τις σχετικές παραβάσεις και να κληθεί ο ελεγχόμενος να καταβάλει τα σχετικά πρόστιμα.
Στην περίπτωση που έχουμε να κάνουμε με εικονικά τιμολόγια, καταλογίζονται παραβάσεις με την έκδοση του ΥΣΕ από το ΣΔΟΕ:
1) στον εκδότη των εικονικών τιμολογίων
2) στον λήπτη των εικονικών τιμολογίων
Στη συνέχεια, συντάσσονται δύο ξεχωριστές εκθέσεις ελέγχου από το ΣΔΟΕ, που καταλόγισε τις παραβάσεις, και στέλνονται αντίστοιχα στις ΔΟΥ. Άλλη έκθεση ελέγχου για τον εκδότη των εικονικών τιμολογίων και άλλη για τον λήπτη αυτών, ενώ ενημερώνεται σχετικά και η Εισαγγελία για το ποινικό σκέλος της υπόθεσης.
Αν δεν υπάρξει έκθεση ελέγχου, η όλη έρευνα που έχει κάνει το ΣΔΟΕ παραμένει απλά στα συρτάρια της υπηρεσίας και οι παρανομούντες δεν τιμωρούνται.
Κάτι τέτοιο λοιπόν φαίνεται να συμβαίνει και με τις δύο υποθέσεις, που αφορούν το δήμο Πύργου Ηλείας, βάσει της ανώνυμης καταγγελίας που έφτασε με περιπετειώδη τρόπο στο Hot Doc. Καταγγελίας, η οποία επιβεβαιώνεται τόσο από το δήμο του Πύργου Ηλείας όσο και από πηγές του ΣΔΟΕ, που θέλησαν για ευνόητους λόγους να τηρήσουν την ανωνυμία τους.
Απευθείας ανάθεση 743.160 ευρώ με εικονικά τιμολόγια
Στην πρώτη περίπτωση, ο δήμος Πύργου Ηλείας και συγκεκριμένα η προηγούμενη δημοτική Αρχή κατηγορείται ότι έλαβε το 2009 εικονικά φορολογικά στοιχεία ως προς το πρόσωπο του εκδότη, συνολικής αξίας 743.160,00 €.
Την υπόθεση είχε αποκαλύψει μετά από έρευνα το περιοδικό Hot Doc. Το συγκεκριμένο ποσό αντιστοιχεί στα Νο.-193/22.10.2009 και Νο.-194/22.10.2009 τιμολόγια, που εξέδωσε ο υπόδικος για σωρεία κακουργηματικών πράξεων εργολάβος Θεόδωρος Καράμπελας προκειμένου να πληρωθεί για εργασία που έλαβε με απευθείας ανάθεση από το δήμο του Πύργου προκειμένου να μεταφέρει τα απορρίμματα.
Κλιμάκιο του ΣΔΟΕ, μετά από εξονυχιστικό έλεγχο, διαπιστώνει ότι τα δύο τιμολόγια ήταν εικονικά ως προς το σύνολό τους, καθώς οι μεταφορές των απορριμμάτων ήσαν εικονικές και ως προς τον όγκο τους και ως προς τους αποδέκτες τους.
Έστειλαν το ΥΣΕ… ξέχασαν την έκθεση ελέγχου
Το Μάρτη του 2015, το ΣΔΟΕ στέλνει στο δήμο Πύργου το υπηρεσιακό σημείωμα ελέγχου, αλλά στη συνέχεια, για άγνωστους λόγους και κατά παρέκκλιση της ισχύουσας νομοθεσίας και της εισαγγελικής εντολής, δεν συντάσσει όπως οφείλει ούτε αποστέλλει στο δήμο Πύργου και στον εισαγγελέα την έκθεση ελέγχου. Παρότι το σχετικό ΥΣΕ ήταν έτοιμο από το Μάρτη του 2015! Η υπόθεση λοιπόν παραμένει μέχρι σήμερα σε εκκρεμότητα και ουσιαστικά στα συρτάρια της υπηρεσίας.
Κι αυτό, σε αντίθεση με τον εκδότη των εικονικών τιμολογίων εργολάβο Θεόδωρο Καράμπελα, στον οποίον εστάλη άμεσα η σχετική έκθεση ελέγχου.
Κάτι παρόμοιο, όπως περιγράφεται στην «αναφορά-καταγγελία» που εστάλη στο περιοδικό Hot Doc, την οποία επιβεβαιώνουν στελέχη της νέας δημοτικής Αρχής του δήμου Πύργου, συνέβη και με την περιβόητη αγορά του δεματοποιητή απορριμμάτων από εταιρία με έδρα τον Ορχομενό Βοιωτίας.
Στις 16/10/2015, η ειδική γραμματεία του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος του υπουργείου Οικονομικών με την αποστολή του 915/2015 υπηρεσιακού σημειώματος ελέγχου στο δήμο Πύργου τον ενημερώνει ότι μετά από έρευνα διαπιστώθηκε ότι τα τιμολόγια αγοράς του δεματοποιητή απορριμμάτων, ο οποίος αγοράστηκε από το δήμο Πύργου το 2009 με κόστος πάνω από 1.000.000 ευρώ, ήταν εικονικά…
Και αυτό το θέμα είχε αναδείξει μετά από έρευνα το περιοδικό Hot Doc.
Έστειλαν το ΥΣΕ… ξέχασαν ξανά την έκθεση ελέγχου!
Το υπηρεσιακό σημείωμα ελέγχου του ΣΔΟΕ αναφέρει επί λέξει τα εξής: «Λάβατε στη χρήση 2009 τρία εικονικά φορολογικά στοιχεία συνολικής καθαρής αξίας 946 χιλ. ευρώ, και συγκεκριμένα, ένα τιμολόγιο για την αγορά δεματοποιητή, αξίας 840 χιλ. ευρώ, ένα τιμολόγιο για την αγορά ειδικού βραχιονοφόρου αξίας 90 χιλ. ευρώ και ακόμα ένα τιμολόγιο για την αγορά ενός υδροστατικού φορτωτή αξίας 16 χιλ. ευρώ».
Το δεματοποιητή φέρεται να είχε αγοράσει ο δήμος Πύργου Ηλείας το Δεκέμβρη του 2009 από την εταιρία RAM EUROPE με έδρα τον Ορχομενό Βοιωτίας.
Με οξύ!
Η υπόθεση έχει μεγάλο ενδιαφέρον καθώς ο σειριακός αριθμός του πολύπλοκου μηχανήματος διαπιστώθηκε ότι είχε αλλοιωθεί με οξύ ή με τη χρήση οξυγόνου.
Παρά τις επίμονες εκκλήσεις του κλιμακίου του ΣΔΟΕ, που ερευνούσε την υπόθεση, για την κατάθεση των πρωτότυπων τιμολογίων αγοράς του μηχανήματος από το δήμο Πύργου και την εταιρία, αυτό δεν κατέστη δυνατόν.
Η ανακάλυψη ενός περίεργου δελτίου αποστολής, που αφορούσε τη μεταφορά του δεματοποιητή από τη Βοιωτία στην Ηλεία, στο οποίο περιγράφεται η μεταφορά μηχανήματος κατά πολύ μικρότερου βάρους από αυτό που ζυγίζει συνολικά ο δεματοποιητής, βάζει σε υποψίες τους άνδρες του ΣΔΟΕ.
Λίγο αργότερα αποκαλύπτεται ότι ο δεματοποιητής απορριμμάτων, που φέρεται να πωλήθηκε στο δήμο του Πύργου από την RAM EUROPE το Δεκέμβρη του 2009 ως μηχάνημα που εισήχθη από τη Σουηδία, περιέργως δεν αναγράφεται στο μητρώο ευρωπαϊκών εισαγωγών όπου καταχωρούνται όλα τα εισαχθέντα μηχανήματα.
Όπως καταγγέλλεται, το υπηρεσιακό σημείωμα ελέγχου για το δεματοποιητή απορριμμάτων του Πύργου συντάχθηκε ένα χρόνο μετά το τέλος του ελέγχου στην εταιρία RAM Europe.
Άφαντη η έκθεση ελέγχου
Όμως, και σε αυτή την περίπτωση, μέχρι σήμερα δεν έχουν σταλεί οι εκθέσεις ελέγχου. Ούτε στον εκδότη των εικονικών τιμολογίων, που είναι η άνωθι εταιρία, αλλά ούτε και στον λήπτη, που είναι η προηγούμενη δημοτική Αρχή του δήμου Πύργου Ηλείας, με συνέπεια να μην έχει ενημερωθεί επίσημα κατ’ επέκταση ούτε η δικαστική Αρχή.
Είχε συναντήσεις με τον πρώην δήμαρχο του Πύργου
Όπως αναφέρεται στην καταγγελία, ο πρώην διευθυντής του ΣΔΟΕ Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ν. Ιονίων Νήσων, ο οποίος συνταξιοδοτήθηκε στις 31/12/2015, με καταγωγή από χωριό της Ηλείας, κατά τη διάρκεια της έρευνας που έκανε η υπηρεσία του στις υποθέσεις, είχε περίεργες σχέσεις με τον πρώην δήμαρχο του Πύργου, που εμπλέκεται σε αυτές. Ο τελευταίος, όπως καταγγέλλεται, τον επισκεπτόταν πολύ συχνά στο γραφείο του κατά τη διάρκεια των ερευνών.
«Ο διευθυντής με επαναλαμβανόμενες προσκλήσεις στους ελεγκτές πότε μεμονωμένα και πότε ομαδικά στο γραφείο του, προσπαθούσε να εισαγάγει νέα στοιχεία – οδηγίες, ενώ η υπόθεση είχε τελειώσει ελεγκτικά και είχαν καταλογιστεί οι παραβάσεις με το γνωστό υπηρεσιακό σημείωμα ελέγχου. Από εκεί και πέρα, ο κάθε ελεγχόμενος, αν θέλει να εισαγάγει στην υπόθεση κάτι καινούργιο, του δίνεται η γνωστή από τον νόμο κλήση προς ακρόαση, όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί μέσα σε δέκα ημέρες από την επίδοσή της να καταθέσει εγγράφως ή προφορικά τις αντιρρήσεις του ή να εισαγάγει νέα στοιχεία. Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να γίνει μετά από ένα χρόνο», αναφέρει η καταγγελία που εστάλη στο Hot Doc.
Λίβανος Ηλίας: «Όλα είναι ψεύδη. Κάποιοι στο ΣΔΟΕ δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους…»
Με αφορμή τις καταγγελίες, το Hot Doc απευθύνθηκε επίσημα στον μέχρι πρότινος προϊστάμενο του ΣΔΟΕ Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ν. Ιονίων Νήσων, Λίβανο Ηλία, ζητώντας την άποψή του. Ο κ. Λίβανος, με τα λεγόμενά του, μάλλον έκανε την σχετική υπόθεση περισσότερο ομιχλώδη…
«Η καταγγελία δεν ευσταθεί. Όλα αυτά που μου λέτε, τα λέει κάποιος υπηρεσιακός παράγοντας; Όλα όσα αναφέρει η καταγγελία είναι ψέματα. Δεν ισχύει τίποτα. Εγώ σαν προϊστάμενος ό,τι μου έφερναν το έστελνα. Ό,τι δεν μου έχουν φέρει δεν το έχω στείλει. Τι να κάνω; Οι εκθέσεις ελέγχου, απ’ ό,τι θυμάμαι, που αφορούν το δήμο Πύργου εκεί με κάποιο εικονικό τιμολόγιο, έχουν πάει κανονικά και έχει κλείσει η υπόθεση.
Για το δεματοποιητή απορριμμάτων, που μου λέτε, κάποιοι έκαναν υπέρβαση εξουσίας και μετά εμφανίστηκαν και ως καταγγελλόμενοι. Τώρα κατάλαβα… Όλα έχουν γίνει κανονικά και έχουν σταλεί. Αν έχουν γίνει κάποια πράγματα, τα οποία δεν τα έχω πάρει είδηση εγώ, πίσω από την πλάτη μου, θα επανέλθουμε.
Για την υπόθεση του δεματοποιητή, που μου λέτε, κάτι εστάλη χωρίς να πάρει είδηση η υπηρεσία. Κάποιοι υπάλληλοι κάτι έστειλαν, χωρίς να λάβει γνώση η υπηρεσία. Δηλαδή, το υπηρεσιακό σημείωμα εστάλη χωρίς να το γνωρίζω εγώ! Αυτοί λοιπόν, που το έστειλαν, θέλησαν προφανώς να κάνουν και καταγγελία. Οπότε, από Δευτέρα θα κάνω εκείνα που πρέπει να κάνω. Να τους το πείτε αυτό.
Δεν έχω καμιά φιλική σχέση με τον πρώην δήμαρχο του Πύργου. Στο γραφείο μου ερχόταν σαν απλός φορολογούμενος πολίτης. Δεν τον ήξερα. Τον γνώρισα όταν ήρθε και με βρήκε δύο φορές.
Είναι προφανές ότι κάποιοι την ανεπάρκειά τους πάνε να την μεταβιβάσουν στην υπηρεσία. Η έκθεση ελέγχου, που δείχνει τον δήμο Πύργου να παίρνει από τον εργολάβο εικονικά τιμολόγια, έχει φύγει από μένα. Δεν θυμάμαι πόσα χρήματα ήταν. Θα δούμε όμως τι συμβαίνει και πώς. Έχει στείλει η ανακρίτρια του Πύργου έγγραφο με νέα κατάθεση του εργολάβου αλλά δεν την λαμβάνουν υπόψη. Να δούμε γιατί γίνεται αυτό. Να μην δημοσιεύσετε λάθος πράγματα. Όπου δεν υπάρχουν εκθέσεις ελέγχου, δεν έχουν λάβει κάποια πράγματα υπόψη τους από τον εισαγγελέα. Όλα όμως είναι στην εντέλεια φτιαγμένα».
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #95, το Φεβρουάριο ου 2016
Extra Hot άρθρο
Ντόναλντ Τραμπ
Ο λαϊκισμός χτυπάει την πόρτα του Λευκού Οίκου
Θεωρείται γραφικός ακόμη και στα συνηθισμένα αμερικανικά μάτια. Δηλώνει δεξιά κι αριστερά ότι είναι πάρα πολύ πλούσιος, νομίζοντας ότι η πολιτική ασκείται με τους τραπεζικούς του λογαριασμούς. Υπόσχεται να χτίσει ένα τοίχος στα νότια σύνορα των ΗΠΑ επειδή, λέει, οι Μεξικάνοι είναι βιαστές και έμποροι ναρκωτικών. Τα βάζει με την Κίνα και πουλάει σε Κινέζους πανάκριβα διαμερίσματα. Όλα αυτά μαζί, κι ακόμη περισσότερα, κάνουν τον Ντόναλντ Τραμπ να φαντάζει ως ο επόμενος μεγάλος κίνδυνος για την πολιτική ελίτ των Ρεπουμπλικάνων. Ή είναι, απλώς, ο κλασσικός πολιτικός των ημερών μας, που δεν ντρέπεται να τάζει τα πάντα σε εκείνους που θέλουν να ακούν μόνο ωραία λόγια.
Με τον Ντόναλντ Τραμπ έχουν αγανακτήσει, μεταξύ άλλων, πρώην και νυν μεξικανοί πρόεδροι, η Apple, η Hewlett-Packard κι άλλες μεγάλες τεχνολογικές εταιρίες, οι μουσουλμάνοι, που τον ακούν να λέει στα τηλεοπτικά ντιμπέιτ ότι πρέπει να απελαθούν, οι πετρελαιοπαραγωγοί της Σαουδικής Αραβίας, στους οποίους θα ήθελε να επιβάλει εμπάργκο, η οικογένεια Μπους, οι κάτοικοι του καναδικού νησιού Κέιπ Μπρέτον, που ήδη προσφέρουν άσυλο σε περίπτωση νίκης του στις προεδρικές εκλογές, η αλυσίδα λιανικής από το Ντουμπάι «Lifestyle», που αφαίρεσε από τα ράφια της όλα τα προϊόντα των εταιριών του, ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας των μίντια Μπάρι Ντίλερ, ακόμη και κατά κάποιο τρόπο η… Ελλάδα, καθώς για εκείνον αποτελεί το απόλυτο παράδειγμα αποφυγής, όταν αποφάσισε να ασχοληθεί με το δημόσιο αμερικανικό χρέος μέχρι να πάρει σχεδόν τα πάντα πίσω.
Ο επικρατέστερος υποψήφιος για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων έχει κάνει τόσο πολλούς εχθρούς, γιατί στην ουσία οι κοκορομαχίες σε δημόσια θέα κρύβουν καλά από πίσω τους μια προσωπικότητα που αρέσκεται στο να υπόσχεται πράγματα, τα οποία ο ίδιος μετά από μερικές μέρες παραδέχεται ότι δεν μπορεί να πραγματοποιήσει.
Όταν ανακοίνωνε, τον Ιούνιο του 2015, την απόφασή του να κατέβει στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, τα προγνωστικά ήταν εναντίον του. Εκμεταλλευόμενος όμως από την αρχή έναν θίασο υποψηφίων των Ρεπουμπλικάνων, 12 τον αριθμό, κατάφερε να μετατρέψει τα πρώτα τηλεοπτικά ντιμπέιτ σε ρινγκ, όπου κανείς δεν μπορούσε να αρθρώσει λέξη χωρίς να ακούγονται ύβρεις, ειρωνείες και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί.
Με την τελευταία του επικράτηση στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, στις εκλογές του Απριλίου, ο αριθμός των 1.237 εκλεκτόρων, που του εξασφαλίσει το χρίσμα για να κατέβει ως ο υποψήφιος του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων για τις εκλογές, είναι πλέον πάρα πολύ κοντά. Αυτή τη στιγμή διαθέτει 845 εκλέκτορες και στόχος του είναι να κλειδώσει το μαγικό αριθμό, που θα τον βγάλει από τη διαδικασία να πείσει το συνέδριο του κόμματος να τον επιλέξει ως υποψήφιο πρόεδρο. Κι αυτό, γιατί ούτε η ίδια η παράταξη φαίνεται ενθουσιασμένη με τον άνθρωπο που θα κληθεί να αντιμετωπίσει την Χίλαρι Κλίντον ή τον Μπέρνι Σάντερς στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Υπερβολές, ψέματα και ανακρίβειες
Μια από τις πιο «ωραίες» προεκλογικές ιστορίες του Ντόναλντ Τραμπ είναι το πόσα λεφτά αξίζει. Ο ίδιος αρέσκεται να επαναλαμβάνει ότι είναι πάρα πολύ πλούσιος. Ένα γνήσιο αμερικανικό θαύμα, που τα κατάφερε στις επιχειρήσεις και τώρα θα κάνει το ίδιο στην πολιτική. Μάλιστα, στις 15 Ιουλίου του 2015, κατέθεσε τα οικονομικά του στοιχεία στην αρμόδια εκλογική ομοσπονδιακή επιτροπή. Εκεί δήλωσε ότι η περιουσία του αγγίζει τα 10 δισ. δολάρια και ότι τα εισοδήματά του το 2014 ήταν συνολικά 362 εκατ. δολάρια. Όμως, όπως αποδείχθηκε μετά από δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού Fortune, τα χρήματα αυτά ήταν τα ακαθάριστα έσοδα και όχι το ατομικό του εισόδημα. Σύμφωνα, μάλιστα, με λεπτομερή μελέτη των στοιχείων του, η έρευνα του περιοδικού κατέληξε ότι η συνολική αξία του Τραμπ δεν ξεπερνά τα 3,72 δισ. δολάρια.
