Ένας σύντομος πόλεμος

Στην εκπνοή του καλοκαιριού του 1896, οι Βρετανοί συγκέντρωσαν ξαφνικά στο λιμάνι της Ζανζιβάρης τρία καταδρομικά, δύο κανονιοφόρους, 150 πεζοναύτες και 900 Ζανζιβαρινούς, πιστούς στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στόχος, το παλάτι του Σουλτάνου Χαλίντ μπιν Μπαργκάς, ο οποίος είχε διαδεχθεί μετά το θάνατό του τον φιλοβρετανό Σουλτάνο Χαμάντ μπιν Θουγουαΐνι. Ωστόσο, δεν είχε πάρει την έγκριση του βρετανικού θρόνου γι’ αυτό και του έστειλαν τελεσίγραφο να εγκαταλείψει το παλάτι…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 86 (B' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Βαγγέλης Προβιάς
«Ποιος μπορεί να πει με απτούς όρους τι κάνει έναν εραστή εξαιρετικό;»
Βιβλιοπροτάσεις

«Η δημιουργική γραφή δεν κάνει τους ανθρώπους συγγραφείς. Η δουλειά τους, τους κάνει. Αυτό που τους δίδει όμως είναι ένα ξεκάθαρο και βιωμένο μήνυμα. Ότι αν θέλουν, μπορούν να γίνουν. Και την αυτοπεποίθηση να ξεκινήσουν», λέει στο Hot Doc o Βαγγέλης Προβιάς, συγγραφέας, μπλόγκερ, εισηγητής σεμιναρίων δημιουργικής γραφής στο Λεξικοπωλείο και συντονιστής της «Ομάδας Συγγραφής Πεζογραφίας» του προγράμματος Greece-UK Creative Writing Exchange, που διοργανώνει το Βρετανικό Συμβούλιο σε συνεργασία με το Kingston Writing School του Λονδίνου… Το πρώτο του βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Τα Μαύρα Παπούτσια της Παρέλασης», κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ολκός τον Ιούνιο του 2014 και σε λιγότερο από ένα χρόνο έφτασε στη γ’ έκδοση…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 86 (B' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Δεξιές αγωνίες

Δεν χρειάζεται να είσαι πολιτικός αναλυτής, για να διαπιστώσεις ότι μετά τις εκλογές η ΝΔ δεν αισθάνεται καθόλου καλά. Δεν είναι καθόλου καλά. Τα ψέματα με τον ψευτράκο και τον αγύρτη Τσίπρα τελείωσαν όταν άνοιξαν οι κάλπες και ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε πρώτος με μεγάλη διαφορά. Το τέλμα της κάποτε μεγάλης Κεντροδεξιάς αποδείχτηκε μόνιμη κατάσταση – δεν ξεκολλάει με τίποτε από τα ιστορικά χαμηλά ποσοστά της. Και το μέλλον δείχνει όχι απλώς άδηλο, αλλά μαύρο, αν δεν υπάρξουν οι αλλαγές που απαιτούν οι καιροί…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 86 (B' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Οι Αμερικανοί και ο έλληνας κατάσκοπος των υποκλοπών