Όμως, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν αναφέρεται μόνο με υπερβολές και ψέματα για τα προσωπικά του ζητήματα. Έχει προχωρήσει και σε μια σειρά από απίστευτες υποσχέσεις, τις οποίες είτε άφησε να περάσουν ασχολίαστες είτε αναγκάστηκε να τις πάρει πίσω μετά από το σάλο που προκαλούσε. Βασικό του σύνθημα, όταν ξεκίνησε τον αγώνα του στον πολιτικό στίβο, ήταν ότι θα χτίσει ένα τεράστιο τείχος κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό. Όταν είχε ξεκινήσει να μιλάει για αυτό, χαρακτηρίζοντάς το ως «Τείχος Τραμπ» και «το ομορφότερο τείχος που έχετε δει ποτέ σας», δεσμευόταν ότι θα χτιστεί για να κρατήσει από την άλλη πλευρά τους «βιαστές, έμπορους ναρκωτικών Μεξικανούς», ότι θα το πληρώσει το κράτος τους εξ ολοκλήρου και θα κοστίσει 4 δισ. δολάρια. Αυτό είπε σε δημόσια ομιλία του το Σεπτέμβριο του 2015. Το Φεβρουάριο του 2016, σε άλλη ομιλία του, δήλωσε ότι το κόστος του θα είναι 10 δισ. δολάρια. «10 δισ., ίσως 12», είπε τότε. Και από τι θα φτιαχτεί αυτό το τείχος; Στο ερώτημα ενός μικρού αγοριού, το οποίο σήκωσε κυριολεκτικά σαν σακί και το ανέβασε στο πόντιουμ για να το δουν όλοι, απάντησε ότι το τείχος θα γίνει από ενισχυμένο σκυρόδερμα και ατσάλι. Και πόσο τελικά θα κοστίσει; Εάν λάβει κανείς υπόψη τους υπολογισμούς της πασίγνωστης αμερικανικής σατιρικής εκπομπής Last Week Tonight, τότε το πραγματικό του κόστος θα φτάσει – μόνο για να χτιστεί – τα 25 δισ. δολάρια. Και με βάση την απάντηση του γραφείο προϋπολογισμού του Κογκρέσου στον υπολογισμό του τελικού κόστους ενός παρεμφερούς έργου, η συντήρησή του θα χρειαστεί άλλα 25 δισ. για τα επόμενα επτά χρόνια.
Ποια ήταν η απάντηση του πρώην προέδρου του Μεξικού, Βιθέντε Φοξ, όταν σε μια συνέντευξη κλήθηκε να απαντήσει στην απαίτηση του Τραμπ να πληρώσει η χώρα του όλα αυτά τα λεφτά; «Δεν θα πληρώσω το γαμημένο το τείχος».
Πάντως, το ζήτημα με τους Μεξικάνους και τους μετανάστες, που ο ίδιος επιθυμεί να διώξει εν μία νυκτί από τη χώρα, δεν είναι το μόνο ακραίο που έχει ξεστομίσει. Ανά καιρούς, ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι: θα φακελώσει υποχρεωτικά όλους τους μουσουλμάνους και θα απαγορεύσει για κάποια χρόνια την είσοδό τους στις ΗΠΑ, «όπως έκανε ο Ρούζβελτ με τους Ιάπωνες, τους Ιταλούς και τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του πολέμου». Θα επαναφέρει το βασανιστήριο του εικονικού πνιγμού, που εφαρμοζόταν μέχρι πρότινος σε κολαστήρια όπως το Γκουαντάναμο ως μέθοδος ανάκρισης υπόπτων για τρομοκρατία. Θα κλείσει τα εργοστάσια της Apple κι άλλων αμερικανικών εταιριών στην Κίνα και θα τα φέρει πίσω. Θα καταργήσει το λεγόμενο πρόγραμμα «Obamacare» για την ιατροφαρμακευτική προστασία των ασθενέστερων και θα πουλήσει κάθε δημόσια υγειονομική δομή, αφαιρώντας τα ασφάλιστρα υγείας από το φόρο εισοδήματος, ενώ θα κόψει και τα κρατικά κονδύλια νοσηλείας μεταναστών. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, υποσχέθηκε πως θα ξεπληρώσει το δυσθεώρητο χρέος των ΗΠΑ, ύψους 19 τρισ. δολαρίων σε οκτώ χρόνια, επειδή πιστεύει ότι «κλείνει τα καλύτερα deal». Το τελευταίο, το δήλωσε στις 2 Απριλίου στην εφημερίδα Washington Post. Αλλά στις 21 Απριλίου, σε άλλη του συνέντευξη στο περιοδικό Fortune, είπε ότι τελικά δεν θα ξεπληρώσει όλο το χρέος σε οκτώ ή δέκα χρόνια αλλά… μόνο «ένα ποσοστό του».
Μια σειρά από αποτυχημένες επενδύσεις
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν δηλώνει απλά ότι είναι πάρα πολύ πλούσιος. Του αρέσει να προωθεί την ιδέα πως ό,τι πιάνει γίνεται χρυσός. Ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις. Η μεσιτική οικογενειακή αυτοκρατορία, την οποία κληρονόμησε, έτυχε ορισμένων επιτυχημένων επιλογών, όπως το Grand Hyatt Hotel στη Νέα Υόρκη, ο Πύργος Τραμπ, το παγοδρόμιο Wollman Rink στο Μανχάταν, το ακίνητο 40 Wall Street επίσης στη Νέα Υόρκη, που από 1 εκατ. δολάρια που ξόδεψε για το αγοράσει το 1995 έφτασε να αξίζει σήμερα περισσότερο από μισό δισ., και ο πύργος Trump International στο Σικάγο.
Όμως αυτή η ιστορία έχει επίσης πολλές μαύρες σελίδες υπερχρεωμένων επιχειρηματικών αποτυχιών. Το 1995, η εταιρία διαχείρισης καζίνο του Τραμπ συγκεντρώνει μετά από δημόσια προσφορά το ποσό των 494 εκατ. δολαρίων μακροπρόθεσμου χρέους. Το 1996, αγοράζει το καζίνο Taj Mahal στο Atlantic City. Θέλοντας, όπως έλεγε, να χτίσει το «όγδοο θαύμα του κόσμου», ξόδεψε 898 εκατ. δολάρια. Από αυτά, τα 817 εκατομμύρια τα δανείστηκε με τοκογλυφικό επιτόκιο 11,25%. Τα τεράστια χρέη γονάτισαν το καζίνο από την πρώτη μέρα. Σε έναν χρόνο η εταιρία του Τραμπ είχε χρεωθεί 1,7 δισ. δολάρια. Έτσι η εταιρία «κατάφερε» από το 1995 να καταθέσει αιτήματα πτώχευσης δύο φορές. Μία ως εταιρία καζίνο και μια ως Trump Entertainment, δηλαδή το διάδοχο επιχειρηματικό μοντέλο.
Το 1988, ο Τραμπ αγόρασε την αεροπορική εταιρία Eastern Air Shuttle έναντι 365 εκατ. δολαρίων, μετατρέποντάς την σε μια εταιρία πολυτελείας με χρυσά έπιπλα μπάνιου στα αεροσκάφη. Υπερχρεωμένη από την πρώτη κιόλας μέρα, παραδίδεται στους πιστωτές της και εξαφανίζεται μετά από τέσσερα χρόνια.
Άλλα αστεία, ή μη, επιχειρηματικά εγχειρήματα του Τραμπ ήταν η αποτυχημένη «βότκα Τραμπ», το «περιοδικό Τραμπ», που έμεινε στα αζήτητα, τα «ψητοπωλεία Τραμπ», που έκλεισαν άρον-άρον και μάλιστα αυτό του Λας Βέγκας παραβίασε 51 διατάξεις του υγειονομικού κώδικα (σέρβιρε μέχρι και κρέας πάπιας πέντε μηνών), ένα πανεπιστήμιο, για το οποίο κατατέθηκε αγωγή ύψους 40 εκατ. δολαρίων από εισαγγελέα της Νέας Υόρκης με την κατηγορία της εξαπάτησης των φοιτητών, και μια εταιρία στεγαστικών δανείων, η οποία άνοιξε το 2006 με τη δήλωση «ποιος ξέρει περισσότερα για χρηματοδότηση δανείων από μένα;» κι έκλεισε ενάμιση χρόνο μετά. Ο διορισμένος από τον Τραμπ διευθυντής αυτής της εταιρίας, Ε. Τζ. Ράιντινγκς, ισχυριζόταν ότι ήταν κορυφαίο στέλεχος επενδυτικής τράπεζας της Wall Street. Στην πραγματικότητα είχε εργαστεί εκεί για έξι μέρες ως μεσίτης.
Ένας «λαθρεπιβάτης» στο κόμμα των υπερ-συντηρητικών
Έναν από τους πιο εύστοχους χαρακτηρισμούς για τον Ντόναλντ Τραμπ είχε κάνει σε μια συνεδρίαση της Γερουσίας ο Δημοκρατικός επικεφαλής της μειοψηφίας, Χάρι Ρέιντ. Το Μάρτιο του 2016 είχε πει πως «ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο Φρανκενστάιν των Ρεπουμπλικάνων. Ξόδεψαν τα τελευταία οκτώ χρόνια φουντώνοντας τη φλόγα της δυσαρέσκειας και του μίσους, χτίζοντας το προφίλ του κομμάτι-κομμάτι». Η συγκεκριμένη δήλωση έγινε μετά τη νίκη του Τραμπ στις 7 από τις 11 πολιτείες που εξέλεξαν τους εκλέκτορές τους κατά τη λεγόμενη «Σούπερ Τρίτη»· μια από τις μαζικότερες εκλογικές διαδικασίες ανάδειξης υποψηφίων για το προεδρικό χρίσμα στα δύο κόμματα εξουσίας των ΗΠΑ.
Την άποψη του Ρέιντ ασπάζονται πολλοί διαφορετικοί παράγοντες μέσα και στο ίδιο το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων, καθώς μάλιστα βλέπουν τον Τραμπ να βρίσκεται πίσω σε όλες τις τελευταίες δημοσκοπήσεις των τηλεοπτικών δικτύων κατά περίπου 9,3 μονάδες από την Κλίντον και κατά 15,2 μονάδες από τον Σάντερς. Η πανίσχυρη οικογένεια Μπους, με τον Τζεμπ Μπους να εγκαταλείπει στην πορεία την εκλογική κούρσα, τάχθηκε ανοιχτά υπέρ του συνυποψηφίου του Τραμπ, Τεντ Κρουζ, στη μάχη για την πρωτιά. Μίλησε για τη «χυδαιότητα» του Τραμπ και την αδυναμία να κερδίσει την Κλίντον σε μια πιθανή προεδρική μάχη.
Έπειτα έρχονται οι μεγάλοι χρηματοδότες των Ρεπουμπλικάνων. «Δεν γνωρίζουμε πραγματικά πού βρισκόμαστε. Ξέρουμε πώς προχωρά η μάχη, αλλά αισθανόμαστε ότι έχει ξεφύγει από το έλεγχο», είπε στο CNN μετά τη νίκη του Τραμπ στη Νέα Υόρκη ο δισεκατομμυριούχος Φρανκ Βάντερσλουτ από το Αϊντάχο, ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του Ρεπουμπλικάνου υποψηφίου Μάρκο Ρούμπιο. Και η αλήθεια είναι πως δεν είναι ο μόνος που σκέφτεται έτσι. Μια σειρά από πολύ γνωστά ονόματα στην αμερικανική οικονομική και επιχειρηματική ζωή, όπως ο μεγιστάνας των καζίνο Σέλντον Άντελσον, ο μεγαλοβιομήχανος στο χώρο της ενέργειας Μπουν Πίκενς, ο δισεκατομμυριούχος της φαρμακευτικής βιομηχανίας Μάικ Φερνάντεζ και πολλοί ακόμη, που ανήκουν στην κορυφή της αμερικανικής οικονομικής ελίτ, είτε δηλώνουν ότι αποσύρονται από την πολιτική είτε πως θα περιμένουν μέχρι την τελευταία στιγμή για να αποφασίσουν. Ίσως γι’ αυτό, ο Τραμπ, όταν ανακοίνωνε την υποψηφιότητά του, είπε: «Δεν θέλω τα λεφτά κανενός. Ξοδεύω τα δικά μου. Δεν με ενδιαφέρουν τα λεφτά των δωρητών, των λόμπι. Είμαι πάρα πολύ πλούσιος!»
Τελικά, ποιος τον ψηφίζει;
Η ηγεσία του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων δείχνει αμήχανη. Οι βαρείς χαρακτηρισμοί του Ρέιντ έμειναν αναπάντητοι. Τα μεγάλα μυαλά των κομματικών επιτελείων διαπιστώνουν ότι παρά τα πολλά χρήματα και τη μεγάλη προβολή των δικών τους ανθρώπων, ο Τραμπ κερδίζει συνεχώς έδαφος. Όμως, η θεωρία περί «Φρανκεστάιν», που ακούστηκε στην αμερικανική Γερουσία, έχει πολύ βαθιά θεμέλια.
Ποιοτικές έρευνες της εφημερίδας Washington Post έδειξαν ότι οι υποστηρικτές του Τραμπ είναι κυρίως λευκοί, άνδρες και φτωχοί. Το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι πολύ μεγάλο (47 μονάδες έναντι 28 αντίστοιχα). Στην τεράστια νίκη που πέτυχε στο Νιου Χαμσάιρ είδαμε ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο των οπαδών του: η συντριπτική τους πλειοψηφία δεν έχει πανεπιστημιακές σπουδές. Σύμφωνα με τα ποιοτικά στοιχεία, που δημοσίευσαν πρόσφατα οι New York Times μετά τη δημοσκοπική έρευνα του οργανισμού YouGov/Economist τον περασμένο Ιανουάριο, περίπου το 20% των υποστηρικτών του Ντόναλντ Τραμπ διαφωνούν με την απόφαση του προέδρου Λίνκολν να απελευθερωθούν οι σκλάβοι το 1863. Μάλιστα, τα exit polls των εκλογών που πραγματοποιήθηκαν στη Νότια Καρολίνα έδειξαν ότι 74% των ψηφοφόρων υποστηρίζουν την άποψη για απαγόρευση εισόδου των μουσουλμάνων στις ΗΠΑ, κι από αυτούς, το 41% ψήφισε τον Τραμπ.
Όμως δεν είναι μόνο αυτά τα ακραία κοινωνικά στοιχεία, που συγκινούνται από τον Ντόναλντ Τραμπ. Το Ινστιτούτο Μελέτης Πολιτικής του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια διαπίστωσε, μετά από συνεχή έρευνα της εκλογικής συμπεριφοράς ίδιων κοινωνικών ομάδων από το 2007, πως τον Τραμπ ψηφίζουν άτομα τα οποία στα κοινωνικά ζητήματα είναι πολύ πιο προοδευτικά από τους οπαδούς του Τεντ Κρουζ. Αυτό αφορά θέματα όπως η ελεύθερη επιλογή της άμβλωσης και ο γάμος ομοφυλοφίλων. Στα οικονομικά ζητήματα, ωστόσο, οι ίδιοι τείνουν σε μια καθαρά λαϊκίστικη αντίληψη σχετικά με τις δημόσιες δαπάνες και τα κοινωνικά προγράμματα, τα οποία θεωρούν περιττά, ενώ στο επίκεντρο των πολιτικών και των δύο επικρατέστερων υποψηφίων παραμένει έως ένα βαθμό η ξενοφοβία, η στρατιωτικοποίηση της αστυνομίας και οι μαζικές απελάσεις μεταναστών.
Όμως, ούτε αυτοί αρκούν για να κλειδώσουν το παζλ των οπαδών του Τραμπ. Σημαντικό μερίδιο στην εκλογική του πίτα προέρχεται από τους αυτοχαρακτηριζόμενους «οργισμένους». Είναι απηυδισμένοι με τα κόμματα και την πολιτική ελίτ, θεωρούν ότι η οικονομία έχει στηθεί με σαθρά υλικά, που δεν τους ευνοούν, μισούν ή απλά κουράστηκαν από την οικογενειοκρατία στην πολιτική και συντηρούν μια εθνικιστική αντίληψη όταν μιλούν για τις μεγάλες επενδύσεις και τις χιλιάδες θέσεις εργασίας που δημιούργησαν αμερικανικοί κολοσσοί μακριά από τις ΗΠΑ, σε χώρες όπως η Κίνα. Αρκετοί από αυτούς, θεωρούν ότι η ψήφος στον Τραμπ θα είναι μια ψήφος τιμωρίας προς το παρόν πολιτικό κατεστημένο. Κάτι που, σε τελική ανάλυση, δεν έχει τεράστιες διαφορές από το τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, όπου τα λαϊκιστικά και εθνικιστικά κόμματα πάτησαν πάνω στα θέματα της οικονομικής κρίσης, της ανεργίας και της μετανάστευσης, για να ανέλθουν ακόμη και στην εξουσία μαζί με τις παλαιότερες πολιτικές δυνάμεις της γηραιάς ηπείρου.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #100, τον Απρίλιο του 2016
Extra Hot άρθρο
Oι παράνομοι πάνε στον φορολογικό παράδεισο
Δυστυχώς τα οικονομικά λεξικά που αναλύουν τον όρο «υπεράκτια εταιρία», offshore δηλαδή, γράφτηκαν πολύ πριν την ιστορική φράση του Γιώργου Βουλγαράκη, ο οποίος αναφερόμενος στις offshore είπε «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό». Έτσι ο πρώην υπουργός έχασε την ευκαιρία να ορίσει τον όρο στα λεξικά. Οι offshore εταιρίες δεν είναι τίποτε άλλο από μια προσπάθεια να φανεί ως ηθικό οτιδήποτε περιβάλλεται και δικαιολογείται από ένα νομικό πλαίσιο. Είτε πρόκειται για εμπόριο ναρκωτικών, είτε για ξέπλυμα χρήματος, είτε για χρηματισμό πολιτικών, είτε για απλή φοροαποφυγή. Οι offshore εταιρίες –θα πουν μερικοί– είναι απλώς ένας τρόπος να κινείται το χρήμα και κακώς δαιμονοποιούνται. Αν είναι έτσι, τότε οι 47 φορολογικοί παράδεισοι σε όλη την υφήλιο αποτελούνται όχι από δαίμονες της Οικονομίας, αλλά από αγγέλους.
Το χρήμα, πέρα από τη δική του ηθική, έχει και τη δική του γεωγραφία. Και σίγουρα είναι εξωτική. Αν γίνει μια προσπάθεια να καταγραφεί η κίνηση επιχειρηματιών και χρήματος πάνω σε έναν χάρτη, ενώ οι γραμμές που αποτυπώνουν την πορεία των επιχειρηματιών συνδέουν το Λονδίνο με τη Νέα Υόρκη και το Γκστάαντ της Ελβετίας, οι γραμμές της κίνησης του χρήματος ενώνουν τα πιο άγνωστα μέρη του πλανήτη. Ανγκουίλα, Αρούμπα, Γκέρνσεϊ, Μοντσεράτ, Νήσοι Τερκς και Κάικος. Ποια είναι όλα αυτά τα άγνωστα μέρη που συνδέονται με το χρήμα όσοι και οι ελβετοί τραπεζίτες; Είναι οι έδρες υπεράκτιων εταιριών.
Υπολογίζεται πως μερικά εκατομμύρια τέτοιες εταιρίες υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, διακινούν το 50% των κεφαλαίων διεθνώς και κατέχουν το 4% του παγκόσμιου πλούτου. Είναι εμφανές πως αποτελούν τη μειονότητα των εταιριών, αλλά παρ’ όλα αυτά κινούν τα κεφάλαια. Άρα είναι οι εταιρίες όσων έχουν κεφάλαια. Γιατί όσοι έχουν χρήμα επιλέγουν αυτές τις εταιρίες;
Αν ρωτήσετε κάποια από τα δικηγορικά γραφεία που ειδικεύονται στη δημιουργία οffshore εταιριών, θα σας πουν πως οι εταιρίες αυτές είναι ένα είδος εταιριών που είναι απλώς ευέλικτες και αποτελεσματικές και συμφέρουν κυρίως για δραστηριότητες οι οποίες δεν έχουν έδρα, όπως είναι η ναυτιλία. Αυτό είναι αλήθεια. Οι offshore είναι ευέλικτες εταιρίες. Αλλά η ευελιξία τους δεν σχετίζεται με την έλλειψη γραφειοκρατίας.
Στήνονται πάρα πολύ γρήγορα, χωρίς μεγάλο κόστος, εξασφαλίζουν ανωνυμία και εχεμύθεια και τις ελάχιστες απώλειες χρήματος – δηλαδή φορολογία. Έδρες αυτών των εταιριών είναι μερικά νησιά στην Καραϊβική ή στον Ειρηνικό και μερικές περιοχές άγνωστες ακόμη και για τους πολύ φανατικούς της γεωγραφίας. Σπάνια ο πληθυσμός των περιοχών αυτών ξεπερνά τις μερικές χιλιάδες. Όπως χαρακτηριστικά μας είπε ένας από τους ειδικευμένους στη δημιουργία τέτοιων εταιριών, «η διαδικασία για να κάνεις μια υπεράκτια εταιρία είναι απλή. Αρκούν μερικές μέρες και ποσά που μπορεί να ξεκινάνε από 1.500 ευρώ.
Να σκεφτείτε πως η πιο σύνθετη διαδικασία είναι του ελέγχου του ονόματος της εταιρίας. Δηλαδή να ελεγχθεί μήπως το όνομα της εταιρίας που θέλετε ανήκει σε κάποιον άλλο. Τόσο απλά είναι όλα». Ο ενδιαφερόμενος επιλέγει όνομα,κάνει μια ιδρυτική πράξη της εταιρίας, κάτι σαν καταστατικό, που συνήθως περιλαμβάνει τα πάντα ως επιχειρηματική δραστηριότητα, και ορίζει έναν αντιπρόσωπο στη χώρα όπου βρίσκεται η έδρα. Κανένας δεν ξέρει ποιος είναι πίσω από αυτό τον αντιπρόσωπο-βιτρίνα.
Για να βρεθούν οι ιδιοκτήτες της εταιρίας πρέπει, σε περίπτωση ακόμη και αδικημάτων, να συναινέσουν οι αρχές των χωρών όπου βρίσκεται η έδρα της εταιρίας. Ένα κρατίδιο-φάντασμα να δώσει την άδεια για να αποκαλυφθεί ένας ιδιοκτήτης-φάντασμα. Πράγμα που είναι πρακτικά αδύνατο. Το ίδιο το ελληνικό κράτος έχει δημοσιεύσει στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης κατάλογο με 47 κράτη, τα οποία χαρακτηρίζονται ως «μη συνεργάσιμα» σε θέματα φορολογίας.
Από τη φοροαποφυγή στη φοροδιαφυγή
Τα βασικά κίνητρα για τη δημιουργία μιας offshore είναι η ανωνυμία που εξασφαλίζει και η χαμηλή φορολόγηση. Οι φορολογικοί παράδεισοι των offshore δίνουν τη δυνατότητα οι εταιρίες που έχουν έδρα εκεί να φορολογούνται με ποσά που φτάνουν και στο 3% των κερδών που δηλώνονται. Έτσι, με βάση τις διεθνείς συμφωνίες περί αποφυγής της διπλής φορολογίας, την αποδοχή δηλαδή πως ένα εισόδημα μπορεί να φορολογηθεί μόνο μία φορά στη χώρα που δηλώνεται και όχι ξανά αλλού, τα έσοδα μιας υπεράκτιας εταιρίας φορολογούνται χαμηλά στην έδρα της εταιρίας και μόνο, αντί με υψηλούς συντελεστές στη χώρα του κατόχου της εταιρίας.
Η λειτουργία μιας offshore εταιρίας δεν είναι παρά ένας νόμιμος τρόπος για να μην πληρώνεις φόρους. Το πόσο αποτελεσματικά γίνεται ή το κατά πόσο θα συγκαλύπτει άνομες ενέργειες, είναι απλώς θέμα δικηγόρων και όχι τόσο ηθικής. Παίζοντας με τους νόμους, ή ίσως με τις λέξεις, οι offshore κατατάσσονται στις εταιρίες με τις οποίες κάποιος μπορεί να φοροαποφύγει, να γλιτώσει δηλαδή νόμιμα φόρους, ενώ παράνομο θα ήταν να φοροδιαφύγει, να βρει δηλαδή παράνομους τρόπους για να μην πληρώσει φόρους. Έτσι λοιπόν κάποιος Έλληνας με offshore εταιρία, ο οποίος έχει κερδίσει 10 εκατομμύρια ευρώ και φορολογείται με ψίχουλα στα νησιά Κέιμαν, δεν είναι παράνομος, αλλά είναι κάποιος ταβερνιάρης που δεν έκοψε απόδειξη των 5 ευρώ.
Όπως λέει χαρακτηριστικά ένας μετρ των offshore εταιριών στην Κύπρο, «δεν είναι παρανομία, αλλά ένας διαφορετικός φοροτεχνικός σχεδιασμός».
Οι offshore εταιρίες από μόνες τους δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν, αν δεν υπήρχε ένα ευνοϊκό νομικό πλαίσιο λειτουργίας στις χώρες που δραστηριοποιούνται.
Σκανδαλώδεις ρυθμίσεις
που ευνοούν τις υπεράκτιες εταιρίες υπάρχουν σε πολλά κράτη και βέβαια στην Ελλάδα. Το επιχείρημα είναι πως έτσι ευνοούνται οι επενδύσεις και η μεταφορά συναλλάγματος. Οι μερικές δεκάδες offshore πάντως που αποκαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια ως εταιρίες μαύρου χρήματος και είσπραξης μίζας στη χώρα δεν ανήκαν σε καμία από τις δύο κατηγορίες.
«Υγιής» επιχειρηματικότητα με άρρωστα κόλπα
Οι φορολογικοί παράδεισοι δεν θα έβγαζαν δαίμονες αν οι περισσότερες χώρες δεν τους αποδέχονταν σαν αγίους της Οικονομίας. Οι υπεράκτιες εταιρίες απολαμβάνουν μια σειρά προνομίων που δεν έχουν άλλες εταιρίες. Μια offshore μπορεί να έχει ό,τι περιουσιακά στοιχεία θέλει χωρίς κανένα έλεγχο του πόθεν έσχες. Οι μεταβιβάσεις των μετοχών ή των περιουσιακών της στοιχείων της εταιρίας σε άλλα πρόσωπα γίνονται χωρίς καν συμβολαιογραφικές πράξεις και φορολογίες. Με μια καταγραφή της μεταβίβασης και μόνο. Μπορεί οποιοδήποτε πρόσωπο εμφανίζεται με μετοχές της εταιρίας να εκλαμβάνεται ως δικαιούχος.
Μπορεί ένα περιουσιακό στοιχείο μιας offshore να μεταβιβαστεί σε πρόσωπα που δεν θα μάθει ποτέ το ελληνικό κράτος. Μέχρι πρόσφατα ο φόρος για το real estate των υπεράκτιων ήταν μόλις 3% στην Ελλάδα και ανέβηκε στα 15%. Μια υπεράκτια μπορεί να δανειοδοτήσει μια άλλη εταιρία και να συγκεντρωθούν οι τόκοι σε κράτη μηδενικής φορολόγησης.
Το τι σημαίνουν πρακτικά όλα αυτά γίνεται πλέον φανερό κάθε μέρα. Επιχειρηματίες, εκδότες, μεγαλόσχημοι οι οποίοι δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία, τα εμφάνιζαν ως περιουσία μιας offshore και στη συνέχεια τα νοίκιαζαν με χαμηλά τιμήματα. Βίλες, θαλαμηγοί, περιουσίες, που θα έθεταν φορολογικά θέματα πόθεν έσχες, κρύβονται εδώ και χρόνια πίσω από offshore. Οι ιδιοκτήτες μιας offshore δεν θα γίνουν ποτέ γνωστοί ώστε να φανεί ο παράνομος πλουτισμός τους, παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Ενώ λοιπόν ως κίνητρο για τις offshore εμφανίζεται σχεδόν «αθώα» η φοροαποφυγή, η οποία έστω είναι νόμιμη, στις περισσότερες περιπτώσεις το πραγματικό κίνητρο είναι η ανωνυμία. Και η ανωνυμία είναι αναγκαία και πολύτιμη όταν υπάρχουν παρανομίες. Πολλές λοιπόν offshore αποτελούν ταυτόχρονα και κάλυψη της φοροδιαφυγής. Ο παράνομος πλουτισμός καλύπτεται με τον μανδύα της υπεράκτιας.
Το ξέπλυμα και η… λεύκανση
Την εποχή της ποταπαγόρευσης στην Αμερική, η ιταλική μαφία είχε αναλάβει τη διακίνηση του παράνομου αλκοόλ. Τα κέρδη από αυτές τις παράνομες επιχειρήσεις ήταν τεράστια και οι αρχηγοί της μαφίας ήταν πολύ πιθανό να συλληφθούν, καθώς διαχειρίζονταν ποσά που δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν νόμιμα. Οι λογιστές της μαφίας ανέλαβαν λοιπόν να νομιμοποιήσουν αυτά τα κέρδη. Και το έκαναν στήνοντας επιχειρήσεις με πλυντήρια-καθαριστήρια, τα οποία είχαν χαμηλή φορολόγηση και είχαν συνήθως ιδιοκτήτες ασιάτες μετανάστες. Έτσι μέσω των πλυντηρίων τα χρήματα εμφανίζονταν με μια μικρή φορολόγηση και μεγάλα κέρδη, τα οποία δεν μπορούσαν να ελεγχθούν. Έτσι επικράτησε ο όρος «ξέπλυμα» ή «πλυντήριο» για τη νομιμοποίηση των παράνομων εσόδων.
Τα σύγχρονα πλυντήρια χρήματος είναι οι υπεράκτιες επιχειρήσεις. Δημιουργήθηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, με πρωτοβουλία του αγγλικού πιστωτικού συστήματος, στα νησιά βρετανικές αποικίες. Η χρήση τους όμως επεκτάθηκε μέσω των ελλήνων εφοπλιστών, οι οποίοι πέρασαν σε offshore εταιρίες τα καράβια τους, σηκώνοντας σημαίες ευκαιρίας για να μην πληρώνουν φόρους. Σήμερα το δίκτυο των οffshore ξεκινάει από κουκίδες στον χάρτη και καταλήγει στα ελβετικά θησαυροφυλάκια.
Μέχρι σήμερα δεν έχει αποκαλυφθεί περίπτωση εκτεταμένου ξεπλύματος μαύρου χρήματος στην οποία να μην συμμετείχαν υπεράκτιες εταιρίες. Οι offshore χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια από το πολιτικό σύστημα για να διακινούνται και να κρύβονται έσοδα από μίζες ή «ενισχύσεις».
Ο πυρήνας της ελληνικής επιχειρηματικότητας περιτριγυρίζεται από μερικές χιλιάδες offshore. Ένας μόνο επιχειρηματίας, που ελέγχεται αυτή την περίοδο από το ΣΔΟΕ, εμφανίζεται να έχει στην κατοχή του πάνω από 600 τέτοιες εταιρίες, οι οποίες αλληλοδιαπλέκονται και κρύβουν τη διαδρομή του χρήματος. Ακόμη κι αν οι ελεγκτές είχαν τη δυνατότητα να φτάσουν στους ιδιοκτήτες των offshore, αυτό θα έπαιρνε δεκαετίες.
Οι υπεράκτιες διακινούν και κρύβουν αποτελεσματικά το χρήμα και τον κάτοχό του. Το μόνο ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το πώς το χρήμα επιστρέφει στον κάτοχο νόμιμα. Πώς, για παράδειγμα, κάποιος πολιτικός, ο οποίος χρηματίζεται μέσω μιας υπεράκτιας στο εξωτερικό, μπορεί να πάρει με ασφάλεια τα χρήματα και πολύ περισσότερο να φέρει τα λεφτά του στην Ελλάδα. Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι.
Ας δούμε μερικούς τρόπους χρήσης των offshore και ξεπλύματος, φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.
Η μέθοδος της απλής κάρτας
Είναι η πιο απλή μέθοδος. Μια offshore εταιρία στην Κύπρο έχει δημιουργηθεί για να χρηματιστεί κάποιος ή για να διοχετευτεί παράνομο χρήμα. Το πόθεν έσχες και τα περιουσιακά στοιχεία αυτής της εταιρίας δεν ελέγχονται.
Μια offshore με κεφάλαιο 1.500 ευρώ μπορεί να έχει περιουσιακά στοιχεία εκατομμυρίων. Ο χρηματιζόμενος μπορεί να πάει ως την Κύπρο, κλείνοντας μάλιστα ένα φτηνό τουριστικό πακέτο των 200 ευρώ, και να επιστρέψει από την Κύπρο με μια βαλίτσα με χρήματα. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιήθηκε στην υπόθεση Άκη Τσοχατζόπουλου, με διακομιστή μάλιστα, όπως λέγεται, κύπριο υπουργό. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να μεταφερθούν μεγάλα ποσά. Πλοία της γραμμής αλλά και κότερα χρησιμοποιούνται συχνά για τέτοιες επιχειρήσεις.
Υπάρχει όμως και η πιο απλή μέθοδος της κάρτας αναλήψεων. Η offshore εταιρία ανοίγει μερικούς τραπεζικούς λογαριασμούς σε διάφορες τράπεζες, τους οποίους συνδέει με κάρτες αναλήψεων. Αυτές τις cash cards παραδίδει στη συνέχεια στον χρηματιζόμενο, ο οποίος μπορεί σταδιακά να κάνει αναλήψεις από διάφορα ΑΤΜ. Αν τα ποσά δεν είναι μεγάλα και γίνονται από διάφορα ΑΤΜ, είναι αδύνατο να εντοπιστεί ο χρηματιζόμενος. Η μέθοδος αυτή είναι αντιγραφή του τρόπου χρηματισμού που έχει εφευρεθεί για κρατικούς υπαλλήλους από επιχειρηματίες. Τους δίνουν μια κάρτα αναλήψεων, μέσω της οποίας λαμβάνουν τα χρήματα.
Η μέθοδος των Γερμανών
Υπάρχει και η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα από τη SIEMENS στην Ελλάδα. Στελέχη της εταιρίας στην Ελλάδα, σε συνεργασία με τραπεζικούς, εντόπιζαν Έλληνες που ήθελαν να βγάλουν χρήματα στο εξωτερικό χωρίς να περάσουν από την καταγραφή του τραπεζικού συστήματος μέσω εμβασμάτων, με κίνδυνο κάποια στιγμή να ελεγχθούν. Οι άνθρωποι αυτοί λοιπόν παρέδιδαν τα χρήματα στα στελέχη της SIEMENS, τα οποία χρησιμοποιήσουν για να κάνουν μαύρες πληρωμές σε πολιτικούς, δημοσιογράφους ή κρατικούς λειτουργούς. Στη συνέχεια μια offshore εταιρία ιδιοκτησίας της SIEMENS αναλάμβανε να ανοίξει λογαριασμό στην Ελβετία στο όνομα αυτού που παρέδωσε το χρήμα στα στελέχη της SIEMENS στην Ελλάδα. Έτσι τα χρήματα του ενδιαφερόμενου έβγαιναν στο εξωτερικό με ασφάλεια, σε έναν λογαριασμό που ήταν αδύνατο να συνδεθεί με τους συγκεκριμένους χρηματισμούς. Μια άλλη γερμανική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε στην αγορά των υποβρυχίων ήταν οι offshore εταιρίες-σύμβουλοι. Υπεράκτιες εταιρίες προσλαμβάνονταν από τη γερμανική εταιρία των υποβρυχίων ως σύμβουλοι που εκτελούσαν ανύπαρκτα έργα και έπαιρναν αμοιβή. Οι εταιρίες αυτές ήταν στην πραγματικότητα εταιρίες που δημιουργήθηκαν για να εισπραχθεί μίζα. Στη συνέχεια αυτές οι offshore μετέφεραν το χρήμα σε άλλες offshore που ανήκαν στους χρηματιζόμενους.
«Καπέλα» υπεράκτια
Οι offshore χρησιμοποιούνται από εμπορικές εταιρίες για να φορολογηθεί το προϊόν τους με μικρό συντελεστή, αλλά οι ίδιες να βάλουν μεγάλο «καπέλο». Αν, για παράδειγμα, μια εταιρία φέρει από ασιατική χώρα προϊόντα αξίας 10.000 ευρώ και τα πουλήσει έναντι 100.000 ευρώ, τότε θα φορολογηθεί με συντελεστή 25% για το κέρδος των 90.000 ευρώ. Δηλαδή θα πληρώσει φόρους 22.500 ευρώ. Αν η ίδια εταιρία δημιουργήσει μια offshore που θα εμφανίζεται ως ενδιάμεσος, για παράδειγμα στην Κύπρο, με συντελεστή φορολογίας 10%, και μεταπουλάει στη μητρική εταιρία το προϊόν έναντι 90.000 ευρώ, τότε η offshore θα πληρώσει φόρο 8.000 ευρώ (80.000 κέρδος επί 10%) και η ελληνική 2.500 ευρώ (10.000 κέρδος επί 25%). Συνολικά δηλαδή, μέσω του τεχνάσματος, η εταιρία θα πληρώσει 10.500 ευρώ φόρο, αντί για 22.500 ευρώ.
Πρόσφατα το Hot Doc αποκάλυψε πως η ΕΥΠ προμηθεύτηκε σύστημα παρακολουθήσεων, το οποίο θα κόστιζε 2,5 εκατομμύρια αν η προμήθειά του γινόταν απευθείας από την κατασκευαστική εταιρία. Η προμήθεια στοίχισε 5 εκατομμύρια παραπάνω, γιατί μεσολάβησαν μια κυπριακή εταιρία και μια οffshore των ίδιων συμφερόντων, οι οποίες με διαδοχική τιμολόγηση ανέβασαν το πραγματικό κόστος.
Offshore και τράπεζες
Στο παιχνίδι συμμετείχαν και οι τράπεζες. Μια offshore εταιρία που ήθελε να φέρει λεφτά στην Ελλάδα, αγόραζε ένα ακίνητο. Στη συνέχεια ζητούσε δάνειο από μια τράπεζα με υποθήκη το ακίνητο. Η τράπεζα έδινε το δάνειο, και το μετρητό χρήμα, το οποίο πλέον είχε τον χαρακτηρισμό ότι προέρχεται από δάνειο, διοχετευόταν κατά περίπτωση. Η πιο ανήθικη όμως χρήση των offshore έγινε από τις ίδιες τις τράπεζες.
Οι τράπεζες κατά καιρούς εμφανίζονται να δανειοδοτούν offshore εταιρίες πέρα από κάθε νομιμότητα και εξασφάλιση των όρων δανειοδότησης. Τα δάνεια αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί από τους ίδιους τους τραπεζίτες για δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι για να κάνουν αύξηση μετοχικού κεφαλαίου σε άλλη τράπεζα. Δηλαδή ο ένας τραπεζίτης δανείζεται μέσω offshore από κάποιον άλλο τραπεζίτη και εμφανίζεται να κάνει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.
Στη συνέχεια ο άλλος τραπεζίτης μέσω άλλης offshore εταιρίας δανειοδοτεί τον πρώτο τραπεζίτη, ο οποίος εμφανίζεται να κάνει και αυτός αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Μέσω υπεράκτιων εταιριών, δηλαδή, χωρίς πραγματικό χρήμα, εμφανίζουν τις τράπεζες να έχουν χρήμα που δεν έχουν.