Το μαύρο AUDI πλησίασε στην μπάρα που έκλεινε την είσοδο στις εγκαταστάσεις του κτιρίου της οδού Εθνικής Αντιστάσεως στο Χαλάνδρι. Ο φύλακας στο γυάλινο κουβούκλιο έριξε μια ματιά και αναγνώρισε τον οδηγό. Δεν χρειαζόταν στοιχεία. Το συγκεκριμένο αυτοκίνητο και ο οδηγός δεν έπρεπε να έχουν κανένα έλεγχο. Το AUDI πάρκαρε μπροστά στην πόρτα, ακριβώς κάτω από το κόκκινο σήμα της VODAFONE, και ο οδηγός του βγήκε γρήγορα μέσα στην αυγουστιάτικη ζέστη και χάθηκε στο εσωτερικό του κτιρίου. Μια κοπέλα τον περίμενε ακριβώς έξω από το ασανσέρ. Τον χαιρέτησε με χαμόγελο και του παρέδωσε ένα φάκελο. Της χαμογέλασε, τον πήρε κι έφυγε χωρίς καθυστέρηση.
Σε λιγότερο από επτά λεπτά υπολόγιζε να είναι πίσω. Θα έφτανε ως το μέγαρο της ΕΥΠ στην Κατεχάκη, θα παρέδιδε τον φάκελο στο γραφείο του υποδιοικητή και ίσως προλάβαινε να πιει έναν καφέ και να δει ίσως λίγο από Ολυμπιακούς Αγώνες. Αύγουστος 2004. Η Αθήνα ζει στον ρυθμό των Ολυμπιακών. Εθνική υπερηφάνεια, μεγάλες κουβέντες και πολλές ανοιχτές τηλεοράσεις. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες διαξάγονται με ηρεμία, παρά τον εκφοβισμό για πιθανή τρομοκρατική επίθεση. Τα ακριβά συστήματα ασφάλειας που έχουν αγοραστεί, ανάμεσά τους και το C4I, δεν είναι καν σε λειτουργία, για τεχνικούς λόγους. Ο έλληνας πρωθυπουργός, ωστόσο, ξέρει πως δεν θα υπάρξει καμιά τρομοκρατική επίθεση.
Ο ίδιος ο πρέσβης της Παλαιστίνης έχει μεταφέρει στην ελληνική πλευρά τη διαβεβαίωση της Αλ Κάιντα πως δεν πρόκειται να επιχειρήσει κανένα χτύπημα στην Ελλάδα.
Στην αυλή του κτιρίου της ΕΥΠ στην Κατεχάκη, δύο μεγάλα τροχόσπιτα με δορυφορικά πιάτα και παράξενο ηλεκτρονικό εξοπλισμό έχουν εγκατασταθεί και φρουρούνται ακόμη και από τους έλληνες πράκτορες. Οι αμερικανοί χειριστές κρατούν αποστάσεις από το ελληνικό προσωπικό, αφήνοντας μόνο δύο Έλληνες να συνεργάζονται μαζί τους. Η ελληνική Υπηρεσία επίσημα δεν έχει καμιά ιδιαίτερη επιχειρησιακή συμμετοχή, πέρα από τη γενική πληροφόρηση. Οι Αμερικανοί επιλέγουν προσεκτικά για τι πράγμα θα ενημερώσουν τους έλληνες συναδέλφους τους.
Μία φορά τη μέρα μόνο, το υπηρεσιακό AUDI του υποδιοικητή της ΕΥΠ πηγαίνει ως τις κεντρικές εγκαταστάσεις της VODAFONE και ο οδηγός παραλαμβάνει ένα φάκελο με CDs, που περιέχουν συνομιλίες από υποκλοπές που γίνονται σε προεπιλεγμένους στόχους, μέσω του συστήματος καταγραφής του δικτύου κινητής τηλεφωνίας.
Οι Αμερικανοί δηλώνουν συνεχώς ικανοποιημένοι στην διοίκηση της ΕΥΠ.
Μετά το τέλος των Ολυμπιακών Αγώνων και λίγο πριν αποχωρήσουν, εκτός από αναμνηστικές πλακέτες, αφήνουν στην ελληνική ομάδα των συνεργατών τους και ένα δώρο: Ένα φορητό βαλιτσάκι υποκλοπών και μπόλικα ανταλλακτικά.
Ξέρουν πολύ καλά πως η ομάδα θα χρησιμοποιήσει το βαλιτσάκι για τους δικούς της λόγους, για να κάνει «ιδιωτικές» παρακολουθήσεις, αλλά αυτό δεν τους ενδιαφέρει. Οι ίδιοι έχουν αυτό που θέλουν: Την Ελλάδα στο πιάτο, ηλεκτρονικά.
Όταν τα ροζ σύννεφα γίνονται μαύρα
Στις 2 Φεβρουαρίου 2006 τρεις υπουργοί της κυβέρνησης Καραμανλή καλούν τους δημοσιογράφους σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου. Ο Θόδωρος Ρουσόπουλος, υπουργός Επικρατείας ,ο Γιώργος Βουλγαράκης, υπουργός Δημόσιας Τάξης, και ο Αναστάσιος Παπαληγούρας, υπουργός Δικαιοσύνης, ανεβαίνουν στο βήμα και αφήνουν εμβρόντητους τους πάντες. Τα τηλέφωνα του πρωθυπουργού, υπουργών, αξιωματούχων του ελληνικού κράτους και δημοσίων προσώπων είναι υπό παρακολούθηση από άγνωστους, από το 2005, μέσα από το δίκτυο της VODAFONE, στης οποίας τις εγκαταστάσεις βρέθηκε παρείσακτο λογισμικό παρακολούθησης. Η κυβερνητική τριάδα επιδεικνύει περίεργα σχεδιαγράμματα και αναλύσεις για να εξηγήσει την τεχνική πλευρά των παρακολουθήσεων. Αλλά δεν δίνει καμία εξήγηση για το γιατί καθυστέρησε ένα χρόνο να ενημερώσει την κοινή γνώμη και για το αν πήρε μέτρα για να βρεθούν οι δράστες.
Στη συνέντευξη Τύπου αφήνονται κάποια υπονοούμενα, πως η τεχνολογική δραστηριότητα της παρακολούθησης εντοπίζεται σε ένα τρίγωνο γύρω από την αμερικανική πρεσβεία, αλλά μόνο αυτό. Αντί για απαντήσεις, από έρευνα ενός χρόνου, ανακοινώνεται πως τόσο το λογισμικό όσο και άλλα στοιχεία που μπορούσαν να οδηγήσουν στους υποκλοπείς έχουν καταστραφεί αντί να αξιοποιηθούν. Ένα σκάνδαλο κατασκοπίας ενάντια στον πυρήνα του κράτους μετατρέπεται σε παράσταση, όπου πολιτικοί αναλύουν τεχνικές λεπτομέρειες αντί να ανησυχούν επειδή κινδυνεύει η εθνική ασφάλεια.
Οι επίσημες διαρροές αφήνουν να εννοηθεί πως οι υποκλοπές ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, μετά από κοινή απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης και των Αμερικανών, για λόγους που αφορούσαν στην ασφάλεια. Στη συνέχεια όμως κάποιοι, άγνωστοι στην ελληνική κυβέρνηση, χρησιμοποίησαν τον μηχανισμό της παρακολούθησης για να παρακολουθούν 106 έλληνες πολίτες.
Είναι φανερό πως τα ροζ σύννεφα των σχέσεων με την αμερικανική πλευρά έχουν διαλυθεί, αλλά κάποιοι επιμένουν πως με όλα αυτά πέφτουν από τα, μαύρα έστω, σύννεφα της μπόρας. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν κατονομάζεται δράστης. Κάποιος, κάπου, κάποτε άνοιξε μια τρύπα ασφαλείας στη μέση της ελληνικής επικράτειας, αλλά δεν τον ξέρει κανείς. Ούτε η ΕΥΠ.
Το έξυπνο λογισμικό αναζητά βλάκες
Η ελληνική κυβέρνηση και οι υπηρεσίες του κράτους γνώριζαν για τις παρακολουθήσεις ένα χρόνο πριν. Στις 25 Ιανουαρίου 2005, η εταιρία κινητής τηλεφωνίας Q-telecom, η οποία χρησιμοποιεί το δίκτυο της Vodafone, διαμαρτύρεται γιατί μηνύματα που φεύγουν από χρήστες της δεν φτάνουν ποτέ στον προορισμό τους. Για το πρόβλημα ενημερώνεται η ERICSSON, η οποία είναι η προμηθεύτρια εταιρία του λογισμικού που χρησιμοποιεί η VODAFONE.
Η ERICSSON εντοπίζει πως στο σύστημα υπάρχει παρείσακτο λογισμικό και ενημερώνει την VODAFONE .
Στις 7 Μαρτίου 2005, ο διευθύνων σύμβουλος της VODAFONE έχει πλήρη ενημέρωση πως στις εγκαταστάσεις κινητής τηλεφωνίας υπάρχει λογισμικό υποκλοπών.
Στις 8 Μαρτίου, στην εταιρία λαμβάνει χώρα σύσκεψη, στην οποία συζητείται το θέμα.
Συμμετέχει ο Κώστας Τσαλικίδης, στέλεχος της εταιρίας, ο οποίος μάλιστα είχε παραλάβει το σύστημα νόμιμης συνακρόασης από την ERICCSON στο παρελθόν. Την ίδια μέρα ο Κορωνιάς δίνει εντολή να απομακρυνθεί το λογισμικό των παράνομων παρακολουθήσεων από το σύστημα. Δεν ενημερώνει ούτε την Εισαγγελία ούτε την ΑΔΑΕ, η οποία είναι κατά νόμο υπεύθυνη. Την επόμενη μέρα, ο Τσαλικίδης βρίσκεται κρεμασμένος στο σπίτι του. Στις 10 Μαρτίου, ο Κορωνιάς ενημερώνει το πρωθυπουργικό γραφείο για τις υποκλοπές. Τέσσερις μέρες αφότου έμαθε για τις υποκλοπές.
Στις 11 Μαρτίου, ο διοικητής και ο υπο- διοικητής της ΕΥΠ ενημερώθηκαν από τον υπουργό Δημόσιας Τάξης για την κατάσταση και έλαβαν εντολή έρευνας. Τον Ιούλιο, συνέταξαν ένα πόρισμα, το οποίο –όπως θα δούμε αργότερα– είναι περισσότερο αποπροσανατολιστικό παρά διευκρινιστικό για το τι συνέβη.
Μόλις τον Φεβρουάριο του 2006, η αρμόδια αρχή, η ΑΔΑΕ, ενημερώνεται ταυτόχρονα με την κοινή γνώμη για την υπόθεση και ξεκινά έρευνα. Πολλά από τα στοιχεία έχουν ήδη καταστραφεί.
Η VODAFONE δίνει ελλειπή στοιχεία στην έρευνα της ΑΔΑΕ. Η Αρχή προχωρά σε επιτόπιες έρευνες, κατασχέσεις στοιχείων και προσομοιώσεις λειτουργίας του συστήματος για να δει τι συνέβη. Ανακαλύπτει, όπως περιγράφεται στο απόρρητο πόρισμά της, ότι η εγκατάσταση του παρείσακτου λογισμικού έγινε σε τρία από τα κέντρα, στις αρχές Αυγούστου, λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες δηλαδή. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, οι υπό παρακολούθηση αριθμοί διαγράφηκαν και στη συνέχεια ξαναμπήκαν στο σύστημα τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Στη ψηφιακό κέντρο της Παιανίας (εγκαταστάσεις ΙΝΤΡΑΚΟΜ), η εγκατάσταση λογισμικού παρακολούθησης έγινε τον Οκτώβριο του 2004, μετά τους Ολυμπιακούς. Η φόρτωση αυτού του λογισμικού ήταν που επέφερε την ανωμαλία στην απο- στολή μηνυμάτων της Q-telecom και την τυχαία ανακάλυψή του.
Το λογισμικό, σύμφωνα με το πόρισμα της ΑΔΑΕ, τοποθέτησαν ειδικευμένα άτομα, τα οποία είχαν πρόσβαση στα ψηφιακά κέντρα. Στην Παιανία υπήρχαν 33 άτομα που είχαν πρόσβαση, ανάμεσά τους και ο χρήστης TSALIKID (προφανώς Τσαλικίδης). Παρότι εντοπίστηκε ακριβώς η ώρα τοποθέτησης του λογισμικού, δεν βρέθηκε ποιος ήταν αυτός που βρισκόταν στον χώρο, γιατί η VODAFONE είχε καταστρέψει τα βιβλία εισόδου εξόδου στις εγκαταστάσεις.
Το παρείσακτο λογισμικό ενεργοποιούσε το λογισμικό νόμιμης συνακρόασης. Κατάφερνε όμως να κρύβεται από τεχνικούς ελέγχους και να σβήνει τα ίχνη του χωρίς να δημιουργεί συναγερμούς, όπως συμβαίνει όταν σβήνονται ίχνη στο σύστημα. Πρόσθετε στο ψηφιακό κέντρο έναν χρήστη και είχε προεγκατεστημένο ένα συνθηματικό. Δίνοντας οποιαδήποτε αθώα εντολή και προσθέτοντας στο τέλος έξι κενούς χαρακτήρες και ENTER, μπορούσαν να εισαχθούν στη συνέχεια αριθμοί υπό παρακολούθηση. Παρείχε ακόμη τη δυνατότητα να προσδιορίζεται η θέση και η κίνηση των υπό παρακολούθηση αριθμών.
Τηλέφωνα-σκιές και σκιές πρακτόρων
Το σύστημα έστελνε τη συνομιλία σε προκαθορισμένα τηλέφωνα-σκιές, τα οποία μπορούσαν να στείλουν με τη σειρά τους για καταγραφή τις συνομιλίες αλλού. Υπήρχαν 14 τέτοια τηλέφωνα- σκιές. Η θέση αυτών των τηλεφώνων θα μπορούσε να προσδιοριστεί πλήρως, αν η ΑΔΑΕ είχε ενημερωθεί ώστε να επέμβει. Πράγμα που δεν έγινε, όπως και πολλά άλλα.