Στην άλλη περίπτωση offshore εταιρίες που ανήκουν σε μετόχους τραπεζών δανειοδοτούνται από την τράπεζα και στη συνέχεια οι offshore εμφανίζονται να μην μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνεια. Οι εταιρίες δεν έχουν κανένα περιουσιακό στοιχείο κι έτσι τα δάνεια εγγράφονται στη ζημιά της τράπεζας. Ο μεγαλομέτοχος έχει πάρει τα λεφτά σε βάρος των μικρομετόχων. Για τη χρήση αυτή των offshore από τις τράπεζες, το Hot Doc έχει κάνει επανειλημμένα αποκαλύψεις με ονόματα και στοιχεία. Καμιά εισαγγελική έρευνα δεν έγινε.
Offshore και «επενδύσεις» γης
Οι υπεράκτιες εμφανίζονται να έχουν μεγάλη δραστηριότητα στο real estate. Η δυνατότητα που έχουν να μεταβιβάζουν ιδιοκτησία περιουσιακών στοιχείων χωρίς να το αναφέρουν σε υποθηκοφυλακεία ή συμβολαιογράφους κρύβει με ασφάλεια τους πραγματικούς ιδιοκτήτες. Μια offshore εταιρία, για παράδειγμα, της οποίας το πόθεν έσχες δεν ελέγχεται διά νόμου, αγοράζει ένα ακίνητο στην Ελλάδα μεγάλης αξίας. Στη συνέχεια αυτό το ακίνητο μπορεί να μεταβιβαστεί σε άλλη offshore και να καταλήξει στα χέρια, για παράδειγμα, ενός πολιτικού, ο οποίος εμφανίζεται να το αγοράζει σε πολύ μικρή τιμή και μάλιστα εντίμως μέσω δανείου.
Σε άλλη περίπτωση ένα ακίνητο offshore μπορεί να μεταπωληθεί σε άλλη offshore σε πολύ μεγαλύτερες τιμές. Στη συνέχεια σε αυτό το ακίνητο γίνονται εργασίες που υπερκοστολογούνται μέσω πλαστών τιμολογίων κι έτσι το μαύρο χρήμα καταλήγει στα χέρια που απαιτείται ενώ έχει εμφανιστεί ότι έχει δαπανηθεί.
Offshore και τύχη
Η μεταφορά μαύρου χρήματος μπορεί να γίνει εύκολα μέσω offshore στην Ελλάδα. Το θέμα είναι να τα δικαιολογήσει αυτός που τα εισπράττει. Η υπεράκτια λοιπόν φέρνει το μαύρο χρήμα, κάνει μια υπερκοστολογημένη επένδυση, και το μόνο που μένει είναι ο τελικός αποδέκτης να νομιμοποιήσει το χρήμα. Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα με δελτία του ΟΠΑΠ. Μπορεί κάποιος να αγοράσει τα κερδισμένα δελτία του ΟΠΑΠ που συγκεντρώνονται στα πρακτορεία και στη συνέχεια να εμφανιστεί ο ίδιος ως κερδισμένος, άρα με νόμιμο χρήμα. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με τα καζίνο. Μπαίνεις σε ένα καζίνο, κάνεις μάρκες όποιο ποσό θες από το μαύρο χρήμα και μετά από ώρες κάνεις ακριβώς την ανάποδη διαδικασία. Μετατρέπεις τις μάρκες σε χρήματα, παίρνοντας μια βεβαίωση πως προέρχονται από καζίνο.
Τον ίδιο εξαγνισμό παρέχει το χρηματιστήριο. Κάποιος μπορεί να αγοράσει μετοχές από offshore εταιρία ακόμη και με ζημιά, αφού στη συγκεκριμένη περίπτωση το ζητούμενο δεν είναι η εμφάνιση κερδών αλλά το «καθάρισμα», η νομιμοποίηση του χρήματος.
Τα ναρκωτικά των offshore
Οι υπεράκτιες χρησιμοποιούνται για να καλύψουν το εμπόριο ναρκωτικών, το οποίο τα τελευταία χρόνια γίνεται από ομάδες εφοπλιστών που έχουν καταρρεύσει οικονομικά και αναζητούν έσοδα από το εμπόριο ναρκωτικών. Ο εφοπλιστής, ο οποίος έχει το πλοίο του σε μια offshore εταιρία, φτιάχνει μέσω του δικηγόρου του έγγραφα μεταβίβασης της εταιρίας σε κάποιον αλλοδαπό. Ο δικηγόρος πιστοποιεί πως στο γραφείο του προσήλθε, για παράδειγμα, ο αλλοδαπός «Αλί Μοχάμεντ» από το Πακιστάν, ο οποίος, επιδεικνύοντας την ταυτότητά του, αγόρασε την offshore εταιρία του εφοπλιστή. Αν η επιχείρηση μεταφοράς των ναρκωτικών έχει επιτυχία, δεν υπάρχει πρόβλημα. Αν όμως αποκαλυφθεί η επιχείρηση, και μέσω της offshore φτάσουν σε αυτόν, τότε ο εφοπλιστής επιδεικνύει τα έγγραφα πώλησης στον «Αλί Μοχάμεντ».Οι διωκτικές αρχές αναζητούν κάποιον «Αλί Μοχάμεντ», ο οποίος έχει δηλώσει μια διεύθυνση κάπου στο Πακιστάν.
Φιλανθρωπίες και άλλοι εξαγνισμοί
Τα φιλανθρωπικά σωματεία και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις είναι αρκετές φορές το αναγκαίο συμπλήρωμα στο ξέπλυμα μαύρου χρήματος που κάνουν offshore εταιρίες. Με βάση τον νόμο, οι ΜΚΟ, τα σωματεία και τα ιδρύματα μπορούν να δέχονται δωρεές ακόμη και ανώνυμες. Έτσι μια offshore εταιρία μπορεί να «δωρίσει» σε μια ΜΚΟ ένα μεγάλο ποσό, το οποίο, αφού νομιμοποιείται έτσι, στη συνέχεια πάει στον αποδέκτη, αφού φουσκώσουν τα διοικητικά έξοδα της οργάνωσης. Για τα έξοδα αυτά δεν είναι άλλωστε απαραίτητα τα παραστατικά. Στις 10 Μαρτίου 2011, το Ίδρυμα Καραμανλή δέχτηκε δωρεά 2 εκατομμυρίων ευρώ μέσω της offshore Nordea Trust Company. Το ίδρυμα αρνήθηκε να δώσει τα παραστατικά που αποδεικνύουν ποιος είναι ο δωρητής, λέγοντας μάλιστα πως έτσι ενοχοποιείται ο κάθε δωρητής. Είναι κλασική περίπτωση, που δικαιώνεται και μάλιστα απ’ τον πολιτικό του χώρο ο Βουλγαράκης με τον χαρακτηρισμό του νόμιμου ως ηθικού.
Και με τη βούλα του νόμου
Το ξέπλυμα του μαύρου χρήματος γίνεται και με τη συμβολή του ελληνικού κράτους. Με το επιχείρημα του επαναπατρισμού κεφαλαίων από το εξωτερικό, κατά καιρούς ψηφίζονται νόμοι που επιτρέπουν τον επαναπατρισμό κεφαλαίων με μικρό τόκο και χωρίς έλεγχο του πόθεν έσχες. Αυτό διαφημίζεται ως μια συνετή πρακτική που εξασφαλίζει χρήμα. Το θέμα όμως είναι πως από λογαριασμούς offshore εταιριών πολλοί ευνοούμενοι μεταφέρουν το μαύρο χρήμα στην Ελλάδα ως προσωπικό πια και χωρίς καμία ποινική ευθύνη. Έχει αποκαλυφθεί πως την περίοδο των χρηματισμών από τη SIEMENS το στέλεχός της Μαυρίδης έφερε κεφάλαια offshore στην Ελλάδα και τα νομιμοποίησε με τόκο μόλις 5%. Το ερώτημα βεβαίως είναι αν οι offshore εκμεταλλεύονται τις νομικές ρυθμίσεις κάθε φορά ή αν οι ρυθμίσεις γίνονται για τις offshore και το μαύρο χρήμα.
Οι offshore εταιρίες και η δημιουργική λογιστική τους δεν θα υπήρχαν επειδή υπάρχουν φορολογικοί παράδεισοι και μόνο. Οι κυβερνήσεις παρέχουν στις offshore μια σειρά από φοροαπαλλαγές και εξυπηρετήσεις που διευκολύνουν την κίνηση του χρήματος. Εγκέφαλοι άλλωστε της υπεράκτιας επιχειρηματικότητας ήταν η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ. Αν ήθελαν να χτυπήσουν τη φοροδιαφυγή παγκοσμίως, μάλλον θα το είχαν κάνει. Πρόσφατα ο βρετανικός Guardian αποκάλυψε πως 21.500 εταιρίες στις βρετανικές Παρθένους Νήσους και άλλους φορολογικούς παραδείσους έχουν ως διευθυντές-αντιπροσώπους 28 μόλις άτομα. Οι ίδιοι δεν ξέρουν καν τι είναι αυτό το οποίο υποτίθεται πως διευθύνουν. Είναι απλώς οι τροχονόμοι του χρήματος και μάλιστα, για να μην γελιόμαστε με τα περί επιχειρηματικότητας και αγορών, του παράνομου χρήματος.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #17, το Δεκέμβρη του 2012
Extra Hot άρθρο
Tech.doc
BeeRaider: Το νέο πληκτρολόγιο
Έχοντας ως έμπνευσή του τη… μέλισσα και απογοητευμένος από τους περιορισμούς του πληκτρολογίου της παραδοσιακής διάταξης QWERTY, ο Ray McEnaney δημιούργησε, έπειτα από δέκα χρόνια μελετών, το BeeRaider. Ένα νέο πληκτρολόγιο, αποτελεσματικότερο και γρηγορότερο, τουλάχιστον σύμφωνα με τον ίδιο και την ομάδα του. Η βασική διαφορά του σε σύγκριση με το κλασικό πληκτρολόγιο εντοπίζεται στη διάταξη. Όσα πλήκτρα χρησιμοποιούνται πιο πολύ βρίσκονται στο κέντρο ενώ όσα λιγότερο πιο μακριά. Όπως υποστηρίζει ο McEnaney, ο καθένας μπορεί να μάθει να πληκτρολογεί γρήγορα, μέσα σε 20 λεπτά.
Βιονικά μυρμήγκια από 3D εκτυπωτή, οι εργάτες του μέλλοντος
Μεγάλα όσο το μέγεθος ενός ανθρώπινου χεριού. Μίμοι της συνεργατικής συμπεριφοράς των πραγματικών μυρμηγκιών. Έξυπνα τόσο ώστε να παίρνουν ατομικές αποφάσεις με στόχο την ολοκλήρωση της αποστολής τους. Τα βιονικά μυρμήγκια, που αναπτύχθηκαν και κατασκευαστήκαν από τη γερμανική εταιρία Festo, πρόκειται να αποτελέσουν «ευφυείς πράκτορες» για τα εργοστάσια του μέλλοντος. Θα προσαρμόζονται σε διάφορες απαιτήσεις της παραγωγής και μέσω της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούν να ανταπεξέλθουν σε άγνωστες και αρκετά δύσκολες καταστάσεις. Τα βιονικά ρομποτικά μυρμήγκια διαθέτουν πλαστικό σώμα «τυπωμένο» σε 3D εκτυπωτή, «έξυπνα» ηλεκτρονικά κυκλώματα, κάμερα στο κεφάλι τους ως μάτια και έξι πόδια κατασκευασμένα έτσι ώστε να λυγίζουν γρήγορα και με ακρίβεια, χρησιμοποιώντας ελάχιστη ενέργεια. Τα μυρμήγκια επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ασύρματου δικτύου.
Σούπερμαν στο μέλλον;
Υπέρυθρη όραση, υπερηχητική ακοή και άλλες δυνάμεις… σούπερ ηρώων, δεν αποκλείουν οι επιστήμονες πως κάποια στιγμή στο μέλλον θα μπορέσει να διαθέτει πραγματικά ένας άνθρωπος. Ο δρόμος άνοιξε ακόμη περισσότερο έπειτα από την «εμφύτευση» στον εγκέφαλο τυφλών αρουραίων μιας «γεωμαγνητικής πυξίδας». Μέσω της νευροπροσθετικής αυτής συσκευής τα τυφλά τρωκτικά προσανατολίστηκαν στο χώρο σαν να έβλεπαν τα πάντα γύρω τους. Το εν λόγω επίτευγμα αποδεικνύει τις «κρυμμένες» δυνατότητες του εγκεφάλου, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να αναπληρώνει το κενό μιας χαμένης αίσθησης.
Τηλεσκόπιο στο μάτι
Με στόχο να βοηθήσουν όσους ανθρώπους αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης ή ασθένειες που μπορεί να οδηγήσουν σε τύφλωση, επιστήμονες αναπτύσσουν φακούς επαφής οι οποίοι διαθέτουν ενσωματωμένο τηλεσκόπιο. Όταν το φως εισέρχεται στο μάτι, «αναπηδά» στη σειρά κατόπτρων και φίλτρων, που ενσωματώνονται στο λεπτό τηλεσκόπιο, με αποτέλεσμα την αύξηση της αντιληπτής άποψης ενός αντικειμένου ή ατόμου. Βελτιώνοντας αυτόματα την όραση κατά τρεις περίπου φορές σε όσους τους φορούν, το εν λόγω εγχείρημα φαντάζει πολλά υποσχόμενο.
Το ξέρατε ότι…
♣ Τα χρώματα είναι μια κωδικοποίηση του ανθρώπινου νευρικού συστήματος για να διακρίνει τα μήκη κύματος του φωτός
♣ Το μπλε χρώμα είναι το μήκος κύματος που διαταράσσει περισσότερο τον ύπνο
♣ Ένα δισεκατομμύριο δευτερόλεπτα είναι 31,7 χρόνια
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #74, τον Απρίλιο του 2015
Extra Hot άρθρο
Εδώ είναι Βαλκάνια…
Φωτοβολίδα στο κεφάλι του τερματοφύλακα της Εθνικής Ρωσίας, από Μαυροβούνιους, και εκ νέου επεισόδια στην Αλβανία. Η πολιτική κατάσταση στα Βαλκάνια δεν χάνει την ευκαιρία να δηλώσει «παρούσα» στα ποδοσφαιρικά γήπεδα, και ο εθνικισμός κάνει πλέον όλο και πιο αισθητή την παρουσία του στις κερκίδες.
Ο Ζβονίριμ Μπόμπαν, παίκτης της Ντινάμο Ζάγκρεμπ το 1990, συγκρούεται με αστυνομικό.
Η εικόνα έκανε το γύρο του κόσμου, και από το υλικό, που κυκλοφόρησε, οι αρχές ήταν πολύ εύκολο να εντοπίσουν τον δράστη. Στο ματς του Μαυροβουνίου με τη Ρωσία, για τα προκριματικά του Euro 2016, ένα καπνογόνο, που έφυγε από την κερκίδα, προσγειώθηκε κατευθείαν στο κεφάλι του τερματοφύλακα Ίγκορ Ακινφέεφ, ο οποίος διακομίστηκε στο νοσοκομείο. Παρά το σοβαρό τραυματισμό το παιχνίδι συνεχίστηκε, για να διακοπεί οριστικά στο 68′, όταν το άστοχο χτύπημα πέναλτι του Ρομάν Σιρόκοφ ακολούθησε βροχή αντικειμένων. Δεν ήταν απλά επεισόδια από χούλιγκαν. Στην κερκίδα των ρώσων οπαδών υπήρχαν και Σέρβοι, ενώ αναρτήθηκε και πανό από τον «Ορθόδοξο στρατό», τη δική τους συμμαχία κατά του «κοινού εχθρού». Πριν και κατά τη διάρκεια του ματς, η αστυνομία κατέγραψε Ρώσους να καίνε σημαίες του ΝΑΤΟ.
Η προοπτική της ένταξης του Μαυροβουνίου στην Βορειοατλαντική Συμμαχία έχει προκαλέσει αντιδράσεις και πιέσεις από τους Ρώσους. Προφανώς, ο λόγος των επεισοδίων και της διακοπής δεν ήταν το ποδόσφαιρο αυτό καθεαυτό. Ο 25χρονος μαυροβούνιος Λούκα Λαζάρεβιτς, που πέταξε το καπνογόνο, παραδόθηκε στις αρχές, αλλά αφέθηκε αμέσως ελεύθερος! Την επόμενη μέρα, στο παιχνίδι της Αλβανίας με την Αρμενία, συγκρούστηκαν έξω από το γήπεδο οπαδοί από την Πρίστινα και τη «διχασμένη» ανάμεσα σε Αλβανούς και Σέρβους Μιτρόβιτσα. Ένα ακόμα ματς, στα Βαλκάνια, σημαδεύτηκε από σοβαρά επεισόδια και τραυματισμούς.
Ήταν μια νέα υπενθύμιση ότι σε αγώνες ανάμεσα σε χώρες, που διατηρούν πρόσφατες μνήμες σύγκρουσης και αλληλοσπαραγμού, είναι πολύ εύκολο η σπίθα να ανάψει τη φωτιά. Τον Οκτώβριο του 2014, για τα προκριματικά της ίδιας διοργάνωσης, η εθνική ομάδα της Αλβανίας επισκέφτηκε το Βελιγράδι για πρώτη φορά μετά το 1967. Το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου βρέθηκε στο επίκεντρο και η κατάσταση ξέφυγε, όταν ένα drone, που μετέφερε μια σημαία της Μεγάλης Αλβανίας, εμφανίστηκε από το πουθενά, πετώντας πάνω από τον αγωνιστικό χώρο του γηπέδου. Ο σέρβος Μίτροβιτς προσπάθησε να κατεβάσει το τηλεκατευθυνόμενο αεροπλανάκι, οι παίκτες της Αλβανίας πήγαν να του ζητήσουν το λόγο και οι σέρβοι οπαδοί εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο, οδηγώντας το παιχνίδι σε διακοπή. Άμεσα, ηλεκτρονικά ΜΜΕ της Σερβίας έγραψαν ότι ο αδερφός του αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα, Όλσι, συνελήφθη ως χειριστής του drone. Φυσικά, διαψεύστηκαν αμέσως από την απέναντι πλευρά. Το επεισόδιο έλαβε χώρα λίγες μέρες πριν την πρώτη μετά από 68 χρόνια επίσκεψη αλβανού πρωθυπουργού στο Βελιγράδι και ενώ είχε επιστρατευτεί πρωτοφανής αστυνομική δύναμη για την αναμέτρηση.
Χούλιγκανς και εθνικισμός
Ο Ίγκορ Ακινφέεφ με φορείο μετά το καπνογόνο που δέχτηκε στο κεφάλι
Σε αρκετές χώρες οι οργανωμένοι πυρήνες οπαδών κλείνουν πονηρά το μάτι σε ακροδεξιές και εθνικιστικές ιδεολογίες. Στην Ανατολική Ευρώπη, όμως, και συγκεκριμένα στα Βαλκάνια, το πεδίο είναι σαφώς πιο εύφορο και το άμεσο παρελθόν εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τους λόγους.
Ο Γιάννης Ζαϊμάκης, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, είναι από τους ελάχιστους στην Ελλάδα, που ασχολούνται ακαδημαϊκά με το ποδόσφαιρο και τις οπαδικές κοινότητες. Αναφερόμενος στην ξεχωριστή περίπτωση των Βαλκανίων, τονίζει στο Hot Doc: «Στα Βαλκάνια, η γενικευμένη κοινωνική ανασφάλεια και η γεωπολιτική ρευστότητα, στην περίοδο που ακολούθησε την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, συνέβαλε στην αφύπνιση των εθνικιστικών ιδεών και την αναζωπύρωση των παθών σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής. Οι εθνικιστικές εντάσεις βρήκαν πρόσφορο έδαφος για να εκφραστούν στο παραδοσιακά ανταγωνιστικό πεδίο του ποδοσφαίρου».
«Χρησιμοποιώντας σύμβολα και ταυτότητες, που παραπέμπουν σε ιδιότητες των δημοφιλών σπορ, όπως είναι ο ανταγωνισμός, η φυσική δύναμη, η ιδεολογικοποίηση του σώματος, ο τοπικός και εθνικός δεσμός και η αίσθηση του ανήκειν σε μια ιδιαίτερη συναισθηματική κοινότητα, διάφορες ομάδες εθνικιστών και νεοφασιστών οπαδών πρωτοστατούν σε προκλητικές τελετουργικές επιτελέσεις της εθνικής ταυτότητας. Η κλιμάκωση αυτών των συμπεριφορών, τα τελευταία χρόνια, καθρεφτίζει τις εύθραυστες ισορροπίες των γειτονικών εθνικισμών και τη σταδιακή απομάκρυνση από τα πολιτισμικά πρότυπα των παραδοσιακών “αφοσιωμένων” και συχνά “α-πολίτικων” οπαδών προς το πρότυπο ενός οπαδού στρατευμένου στην εθνικιστική επιταγή: ένα κράτος, μια κουλτούρα, μια κυρίαρχη (εθνικιστική) αθλητική ταυτότητα».
Το ματς που ξεκίνησε τον πόλεμο
Ρώσοι και Σέρβοι μαζί στην κερκίδα
Ο Τζορτζ Όργουελ, κάποτε, χαρακτήρισε το ποδόσφαιρο ως πόλεμο χωρίς πυροβολισμούς. Στην περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας, τα πράγματα ήταν διαφορετικά, αναδεικνύοντας αυτό ακριβώς το πρότυπο του οπαδού-στρατιώτη. Στις 13 Μαΐου του 1990, λίγες βδομάδες μετά τις πρώτες ελεύθερες εκλογές στην Κροατία, που έφεραν τη χώρα ένα βήμα πιο κοντά στην ανεξαρτησία, η Ντιναμό Ζάγκρεμπ φιλοξένησε τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου. Περίπου 3.000 σέρβοι χούλιγκαν πήγαν στον Ζάγκρεμπ, με ηγέτη τον διαβόητο Ζέλικο Ραζνάτοβιτς, ο οποίος έγινε γνωστός ως απλά Αρκάν. Πρώην νούμερο 1 καταζητούμενος της Interpol, ηγήθηκε των «Τίγρεων», μιας παραστρατιωτικής ομάδας, η οποία ήταν υπεύθυνη για πολλές φρικαλεότητες στον πόλεμο. Πριν δολοφονηθεί, το 2000, τα Ηνωμένα Έθνη τον είχαν καταδικάσει για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Η σύγκρουση, που έλαβε χώρα στο γήπεδο «Μαξιμίρ» και έξω από αυτό, δεν είχε προηγούμενο και έμεινε στην ιστορία για τους Κροάτες ως η αρχή στον πόλεμο για την ανεξαρτησία τους. «Θα θυμόμαστε το παιχνίδι που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε ως το ξεκίνημα του πατριωτικού πολέμου», έγραψε περίπου 15 χρόνια μετά η κροατική εφημερίδα Vecernji.
Αργότερα, έγινε γνωστό ότι ο Αρκάν είχε αναλάβει να συσπειρώσει τους χούλιγκαν του Ερυθρού Αστέρα με τη βοήθεια του σερβικού κράτους και των μυστικών υπηρεσιών, προκειμένου να τους προετοιμάσει για τα όσα ακολούθησαν. Πολλοί οπαδοί από τους Delije, τους φανατικούς του Αστέρα, και των «Bad Blue Boys» της Ντιναμό, συγκρούστηκαν στη συνέχεια με όπλα στα χέρια και με στρατιωτικές (ή παραστρατιωτικές) στολές.
Ανησυχία στα υψηλά κλιμάκια
Ο Σέρβος Αλεξάνταρ Μίτροβιτς κατεβάζει τη σημαία της «Μεγάλης Αλβανίας»
Η επανεκλογή του Μισέλ Πλατινί στην προεδρία της UEFA έγινε λίγες μέρες πριν τα επεισόδια σε Μαυροβούνιο και Αλβανία. Προφανώς, είχε στο μυαλό του ότι τα πράγματα μπορεί να ξεφύγουν. Στις πρώτες του δηλώσεις, επανέφερε το θέμα της δημιουργίας μιας ευρωπαϊκής ποδοσφαιρικής αστυνομικής δύναμης, που θα «χτυπήσει» το χουλιγκανισμό στη ρίζα του. Παράλληλα, εξέφρασε δημόσια την ανησυχία του για τα κύματα εθνικισμού, που θεριεύουν. «Στην Ευρώπη παρατηρείται μια αύξηση στον εθνικισμό και τον εξτρεμισμό, που όμοιά της δεν είχαμε δει για πολύ καιρό. Αυτή η τάση γίνεται αντιληπτή και στα γήπεδά μας, αφού το ποδόσφαιρο αποτελεί αντανάκλαση της κοινωνίας. Δεδομένης της δημοτικότητάς του, το ποδόσφαιρο αποτελεί βαρόμετρο για τις ασθένειες της ηπείρου μας. Και αυτό το βαρόμετρο δείχνει κάποιες ανησυχητικές εξελίξεις», υποστήριξε ο γάλλος πρόεδρος.
Τα επεισόδια δεν μένουν μόνο στις βαλκανικές έδρες. Το 2010, ο αγώνας των προκριματικών του Μουντιάλ ανάμεσα στην Ιταλία και τη Σερβία, στη Γένοβα, διεκόπη μετά από μόλις επτά λεπτά. Οι φιλοξενούμενοι οπαδοί προκάλεσαν εκτεταμένα επεισόδια, ενώ μια φωτοβολίδα βρήκε στο κεφάλι τον δικό τους τερματοφύλακα, Βλαντίμιρ Στοΐκοβιτς. Το πανό, που επιδείκνυαν με υπερηφάνεια, έγραφε «Το Κόσοβο είναι Σερβία», μήνυμα που έχει κάνει την εμφάνισή του και σε άλλα γήπεδα. Ανάλογου περιεχομένου πανό έχει εμφανιστεί και από τους οπαδούς του Ολυμπιακού, οι οποίοι είναι αδελφοποιημένοι με αυτούς του Εθνικού Αστέρα.
Οι σκληροπυρηνικοί του ΠΑΟΚ, από την άλλη, είναι κοντά στους Νεκροθάφτες, της Παρτιζάν, ενώ υπάρχει ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στους οπαδούς του Παναθηναϊκού και τους Bad Blue Boys της Ντιναμό Ζάγκρεμπ. Αντίπαλοι εντός και εκτός συνόρων. Στο ματς της Εθνικής Ελλάδας με την Κροατία στο «Γ. Καραϊσκάκης», το 2011, ομάδα κουκουλοφόρων εισέβαλε στο γήπεδο και πέταξε μολότοφ μέσα στην κερκίδα των Κροατών. Οι φιλοξενούμενοι εξέλαβαν τη συγκεκριμένη επίθεση ως μήνυμα από σερβόφιλους οπαδούς.
Ο συναγερμός πλέον χτυπάει συχνά, και όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις του Πλατινί, άπαντες καταλαβαίνουν πλέον όλο και περισσότερο το πόσο περίπλοκη είναι η κατάσταση στη γειτονιά…
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #74, τον Απρίλιο του 2015
Extra Hot άρθρο
Ανδρέας Φλουράκης
«Αν μάθουμε τις εξαρτήσεις μας θα τις διαχειριστούμε»
«Η εποχή που ζούμε αναδεικνύει σε μέγιστο βαθμό τις εξαρτήσεις, που έχουμε ως χώρα και ως λαός», λέει στο Hot Doc ο θεατρικός συγγραφέας Ανδρέας Φλουράκης, αναφερόμενος στο Μπλέ Μαρέν- το οποίο παρουσιάστηκε προ ημερών στο Παρίσι, τη στιγμή που στην Αθήνα ανέβαινε για άλλη μια φορά η «ποπ-νουάρ» εκδοχή της Παγκόσμιας Τάξης πραγμάτων, δηλαδή η δική του «Λάσσυ». Αναφερόμενος στο «ελληνικό μέλλον», ο Ανδρέας Φλουράκης επισημαίνει πως ως λαός «θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ακριβώς το χαρακτήρα και το μέγεθος των εξαρτήσεών μας, ώστε να μπορέσουμε να τις διαχειριστούμε. Αν ποτέ τα καταφέρουμε, θα μπορέσουμε να έχουμε συνείδηση των πραγματικών μας δυνατοτήτων»…
Έχετε καταπιαστεί με το ζήτημα της ταυτότητας των ξένων – και του ισλαμικού ενδύματος – στο Μήδειας Μπούργκα. Με τους μετανάστες είχατε ασχοληθεί και στο μυθιστόρημά σας Ζωή σε άλλους Πλανήτες. Πώς βλέπετε τη θέση των ξένων στο σύγχρονο δυτικό κόσμο;
Είναι ένα μεγάλο κοινωνικό και πολιτικό θέμα, που οφείλει να διευρύνει τα όρια της ανεκτικότητας και του σεβασμού μας απέναντι στο άλλο. Από την πλευρά του καλλιτέχνη, η παρουσία ενός ξένου σε μια ομογενή-ιθαγενή κουλτούρα αναδεικνύει λόγους ανομολόγητους ή σιωπημένους, που είναι απολύτως ουσιαστικό να έρθουν στην επιφάνεια, όχι μόνο αισθητικά αλλά κυρίως ηθικά.
Μυθιστόρημα, ποίηση αλλά κατά κύριο λόγο θεατρικά έργα. Κοινός παρονομαστής η γραφή. Τι αλλάζει για εσάς, σε επίπεδο προσωπικής έκφρασης, από είδος σε είδος;
Στις μέρες μας δεν υπάρχουν σαφή στεγανά ανάμεσα στα είδη. Το θέατρο, εκτός από πράξη και δράση, είναι και αφήγηση και ποίηση. Τα ίδια ισχύουν αντίστοιχα για το μυθιστόρημα και για την ποίηση. Στη δική μου περίπτωση ισχύει απλώς το τι δεσπόζει κάθε φορά, τι θα επικρατήσει, αν και τα τελευταία χρόνια το θέατρο έχει κυριαρχήσει και απορροφήσει σε μεγάλο βαθμό τα άλλα είδη.
Στη Λάσσυ ξεδιπλώνεται η σχέση μεταξύ εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου. Οι ρόλοι κάποια στιγμή αλλάζουν. Τελικά έχει κανόνες το παιχνίδι της χειραγώγησης, και πότε συμβαίνει η αντιστροφή των ρόλων;
Η χειραγώγηση, ως παιχνίδι, έχει κανόνες, όπως έχουν και όλα τα παιχνίδια, όσο και αν αυτοί φαίνονται παράδοξοι, άδικοι ή σκοτεινοί. Θα λέγαμε, μάλιστα, πως οι κανόνες συμπεριλαμβάνουν τις εξαιρέσεις τους ή ακόμα και την κατάργηση των κανόνων. Και βέβαια, στους κανόνες ενός τέτοιου παιχνιδιού, όπως η χειραγώγηση, υπάρχουν πράγματα που δεν είναι καθόλου κανονικά, όπως τα ένστικτα, η τυχαιότητα, τα κρυμμένα συναισθήματα, τα όνειρα, τα πάθη, οι ορμές, η βία ή και η αντιστροφή των ρόλων, που συνήθως έρχεται όταν αυτός που κερδίζει σταματά να είναι σε επιφυλακή και ο άλλος που χάνει κάνει από το πουθενά τη δική του κίνηση.
Το καλοκαίρι θα παιχτεί στο Φεστιβάλ Αθηνών το έργο σας Θέλω Μια Χώρα… Σε τι αφορά;
Το Θέλω Μια Χώρα είναι ένα έργο που προέκυψε τα χρόνια της κρίσης και παρουσιάστηκε σε πρώιμη μορφή πριν από δύο χρόνια, στο Royal Court Theatre του Λονδίνου. Είναι ένα έργο που αφορά την ανάγκη μας να ζούμε σε μία διαφορετική Ελλάδα, και αν αυτό δεν είναι εφικτό, σε μία διαφορετική χώρα. Αλλά ποια είναι αυτή τη χώρα και πού βρίσκεται;
Βιβλιοπροτάσεις
ΛΑΣΣΥ
Συγγραφέας: Ανδρέας Φλουράκης Εκδότης: Άπαρσις ISBN: 978-960-9737-57-9 Σελ: 43 / Τιμή: 5,00 €
Ένα ποπ κείμενο για τους αντίπαλους κοινωνικούς ρόλους και την παντοδυναμία ενός συστήματος. Οι πρωταγωνιστές στη Λάσσυ είναι δύο. Ο ένας ζητά από τον άλλον να παραδοθεί, λέγοντας κι ένα τραγούδι… «Είμαστε οι γονείς σου, η κυβέρνηση, η αστυνομία, οι ένοπλες δυνάμεις. Είμαστε η παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Δεν έχεις εναλλακτική. Παραδόσου». Ο άλλος – μια γυναίκα δεμένη – αντιστέκεται. Εκφοβισμός και συνθηκολόγηση. Χιούμορ και στρατηγική, σε ένα ατέρμονο παιχνίδι εξουσίας, που ταλαντεύεται ανάμεσα στην κωμικότητα και στην τραγικότητα…
Μεταμορφώσεις
Συγγραφέας: François Vallejo Εκδότης: Πόλις ISBN: 978-960-435-466-5Σελ:416 / Tιμή: 17,70 €
Οι Μεταμορφώσεις είναι ένα μυθιστόρημα, που περιγράφει τη μεταμόρφωση ενός αστού δυτικού σε τζιχαντιστή τρομοκράτη. Στο βιβλίο περιγράφονται τα τραύματα εκείνα που μπορεί να μεταμορφώσουν έναν άνθρωπο από πραγματιστή σε εξτρεμιστή. Η Αλίξ, ετεροθαλής αδελφή ενός τζιχαντιστή, στην προσπάθεια να αποκρυπτογραφήσει την προσωπικότητα του αδερφού της, παρακολουθεί και τις δικές της μεταμορφώσεις. Παράλληλα «προσεγγίζονται» οι κοινότητες των φανατικών τζιχαντιστών, που ζουν και δρουν στη Γαλλία.
Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού – Το Ρεύμα των Μυθικιστών
Συγγραφέας: Μηνάς ΠαπαγεωργίουΕκδότης: Δαιδάλεος ISBN: 978-618-80720-0-8Σελ:368 / Τιμή: 17,00 €
Η πίστη στον Ιησού ως ιστορικό πρόσωπο, που γεννήθηκε σε συγκεκριμένη εποχή και τόπο, είναι ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία του χριστιανισμού. Πρόκειται για μια αληθινή ιστορία ή για έναν ακόμα μύθο; Η δημοσιογραφική έρευνα του Μηνά Παπαγεωργίου αποτελείται από δεκαεννιά συνεντεύξεις μελετητών και πανεπιστημιακών, που απαντούν με εμπεριστατωμένα στοιχεία στο ερώτημα: ήταν ο Ιησούς ιστορικό πρόσωπο ή όχι;
Δώσε μου λίγη ζωή
Συγγραφέας: Paolo Di PaoloΕκδότης: Ίκαρος ISBN: 978-960-572-055-1 Σελ: 208 / Τιμή: 14,45 €
Το νέο βιβλίο του Ντι Πάολο, μας ταξιδεύει στο Τορίνο του 1926, μέσα στη δίνη του μουσολινικού φασισμού. Ο Μοράλντο, ένας τρομαγμένος αναποφάσιστος νεαρός, αναζητά τον εαυτό του, έχοντας ως ίνδαλμα τον συνομήλικό του Πιέρο, που μάχεται με πείσμα και πάθος ενάντια στη δικτατορία του Μουσολίνι. Οι ζωές των δυο νέων τέμνονται εκ νέου στο Παρίσι, όπου ο Μοράλντο βρίσκεται στο κατόπι ενός έρωτα ενώ ο Πιέρο βρίσκει καταφύγιο κυνηγημένος από το φασιστικό καθεστώς…
Διεκδικώντας τη δημοκρατία – Πολιτική για καιρούς κρίσης
Συγγραφέας: Πάμπλο Ιγκλέσιας Εκδότης: Λιβάνης ISBN: 9789601429298 Σελ: 256 / Τιμή: 12,99 €
Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας Τουριόν, ο ισπανός ακαδημαϊκός και γενικός γραμματέας του κόμματος Podemos, υπογράφει ένα βιβλίο-εργαλειοθήκη για τον τρόπο δράσης όσων αγωνίζονται για μια αξιοπρεπή κοινωνία, εξηγώντας πως η διεκδίκηση της δημοκρατίας, ως άξονα της πολιτικής πάλης όσων προσβλέπουν σε μια πιο δίκαιη κοινωνία, είναι θεμελιώδης. Διασαφηνίζει πως «κερδίζοντας τις εκλογές, δεν κερδίζεται σε καμία περίπτωση η εξουσία», και πως κυβερνητική προτεραιότητα πρέπει να είναι η αξιοπρέπεια.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #74, τον Απρίλιο του 2015
Extra Hot άρθρο
Αλί στο Βουλή
Άντε πάλι Αλί στο Βουλή. Αυτό το φορά πραγματικά, δεν κάνει πλάκα. Μπήκε από κύριο είσοδο, όχι κρυμμένο σε φορτηγάκι, όχι μεταμφιεσμένο σε μπάτσο, όχι μέσα στη κίτρινη παλτό τη Ζωή Κωνσταντοπούλου.