Τα τηλέφωνα-σκιές ήταν χωρισμένα σε δύο ομάδες. Η κάθε ομάδα δεν είχε καμία διασύνδεση με την άλλη. Αν υπήρχε μια κλήση σε κάποιο κινητό της ομάδας, και αυτό ήταν απασχολημένο, τότε γινόταν προώθηση της κλήσης σε άλλο κινητό της ομάδας. Τα τηλέφωνα-σκιές έκαναν κλήσεις μόνο για να ανανεώσουν χρόνο ομιλίας. Κάποια από αυτά δέχονταν μηνύματα από κέντρα μηνυμάτων στη Μεγάλη Βρετανία, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τη Σουηδία και από δορυφορικό τηλέφωνο στη Ρωσία.
Οι κυψέλες από τις οποίες παίρνουν σήμα τα τηλέφωνα-σκιές βρίσκονται κυρίως στο τρίγωνο γύρω από την αμερικανική πρεσβεία. Ογδόντα δύο τηλέφωνα επικοινωνούν με τα τηλέφωνα-σκιές.
Οι περισσότερες κλήσεις φαίνεται να μην έχουν σχέση με τις υποκλοπές, καθώς πρόκειται για τηλέφωνα που καλούν στην πραγματικότητα τον προ- ηγούμενο χρήστη του τηλεφώνου, που είναι ένας συνδρομητής ο οποίος δεν το έχει πια. Υπάρχουν όμως τηλέφωνα που σχετίζονται με τις υποκλοπές. Ένα κινητό τηλέφωνο με αριθμό 69446975** εμφανίζεται να επικοινωνεί με τρία τηλέφωνα-σκιές, πράγμα που το καθιστά άμεσα σχετιζόμενο μαζί τους. Στο άκρως απόρρητο πόρισμα της ΕΥΠ για τις υποκλοπές, παρότι εντοπίζεται η σημασία αυτής της «σύμπτωσης», η έρευνα δεν προχωράει. Αυτή η λεπτομέρεια, μαζί με ένα μοιραίο λάθος όμως, ήταν που οδήγησε στο δράστη των υποκλοπών. Η εξέταση της σύμπτωσης από τον τότε εισαγγελέα Εφετών Δημήτρη Δασούλα οδήγησε απευθείας σ τ η ν αμερικανική πρεσβεία.
Ο πράκτορας «Μάρκος Πέτρου» και η αμερικανική πρεσβεία
Η αρχική ανάληψη της εισαγγελικής έρευνας για τις υποκλοπές από τον Δημήτρη Παπαγγελόπουλο οδήγησε σε 13 μόλις καταθέσεις. Το 2006, την ανάκριση ανέλαβε ο εφέτης ανακριτής Παν. Πετρόπουλος, ο οποίος τελικά την έβαλε στο αρχείο. Είναι μάλλον περίεργο πως στην υπόθεση αυτή δεν ασκήθηκε καμία δίωξη στον διευθύνοντα σύμβουλο της VODAFONE Γ. Κορωνιά, ο οποίος κατέστρεψε αποδεικτικά στοιχεία (το λογισμικό) και δεν ενημέρωσε την αρμόδια αρχή (ΑΔΑΕ) για να ξεκινήσει έρευνα. Το 2010, η υπόθεση άνοιξε και πάλι. Ο εισαγγελέας Εφετών Δημ. Δασούλας στηρίχτηκε περισσότερο σ τ α επιστημονικά στοιχεία από την έρευνα της ΑΔΑΕ και λιγότερο στις καταθέσεις, στις οποίες οι μάρτυρες αναμασούσαν πως δεν ξέρουν τίποτα. Προσπάθησε να εντοπίσει τα σημεία απ’ όπου αγοράστηκαν τα τηλέφωνα-σκιές. Τρία από τα τηλέφωνα-σκιές είχαν αγοραστεί από το κατάστημα κινητής τηλεφωνίας του Θωμά Μπουρτσάλα στον Πειραιά. Ο εισαγγελέας ζήτησε τα τιμολόγια πώλησης από το κατάστημα. Του δόθηκαν και διαπιστώθηκε πως τα τρία τηλέφωνα είχε αγοράσει πελάτης με το όνομα «Μάρκος Πέτρου», στις 8 Ιουνίου 2004. Δεν είχε αγοράσει όμως μόνο τα τρία τηλέφωνα- σκιές αλλά και ένα τέταρτο. Το τέταρτο δεν χρησιμοποιήθηκε στις υποκλοπές ως τηλέφωνο-σκιά, αλλά ο αγοραστής έκανε ένα μοιραίο λάθος. Το έβαλε στην μπρίζα για να φορτίσει κι έτσι έδωσε στο δίκτυο την ταυτότητά του, δηλαδή τον αριθμό ΙΜΕΙ (International Mobile Equipment Identifier). Τοποθέτησε την κάρτα SIM που αντιστοιχούσε στον αριθμό 69429778**, αλλά στη συνέχεια σε αυτή τη συσκευή τοποθετείται μια άλλη κάρτα SIM με αριθμό 69443939**.
Ο εισαγγελέας αναζήτησε τον συνδρομητή του αριθμού που τοποθετήθηκε στο τηλέφωνο που αγοράστηκε από τον «Πέτρου» μαζί με τα τηλέφωνα-σκιές και ανακάλυψε πως είναι η αμερικανική πρεσβεία στην Ελλάδα. Αυτό το τηλέφωνο καλεί ακόμη σταθερούς αριθμούς της πρεσβείας, καθώς και κινητά τηλέφωνα των υπαλλήλων της αμερικανικής πρεσβείας, Paul Johnson, Barus Nathan και Gude Saqve.
Αυτή όμως δεν είναι η μόνη σχέση των στοιχείων από την έρευνα των υποκλοπών με την αμερικανική πρεσβεία. Η έρευνα αποκάλυψε και μία τρίτη κατηγορία τηλεφώνων, που μοιάζουν με τα τηλέφωνα-σκιές, τα οποία είναι της εταιρίας ΤΙΜ. Οι αριθμοί αυτοί επικοινωνούν με τα τηλέφωνα-σκιές. Ένας από τους αριθμούς, ο 69394572** (στο πόρισμα της ΑΔΑΕ είναι το τηλέφωνο Τ1), χρησιμοποιεί την τέταρτη συσκευή που αγοράστηκε από τον Πειραιά. Προφανώς ο «Μάρκου» θεώρησε ασφαλές να αλλά- ζει κάρτες SIM σε μια συσκευή που θεωρούσε πως δεν θα συνδεθεί με τις υποκλοπές. Η συσκευή με τον αριθμό 69394572**, στις 2 και 3 Ιουλίου 2004, καλεί τους αριθμούς 0014102452450 και 0014104615388 στο Μέριλαντ των ΗΠΑ.
Η αίτηση δικαστικής συνδρομής που έκανε ο Εισαγγελέας Δημ . Δασούλας, προκειμένου να διευκρινιστεί σε ποιον ανήκουν αυτά τα νούμερα, δεν είχε αποτέλεσμα.
Η βίλα του Π. Ψυχικού και το τηλέφωνο Γ45
Τα τηλέφωνα του «Πέτρου», ο οποίος σύμφωνα με καταθέσεις πρέπει να είναι Έλληνας, καλούν μια σειρά από τηλέφωνα στην Αθήνα και την επαρχία. Ένα από αυτά, με μεγάλη συχνότητα.
Η έρευνα γύρω από το ποιο είναι αυτό το άτομο αποκάλυψε πως πρόκειται για τον σπιτονοικοκύρη του «Πέτρου» στο Παλαιό Ψυχικό. Στην κατάθεσή του υποστηρίζει πως νοικιάζει το σπίτι από το 1996 στην αμερικανική πρεσβεία και κατά καιρούς μένουν εκεί διάφοροι υπάλληλοι. Ο ιδιοκτήτης του σπιτιού δεν μπορεί να πει ποιος είναι αυτός που διέμενε την περίοδο των υποκλοπών στο νοικιασμένο σπίτι.
Ένας από τους αριθμούς που εμφανίζεται να κάνει διαδοχικές κλήσεις στα τρία τηλέφωνα-σκιές που αγοράστηκαν από τον «Πέτρου» είναι ο αριθμός 69446975**, ο οποίος στο πόρισμα της ΑΔΑΕ αναφέρεται με τον κωδικό Γ45.
Η έρευνα γύρω από τον αριθμό οδήγησε σε έναν έλληνα ναυτικό, ο οποίος είχε το κινητό με σύνδεση μέχρι πριν τις υποκλοπές. Όταν έκλεισε τη σύνδεση, ο αριθμός εμφανίζεται να γίνεται καρτοκινητό και να ανήκει στον ίδιο.
Ο ναυτικός όμως έχει καταθέσει πως ουδέποτε ζήτησε να το κάνει καρτοκινητό ή χρησιμοποίησε το τηλέφωνο μετά το κλείσιμο της σύνδεσης. Πραγματικά το τηλέφωνο φαίνεται να κάνει κλήσεις ενώ ο ίδιος είναι σε ταξίδι. Η αγορά και οι ενέργειες για το τηλέφωνο φαίνεται να έχουν γίνει και αυτές από το κατάστημα στον Πειραιά απ’ όπου αγοράστηκαν τα κινητά του «Πέτρου». Οι εργαζόμενοι στο κατάστημα και ο ιδιοκτήτης έχουν καταθέσει πως δεν γνωρίζουν σε ποιον ανήκει ο αριθμός και υποστηρίζουν πως κάποιος έκανε κλήσεις προς τα τρία τηλέφωνα-σκιές χρησιμοποιώντας την κοινόχρηστη συσκευή του καταστήματος.
Η «άκρως απόρρητη» συγκάλυψη της ΕΥΠ
Η ΕΥΠ ήταν η πρώτη η οποία υποτίθεται πως κλήθηκε να διαλευκάνει την υπόθεση των υποκλοπών, από τον Μάρτιο του 2005 ακόμη. Μετά από έρευνα τεσσάρων μηνών, κατέθεσε ένα πόρισμα, του οποίου τα συμπεράσματα είναι κατά πολύ υποδεέστερα της πιο πρόχειρης δημοσιογραφικής έρευνας. Ανακρίβειες, ασάφειες και ψέματα συνθέτουν ένα «ΑΚΡΩΣ ΑΠΟΡΡΗΤΟ» σημείωμα 12 σελίδων που αναφέρεται στις υποκλοπές. Στην έρευνα της ΕΥΠ αναζητούνται τα τηλέφωνα που επικοινώνησαν με τα τηλέφωνα-σκιές. Αυτοί που εμφανίζονται ως κάτοχοι αυτών των τηλεφώνων δεν είναι οι ίδιοι που τα είχαν κατά τη διάρκεια των υποκλοπών.
Όπως διαπιστώσαμε από την προσωπική μας έρευνα σε ανθρώπους που είχαν κατά την περίοδο των υποκλοπών τηλέφωνα που επικοινώνησαν με τηλέφωνα-σκιές, δεν ρωτήθηκαν όλοι αν επικοινώνησαν και για ποιο λόγο.
Η έκθεση εμπειρογνωμόνων της ΑΔΑΕ, που κατατέθηκε στις 29 Μαρτίου 2010, είναι καταπέλτης για την ΕΥΠ. Σύμφωνα με την έκθεση, η ΕΥΠ εμφανίζει τη VODAFONE να σβήνει το λογισμικό στις 15 Μαρτίου, ενώ δηλαδή είχαν ενημερωθεί οι Αρχές, ενώ η πραγματικότητα είναι πως το έκανε στις 8 Μαρτίου χωρίς να ενημερώσει κανέναν. Η ΕΥΠ αναφέρει πως 6 από τα τηλέφωνα-σκιές έσβησαν μόνα τους από έλλειψη μπαταρίας και γι’ αυτό δεν εντοπίστηκαν, αλλά δεν προκύπτει πως από τις 11 Μαρτίου έως τις 15 Μαρτίου που ενημερώθηκε η ΕΥΠ χρησιμοποίησε το δίκτυο καταγραφών και γεωγραφικού εντοπισμού για να βρει πού βρίσκονται τοποθετημένα τα κινητά-σκιές.
Η ΕΥΠ είχε αποφανθεί στο άκρως απόρρητο πόρισμα πως το κινητό ΤΙΜ δέχτηκε δύο κλήσεις από τηλέφωνο-σκιά, ενώ αποκαλύφθηκε πως ο αριθμός αυτός είχε επικοινωνήσει με τηλέφωνα-σκιές αλλά και με άλλα τηλέφωνα με αριθμό της ΤΙΜ, αλλά και με αριθμούς στις ΗΠΑ. Το στοιχείο αυτό που απέκρυψε ήταν εκείνο που οδήγησε αργότερα στην εξυχνίαση. Υπάρχει συνδρομητής COSMOTE, ο οποίος πραγματοποιεί επανειλημμένα κλήσεις σε τηλέφωνο-σκιά, και από την ΕΥΠ απλώς αναφέρεται χωρίς άλλα στοιχεία έρευνας. Ο ανακριτής βρήκε εύκολα τον κάτοχο του κινητού, ο οποίος οδήγησε σε άλλο χρήστη.
Για την περίπτωση του τηλεφώνου Γ45, το οποίο καλεί διαδοχικά 3 τηλέφωνα-σκιές, η ΕΥΠ συμπεραίνει πως ανήκε σε πολλούς χρήστες, ενώ ανήκει σε έναν. Αποδέκτης του πορίσματος της ΕΥΠ είναι ο διενεργών την έρευνα εισαγγελέας Δημήτρης Παπαγγελόπουλος, ο οποίος λίγο αργότερα αναλαμβάνει επικεφαλής της ΕΥΠ. Τόσο ο ίδιος όσο και η ΕΥΠ δεν θέλησαν να συνδέσουν τον θάνατο του Κώστα Τσαλικίδη, σημαντικού κρίκου στη λειτουργία της VODAFONE και στην υπόθεση των υποκλοπών, με τις υποκλοπές. Η Αστυνομία αντιμετωπίζει και αυτή την υπόθεση ως μια κλασική αυτοκτονία.
Τα νέα στοιχεία που προκύπτουν από τις έρευνες οδηγούν απευθείας στους δράστες, ακόμη και αν αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία νομικά, αφού πρόκειται για άτομα με διπλωματική ασυλία και πράκτορες για τους οποίους μπορούν να κατασκευαστούν ακόμη και υπηρεσιακά άλλοθι.
Ουσιαστικά όμως και πολιτικά η υπόθεση είναι ξεκάθαρη. Οι υποκλοπές, το μεγαλύτερο σκάνδαλο κατασκοπίας στη χώρα, οργανώθηκαν και εκτελέστηκαν από τις ΗΠΑ, μέσω ειδικής ομάδας που ήρθε από το Μέριλαντ. Στην Ελλάδα συνεργάστηκαν μαζί της άνθρωποι μέσα από τις εταιρίες, αλλά κυρίως πολιτικοί στο πιο δύσκολο κομμάτι, αυτό της συγκάλυψης.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #12, τον Οκτώβρη του 2012
Extra Hot άρθρο
«Τον νάρκωσαν και τον κρέμασαν»