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Μια επικίνδυνη γεωπολιτική ασυμμετρία στο Αιγαίο
Η μετατροπή της Τουρκίας σε μια αυτόνομη ευρασιατική δύναμη και η μετάπτωση της Ελλάδας σε χώρα μειωμένης εθνικής κυριαρχίας έναντι των «εταίρων» – δανειστών, δημιουργεί έναν μηχανισμό αστάθειας στο Αιγαίο και καθιστά «φυσική συνέπεια» την ενίσχυση του τουρκικού αναθεωρητισμού…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η «κυβέρνηση» της Βιέννης
12 Σεπτεμβρίου 1944. Μια αμαξοστοιχία με δύο βαγόνια αναχώρησε από την Αθήνα, με 40 περίπου επιβαίνοντες. Διανυκτέρευσε στη Λειβαδιά το πρώτο βράδυ και το δεύτερο στη Λάρισα. Την αμαξοστοιχία φρουρούσαν γερμανοί στρατιώτες. Στις 15 Σεπτεμβρίου αντιμετώπισε επίθεση από παρτιζάνους κοντά στα Σκόπια. Το τελευταίο εμπόδιο που παρουσιάστηκε, ήταν ότι εντοπίστηκε από βρετανικά αεροσκάφη καθώς διέσχιζε τις Άλπεις. Τα μαχητικά της RAF εφόρμησαν κατά του τρένου, που όμως διασώθηκε από τύχη καθώς μπήκε σε τούνελ…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ένας για 10
Έλλη Τρίγγου
«Οφείλουμε να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες»
H Έλλη Τρίγγου είναι μια ταλαντούχα νέα ηθοποιός, που πρωταγωνιστεί στο φιλμ «Suntan» του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου. Υποδύεται την απελευθερωμένη τουρίστρια Άννα, που αναστατώνει τη ζωή του εσωστρεφούς γιατρού στην Αντίπαρο, χαρακτήρα τον οποίο ενσαρκώνει ο Μάκης Παπαδημητρίου. Η τριτοετής σπουδάστρια του Εθνικού Θεάτρου μιλά στο περιοδικό για την πρώτη της κινηματογραφική εμπειρία…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Κωνσταντίνος Τζαμιώτης
«Η ελληνική κοινωνία γίνεται πιο συντηρητική και λιγότερο ανεκτική»
Βιβλιοπροτάσεις
«Δεν υπάρχει ανθρώπινη επιλογή που να μην εμπεριέχει έστω σε λανθάνουσα μορφή τη θέληση για επικράτηση. Μα δεν πρόκειται αποκλειστικά για κάποιου είδους έμφυτο ελάττωμα, που δεν παίρνει γιατρειά. Το ζήτημα είναι επίσης πολιτικό», λέει στο Hot Doc ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, ο έλληνας συγγραφέας που υπηρετεί τη λογοτεχνία που αναμετριέται με την εποχή της γράφοντας για αντι-ήρωες και συναντήσεις διαφορετικών κόσμων. Όπως στο «Πέρασμα», το οποίο θίγει το πλέον επίκαιρο θέμα των ημερών μας, τη μαζική μετακίνηση ενός πληθυσμού – μέσα από ένα ναυάγιο, σε ένα αραιοκατοικημένο νησί…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
ΟΙ ΑΦΙΣΕΣ ΤΟΥ ΜΑΗ
«Η ομορφιά είναι στους δρόμους»
Απ’ όλες τις τέχνες, η γραφιστική, μέσω της αφίσας, έχει την πιο άμεση συμβολή στην πολιτική, ως εργαλείο προπαγάνδας και πληροφόρησης. Τις μέρες του Μάη του ’68, η αφίσα αναδεικνύεται στο βασικό όπλο του κινήματος, γίνεται η φωνή και η συνείδηση των εξεγερμένων. Η τέχνη αφήνει τα ατελιέ και κατεβαίνει ανώνυμα στο δρόμο. Εικονογραφεί την εξέγερση και ανοίγει έναν αντίλογο διαρκείας με τις αρχές…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Δύο μικροί τυμπανιστές…
Ο αργόσυρτος και ρυθμικός ήχος του τυμπάνου ενθάρρυνε τους άνδρες του 56ου Συντάγματος Εθελοντών της Συνομοσπονδίας να προχωρήσουν. Σχεδόν δίπλα τους, μέσα στη δίνη της μάχης, ο τυμπανιστής ακούραστα συνέχιζε το σκοπό του. Ένα αγόρι, μόλις έντεκα ετών. Ήρωας για τους συναδέλφους του. Ο Ουίλιαμ Νέλσον Μπόσγουελ, γιος του διοικητή του Συντάγματος Πεζικού. Η ανδρεία του μικρού ήταν τόση μεγάλη, που ο ίδιος ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας, Τζέφερσον Ντέιβις, του χάρισε ένα σπαθί, με το οποίο Ουίλιαμ ποζάρει σοβαρός στη φωτογραφία, φορώντας τη στολή με τα διακριτικά του Συντάγματος…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Παρένθεση ΣΥΡΙΖΑ
Το 1981, όταν το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε την εξουσία, η δεξιά παράταξη έχανε ουσιαστικά την κυβερνητική εξουσία μετά από μισό αιώνα διακυβέρνησης. Ίσως οι παλιότεροι να θυμούνται το είδος της πολιτικής επιχειρηματολογίας, που επιστρατεύτηκε τα δύο πρώτα της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ από τη ΝΔ. Η ηττημένη και μάλλον αμήχανη Δεξιά, που βρέθηκε ξαφνικά στα έδρανα της αντιπολίτευσης, είχε επιστρατεύσει όλα τα πρόχειρα επιχειρήματα που στοιχειοθετούσαν πως το ΠΑΣΟΚ δεν θα μείνει για πολύ στην εξουσία…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ένα σκάνδαλο με πολλά ερωτηματικά
Η αποκάλυψη των Sunday Times για 150 αθλητές, μεταξύ των οποίων και ποδοσφαιριστές της Premier League, που με συνταγές γιατρού έκαναν χρήση παράνομων ουσιών για τη βελτίωση της απόδοσής τους, προκάλεσε πολλές αντιδράσεις στην Αγγλία και επανέφερε στο προσκήνιο τη συζήτηση για το κατά πόσο οι έλεγχοι ντόπινγκ στο ποδόσφαιρο είναι επαρκείς…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Οι Έλληνες των Panama Papers και οι offshore εταιρίες
Ο δικηγόρος Αστέριος Αναστασιάδης φαίνεται να έχει ιδρύσει πάνω από 30 offshore εταιρίες, των οποίων οι ιδιοκτήτες έχουν ένα κοινό στοιχείο: δεν εμφανίζονται ούτε στα ως σήμερα στεγανά μετοχολόγια των εταιριών. Αυτή η «διακριτικότητα», που σύμφωνα με τον κύριο Αναστασιάδη είναι ένα νόμιμο δικαίωμα, δημιουργεί ωστόσο το εύλογο ερώτημα: Ποιοι είναι αυτοί που επιμένουν να έχουν ανωνυμία για ένα περιουσιακό τους στοιχείο και γιατί;
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Panama Papers
Γνωστά πρόσωπα, άγνωστος πλούτος
Τετρακόσιες offshore εταιρίες, που ανήκουν σε έλληνες ιδιοκτήτες, έδωσε στη δημοσιότητα η ICIJ (Διεθνής Ένωση Ερευνητών Δημοσιογράφων). Το υλικό αποτελεί τμήμα των Panama Papers. Και πού είναι το κακό, μπορεί να πει κάποιος. Πρόκειται για νόμιμες εταιρίες, που χρησιμοποιήθηκαν από τους κατόχους τους όπως όλες οι άλλες εταιρίες. Έχει σημασία να δούμε τι λένε οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες, με τους οποίους επικοινωνήσαμε κατά τη διάρκεια αυτής της έρευνας. Οι απαντήσεις ήταν περίπου οι ίδιες: «Άνοιξα την εταιρία για να κάνω μία δουλειά, αλλά δεν έγινε τελικώς». «Έκλεισα την εταιρία και έφερα τα χρήματα στην Ελλάδα εδώ και χρόνια». «Δεν έκανα τίποτα παράνομο, η εταιρία φορολογείται με νόμιμους φόρους»…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Μην πυροβολείτε την Αριστερά της Μελαγχολίας
Η αριστερή «φυλή», που κάποιος βάφτισε Αριστερά της Μελαγχολίας, δίνει ένα ιδιότυπο παρών στις σημερινές συνθήκες. Κινείται, όσο κινείται και δεν μονάζει, ανάμεσα στην αριστερή φυλή που στηρίζει την κυβέρνηση και τον Τσίπρα και σε κείνη που τους αναθεματίζει με σκληρό τρόπο. Και στο χώρο της, παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία προτιμά να παραμένει ανένταχτη και να στοχάζεται τι έχασε, τι έχει, και τι πρέπει στην Αριστερά, έχουν δημιουργηθεί διάφορες ομάδες, που δεν δρουν τόσο, αλλά προβληματίζονται, συζητούν και παρεμβαίνουν, χλωμά είναι η αλήθεια, αλλά με κάπως οργανωμένο τρόπο…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Τι οδήγησε στο «διαζύγιο» Ερντογάν – Νταβούτογλου
Από τα μέσα Απριλίου έως και την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου, η Τουρκική Εθνοσυνέλευση έζησε στιγμές που προμήνυαν ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις. Ξύλο μεταξύ των βουλευτών και αμηχανία της διεθνούς κοινότητας μπροστά τις καθημερινές τουρκικές παραβιάσεις στο Ανατολικό Αιγαίο. Κι όπως έχουμε μάθει καλά από παρόμοιες περιπτώσεις του πρόσφατου παρελθόντος των γειτόνων μας, όταν η πολιτική κατάσταση στην Τουρκία κινδυνεύει να ξεφύγει από τον έλεγχο, τότε ακολουθούν καρατομήσεις υψηλόβαθμων κυβερνητικών στελεχών. Τελευταίο «θύμα» αυτών των καρατομήσεων ήταν ο, για μόλις 20 μήνες πρωθυπουργός της χώρας, Αχμέτ Νταβούτογλου…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Θα τολμήσουν οι 321;
Οι έλληνες βουλευτές και ευρωβουλευτές καλούνται να απαντήσουν ευθέως και χωρίς περιστροφές εάν συμφωνούν ή όχι με τις προβλέψεις της Διατλαντικής Εμπορικής και Επενδυτικής Εταιρικής Σχέσης (TTIP) μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Μια απόφαση που χωρίς υπερβολή θα κρίνει το μέλλον του ευρωπαϊκού status quo, της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας σε όλους τους τομείς και θα προκαλέσει ανεπανόρθωτο πλήγμα στην ίδια τη δημοκρατία.
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 101 (A' Μάιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ένας για 10
Ρίτα Αντωνοπούλου
Η Ρίτα Αντωνοπούλου είναι μία από τις σημαντικότερες ερμηνεύτριες στη μουσική σκηνή σήμερα. Έχει συνεργαστεί με τον Μίμη Πλέσσα, τον Σταμάτη Κραουνάκη, τον Θάνο Μικρούτσικο και πολλούς άλλους αξιόλογους δημιουργούς. Ξεχωρίζει για τη θεατρικότητα της ερμηνείας της, την ιδιαίτερη χροιά της φωνής της και την ποιότητα που τη χαρακτηρίζει σε κάθε της βήμα, σε κάθε της επιλογή. Κάνει τραγούδι τη χαρά, τη λύπη, τον έρωτα, τους κοινωνικούς αγώνες. Έτσι λυτρωνόμαστε, θυμόμαστε και αισιοδοξούμε… Αυτό το διάστημα, ετοιμάζει την καινούργια της δουλειά με τον Γιώργο Ανδρέου. Παράλληλα, μας αποκαλύπτει ότι αγαπάει τα ταξίδια στη Σαντορίνη και τις βόλτες στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου.
1. Ποιοι στίχοι σας έρχονται στο μυαλό όταν σκέφτεστε την Ελλάδα του σήμερα;
«…Να πεθαίνεις για την Ελλάδα είναι άλλο, κι άλλο εκείνη να σε πεθαίνει».
2. Πηγαίνετε στον κινηματογράφο; Ποια ήταν η τελευταία ταινία που είδατε;
Παλιότερα που είχα περισσότερο ελεύθερο χρόνο πήγαινα πάρα πολύ συχνά. Τώρα πάω πιο πολύ στο θέατρο. Ταινίες βλέπω στο σπίτι. Προχθές είδα το The Fountain και μου άρεσε πολύ.
3. Ένα ταξίδι που σας έχει μείνει αξέχαστο;
Διακοπές στη Σαντορίνη. Απερίγραπτη εμπειρία ομορφιάς.
4. Αγαπάτε την Αθήνα; Η γειτονιά που ξεχωρίζετε;
Όχι, δεν είμαι παιδί του κέντρου. Όμως νιώθω μια παράξενη ευφορία όταν περπατώ στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Σα να γεμίζω χαρά και ενέργεια.
5. Πώς θα ήταν η ζωή σας χωρίς το τραγούδι;
Μισή.
6. Σας τρομάζουν τα δελτία ειδήσεων;
Με εκνευρίζουν αφάνταστα και γι’ αυτό έχω σταματήσει να τα παρακολουθώ εδώ και χρόνια.
7. Τι θα λέγατε στους μαθητές που συμμετέχουν στις καταλήψεις;
Θυμάμαι πολύ καλά και τις δικές μας καταλήψεις. Το θέμα δεν είναι τι θα τους πω εγώ ή ο οποιοσδήποτε άλλος. Σημασία έχει μόνο να έχουν επίγνωση του γιατί κάνουν κατάληψη.
8. Σε πολιτικό επίπεδο διαφαίνεται κάποια ελπίδα αλλαγής υπέρ της κοινωνίας;
Δεν μπορώ να το ξέρω. Το θέμα είναι αν υπάρχει ελπίδα για το ανθρώπινο είδος σε επίπεδο συνειδήσεων. Μετά θα υπάρχει ελπίδα για τα πάντα.
9. Ποιο τραγούδι ακούτε αυτή την περίοδο ξανά και ξανά;
Απαντώ ως μαμά εγκλωβισμένη στις επιθυμίες της 4χρονης κόρης της: το Lollipop του Mika. Θα μπορούσε να είναι και χειρότερα.
10. Τα επόμενα σχέδιά σας;
Τέλος του μήνα δύο εμφανίσεις στη Γερμανία, πιάνο – φωνή, με τον Θάνο Μικρούτσικο και αμέσως μετά κυκλοφορία και παρουσίαση του νέου cd σε στίχους και μουσική του Γιώργου Ανδρέου, με τίτλο «Ζωή μου μην αργείς». Και φυσικά εμφανίσεις μαζί με τον Γιώργο σε όλη την Ελλάδα, με την καινούρια μας δουλειά. Και στην Αθήνα κάπου μόνιμα. Θα το μάθετε λίαν συντόμως.
- 2004: Πρώτη μου εμφάνιση με τη Σπείρα Σπείρα και τον Σταμάτη Κραουνάκη.
- 2007: Πρώτη μου δισκογραφική δουλειά με τίτλο «Για φωνή και ορχήστρα», ηχογραφημένη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με την Καμεράτα και μαέστρο τον Αλέξανδρο Μυράτ σε τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου.
- 2009: Πρώτη μου παράσταση στο Ηρώδειο ως σολίστ με την Καμεράτα.
- 2011: Πρωταγωνιστώ στο πολιτικό καμπαρέ «Βερολίνο – Παρίσι, να θυμάσαι τι ξεχνάς», στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο.
- 2012: Με καλούν στο Ισραήλ να εκπροσωπήσω την Ελλάδα στο Πανευρωπαϊκό φεστιβάλ γυναικείων φωνών, στο Holon.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #64, το Νοέμβρη του 2014
Extra Hot άρθρο
Ταξιάρχης Χάνος
«Η ευθύνη πέφτει πάνω σε εμάς τους παλιούς»
To ΚΘΒΕ ανεβάζει στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών το πολυσυζητημένο έργο του Σταύρου Τσιώλη «Ταξιδεύοντας με τον ΠΑΟΚ», σε σκηνοθεσία Ταξιάρχη Χάνου. Ο γνωστός σκηνοθέτης και ηθοποιός μας μιλάει για το νέο του εγχείρημα…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Tech.doc
«Σπάζοντας τον κώδικα» της όρασης
Αυτή τη στιγμή, που διαβάζουμε, συμβαίνει μια απίστευτη διαδικασία στα μάτια μας. Μία δέσμη φωτός, που δημιουργείται από τις εικόνες και λέξεις που έχουμε μπροστά μας, αναπηδά μέσα στο μάτι και συλλαμβάνεται από τους φωτοϋποδοχείς του αμφιβληστροειδούς. Αυτή η οπτική πληροφορία «περνάει» στα κύτταρα εξόδου που αντίστοιχα την στέλνουν στον εγκέφαλο σε μορφή κώδικα, ο οποίος «αναδομείται» στη μορφή των λέξεων και των εικόνων που έχουμε αυτή τη στιγμή μπροστά μας. Με τη μέθοδο αυτή, που ανακαλύφθηκε σε έρευνες στο πανεπιστήμιο του Cornel, ένας κώδικας οπτικός μπορεί να μεταφερθεί απευθείας στον εγκέφαλο ενός τυφλού, παρακάμπτοντας τα κατεστραμμένα κύτταρα του ματιού. Με άλλα λόγια, μπορεί να βοηθήσει έναν τυφλό να ξαναδεί.
Μπυροκοιλιά, μύθος ή πραγματικότητα;
Μελέτες έδειξαν πως όταν πίνουμε μπύρα το συκώτι δουλεύει υπερωρία για να καθαρίσει το αίμα από το αλκοόλ. Αν προσθέσουμε δε και μερικά πατατάκια ή κανένα φιστίκι, οι θερμίδες ήρθαν για να μείνουν. Η εξήγηση όμως δεν έχει να κάνει μόνο με την ποσότητα των θερμίδων, αλλά και με τον αντρικό μεταβολισμό που επιβραδύνεται μετά τα 35 κι έτσι επιτρέπει το χτίσιμο αυτής της κοιλιάς.
Ο εγκέφαλος… γεύεται
Σύμφωνα με νέες αμερικανικές έρευνες, είναι κάποιοι νευρώνες του εγκεφάλου με τους οποίους μπορούμε και αντιλαμβανόμαστε τις διάφορες γεύσεις, γλυκό, αλμυρό, ξινό, πικρό, ουμάμι. Μέχρι τώρα η γλώσσα θεωρούταν το κύριο μέσο αντίληψης της γεύσης, αλλά σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του πανεπιστημίου της Κολούμπια, η γλώσσα λειτουργεί απλά ως το μέσο υποδοχής της αίσθησης της γεύσης πριν κατευθυνθεί στον εγκέφαλο.
« Έγκαυμα » στον Δία;
Το τεράστιο σημάδι στον πλανήτη Δία απασχόλησε για δεκαετίες τους επιστήμονες, όμως τώρα, σύμφωνα με ερευνητές τις ΝΑΣΑ, πιθανολογείται ότι είναι κάτι σαν «ηλιακό έγκαυμα» λόγω του υψηλού υψομέτρου. Συγκεκριμένα, το φαινόμενο δημιουργήθηκε από ηλιακή φωτόλυση αμμωνίας και υδρογονανθράκων που βρίσκονται στην επιφάνεια του Δία, εξ ου και η εμφάνιση του σημαδιού.
Το ξέρατε ότι…
♣ Χωρίς σάλιο δεν μπορούμε να γευτούμε.
♣ Τα λεμόνια περιέχουν περισσότερη ζάχαρη από τις φράουλες.