«Αμερικανοί βρίσκονται πίσω από τις υποκλοπές, ο αντισυνταγματάρχης της ΕΥΠ γνωρίζει και ο Κώστας Τσαλικίδης, του οποίου ο θάνατος συνδέεται με τις υποκλοπές, δολοφονήθηκε με το δηλητήριο κουράρε». Τον Απρίλιο του 2006, όταν αυτή η ανώνυμη επιστολή έφτασε στα γραφεία των δικηγόρων της οικογένειας Τσαλικίδη,για τα ΜΜΕ ήταν μια έκρηξη συνωμοσιολογίας. Ίσως και ένα τρικ για να ανοίξει ξανά η υπόθεση της αυτοκτονίας Τσαλικίδη.
Εξι χρόνια μετά, και επτά από τον θάνατο του Τσαλικίδη, υπάρχουν ίσως ελάχιστοι σε αυτή τη χώρα που πιστεύουν πως ένας νέος άνθρωπος που γνώριζε τα μυστικά των υποκλοπών αυτοκτόνησε, αφού το προηγούμενο βράδυ αγόρασε γλυκά και σχεδίαζε τι θα κάνει το σαββατοκύριακο.

Ο Κώστας Τσαλικίδης, λίγες ώρες πριν βρεθεί νεκρός, ζητούσε συνταγές για γλυκά από τον φίλο του ζαχαροπλάστη Κώστα Λιακατά
Αν ο Τσαλικίδης αυτοκτόνησε, τότε είναι ο πρώτος απαγχονισμένος στον κόσμο που κατάφερε να το κάνει χωρίς σπασμούς, τραυματισμούς και αγωνία. Σαν να αυτοκτόνησε ενώ κοιμόταν.
Το διαμέρισμα του Κώστα Τσαλικίδη, στον 2ο όροφο της οδού Ευκλείδου 18 στον Κολωνό, μοιάζει με μουσείο τακτοποιημένων αναμνήσεων. Μια αντίσταση που κάνει η ζωή, παραθέτοντας μικρά αντικείμενα απέναντι στον θάνατο.
Δίσκοι βινυλίου, μια συλλογή από μικρά τενεκεδένια παιχνίδια, ιστορικά βιβλία. Από εκείνο το πρωί της 9ης Μαρτίου του 2005, που το νεκρό σώμα του Τσαλικίδη βρέθηκε να αιωρείται στον διάδρομο πλάτους 70 εκ. από την ίδια τη μητέρα του, ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στο διαμέρισμα. Καμιά φορά η μητέρα του, Γεωργία Τσαλικίδη, ή νύφη του, Ελένη Γκλίνου, ανοίγουν την πόρτα, χάνονται για λίγο στον κόσμο που φαίνεται να δίνει για λίγο ζωή σε κάτι που δεν υπάρχει πια, και στη συνέχεια φεύγουν με τα δικά τους φαντάσματα.
Όταν μπήκα στο διαμέρισμα του Κώστα Τσαλικίδη, μπήκα σε έναν χώρο με οικεία πράγματα. Ήμασταν συνομήλικοι, και στο κλειστό διαμέρισμα καταλάβαινα πως υπήρχαν πολλά κοινά πράγματα. Μοιραία το ερώτημα μέσα μου τέθηκε: «Γιατί αυτοκτονεί κάποιος σαν εμένα;» Μπορεί να μην είναι τόσο «τίμιο» δημοσιογραφικά, αλλά από την άλλη σε βοηθά να διαβάσεις τους ανθρώπους, εκτός από τις δικογραφίες και τις εκθέσεις των ιατροδικαστών.
Συναντήθηκα με τους γονείς του Κώστα Τσαλικίδη, τον αδελφό του, Παναγιώτη, τη νύφη του, μερικούς φίλους και την Σάρρα Γαλανοπούλου, τη σύντροφό του.
Όλοι τους είχαν ένα κοινό στοιχείο. Δεν μιλούσαν μόνο για την απώλεια, αλλά για τη μεγάλη κοροϊδία που είχε συμβεί. Ουδέποτε πίστεψαν πως ο Κώστας αυτοκτόνησε. Όταν στις 2 Φεβρουαρίου 2005, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του δικού τους ανθρώπου, είδαν τον Γιώργο Βουλγαράκη να σχεδιάζει μπροστά στις κάμερες τους κύκλους και τα τρίγωνα των υποκλοπών, τότε όλη η ιστορία της αυτοκτονίας δεν μπορούσε πια να είναι μια αμφιβολία. Έγινε απαίτηση για να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Μπορεί να φαίνεται παράξενο, αλλά αυτή η απαίτηση είναι πιο ισχυρή από τον θρήνο.
Στη διάρκεια της πολύμηνης έρευνας που κάναμε για τις υποκλοπές, σε ό,τι αφορά το κομμάτι τού πώς έγιναν, μου έκανε εντύπωση η ένταση με την οποία κάποιοι άνθρωποι έκρυβαν την αλήθεια, αλλά και η ένταση με την οποία κάποιοι άλλοι, πολλοί από αυτούς σχετιζόμενοι υπηρεσιακά με την υπόθεση, προσπαθούσαν να την αποκαλύψουν.
Στο κομμάτι που αφορούσε τον θάνατο του Τσαλικίδη υπήρχαν δύο συγκλονιστικές στιγμές. Η μία ήταν στο μικρό χολ του διαμερίσματος όπου βρέθηκε κρεμασμένος. Γονατισμένοι μπροστά στους τοίχους του στενού διαδρόμου, προσπαθούσαμε να διακρίνουμε έστω και ένα ίχνος που να δήλωνε πως ο αυτόχειρας λίγο πριν πεθάνει χτυπήθηκε πάνω στους τοίχους, όπως ήταν φυσικό, έχοντας επιθανάτιους σπασμούς ή το ένστικτο της επιβίωσης.
Η δεύτερη σκηνή είναι πάνω από τις φωτογραφίες του νεκρού Τσαλικίδη, να παρατηρούμε μια γαλήνια μορφή, χωρίς ίχνος που να δηλώνει πως υπήρξε απαγχωνισμός. Ο Κώστας Τσαλικίδης έμοιαζε με κοιμισμένο και όχι βίαια σκοτωμένο. Αυτές τις φωτογραφίες συνειδητά επιλέξαμε να δημοσιεύσουμε, γιατί δεν είναι οι φωτογραφίες ενός νεκρού, αλλά τα αποδεικτικά στοιχεία για ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην Ελλάδα.
Ο Κώστας Τσαλικίδης ήταν σχεδιαστής Δικτύου και διευθυντής Τεχνολογίας της VODAFONE. Ήταν το στέλεχος εκείνο της VODAFONE που παρέλαβε από την ERICSSON το λογισμικό των νόμιμων παρακολουθήσεων, πάνω στο οποίο πάτησε το παρείσακτο λογισμικό των υποκλοπών. Είναι πολύ πιθανό είτε ο Τσαλικίδης να ήταν από τους ανθρώπους που λόγω της θέσης τους συνεργάστηκαν με τις Αρχές για την τοποθέτηση του παρείσακτου λογισμικού πριν αυτό χρησιμοποιηθεί για τις παράνομες υποκλοπές, είτε να ανήκει σε αυτούς που εντόπισαν το πρόβλημα λόγω της εξειδίκευσής τους. Όταν στις 25 Ιανουαρίου 2005 η εταιρία Q-telecom ενημέρωσε τη VODAFONE πως το δίκτυό της έχει πρόβλημα με την αποστολή μηνυμάτων, πράγμα που οδήγησε στην αποκάλυψη του παρείσακτου λογισμικού, ο Τσαλικίδης ήταν φυσιολογικά από τους λίγους που ενημερώθηκαν. Ο Τσαλικίδης ήταν από αυτούς που είχαν πρόσβαση σε ψηφιακά κέντρα της VODAFONE, αφού βρέθηκε εξουσιοδότηση εισόδου στο ψηφιακό κέντρο της Παιανίας με κωδικό TSALIKID.

Οι φωτογραφίες ενός νεκρού και τα αποδεικτικά στοιχεία για ένα απ’ τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην Ελλάδα
Στις 7 Μαρτίου, η VODAFONE ξέρει πως υπάρχει το λογισμικό των υποκλοπών. Στις 8 Μαρτίου, συγκαλείται σύσκεψη με αυτό το αντικείμενο στα κεντρικά της VODAFONE στο Χαλάνδρι. Η εταιρία δεν έδωσε ποτέ στις Αρχές τα πρακτικά αυτής της τόσο σοβαρής σύσκεψης. Την ίδια μέρα, το λογισμικό αφαιρείται παράνομα από τα κέντρα της εταιρίας, και την επόμενη μέρα, ο Τσαλικίδης βρίσκεται νεκρός στο διαμέρισμά του. Η αστυνομική και εισαγγελική έρευνα την εποχή εκείνη δεν συσχετίζουν τις δύο υποθέσεις, ούτε γίνεται κάποια ανακοίνωση.
Ο φάκελος Τσαλικίδη κλείνει και επανέρχεται πρόσφατα μέσα από τις νομικές κινήσεις των δικηγόρων της οικογένειας, Νίκου Κωνσταντόπουλου, Φραγκίσκου Ραγκούση, Ζωής Κωνσταντοπούλου και Σταύρου Χούρσογλου, ως υπόθεση που συνδέεται με τις υποκλοπές. Στο διαμέρισμα του ανθρώπου που είχε ίσως κεντρικό ρόλο στις υποκλοπές δεν πήγε ποτέ η ΕΥΠ για έρευνα, ούτε η Σήμανση, ούτε και ο ιατροδικαστής.
Άνθρωπος-κλειδί
Η τελευταία μέρα του Κώστα Τσαλικίδη ήταν σίγουρα μια πολύ δύσκολη μέρα στη δουλειά. Η σύσκεψη για τις υποκλοπές στη VODAFONE ήταν κάτι που είχε εκμυστηρευτεί στην σύντροφό του, Σάρρα Γαλανοπούλου. Το απόγευμα της 8ης Μαρτίου, λίγες ώρες πριν βρεθεί νεκρός, ο Τσαλικίδης πέρασε από τον φούρνο στο ισόγειο του σπιτιού του, αγόρασε γλυκά και, όπως μας είπε ο ιδιοκτήτης Κώστας Λιακατάς, του ζήτησε να του δώσει τη συνταγή από το γλυκό που αγόρασε. Είναι προφανές πως ο άνθρωπος που σκοπεύει να αυτοκτονήσει δεν ζητά συνταγές ζαχαροπλαστικής.
Στις 21:30 ο Τσαλικίδης μίλησε με τη σύντροφό του στο τηλέφωνο και της μετέφερε την ανησυχία του, γιατί η μητέρα του είχε πυρετό. Στις 23:00 ξαναμίλησε με τη μνηστή τουκαι την καληνύχτισε με κάθε φυσικότητα. Κατά τη διάρκεια της νύχτας ο Τσαλικίδης φαίνεται να είναι συνδεδεμένος με το λάπτοπ του στο δίκτυο της εταιρίας και στέλνει μάλιστα κάποια email. Τίποτα απ’ όσα έκανε δεν δηλώνει άνθρωπο που σκοπεύει να βάλει τέλος στη ζωή του.
Δύο μέρες πριν από τον θάνατό του είχε ζητήσει από τη Σάρρα Γαλανοπούλου να κλείσει ξενοδοχείο στην Καλαμπάκα για το τριήμερο της 25ης Μαρτίου. Η Σάρρα ωστόσο παραδέχεται πως ο Κώστας της είχε εκμυστηρευτεί, καιρό πριν από το συμβάν, πως «υπάρχει κίνδυνος να κλείσει η VODAFONE» και της ζήτησε να μην πει τίποτα σε κανέναν. Απ’ ό,τι αποδεικνύεται εκ των υστέρων, η εταιρία δεν αντιμετώπιζε άλλο θέμα πέραν των υποκλοπών, για το οποίο είναι δεδομένο πως κάποιοι άνθρωποι στο εσωτερικό της γνώριζαν, τουλάχιστον από τον Ιανουάριο του 2005, όταν εντοπίστηκε πρόβλημα με τα μηνύματα της Q-telecom. Τον Φεβρουάριο του 2005, ο Τσαλικίδης είχε επίσης εκμυστηρευτεί στη Σάρρα ότι «πρέπει να φύγει από τη VODAFONE, γιατί είναι ζήτημα ζωής και θανάτου». Ο Τσαλικίδης υπέβαλε μάλιστα την παραίτησή του στον προϊστάμενό του, Νίκο Πλεύρη, αλλά δεν έγινε δεκτή, και τελικά επέστρεψε στη δουλειά του με μεσολάβηση του στελέχους της εταιρίας Κώστα Βασιλείου.
Είναι μάλλον προφανές πως ο Τσαλικίδης δεν παρουσίαζε συμπεριφορά ανθρώπου που ήθελε να αυτοκτονήσει, αλλά σχετιζόταν άμεσα με τα προβλήματα που εμφανίζονταν στη VODAFONE. Μέσα σε 24 ώρες, από τη VODAFONE εξαφανίστηκαν τα δύο πιο ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία των υποκλοπών: Το λογισμικό παρακολούθησης, το οποίο αφαίρεσε ο διευθύνων σύμβουλος Γ. Κορωνιάς αντί να ενημερώσει τις Αρχές, και ο άνθρωπος-κλειδί.
«Ναρκώθηκε ή δηλητηριάστηκε και κρεμάστηκε»