♣ Το φαράγγι του Γκραντ Κάνυον είναι ίσο σε μέγεθος με 900 τρισεκατομμύρια γήπεδα ποδοσφαίρου.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #64, το Νοέμβρη του 2014
Extra Hot άρθρο
Καλιαρντισμένο Αλί
Αλί αισθάνεται σα να κάνει πιάτσα στο οδό Συγγρού. Δεν εννοεί σα Νεοδημοκράτη, γιατί τότε δεν αισθάνεται τίποτα, έπρεπε είναι εγκεφαλικά νεκρό. Εννοεί σαν τραβέλι στο οδό Συγγρού. Έχεις ακούσει εσύ ιστορίες από τραβεστί που πάνε στο διαπραγμάτευση με πελάτη και όταν κατεβάσει αυτό τη παράθυρο από τη αυτοκίνητο λένε «50 ευρώ για να με βάλεις μέτρα». Και πελάτη απαντάει «50 ευρώ, εντάξει, αλλά εγώ θέλει καλύτερα χώσεις εσύ εμένα μία δύο μνημόνια»…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Οι «κουκουλοφόροι» και τα «ασημικά» του κράτους
Τα τελευταία έξι μνημονιακά έτη ευδοκιμεί στην ταλαίπωρη Ελλάδα ένα νέο είδος παρασίτου, γνωστό, πλέον, ως «κουκουλοφόρος». Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο είδος, αφού έχει επιλέξει ως ξενιστή για να ζει και να αναπτύσσεται τα «ασημικά» του κράτους…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Τι έπαθε αυτό το παιδί;
Από μέρα σε μέρα, η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη εκδηλώνει πιο έντονα τις ασθένειες που την ταλανίζουν. Και οι ελπίδες πολλών από κείνους που τον ψήφισαν, ότι ο νέος αρχηγός θα βγάλει το κόμμα από τη χρόνια μιζέρια του και θα το σπρώξει προς ανανέωση, επανίδρυση, νέους δρόμους, και τελικώς προς την πολυπόθητη εξουσία, εξανεμίζονται με ραγδαίους ρυθμούς. Γιατί ο Μητσοτάκης προ αρχηγίας, με τον Μητσοτάκη μετά την αρχηγία, απέχουν παρασάγγας. Κι αυτό που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια των απογοητευμένων εραστών της Κεντροδεξιάς δεν έχει καμιά σχέση με όσα επένδυσαν στηρίζοντας τον Κυριάκο. Ως «γιατρός», ο τελευταίος, μάλλον παροξύνει τα γνωστά συμπτώματα, παρά θεραπεύει την ασθένεια…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Τα τελευταία λόγια του Αϊνστάιν
18 Απριλίου του 1955. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ψυχορραγεί στο κρεβάτι του νοσοκομείου, στο Πρίνστον, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει εσωτερική αιμορραγία και καταλαβαίνει πως δεν μπορεί να κρατηθεί άλλο στη ζωή…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
ΑΛΕΚΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ
«Μέσα από τη φυλακή, σας γράφω»
Ο Αλέκος Παναγούλης, κορυφαία μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα, ο άνθρωπος που αποπειράθηκε να σκοτώσει τον δικτάτορα Παπαδόπουλο, που καταδικάστηκε σε θάνατο, φυλακίστηκε και βασανίστηκε με απίστευτη αγριότητα χωρίς ποτέ να λυγίσει, είναι αναμφισβήτητα ένας ήρωας της νεότερης Ελλάδας. Η ποίησή του, αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς του, δεν γίνεται να προσεγγιστεί με διάθεση φιλολογική. Κυριολεκτεί στις προθέσεις της, όπως ακριβώς και η ζωή του: «Οι τυραννίες γκρεμίζονται με αγώνες / της Λευτεριάς το παραμύθι με αίμα γράφεται»…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
100 τεύχη μοναξιάς
«Η μοναξιά είναι ανεξαρτησία» Herman Hesse
Η μοναξιά είναι σκληρή. Είτε πρόκειται για τον άνθρωπο που σκύβει μέσα του αναζητώντας τον εαυτό του, είτε πρόκειται για τον δημοσιογράφο που σκύβει πάνω από την αλήθεια, που φοβίζει ακόμη και τον ίδιο…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ηλίας Μαγκλίνης
«Είμαστε όντα με μνήμη και αυτό μας καθιστά εθισμένους στις αφηγήσεις»
«Η δημοσιογραφία λέει, η λογοτεχνία δείχνει, υπαινίσσεται. Η δημοσιογραφία είναι μια ευθύβολη γραμμή, η λογοτεχνία ένα σεισμογράφημα. Η δημοσιογραφία στοχεύει στο γεγονός, η λογοτεχνία πίσω και πέρα από αυτό», λέει στο Hot Doc ο Ηλίας Μαγκλίνης, ο οποίος υπογράφει την «Πρωινή Γαλήνη» – το τρίτο του βιβλίο – ενώ βιοπορίζεται μέσα από τη δημοσιογραφία…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ένας για 10
Rebeletiko
Εκεί που τα λαϊκά και παραδοσιακά ακούσματα, οι ήχοι από την Ανατολή, τα ερεθίσματα της πόλης , οι εικόνες από όλη την Ελλάδα και τα παράλια της Μικράς Ασίας γίνονται μουσική ανησυχία και βίωμα, οι Rebeletiko παρατηρούν, καταγράφουν και δημιουργούν, αφήνοντας το δικό τους στίγμα στη μουσική σκηνή της Αθήνας…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ευρώπη – ΔΝΤ
Και μαζί και… μόνοι
«Αλλάξαμε και σας περιμένουμε». Αυτή ήταν η εικόνα που προωθούσε ο Ντομινίκ Στρος Καν για το ΔΝΤ, που λόγω των δηλητηριωδών συνταγών του επί δεκαετίες, σε μια σειρά χώρες – από την Ασία μέχρι τη Λατινική Αμερική αλλά και την Ευρώπη – θεωρούνταν συνώνυμο επέλασης φτώχειας και ανέχειας για τους πολλούς. Επί σειρά ετών, επίσης, μια ανάμιξη του ΔΝΤ στις ευρωπαϊκές υποθέσεις θεωρούνταν ανεπιθύμητη, ίσως και αδιανόητη. Τουλάχιστον μέχρι το 2010. Αίφνης, και μετά τις εν πολλοίς γνωστές εξελίξεις και τις κινήσεις του τότε έλληνα ηγέτη, Γ. Παπανδρέου, το ΔΝΤ όχι μόνο αναστήθηκε ως άλλος φοίνιξ από τις στάχτες του αλλά έγινε και όρος της καθημερινότητας. Εκατομμύρια Ευρωπαίοι έβλεπαν τους «απρόσωπους» κυρίους με τα κοστούμια να εισέρχονται και να εξέρχονται κυβερνητικών κτιρίων. Άκουγαν στα δελτία ειδήσεων, πως οι απρόσωποι παπαγάλιζαν την ίδια συνταγή, άσχετα αν βρίσκονταν στο Δουβλίνο, τη Λισσαβόνα ή την Αθήνα. Περικοπές για τη «δόση», μειώσεις για τη «δόση», προσαρμογή για τη «δόση». Ο Ντομινίκ Στρος Καν, που από την κορυφή του κόσμου βρέθηκε στα τάρταρα λόγω των αποκαλύψεων της καμαριέρας, αντικαταστάθηκε από την Κριστίν Λαγκάρντ. Η επικεφαλής του ΔΝΤ είχε και διατηρεί προβλήματα με τη Δικαιοσύνη, αλλά συνεχίζει να ηγείται του ισχυρού οργανισμού, που βρήκε «εύκρατο» το κλίμα της Ευρώπης.
Οι κοστουμάτοι και οι ταγιεράτες απρόσωποι απέκτησαν πρόσωπα. Η συνομιλία μεταξύ Πολ Τόμσεν και Ντέλια Βελκουλέσκου, που αποκάλυψαν τα Wikileaks, ήταν ωστόσο ελάχιστα κομψή. Η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε, η κ. Λαγκάρντ ενοχλήθηκε και κάλυψε το προσωπικό της. Στη συνάντηση με την καγκελάριο Μέρκελ διαπιστώθηκε θερμότης, ιδιαίτερα όταν η επικεφαλής του ΔΝΤ εξήρε τη γερμανική στάση στο θέμα των προσφύγων. Αλλά πολλά καζάνια βράζουν, και όχι μόνο στη ζώνη του ευρώ, και είναι παρακινδυνευμένη οποιαδήποτε πρόβλεψη.
«Λάθος εξαρχής»
Ο Γκούσταβ Χορν έγραφε στο Social Europe, πως η εμπλοκή του ΔΝΤ ήταν εξαρχής λάθος. «Με τη λανθασμένη εκτίμηση ότι η κρίση στην Ευρωζώνη μπορούσε να ξεπεραστεί με τη βοήθεια του ΔΝΤ, η γερμανική κυβέρνηση, κυρίως, επέμεινε να εμπλακεί το Ταμείο ως ίσος εταίρος στην τρόικα για το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας. Πίσω από αυτή την εκτίμηση, ίσως κρυβόταν η δυσπιστία για την αποφασιστικότητα, με την οποία τα δύο άλλα μέλη της τρόικας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα πίεζαν για περικοπές δαπανών που προωθούσε το Βερολίνο. Το εύκολα αναγνωρίσιμο λάθος εξαρχής ήταν πολιτικής φύσης. Φέρνοντας το ΔΝΤ ως ίσο εταίρο, η ΕΕ παραδεχόταν ντε φάκτο αδυναμία να επιλύσει την κρίση μόνη της. Αυτό έστελνε σινιάλο πολιτικής χρεωκοπίας και αποδυνάμωσε το πολιτικό βάρος της Ευρώπης».
Κατά τον αρθρογράφο, η γερμανική κυβέρνηση ήλπιζε πως το Ταμείο θα ήταν γεράκι και εμφανίστηκε «περιστέρι». Για το ΔΝΤ, αν δεν υπάρξει αλλαγή πορείας προς την Ελλάδα, τα επίπεδα του χρέους θα είναι αβίωτα. Κι αυτό θα σήμαινε πως το ΔΝΤ, λόγω του καταστατικού του, δεν θα μπορούσε να χορηγήσει κονδύλια στην Ελλάδα και θα έπρεπε να εγκαταλείψει την τρόικα. Αυτό έθεσε τη γερμανική κυβέρνηση σε… τρίλημμα. Είτε αποδυναμώνει το πρόγραμμα λιτότητας, ή συμφωνεί σε ανακούφιση χρέους, ή αποδέχεται την αποχώρηση του ΔΝΤ. Μια αποχώρηση ίσως βόλευε το ΔΝΤ, μιας και έχει παραδεχθεί περισσότερες από μία φορές λάθη των συνταγών του για την Ελλάδα. Στο Βερολίνο δεν αρέσει καμία εξ αυτών των επιλογών. Αλλά η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει τη δύναμη να μπλοκάρει μόνο δύο. Το καλύτερο για την Ευρώπη και την Ελλάδα θα ήταν οι επιλογές ένα και τρία. Θα μπορούσε το ΔΝΤ να φύγει και να παράσχει βοήθεια υπό τη μορφή τεχνικών συμβουλών.
Διαμάχες, πίσω απ’ τις γραμμές
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, μετά από τηλεφωνική του επικοινωνία με τον έλληνα πρωθυπουργό, δήλωνε: «Το ΔΝΤ θα πρέπει να παραμείνει στο πρόγραμμα. Μιλήσαμε για 45 λεπτά με τον έλληνα πρωθυπουργό, έχει να πάρει ορισμένες σκληρές αποφάσεις». Στο μεταξύ, εκτιμήσεις του Citigroup, μετά την αποκάλυψη των διαλόγων Τόμσεν-Βελκουλέσκου, ήθελαν τους Ευρωπαίους να προχωρούν σε συμφωνία με την Ελλάδα, «αφήνοντας προσωρινά εκτός το ΔΝΤ, αν χρειαστεί».
Δεν είναι απαραίτητη η εμπλοκή του ΔΝΤ στην Ελλάδα, η ΕΕ μπορεί να επιλύσει την κατάσταση μόνη της, δήλωσε στην Die Presse ο Έβαλντ Νοβότνι, επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Αυστρίας και μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ. Νωρίτερα, ο κεντρικός τραπεζίτης της Γερμανίας, Γενς Βάισμαν, χαρακτήριζε το ΔΝΤ «αναπόσπαστο κομμάτι ων προγραμμάτων διάσωσης».
Λαγκάρντ: Αλληλουχία «πάνω-κάτω»
Μετά την απαξιωτική απάντηση στην επιστολή του έλληνα πρωθυπουργού, η κ. Λαγκάρντ μιλούσε στο Bloomberg για μια αλληλουχία «πάνω και κάτω», που είχαν επί έξι χρόνια οι σχέσεις ΔΝΤ-Αθήνας, και αποσαφήνιζε ότι δεν μπορεί να υπάρξει κάποια ειδική συμφωνία. «Είμαστε ανεξάρτητοι κι ό,τι κάνουμε το κάνουμε για όλους». Η επικεφαλής του Ταμείου μίλησε και για τις ανησυχίες του Ταμείου σε παγκόσμιο επίπεδο. Ανησυχεί για ένα ενδεχόμενο Brexit, για την Κίνα, όπου θεωρεί ότι διογκώθηκαν ριψοκίνδυνα οι τομείς των κατασκευών και της παραγωγής αγαθών, αλλά κυρίως για τη «μετριοκρατία» – όρο που επαναλαμβάνει συχνά, εννοώντας χαμηλή ανάπτυξη, μη δημιουργία θέσεων εργασίας, υψηλά χρέη. Και βεβαίως, επανέλαβε το μάντρα πως όλοι πρέπει να προσαρμοστούν, να υπάρξουν απαρέγκλιτα δομικά μέτρα, κατάλληλη οικονομική και νομισματική πολιτική. Για τις αναδυόμενες οικονομίες και τις φιλοδοξίες τους, δεν ανησυχεί ιδιαίτερα. Τα λεγόμενα BRICS, κατά την ίδια, μάλλον δεν υφίστανται πλέον, κυρίως λόγω των χαμηλών τιμών πετρελαίου, που επηρεάζουν Βραζιλία, Ρωσία και όχι μόνο.
Σε άλλη συνέντευξή της, στην Ιζαμπέλ Κουμάρ του Euronews, ερωτήθηκε για το σκάνδαλο των Panama Papers, για το οποίο σχολίασε αορίστως πως πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω. Για την κατηγορία της αμέλειας που την βαρύνει, σχετικά με την πληρωμή 400 εκατ. ευρώ στον γάλλο επιχειρηματία Μπερνάρ Ταπί, είπε πως δεν επηρεάζει στο ελάχιστο τη δουλειά της στο Ταμείο. «Οι δικηγόροι κάνουν τη δουλειά τους, έχει ασκηθεί έφεση και η διαδικασία θα ακολουθηθεί». Η Κουμάρ την ρώτησε και για τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σημειώνοντας πως φαίνεται να «ξεμένει από πυρομαχικά». «Δεν νομίζω πως οι Κεντρικές Τράπεζες ξεμένουν από πυρομαχικά. Μόνο που δεν μπορούν να δρουν από μόνες τους», είπε η κ. Λαγκάρντ.
Δυσαρέσκεια για Ντράγκι
Η ερώτηση για τον Μάριο Ντράγκι δεν ήταν καθόλου τυχαία, όπως διαφαίνεται και σε ρεπορτάζ του Spiegel, που κατέγραφε τις γερμανικές αντιδράσεις και την αποστροφή του Βερολίνου στις ιδέες του προέδρου της ΕΚΤ, παρότι κάποτε Ντράγκι και Μέρκελ διατηρούσαν μια «καλή εργασιακή σχέση».
«Πρόσφατα, η αντιπαράθεση απειλούσε να γίνει καταστροφική για την Ευρωζώνη». Στις Βρυξέλλες, όπου συναντήθηκαν, η καγκελάριος παρατήρησε πως η πολιτική του υπέρ του φτηνού χρήματος θέτει σε κίνδυνο το επιχειρηματικό μοντέλο στη Γερμανία, τράπεζες αποταμίευσης και ιδιωτικές εταιρίες συνταξιοδοτικής ασφάλισης. Εκείνος απάντησε πως οι συγκεκριμένοι τομείς πρέπει να προσαρμοστούν, όπως έγινε στον αμερικανικό οικονομικό τομέα. «Ο Ντράγκι δεν κατανοεί γιατί δέχεται τόση αντίσταση από μια χώρα, που ωφελήθηκε περισσότερο από όλες από το ευρώ». Υπερθεματίζοντας στην ανάγκη να διοχετευθεί χρήμα άμεσα στην οικονομία, είπε πως αν χρειαζόταν θα μπορούσε να γίνει και μέσω ελικοπτέρου, που θα τα διανέμει σ΄ όλη τη χώρα. Ακόμη και οικονομολόγοι που υποστηρίζουν την ΕΚΤ, όπως ο οικονομικός σύμβουλος της Μέρκελ, Πίτερ Μπόφινγκερ, κατηγόρησε τον Ντράγκι πως «βγάζει συνεχώς λαγούς απ’ το καπέλο». Το κυβερνών κόμμα αλλά και οι Σοσιαλδημοκράτες ανησυχούν πως μια προσέγγιση που θα έθιγε τις αποταμιεύσεις Γερμανών, θα έδινε ώθηση στο ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία. Και ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, προειδοποιούσε τον Ντράγκι πως οι χαλαρές νομισματικές πολιτικές του θα «καταλήξουν σε καταστροφή». Στη Γερμανία, συζητήθηκε ακόμη και το ενδεχόμενο καταφυγής σε δικαστήριο, για να αποσαφηνιστούν τα όρια της δικαιοδοσίας του Ντράγκι. Μια τέτοια νομική αντιπαράθεση, μεταξύ γερμανικής κυβέρνησης και ΕΚΤ, θα ήταν η πρώτη στη γερμανική ιστορία. «Θα οδηγούσε σε συνταγματική κρίση ή σε αναταράξεις νομίσματος, γι’ αυτό είναι εξαιρετικά απίθανο οι δύο πλευρές να επιτρέψουν κλιμάκωση της σύγκρουσης σε τέτοιο βαθμό».
Εν οίδα, ότι…
Ο Πολ Μέισον, πρώην οικονομικός συντάκτης του Channel 4, μιλώντας στο Διεθνές Φεστιβάλ Δημοσιογραφίας στην Περούτζια, όπου παρουσίασε το ντοκιμαντέρ «This is a coup», προειδοποιούσε τους πολιτικούς συντάκτες πως δεν έχουν ιδέα τι συμβαίνει πραγματικά. Οίκτιρε τους δημοσιογράφους για τη δύσκολη δουλειά τους στις Βρυξέλλες, όπου είναι αναγκασμένοι να συλλέγουν και να αξιολογούν όσο μπορούν μισές αποκαλύψεις και παραπλανητικές ειδήσεις. Στην ίδια ομιλία, ο Μέισον έκανε λόγο για μια ευρωπαϊκή πολιτική ελίτ, που προσπαθεί να κάνει ό,τι μπορεί για να ξεφορτωθεί την πρώτη αριστερή κυβέρνηση στην Ευρώπη. Εκτίμησε πως «αν ο ΣΥΡΙΖΑ πέσει, δεν θα προκύψει μια συντηρητική κυβέρνηση. Θα αντικατασταθεί από μια τεχνοκρατική κυβέρνηση. Αυτό είναι το σχέδιο του ελληνικού κατεστημένου. Η τεχνοκρατική κυβέρνηση θα αποτύχει. Είμαστε πραγματικά τυχεροί που οι φασίστες θέλουν να εμφανίζονται ως μελανοχίτωνες, γιατί σε άλλες χώρες έβαλαν μυαλό και επανεφευρίσκονται ως δημοκράτες πολιτικοί. Είμαστε τυχεροί προς το παρόν, που οι φασίστες δεν έχουν πιθανότητες να κυβερνήσουν στην Ελλάδα, αλλά αυτό δεν θα ισχύει επ’ άπειρον».
Σε πρόσφατο άρθρο του στο Medium, με τίτλο «Η εγκληματική αμέλεια του ΔΝΤ στην Ελλάδα», ο Μέισον σημειώνει: «Είναι ένα ακόμη παράδειγμα της μαγικής σκέψης, που καθοδηγεί αξιωματούχους του ΔΝΤ όταν δεν εκφωνούν δακρύβρεχτες ομιλίες σε παγκόσμια φόρα για την ανάγκη να βοηθήσουν τους φτωχούς. Στα πραγματικά παρασκήνια της πραγματικής κρίσης, όταν πρόκειται για τους πραγματικούς φτωχούς, η πραγματική πολιτική του ΔΝΤ είναι αναδιανομή στους πλούσιους. Λογικά, η Ελλάδα θα έπρεπε να συμφωνήσει σε όρους νέας διάσωσης μόνο με την ΕΕ και την Ευρωζώνη, αλλά η γερμανική κυβέρνηση δεν μπορεί να προωθήσει κάτι τέτοιο στο κοινοβούλιό της, χωρίς ανάμιξη του ΔΝΤ».