Το νεκρό σώμα του Τσαλικίδη βρέθηκε να αιωρείται στο διάδρομο πλάτους 70 εκ. από την ίδια την μητέρα του
Στις 7:35 το πρωί, στις 9 Μαρτίου 2005, η Γεωργία Τσαλικίδη άνοιξε την πόρτα του διαμερίσματος του γιου της, επειδή δεν απαντούσε στο τηλέφωνο, και τον βρήκε κρεμασμένο στον διάδρομο του σπιτιού. Ένα σχοινί ξεκινούσε από μια σωλήνα του παταριού και κατέληγε στον λαιμό του Κώστα. Το άψυχο σώμα απείχε μόλις μερικά εκατοστά από το πάτωμα.
Ο αδελφός του Κώστα, Παναγιώτης, μία ώρα μετά έφτασε τυχαία στο διαμέρισμα του αδελφού του. Έκοψε το σχοινί, ξάπλωσε το σώμα του αδελφού του στο κρεβάτι και, συγκλονισμένος όσο και απορημένος, έκανε αυτό που καθορίζει σήμερα την υπόθεση: Τράβηξε φωτογραφίες του νεκρού αδελφού του.
Την έρευνα για τον θάνατο του Κώστα Τσαλικίδη ανέλαβε το Αστυνομικό Τμήμα Κολωνού. Πολύ γρήγορα βγήκε μια ιατροδικαστική έκθεση νεκροψίας νεκροτομής, στην οποία ο ιατροδικαστής Γιώργος Ντιλέρνια αποφαίνεται πως πρόκειται για αυτοκτονία. Ο ιατροδικαστής δεν κάνει τον κόπο να πάει για αυτοψία στο σπίτι, όπως ορίζει ο νόμος, γιατί, όπως κατέθεσε, «δεν υπήρχε λόγος», αφού η Αστυνομία διαβεβαίωσε πως δεν υπήρχαν ίχνη διάρρηξης. Δηλαδή, σύμφωνα με τη λογική της Αστυνομίας και του ιατροδικαστή, κάποιος άνθρωπος δεν μπορεί να δολοφονηθεί από κάποιον ο οποίος έχει αντικλείδι ή είναι, για παράδειγμα, κλειδαράς.
Όταν τον Φεβρουάριο του 2006 η Ελλάδα βρέθηκε μπροστά στην ανακοίνωση του σκανδάλου των υποκλοπών, για την οικογένεια Τσαλικίδη δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία πως ο Κώστας είχε δολοφονηθεί για όσα γνώριζε για την υπόθεση των υποκλοπών. Από το 2005 η οικογένεια είχε στείλει την έκθεση νεκροψίας του Ντιλέρνια μαζί με τις φωτογραφίες από τον νεκρό Κώστα Τσαλικίδη στον καθηγητή ιατροδικαστικής του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου, Στέφεν Καρς.
Ο καθηγητής συντάσσει μια έκθεση πραγματογνωμοσύνης, η οποία φαίνεται να ακυρώνει τις εκτιμήσεις των ελλήνων ιατροδικαστών που εξέτασαν τον Τσαλικίδη. Σύμφωνα με τον Καρς, οι συνάδελφοί του δεν πήγαν ποτέ στη σκηνή της αυτοκτονίας για να ελέγξουν αν τα δεδομένα συνηγορούσαν σε αυτή την εκδοχή. Όπως λέει χαρακτηριστικά:
«Δεν συνεκτιμήθηκαν τα κρίσιμα δεδομένα του ύψους και του βάρους του θανόντος και της θερμοκρασίας του πτώματος και του δωματίου, ούτε έγινε προσπάθεια καθορισμού της ακριβούς ώρας θανάτου». Οι φωτογραφίες που εξετάζει ο βρετανός ιατροδικαστής, όμως, είναι το καθοριστικό στοιχείο.
Το σημάδι από το σχοινί στον λαιμό του Τσαλικίδη είναι παράλληλα με τους ώμους. Αν είχε κρεμαστεί,τότε έπρεπε να είναι πλαγιαστά, ξεκινώντας από χαμηλά στον λαιμό και καταλήγοντας υπό γωνία στη βάση του κεφαλιού.
«Η θέση του σημαδιού», λέει ο Καρς, «είναι πιο συμβατή με στραγγαλισμό απ’ ό,τι με απαγχονισμό». Επίσης «δεν υπήρχαν στοιχεία υποστάσεως, συγκέντρωσης του αίματος στα πόδια, όπως είναι αναμενόμενο μετά από κανονικό απαγχονισμό. Αυτό έρχεται σε αντιπαράθεση με την εκδοχή του απαγχονισμού.
Ίσως είναι πιο σημαντικό ότι ο καθένας περιμένει να δει κάποιο είδος βλάβης στον λεπτό ιστό εντός και κάτω από τον λαιμό. Βλάβες είναι παρούσες στο 1/3 των απαγχονισμών. Δεν βρέθηκαν βλάβες μέσα στον λαιμό, γεγονός που είναι περίεργο. Βλάβη στη συνδεσμολογία των μεγάλων αγγείων του λαιμού είναι σύνηθες εύρημα στον στραγγαλισμό, αλλά αυτή η εξέταση ποτέ δεν διεξάχθηκε».
Ο Βρετανός σημειώνει επιπλέον πως δεν υπάρχουν τραυματισμοί και εκδορές στο σώμα του νεκρού, πράγμα που έπρεπε να ισχύει, αφού ο Τσαλικίδης φυσιολογικά έπρεπε να αυτοτραυματιστεί μετά από επιθανάτιους σπασμούς. Η χροιά του προσώπου του είναι φυσιολογική, «ούτε είχε συμφόρηση, ούτε ήταν ωχρό», ώστε να φαίνεται απαγχονισμός ή στραγγαλισμός. Ο ιατροδικαστής θεωρεί επίσης πως ο κόμπος που έγινε στο σχοινί δεν είναι ένας συνήθης κόμπος που κάνει κάποιος υποψήφιος αυτόχειρας, αλλά ειδικός κόμπος που θέλει γνώσεις. Ο Καρς καταλήγει κατηγορηματικά: «Το πιθανότερο σενάριο, βασισμένο στα ανά χείρας μου στοιχεία, είναι ότι ο θανών ναρκώθηκε ή και δηλητηριάστηκε και μετά θάνατον κρεμάστηκε».
Στα ίδια συμπεράσματα καταλήγει και ο καθηγητής Ιατροδικαστικής Θεόδωρος Βουγιουκλάκης, ο οποίος αντικρούει τον ιατροδικαστή Φίλιππο Κουτσάφτη, ο οποίος είχε διατυπώσει την άποψη πως ο Τσαλικίδης δεν παρουσιάζει ενδείξεις απαγχονισμού γιατί έπαθε ανακοπή ενώ είχε κρεμαστεί. Ο Βουγιουκλάκης γράφει στην έκθεσή του: « Ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν είναι πιθανό και μάλιστα σε σημείο ώστε να στηρίξει κάποιος με βεβαιότητα, αφού είναι γνωστό ότι ο ερεθισμός των πνευμονογαστρικών νεύρων απαντάται κυρίως σε περιπτώσεις πίεσης του λαιμού με τα χέρια, κάτι που είναι γνωστό και περιγράφεται στα κλασικά συγγράματα».
Δηλαδή ή ο Τσαλικίδης κρεμάστηκε αφού ναρκώθηκε από κάποιους ή, στην περίπτωση που έπαθε ανακοπή, όπως υποστηρίζει ο ιατροδικαστής Φίλιππος Κουτσάφτης, αυτό συνέβη γιατί κάποιος τον στραγγάλισε και μετά τον κρέμασε.
Το κουράριο και η βαλίτσα
Το 2006, μετά την ανακοίνωση του σκανδάλου των υποκλοπών, στα γραφεία του δικηγόρου της οικογένειας Τσαλικίδη έφτασαν ανώνυμες επιστολές που υποστήριζαν πως ο Τσαλικίδης δηλητηριάστηκε με «κουράρε» ή αλλιώς κουράριο, ένα μυοχαλαρωτικό που χρησιμοποιείται για κυνήγι από τους ιθαγενείς στην Αφρική, και στη συνέχεια κρεμάστηκε. Ο ανώνυμος επιστολογράφος γράφει επίσης: «Ο Κ. Τσαλικίδης είχε ένα μικρό φόβο ότι κάτι κακό θα του συμβεί και γι’ αυτό κάθισε και δούλευε μέχρι το πρωί. Αλλά, δυστυχώς, πίστεψε ότι είχε περάσει ο κίνδυνος και γι’ αυτό το πρωί αφέθηκε λίγο να κοιμηθεί και οι “κακοί” στη δεύτερή τους προσπάθεια πέτυχαν τον σκοπό τους. Οι τηλεφωνικές επικοινωνίες τους ήταν για ψάρεμα».
Ο Τσαλικίδης, όπως υποστηρίζουν οι οικείοι του, ήταν πραγματικά ανήσυχος. Η Ελένη Γκλίνου υποστηρίζει πως τα τηλέφωνα της οικογένειας εμφανίζονταν να έχουν τρελαθεί κατά την επίμαχη περίοδο. Τα καλούσαν άγνωστοι αριθμοί, ή χτυπούσαν ταυτόχρονα. Υπήρξε ένα περιστατικό το οποίο, παρότι έχει καταγραφεί μέσω καταθέσεων, δεν ερευνήθηκε ιδιαίτερα ποτέ. Πάνω από το διαμέρισμα του Τσαλικίδη υπήρχε ένα ίδιο διαμέρισμα, το οποίο είχαν νοικιάσει φοιτήτριες από την Καλαμάτα. Δέκα μέρες πριν από τον θάνατο του Τσαλικίδη, οι φοιτήτριες έχασαν τα κλειδιά τους. Όταν άδειασε το διαμέρισμα, ο ιδιοκτήτης άνοιξε το πατάρι, όπου βρήκε μια μεγάλη βαλίτσα- μπαούλο. Επικοινώνησε με τις φοιτήτριες για να τους πει ότι την ξέχασαν, αλλά αυτές δήλωσαν άγνοια. Δεν είχαν βαλίτσα και ούτε υπήρχε στο πατάρι όταν νοίκιασαν το διαμέρισμα.
Από την οικογένεια το περιστατικό αξιολογείται ως επιχείρηση-πρόβα που έκαναν οι δολοφόνοι του Τσαλικίδη στο πανομοιότυπο διαμέρισμα του πάνω ορόφου. Από αυτό άλλωστε μπορούσαν να έχουν πρόσβαση μέσω του ανοιχτού παραθύρου της τουαλέτας του Κώστα Τσαλικίδη.
Η αποκάλυψη επιπλέον πως οι υποκλoπές είναι μια επιχείρηση κατασκοπίας των Αμερικανών κάνει όλα αυτά τα σενάρια και τις εκτιμήσεις να φαίνονται πλέον πολύ πιθανά. Πρόσφατα οι δικηγόροι της οικογένειας Τσαλικίδη κατάφεραν να ξανανοίξει η υπόθεση και να γίνει η εκταφή της σορού του Τσαλικίδη, πρoκειμένου να διενεργηθούν τοξικολογικές εξετάσεις. Παρότι οι τρεις ιατροδικαστές που ορίστηκαν ως πραγματογνώμονες στην εκταφή δεν έχουν ενημερωθεί για τα αποτελέσματα των τοξικολογικών, δημοσιεύματα μήνες πριν, δημιουργούν την εικόνα πως δεν υπάρχει ένδειξη δηλητηριώδους ή άλλης ουσίας στο σώμα του Τσαλικίδη. Αυτή η επιλογή των διαρροών δείχνει να δημιουργεί εκνευρισμό στους ιατροδικαστές, οι οποίοι αφήνουν να εννοηθεί με τη σειρά τους πως κάποιοι στην υπόθεση Τσαλικίδη δεν ενδιαφέρονται για το επιστημονικό αποτέλεσμα, αλλά για ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Σε κανέναν άνθρωπο δεν αξίζει να νιώσει το είδος της έκπληξης που ένιωσα μαζί με την οικογένεια του Κώστα Τσαλικίδη το πρωί της 9ης Μαρτίου 2005 όταν ο Κώστας βρέθηκε απαγχονισμένος στο σπίτι του στον Κολωνό. Κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να κληθεί να συλλάβει ένα γεγονός τέτοιας βιαιότητας, μπροστά στην οποία ακόμα και η ξαφνική απώλεια του πατέρα μου όταν ήμουν 19 ετών έμοιαζε ένα μέτριας βαρύτητας τραύμα από αυτά που η ζωή δίνει το χρόνο και τη δύναμη να επουλωθούν.
Ο θάνατος του Κώστα διέκοψε βίαια και απότομα την πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής μου που ξεκίνησε στις 19 Μαρτίου 1997 και τερμάτισε στις 9 Μαρτίου του 2005. Η άρνησή μου να μιλήσω ενώπιον μιας κάμερας για την προσωπική μας ζωή θεωρώ ότι είναι από όλους σας σεβαστή και ξέρετε σε μένα επιβάλλεται να τηρήσω τη στάση μου αυτή και για έναν ακόμα λόγο: τον Κώστα διέκρινε μια ιδιαίτερα αξιοπρεπής στάση απέναντι στη κοινή μας ζωή και ήταν εξαιρετικού ήθους άνθρωπος έτσι ώστε δεν θα σκεφτόμουν ποτέ να παραβώ τα όρια με μια τέτοια ενέργεια. Είχε όμως και μια εξαιρετική επικοινωνία με τους ανθρώπους και για αυτό το λόγο αγαπημένους φίλους. Ένοιωθε συγκινητική τρυφερότητα για τους γονείς του και αγαπούσε και θαύμαζε τον αδελφό του. Είχε μια ιδιαίτερη αγάπη για τα παιδιά και εκείνα του την ανταπέδιδαν καθώς δεν τον άφηναν ποτέ να φύγει από κοντά τους. Μιλούσε με όλους τους ανθρώπους δίχως ίχνος προσποίησης ή τυπικότητες. Είχε καθαρό βλέμμα. Ένοιωθα κοντά του προστατευμένη και ήρεμη.
Με παρέσυρε το κέφι του. Θαύμαζα το ενδιαφέρον του για τα κοινά, για την ιστορία που μελετούσε τα βράδια. Ευχαριστιόμασταν τα καλοκαιρινά απογεύματα στα νησιά, τα παιγνίδια στη θάλασσα, τα ταξίδια μας, τις γιορτές, τους περιπάτους στο Μοναστηράκι. Είχε ιδιαίτερη αγάπη στα παλιά πράγματα, στα τσίγκινα παιγνίδια, στη μουσική με αποτέλεσμα να χανόμαστε με τις ώρες στα παζάρια και στα παλιά μαγαζιά σε όποιο μέρος και αν βρισκόμασταν. Ήταν εργατικός και έντιμος. Με άλλα λόγια είχε μια εξαιρετική ισορροπία ψυχική και συναισθηματική και αγαπούσε τη ζωή γιατί ήξερε να την ανακαλύπτει. Θέλαμε τρία παιδιά, κάναμε όνειρα μαζί και αισθανόμασταν χαρά και σιγουριά για το μέλλον. Νομίζω ότι είναι σπανιότατο δώρο να νιώθεις ερωτευμένος και χαρούμενος και να αγαπάς και καθώς περνούν τα χρόνια να αγαπάς ακόμα περισσότερο και ακόμα πιο δυνατά. Αυτό το ζήσαμε εμείς.
Δυστυχώς τους τελευταίους μήνες ένοιωθε εξαιρετικά πιεσμένος από τις συνθήκες στον επαγγελματικό του χώρο. Μου εκμυστηρεύτηκε ότι υπήρχε κίνδυνος να κλείσει η Vodafone δίχως όμως να μου εξηγήσει το λόγο. Επιθυμούσε να φύγει για αυτό και 20 περίπου μέρες πριν από το τραγικό πρωινό είχε κοινοποιήσει στην εταιρία την απόφασή του να αποχωρήσει. Η παραίτηση του τελικώς δεν έγινε δεκτή. Έμεινε εκτός δουλειάς για λίγες μέρες και τον γύρισαν πίσω. Όμως κάποια Κυριακή μετά από αυτό επανήλθε στο θέμα λέγοντας μου ότι είναι ‘ζήτημα ζωής και θανάτου’ να φύγει από την εταιρία. Σοκαρίστηκα που χρησιμοποίησε αυτή την ακραία έκφραση και σκέφτηκα ότι μιλώντας έτσι μετέφερε μια οριακή κατάσταση στη δουλειά του. Τον παρακίνησα έντονα να φύγει την ίδια στιγμή από την Vodafone και του θύμισα άλλες δουλειές που είχαμε συζητήσει στο παρελθόν και θεωρούσα ότι θα ήταν ενδιαφέρουσες για τη ζωή του και όχι σε τέτοιο βαθμό πιεστικές. Η κυριολεξία της έκφρασης του Κώστα φάνηκε με τον τραγικότερο τρόπο λίγες μέρες μετά.
Παρόλο που εξακολουθούσε να είναι πιεσμένος, συνέχισε να είναι λειτουργικός και δεν σταμάτησε να είναι κοινωνικός. Κάναμε σχέδια για ένα ταξίδι, ψάχναμε σπίτι για να παντρευτούμε το καλοκαίρι, δεν έδινε την εικόνα ενός ανθρώπου που ετοιμάζεται να αποχωρήσει.
Όταν ο Κώστας σταμάτησε να ζει πέρα από το μαρτύριο και την οδύνη που ζούσα μου συνέβη το εξής: έχασα κάθε εμπιστοσύνη στη ζωή, άρχισα να πείθομαι ότι οιαδήποτε στιγμή, οποιοσδήποτε ψυχικώς υγιής άνθρωπος είναι σε θέση να βάλει μόνος του τέρμα στη ζωή του. Όλοι εκτός από μένα. Και εκεί δεν καταλάβαινα. Πως ενώ βρισκόμουν σε μια κόλαση δίχως τέλος και ζούσα αυτή τη μοναδική φρίκη δεν μπορούσα να κάνω το ίδιο και κρατιόμουν απ’ τη ζωή. Με οργή αλλά κρατιόμουν. Ένα χρόνο αργότερα μέσα από την αποκάλυψη του σκανδάλου των υποκλοπών ένοιωσα ότι μου δόθηκε επιτέλους μια πρώτη απάντηση. Οι υγιείς άνθρωποι δε φεύγουν από τη ζωή όταν είναι ευτυχισμένοι στην προσωπική, την οικογενειακή και την κοινωνική τους ζωή. Φεύγουν όταν τους την αφαιρούν. Οι υπόλοιπες απαντήσεις θα δίνονταν από την εξέταση αυτού που θεωρήθηκε η μεγαλύτερη μεταπολεμική υπόθεση κατασκοπείας σε βάρος της εθνικής ασφάλειας. Δεν μπορούσα να προβλέψω τότε ότι η έρευνα θα κατέληγε σε μια χοντρή προσβολή. Διότι θεωρώ ως προσβολή στη μνήμη του Κώστα Τσαλικίδη στους ανθρώπους του αλλά και στο αίσθημα δικαίου και αξιοπρέπειας κάθε Έλληνα την παραπομπή της υπόθεσης στο αρχείο, κίνηση που δηλώνει όχι αδυναμία αλλά έλλειψη βούλησης για εξιχνίασή της και τιμωρία των ενόχων.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Σάρρα Γαλανοπούλου
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #12, τον Οκτώβρη του 2012
Extra Hot άρθρο
Ο «Πειραιάρχης» με τις υπερκοστολογήσεις και το πλαστό πτυχίο

Ο Κλέαρχος Ρούτσης, ο επονομαζόμενος και «Πειραιάρχης» για τα πεπραγμένα του αναφορικά με τις αναλήψεις έργων του ΟΛΠ, τα οποία υπερκοστολογούνταν σε μόνιμη βάση ζημιώνοντας τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς κατά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, αυτή τη φορά ανανέωσε το εργοληπτικό πτυχίο μίας εκ των τεχνικών εταιριών που διατηρεί (Κλέαρχος Γ. Ρούτσης Α.Ε.) με πλαστή φορολογική ενημερότητα, με συνέπεια να τίθεται εν κινδύνω η ολοκλήρωση έργων, που αφορούν τόσο τον ΟΛΠ όσο και τη ΣΕΠ Α.Ε. (COSCO)…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Κρέμασαν την αλήθεια

Οι υποκλοπές του 2004-2005 δεν είναι μια δικαστική υπόθεση, όπως θέλουν να δείχνουν κάποιοι. Είναι ένα τεράστιο σκάνδαλο κατασκοπείας με θύμα τη χώρα, τον πρωθυπουργό της και τον πυρήνα της εξουσίας. Ο Κώστας Καραμανλής, οι υπουργοί του, οι άνθρωποι που κινούσαν τα νήματα στην Ελλάδα, είχαν πιαστεί στον ιστό μιας σύγχρονης τεχνολογικής αράχνης. Αμέσως μετά την εθνική ευωχία των Ολυμπιακών Αγώνων, αφού καταναλώσαμε ό,τι προϊόν ασφάλειας πρότειναν οι σύμμαχοί μας και οι εταιρίες τους, αποδείχθηκε πως είμαστε ανήμποροι και καθόλου ασφαλείς.
Η υπόθεση αποκαλύφθηκε ένα χρόνο μετά, τυχαία και αφού ένας άνθρωπος, στέλεχος της Vodafone, ο Κώστας Τσαλικίδης, βρέθηκε κρεμασμένος. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας, μέσω της οποίας γίνονταν οι παρακολουθήσεις, κράτησε για μέρες κρυφή την υπόθεση ύστερα από τον εντοπισμό των παρακολουθήσεων.
Το χειρότερο είναι πως διέγραψε όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εντοπισμό των δραστών, και στη συνέχεια ενημέρωσε τον πρωθυπουργό. Όχι όμως την αρμόδια σύμφωνα με τον νόμο Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ).
Ένα χρόνο μετά, τρεις υπουργοί (Ρουσόπουλος, Βουλγαράκης, Παπαληγούρας) σε μια συνέντευξη Τύπου, που έμοιαζε περισσότερο ερασιτεχνική παρουσίαση νέων ηλεκτρονικών γκάτζετς παρά δημοσιοποίηση ενός μεγάλου σκανδάλου ασφάλειας, ανακοίνωσαν πως η χώρα ήταν υπό παρακολούθηση.
Έχουν περάσει περίπου επτά χρόνια από τότε. Έλαβε χώρα μια έρευνα της ΕΥΠ για το θέμα, η οποία κατέληξε σε ένα προκλητικό και συγκαλυπτικό πόρισμα με στοιχεία παραπλάνησης. Στη δικαστική έρευνα που ξεκίνησε, ο τότε προϊστάμενος της Εισαγγελίας και μετέπειτα επικεφαλής της ΕΥΠ, Δημήτρης Παπαγγελόπουλος, στη διάρκεια ενός χρόνου πήρε μόλις 13 καταθέσεις.
Μόνο όταν την υπόθεση ανέλαβε, το 2010, ο εισαγγελέας Εφετών Δημήτρης Δασούλας, κατάφερε μέσα από μια μικρή λεπτομέρεια σε ένα τιμολόγιο αγοράς των επίμαχων συσκευών να καταλήξει στους δράστες.
Σε πολιτικό επίπεδο, η ηγεσία της χώρας είχε όλα τα στοιχεία για το τι πραγματικά συνέβη. Οι ΗΠΑ διενήργησαν εναντίον της χώρας επιχείρηση κατασκοπίας. Χρησιμοποίησαν τη συνεργασία των Ολυμπιακών Αγώνων για να χτυπήσουν τη χώρα. Οι ίδιοι που μας έβαζαν να αγοράζουμε συστήματα για την ασφάλειά μας.
Τα ευρήματα που υπάρχουν από την έρευνα της Δικαιοσύνης είναι συντριπτικά. Οι άνθρωποι που αγόρασαν τα τηλέφωνα-σκιές, μέσω των οποίων γίνονταν οι καταγραφές των επικοινωνιών του πρωθυπουργού και των ελλήνων αξιωματούχων, δούλευαν για την αμερικανική πρεσβεία.
Οι υποκλοπείς επικοινωνούσαν μεταξύ τους, δείχνοντας άθελά τους την ταυτότητά τους. Ένα λάθος του πράκτορα ελληνικής καταγωγής που δούλευε για τους Αμερικανούς εξέθεσε όλο το σύστημα.
Ανάμεσα στα ευρήματα είναι και μια γιάφκα στο Ψυχικό, νοικιασμένη και αυτή στην αμερικανική πρεσβεία από το 1996. Πρόκειται προφανώς για ένα από τα κτίρια κάλυψης και μυστικών επιχειρήσεων. Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν τόλμησαν να κατονομάσουν τον δράστη-σύμμαχο. Ούτε καν να αφήσουν να διαρρεύσουν τα στοιχεία, όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, για να τα εκμεταλλευτούν διπλωματικά.
Σωπαίνουν με τον ίδιο τρόπο που σωπαίνουν για τον θάνατο του Κώστα Τσαλικίδη. Ένας νέος άνθρωπος, καθοριστικός κρίκος στην υπόθεση των υποκλοπών, ερωτευμένος, με σχέδια για το μέλλον, σύμφωνα με τις Αρχές αυτοκτόνησε.
Την αυτοκτονία δεν αρνείται μόνο η οικογένειά του, αλλά και η απλή λογική. Δεν αυτοκτονεί κάποιος που λίγες ώρες πριν αγοράζει γλυκά από τον φούρνο του γείτονα, μιλάει με τη σύντροφό του για το πού θα πάνε το σαββατοκύριακο και ζητάει από τη μητέρα του να τον ξυπνήσει το πρωί. Ο Τσαλικίδης βρέθηκε κρεμασμένος στο χολ του σπιτιού του. Δεν έκανε την παραμικρή προσπάθεια να ακουμπήσει τους τοίχους δίπλα στους οποίους υποτίθεται πως κρεμόταν πριν ξεψυχήσει.
Πράγμα πρωτοφανές για κάθε αυτόχειρα. Ο Τσαλικίδης αυτοκτόνησε χωρίς σπασμούς και έκφραση αγωνίας στο πρόσωπό του. Οι φωτογραφίες που επιλέξαμε να δημοσιεύσουμε ως ντοκουμέντο δείχνουν ένα γαλήνιο πρόσωπο, που δεν ταιριάζει σε έναν απαγχονισμένο που πεθαίνει με την αγωνία του βρόγχου.
Ο Τσαλικίδης μάλλον δεν αυτοκτόνησε. Αυτοκτόνησε όμως η χώρα. Η αξιοπρέπεια, η ασφάλεια και βέβαια η αλήθεια. Κρεμάστηκε από την υποκρισία εκείνων που την κυβερνούν.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #12, τον Οκτώβρη του 2012
Extra Hot άρθρο
Η ομάδα που νίκησε το ρατσισμό

Οι Ρομά στην περιοχή του Βόλου βρήκαν διέξοδο μέσω του Α.Σ. Δημητριάς, της ομάδας που δημιουργήθηκε από την ανάγκη τους να παίξουν ποδόσφαιρο, σε μια κοινωνία όπου ήταν αποκλεισμένοι. Και οι μεγαλύτερες επιτυχίες τους δεν είναι αθλητικές…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Το Γηροκομείο Αθηνών και το τέλος της «αυτοκρατορίας» Μπούμπα