Όσο για τις αποκαλύψεις των Wikileaks, πως Τόμσεν και Βελκουλέσκου απεργάζονταν νέο πιστωτικό γεγονός στην Ελλάδα, ο Μέισον θεωρεί πως το ΔΝΤ συνωμοτεί να χτυπήσει με το Δόγμα του Σοκ όχι μόνο την Ελλάδα αλλά όλη την Ευρώπη. «Η συνομιλία, παρότι αντιμετωπίστηκε με οργή και σκεπτικισμό στην Ελλάδα, θα πέσει σαν βόμβα στην Κομισιόν και την ΕΚΤ. Γιατί αυτές κρατούν πάνω από 300 δισ. ελληνικού χρέους… Είναι ξεκάθαρο από τη συνομιλία ότι το ΔΝΤ έχει γίνει παιδική χαρά για νεοφιλελεύθερους φαντασιόπληκτους».
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #99, τον Απρίλιο του 2016
Extra Hot άρθρο
Sapere aude
Τούτη τη φορά, ήταν οι ξένοι δυτικοί στοχαστές που μεταλαμπάδευσαν τα φώτα, τη γνώση τους στους Έλληνες. Ο Διαφωτισμός είχε καταστεί κυρίαρχος πνευματικά στην Ευρώπη. Όπως τον όρισε ο Καντ, ήταν το κίνημά που έδινε στον άνθρωπο την ελευθερία να εμπιστεύεται τη δική του σοφία, παρά τη σοφία των πατερικών κειμένων, των γραφών µε τα λόγια της αποκάλυψης ενός προφήτη. Sapere Aude: τόλμησε να εμπιστευτείς το δικό σου μυαλό, τόλμησε να γίνεις σοφός…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Μίζες, εξοπλιστικά, μαύρο χρήμα και στη μέση ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ και ΣΙΑ
Η αποκάλυψη των Panama Papers, μέρος των αρχείων δηλαδή των offshore του Παναμά, δεν αποκαλύπτει κάποιους κρυφούς ιδιοκτήτες εταιριών μόνο αλλά κι ένα πλέγμα διαφθοράς και πλουτισμού, που αγγίζει ιδιαίτερα την Ελλάδα. Ο έλληνας ράφτης του Παναμά, όπως χαρακτηρίστηκε ο Σταύρος Παπασταύρου, έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στα αρχεία, αφού εμφανίζεται ως μέλος τριών «Ιδρυμάτων» που δημιουργήθηκαν στον Παναμά, δηλαδή νομικών σχημάτων τα οποία συνήθως χρησιμοποιούνται για να χάνονται τα ίχνη των offshore και των κατόχων τους. Ο Σταύρος Παπασταύρου απάντησε πως η συμμετοχή του σε αυτά τα Ιδρύματα ήταν μια φιλική εξυπηρέτηση και δεν αποτελούσε μέλος της διοίκησής τους. Ο εντοπισμός, όμως, του εξ απορρήτων του Αντώνη Σαμαρά στα offshore σχήματα, παρά τις διαβεβαιώσεις περί «φιλικής συμμετοχής», αποκαλύπτει ένα πολυπλόκαμο σύστημα σχέσεων και προφανώς συμφερόντων. Άνθρωποι, που συνδέονται με μίζες εξοπλιστικών, με ξέπλυμα μαύρου χρήματος, με μετακίνηση μαύρων κεφαλαίων στο εξωτερικό, αλληλοσυνδέονται με άλλους κατόχους offshore, που σχετίζονται με τη Siemens και τα μεγάλα ποσά που δόθηκαν για αποκρατικοποιήσεις. Οι ομόκεντροι κύκλοι έχουν στο κέντρο τους τον Παπασταύρου και αυτούς που τον καλύπτουν πολιτικά: τον Αντώνη Σαμαρά και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, του οποίου οι σχέσεις με τη Siemens αλλά και της συζύγου του με τον Παπασταύρου έχουν πολυσυζητηθεί. Η τερατώδης διαπλοκή, που περιγράφεται σε εκατοντάδες σελίδες εταιρικών σχημάτων, γίνεται μάλλον απλή όταν τοποθετηθούν τα ονόματα των κρυφών ως σήμερα πρωταγωνιστών. Σίγουρα δεν είναι τυχαίο πως τα πρόσωπα κι οι εταιρίες σχετίζονται επίσης μεταξύ τους μέσω της λίστας Λαγκάρντ…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Απόβαση στο Βερολίνο των Βαλκανίων
Άφιξη στο Βελιγράδι του σοσιαλιστικού ρεαλισμού και των χάλκινων πνευστών. Στο Βερολίνο των Βαλκανίων, που δείχνει να είναι προσκολλημένο στην ιστορία του ενώ ταυτοχρόνως πατάει γκάζι με το βλέμμα στραμμένο στην Ευρώπη. Το πέπλο μυστηρίου, που κάλυπτε το πρώην σοσιαλιστικό κράτος, έχει προ πολλού σηκωθεί. Το Βελιγράδι – σταυροδρόμι της Κεντρικής Ευρώπης – δεν βρίσκεται απλά σε τροχιά ανάπτυξης αλλά μάλλον είναι μια κατεξοχήν «Πόλη – κινητή γιορτή του 21ου αιώνα». Μόνο που ο πρόσφατος κοσμοπολιτισμός συνυπάρχει με τη χρόνια σέρβικη θλίψη…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
«LM Village»
Εκεί όπου η προσφυγιά διατηρεί την αξιοπρέπειά της
Φωτεινό παράδειγμα αλληλεγγύης και έμπρακτης συμπαράστασης της χώρας μας προς τους σύρους πρόσφυγες, που εγκατέλειψαν την πατρίδα τους εξ αιτίας του πολέμου, αποτελεί ο χώρος φιλοξενίας της ξενοδοχειακής μονάδας LM Village, στα παράλια της Μυρσίνης, στο δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης Ηλείας, όπου δήμαρχος είναι ένας γιατρός σύρος μετανάστης. Εδώ, 338 ψυχές, ανάμεσά τους 209 παιδιά, που βίωσαν την αγριότητα και τη δυστυχία των αιματηρών πολεμικών συγκρούσεων, βρήκαν ξανά την ελπίδα, τα χαμένα τους όνειρα κι εκείνα που τους στέρησε η μοίρα. Αγάπη, αλληλεγγύη, ενδιαφέρον, συμπαράσταση, βοήθεια. Και κυρίως, μια αληθινή ζεστή αγκαλιά…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 100 (B' Απρίλιος 2016)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ο Μπλάτερ και το βασίλειο της διαφθοράς
Λίγες μέρες πριν τις εκλογές της FIFA, στις οποίες ο Σεπ Μπλάτερ διεκδίκησε ξανά το χρίσμα του προέδρου, το παγκόσμιο ποδοσφαιρικό στερέωμα σείστηκε συθέμελα από τις εφόδους και τις συλλήψεις στελεχών της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας. Ο Σεπ Μπλάτερ, πανίσχυρος ηγέτης της Ομοσπονδίας, βρέθηκε ξανά στο μάτι του κυκλώνα. Κι αυτή τη φορά τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά.
Το σκάνδαλο του αιώνα
«Η FIFA δεν είναι διεφθαρμένη», έλεγε πριν από λίγο καιρό ο Σεπ Μπλάτερ, χτυπώντας το χέρι θεατρικά στο βήμα. Ο 79χρονος πλέον Ελβετός, ο οποίος ηγείται της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας από το 1998, βρέθηκε λίγο πριν τις προγραμματισμένες εκλογές, που θα ανανέωναν –εκτός συγκλονιστικού απροόπτου– τη θητεία του, αντιμέτωπος με το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Η έρευνα του FBI, η οποία «έτρεχε» παράλληλα με αυτή των ελβετικών αρχών για τις διαδικασίες ανάθεσης των Μουντιάλ 2018 και 2022, οδήγησε σε έφοδο στο στρατηγείο της Ομοσπονδίας στη Ζυρίχη και σε συλλήψεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων. Οι κατηγορούμενοι φέρονται να έχουν εισπράξει πάνω από 150 εκατ. δολάρια από δωροδοκίες τα τελευταία 24 χρόνια. Ο εκπρόσωπος Τύπου της Ομοσπονδίας τόνισε ότι «ο Μπλάτερ δεν έχει καμία ανάμιξη», ωστόσο οι πιέσεις που ζητούν την παραίτησή του αυξάνονται συνεχώς.
Χτίζοντας την αυτοκρατορία
Ο ελβετός Σεπ Μπλάτερ ξεκίνησε την καριέρα του στη FIFA το 1975, ως ένας από τους μόλις 12 εργαζόμενους που είχε τότε η Ομοσπονδία. Το 1998, έγινε για πρώτη φορά πρόεδρος, αποτελώντας ουσιαστικά τον διάδοχο του Ζοάο Χαβελάτζε. Ο Βραζιλιάνος, που ήταν στην ηγεσία της FIFA για 24 χρόνια, είχε κατηγορηθεί το 1997 για μίζες από τις εμπορικές συμφωνίες του Παγκοσμίου Κυπέλλου και το όνομα του τότε γενικού γραμματέα, Σεπ Μπλάτερ, είχε επίσης εμπλακεί. Τελικά, απαλλάχθηκε από όλες τις κατηγορίες.
Απέναντί του στην πρώτη εκείνη αναμέτρηση ήταν ο Λέναρτ Γιόχανσον, που υποσχόταν περισσότερη διαφάνεια. Ο Μπλάτερ νίκησε με 80-11, ωστόσο οι κατηγορίες για εξαγορά ψήφων από τις αφρικανικές Ενώσεις δεν απομακρύνθηκαν ποτέ. Ο Ελβετός είχε την πλήρη στήριξη του Μοχάμεντ Μπιν Χαμάν, από το Κατάρ, και με δική του παρέμβαση χρησιμοποιούσε το ιδιωτικό τζετ του εμίρη στην προεκλογική του εκστρατεία. Ο Γκουίντο Τογκνόνι, πρώην σύμβουλός του και μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της FIFA, αποκάλυψε on the record στο ESPN ότι υπήρχε κόσμος που αγόραζε ψήφους για τον Μπλάτερ, χωρίς να αποκαλύπτει τα ονόματά τους.
Εκμεταλλευόμενος τα επικοινωνιακά του χαρίσματα και βασισμένος στο ότι κάθε χώρα, ανεξαρτήτως μεγέθους και status, ισοδυναμεί με ψήφο, ο Μπλάτερ ξεκίνησε τα προγράμματα στήριξης σε υποβαθμισμένες ποδοσφαιρικά χώρες, εξασφαλίζοντας τη στήριξή τους. Πιθανόν για το λόγο αυτό, ο μοναδικός εκπρόσωπος του αθλητισμού στη λίστα του Forbes για τους πιο ισχυρούς ανθρώπους στον κόσμο φιλοδοξεί να κατακτήσει μέχρι και Νόμπελ Ειρήνης, δηλώνοντας πιο δυνατός κι από τον Θεό.
Οι προμήθειες και η επανεκλογή
Λίγο πριν τις εκλογές της FIFA το 2002, ο Μισέλ Ζαν Ρουφινέν, πρώην γενικός γραμματέας, κατηγόρησε τον Μπλάτερ ότι χειρίζεται τη FIFA σαν να είναι δικτατορία. Έντεκα αξιωματούχοι κατέθεσαν υπομνήματα, κατηγορώντας τον για διαφθορά. Παρ’ όλα αυτά, με τη στήριξη του Μπιν Χαμάν, από το Κατάρ, επανεξελέγη. Ένα χρόνο νωρίτερα, είχε κηρύξει χρεοκοπία η ISL, η εταιρία μάρκετινγκ που συνεργαζόταν με τη FIFA σε όλες τις μεγάλες διοργανώσεις.
Η έρευνα, που έγινε τα επόμενα χρόνια, οδήγησε στην παραίτηση του Χαβελάντζε από τη θέση του επίτιμου προέδρου και του γαμπρού του, Ζοάο Τεϊσέιρα, από την εκτελεστική επιτροπή, καθώς αποδείχθηκε ότι είχαν βγάλει δεκάδες εκατομμύρια από προμήθειες σε εμπορικές συμφωνίες με την ISL. Λίγο πριν την πρώτη εκλογή του, ο Μπλάτερ επέστρεψε 1,5 εκατομμύριο, που με δικούς του χειρισμούς είχαν κατατεθεί από την ISL στον Χαβελάντζε, ενώ η οικονομική κρίση, που ξέσπασε στη FIFA μετά την κατάρρευση της εταιρίας, και οι καταγγελίες τον έφεραν σε πολύ δύσκολη θέση.
Παρ’ όλα αυτά, έκανε ό,τι μπορούσε για να σταματήσει τις αποκαλύψεις των ατόμων που δέχθηκαν προμήθειες. Το 2006, ο τότε αντιπρόεδρος της FIFA και δεξί χέρι του Μπλάτερ, Τζακ Γουόρνερ, είδε τη χώρα του, το Τρινιντάντ και Τομπάγκο, να προκρίνεται στο Μουντιάλ της Γερμανίας. Έστησε μονοπώλιο των εισιτηρίων για τους συμπατριώτες του, αποκομίζοντας κέρδη 900.000 δολαρίων. Τελικά, το φταίξιμο έπεσε μόνο στον γιο του και ο ίδιος τη γλίτωσε με επίπληξη. Η Telegraph ενέπλεξε τον Γουόρνερ, ο οποίος είναι μεταξύ των κατηγορουμένων της Ζυρίχης, και σε χρηματισμό για το Μουντιάλ του 2022.
Ρωσία και Κατάρ
Έχοντας πετύχει τη διεξαγωγή του Μουντιάλ του 2010 στη Νότια Αφρική, η FIFA ανακοίνωσε την ανάληψη του Μουντιάλ του 2018 από Ρωσία και του 2022 από το Κατάρ. Η είδηση προκάλεσε σοκ. Έγινε θέμα παντού, από τις μεγαλύτερες εφημερίδες μέχρι τις κωμικές εκπομπές. Η Φαίδρα Αλματζίντ, η οποία δούλεψε στην οργανωτική επιτροπή του Κατάρ 2022, δήλωσε στο ντοκιμαντέρ του ESPN «E:60» ότι ήταν παρούσα σε αγορά ψήφου αντί 1,5 εκατομμυρίου από τρία διαφορετικά μέλη της εκτελεστικής επιτροπής. Στη συνέχεια ανακάλεσε, στριμωγμένη από μια συμφωνία, που είχε υπογράψει πριν τη συνάντηση και την καλούσε να πληρώσει ένα εκατομμύριο ως αποζημίωση. Ο Μπλάτερ είχε την ευκαιρία να της μιλήσει, ανακοίνωσε στα ΜΜΕ την ημέρα και την ώρα που θα έφτανε στα γραφεία στη Ζυρίχη, αλλά ο ίδιος δεν εμφανίστηκε ποτέ. Μετά τη δημοσιοποίηση των καταγγελιών της, δέχθηκε διαδικτυακές επιθέσεις και απειλές, με αποτέλεσμα να ζητήσει προστασία από το FBI.
Ο Tζόναθαν Κάλβερτ από τους Sunday Times δούλεψε undercover, καταγράφοντας συνομιλίες, και δήλωσε ότι η τιμή της κάθε ψήφου φτάνει μέχρι το 1,5 εκατομμύριο. Στο βιβλίο, που έγραψε στη συνέχεια με την Χάιντι Μπλέικ, καταγράφει δωροδοκίες μελών σε όλον τον κόσμο. Ο Μπιν Χαμάμ, ο οποίος βοήθησε τον Μπλάτερ να εκλεγεί το 1998 και το 2002, σύμφωνα με την έρευνά τους, σκόρπισε συνολικά 5,5 εκατομμύρια δολάρια για να «αγοράσει» το Μουντιάλ για λογαριασμό της χώρας του.
Μία από τις χώρες, που διεκδίκησαν το Μουντιάλ του 2018 και έγιναν έξαλλες με το τελικό αποτέλεσμα, ήταν η Αγγλία. Το 2011, ένα χρόνο μετά την ανάθεση και τις μόλις δύο ψήφους στην υποψηφιότητα της χώρας του, ο λόρδος Ντέιβιντ Τρίνσμαν, πρώην πρόεδρος της Αγγλικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, κατέθεσε ενώπιον μελών του Κοινοβουλίου ότι 4 μέλη της εκτελεστικής επιτροπής πρόσφεραν την ψήφο τους για χρήματα και άλλα… δώρα. Υπήρξαν νέες έρευνες, που έδειξαν χρηματισμό. Φυσικά, όλες οι κατηγορίες αφήνουν παγερά αδιάφορο τον Μπλάτερ. Ακόμα και αυτές για την κατάφωρη καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων και των νεκρών εργατών. Η Σάραν Μπάροου, γ.γ. της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων, έχει προβλέψει ότι μέχρι την πρώτη σέντρα στο Μουντιάλ του Κατάρ θα έχουν πεθάνει τουλάχιστον 4.000 εργάτες.
Η FIFA διέταξε εσωτερική έρευνα για το Κατάρ, αναθέτοντας στον αμερικανό δικηγόρο Μάικλ Γκαρσία τη δουλειά. Το Σεπτέμβριο του 2014, ο Γκαρσία παρέδωσε την αναφορά του, η οποία όμως κρίθηκε πως δεν πρέπει να εκδοθεί. Τελικά, ο Γιοακίμ Έκερτ, πρόεδρος της Ηθικής Επιτροπής, αποφάσισε τη δημοσιοποίηση μιας σύνοψης 42 σελίδων, η οποία «καθάρισε» τη Ρωσία και το Κατάρ. Ο Γκαρσία παραιτήθηκε, αλλά η αναφορά του βρίσκεται στα χέρια των ελβετικών αρχών. Το μόνο που άλλαξε ήταν η περίοδος διεξαγωγής της διοργάνωσης.
Οι εκλογές του 2011
Ο Μπιν Χαμάμ αποφάσισε να διεκδικήσει την προεδρία, όταν ο Μπλάτερ δεν έκανε στο πλάι για να τον διαδεχθεί. Ωστόσο, λίγο πριν τις εκλογές του 2011, αντιμετώπισε κατηγορίες για δωροδοκία και έκανε πίσω. Ο Κάλβερτ ισχυρίστηκε πως υποχώρησε και για έναν ακόμα λόγο. Κλήθηκε στα γραφεία της FIFA και εκεί βρήκε τον Ελβετό με ένα μέλος της βασιλικής οικογένειας του Κατάρ. Η συμφωνία ήταν να αποσυρθεί η υποψηφιότητα του Μπιν Χαμάμ, που αποβλήθηκε διά παντός από τη FIFA την επόμενη χρονιά, αλλά ο Μπλάτερ να κάνει τα πάντα για να μην πειραχθεί η ανάθεση του Μουντιάλ 2022. Εκείνες οι εκλογές θα ήταν οι τελευταίες του Ελβετού, ωστόσο πριν το Μουντιάλ της Βραζιλίας δήλωσε ότι «η αποστολή μου δεν έχει τελειώσει».
Πώς, παρ’ όλα τα σκάνδαλα, ο Μπλάτερ συνέχισε να διατηρεί τον έλεγχο; «Δεν νοιάζονται πολλές χώρες για το τι γίνεται στη FIFA, αν παίρνουν τα χρήματά τους», είχε δηλώσει το πρώην δεξί του χέρι, Γκουίντο Τογκνόνι…
Επί του πιεστηρίου
Ο Σεπ Μπλάτερ ανακοίνωσε την παραίτησή του από την προεδρία της FIFA. Η έκτακτη συνέντευξη Τύπου που αναβλήθηκε τρεις φορές είχε κινήσει υποψίες. «Καλώ έκτακτο συνέδριο προκειμένου να γίνει η εκλογή του αντικαταστάτη μου» τόνισε ο ισχυρός άνδρας της FIFA, o οποίος έπειτα από 16 χρόνια στον προεδρικό θώκο είπε «αντίο» στο ποδόσφαιρο.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc# 78, τον Ιούνιο του 2015
Extra Hot άρθρο