Μάρτιος 2013. Το Hot Doc, πρώτο, δημοσιεύει αποκαλυπτικό ρεπορτάζ για το μεγάλο και πολυετές φαγοπότι στο Γηροκομείο Αθηνών. Έκτοτε, ακολούθησαν δεκάδες δημοσιεύματα τόσο στο περιοδικό όσο και στο koutipandoras.gr, τα οποία ξετύλιγαν το κουβάρι ενός τεράστιου σκανδάλου. Δυο χρόνια μετά τη γνωστοποίηση του θέματος, το Γηροκομείο παραμένει ακόμα θύμα της επί πολλών ετών κακοδιαχείρισης των Δ.Σ. της Ελεήμονος Εταιρίας Αθηνών, με πρωτεργάτη τον πρόεδρό του, αρχιμανδρίτη Μπούμπα. Μια κακοδιαχείριση, που μεταφράζεται σήμερα σε χρέη άνω των 35 εκατ. ευρώ. Οι ποινικές όμως διώξεις, που ασκήθηκαν τον Ιούλιο του 2015 από την εισαγγελία Διαφθοράς σε τρία μέλη του Δ.Σ., συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Μπούμπα, φαίνεται να ανοίγουν το δρόμο στη δικαιοσύνη και να δίνουν επιτέλους κάποιες ελπίδες ότι στο ιστορικό αυτό ίδρυμα ίσως δεν μπει «λουκέτο»…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Το βρόμικο παιχνίδι της Τράπεζας της Ελλάδας
Ένοχοι και αθώοι κατά παραγγελία

Το Hot Doc επί τρία χρόνια πρωτοστατεί στις αποκαλύψεις για τα σκάνδαλα στο τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας. Έχει αποκαλύψει πως η πλειοψηφία των τραπεζών στην Ελλάδα χρησιμοποίησε την κρίση για να καλύψει τις μαύρες τρύπες, που δημιουργήθηκαν στο τραπεζικό σύστημα από τους ίδιους τους τραπεζίτες. Δάνεισαν συγκεκριμένους επιχειρηματίες με εικονικές εγγυήσεις, πολλές φορές και δικές τους offshore εταιρίες και στη συνέχεια έγραψαν τα δάνεια αυτά στις ζημιές της τράπεζας. Οι μαύρες αυτές τρύπες αποδόθηκαν στην κρίση και όχι σε μια μεγάλη ληστεία, στην οποία είχε επιδοθεί το τραπεζικό σύστημα. Στη συνέχεια, με χρήματα των πολιτών οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν, με το επιχείρημα πως δεν έπρεπε να καταρρεύσουν γιατί θα κατέρρεε η οικονομία της χώρας. Στην πραγματικότητα, ανακεφαλαιοποιήθηκαν οι τραπεζίτες και όχι οι τράπεζες, ενώ δεν αναζητήθηκαν ποτέ οι ευθύνες γι’ αυτή την κατάσταση, που αποτέλεσε την πιο μεγάλη ληστεία των τελευταίων δεκαετιών. Η ληστεία αυτή δεν γινόταν αν η Τράπεζα της Ελλάδος, η κεντρική τράπεζα, που είχε την ευθύνη για τη λειτουργία και τον έλεγχο των τραπεζών, δεν κάλυπτε εκείνους που την σχεδίασαν. Η Τράπεζα της Ελλάδος όχι μόνο δεν ήλεγχε τις τράπεζες και δεν απέτρεψε τη ληστεία, αλλά αντιθέτως, διαβεβαίωνε για την καλή λειτουργία τους…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Και ο Αλί στην κούρσα διαδοχής της ΝΔ

Δηλαδή φίλοι Νεοδημοκράτες, δε σας πειράζει Βαγγέλα Μεϊμαράκη, δε σας πειράζει Απόστολο Τζιτζικώστα, δε σας πειράζει Κυριάκο Τζιτζιφιόγκο, σας πειράζει όμως Αλί Μπούρμπα…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Τώρα θα δείτε τι σας περιμένει…

Έρχεται βροχή, έρχεται μπόρα, αν πιστέψουμε εκείνους που δεν κατάφεραν όσα υπολόγιζαν – ή απλώς ηττήθηκαν – στις εκλογές. Τώρα θα δείτε τι σας περιμένει, είναι η προφητεία. Το μνημόνιο Τσίπρα, λέει με κρυφή χαρά η ΝΔ, που προειδοποιεί μάλιστα ότι δεν πρόκειται να ψηφίζει με κλειστά μάτια, όπως μέχρι τώρα, σκληρά μέτρα. Αρμαγεδώνας, λέει η ΛΑΕ, που βλέπει το «μνημονιακό τόξο» να ετοιμάζεται για τα χειρότερα. Αντιλαϊκή λαίλαπα, λέει το ΚΚΕ. Τα ίδια και χειρότερα, λέει το Ποτάμι. Καταιγίδες και παγίδες, λέει το ΠΑΣΟΚ…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ο Σαντάμ, ο αιδεσιμότατος και το κλειδί του Ντιτρόιτ

Ο αιδεσιμότατος Τζέικομπ Γιάσο κάποτε ήταν πολύ υπερήφανος, που είχε συναντήσει από κοντά τον ιρακινό δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν και του είχε σφίξει το χέρι. Ο Γιάσο, τη μακρινή πλέον δεκαετία του ογδόντα, είχε ταξιδεύσει μέχρι τη Βαγδάτη για να τον ευχαριστήσει και να του παραδώσει το κλειδί μιας ιστορικής αμερικανικής πόλης, του Ντιτρόιτ…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Κουτσοί, στραβοί στη … ΝΔ

Η ΝΔ βρίσκεται στο μεγάλο σταυροδρόμι της ιστορίας της. Να επιλέξει Άδωνη, να εμπιστευτεί τον Μεϊμαράκη, που δεν εμπιστεύεται τον εαυτό του, ή να υποκύψει στην πολιτική κομψότητα του Πατούλη; Την εποχή που ο Βασίλης Λεβέντης ανεβαίνει στο βήμα της Βουλής, διάφοροι Λεβέντες και λεβέντες διεκδικούν την αρχηγία της συντηρητικής παράταξης στην Ελλάδα. Από τον κληρονόμο της καρέκλας Κυριάκο ως την εκλεκτή του θρόνου Άννα Μισέλ, το ενδιαφέρον για την προεδρία αποκτά επικίνδυνο ενδιαφέρον, καθότι η διαφορά μεταξύ πολιτικής σκηνής και θιάσου τείνει να γίνει δυσδιάκριτη…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Volkswagen: Η δυστυχία του «Ισχυρού»

«Ώστε κλέβατε και λέγατε ψέματα. Και η Ευρώπη θα πληρώσει το τίμημα;» ρωτάει ένας ρακένδυτος έλληνας ποδηλάτης την Άνγκελα Μέρκελ, η οποία βρίσκεται στο πίσω κάθισμα ενός «δηλητηριώδους» Volkswagen. Αυτό ήταν το σκίτσο του Patrick Chappate στους New York Times, με αφορμή το σκάνδαλο γιγαντιαίων διαστάσεων, με εκατομμύρια «πειραγμένα» πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα του γερμανικού κολοσσού, στηλιτεύοντας την τάση του άφθαρτου Βερολίνου να κουνά το δάχτυλο σε ολόκληρη την Ευρώπη…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Των αγίων φόρων το ανάγνωσμα…

Ήρθε λοιπόν η ώρα να μαζέψει η κυβέρνηση της «δεύτερης ευκαιρίας» λεφτά, γύρω στα 10 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του χρόνου… και ταυτόχρονα, να προχωρήσει στην πολλοστή «φορολογική μεταρρύθμιση» με την ελπίδα ότι, αυτή τη φορά, οι εισπρακτικοί στόχοι θα επιτευχθούν και οι φορολογούμενοι θα αισθανθούν πως τα βάρη μοιράστηκαν σωστά…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο
Οι 75.000 μικρομέτοχοι ζητούν δικαίωση και καταγγέλλουν την πολιτεία

«Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Σταθερά δίπλα σας», ήταν το σλόγκαν γνωστής διαφήμισης για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (ΤΤ), που προβαλλόταν διαρκώς από τα κανάλια τις εποχές που το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα μεσουρανούσε. Με τη μόνη διαφορά ότι ναι μεν σταθερά δίπλα στους έλληνες πολίτες το ΤΤ έμεινε, όχι όμως και η ελληνική πολιτεία, η οποία μεθόδευσε το κλείσιμό του προς όφελος της Eurobank. Κίνηση, που είχε ως αποτέλεσμα να ζημιωθούν 75.000 μικρομέτοχοι του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Γιώργος Βέης
«Το συναρπαστικότερο μέρος του ταξιδιού είναι η ανάμνησή του»
Βιβλιοπροτάσεις

«Ο διπλωμάτης χτίζει γέφυρες. Σε προσωπικό, υπηρεσιακό, κρατικό, διμερές και βεβαίως σε πολυμερές επίπεδο. Ό, τι, εν ολίγοις, εξ ορισμού αποτελεί το αίτιο και το αιτιατό της γνωστής, υπηρεσιακής του καθημερινότητας. Το ταξίδι αφορά τόσο στην ατομική καλλιέργειά του, όσο και στη συντήρηση περαιτέρω δεσμών με τη διάχυτη ετερότητα. Αν μάλιστα ενεργεί και ως ποιητής, τότε οι γέφυρες, τις οποίες περιποιείται και προεκτείνει, καθίστανται δίαυλοι της συναίσθησης», λέει στο Hot Doc ο Γιώργος Βέης, πολυβραβευμένος ποιητής, διπλωμάτης καριέρας, έμπειρος ταξιδευτής και πλέον μόνιμος αντιπρόσωπος μας στην UNESCO, που υπογράφει το «Παντού» στα χνάρια των σπουδαίων της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
«Να γράφεις μεθυσμένος, να διορθώνεις ξεμέθυστος»

Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του 20ου αιώνα και ένας πολιτικοποιημένος ρεπόρτερ. Απολάμβανε αχόρταγα τη ζωή με το πάθος του επαναστάτη αλλά και του μπον βιβέρ, κι ένιωθε εξίσου άνετα στη βάρκα ενός κουβανού ψαρά όσο και σε ένα πολυτελές παριζιάνικο μπαρ. Η περιπετειώδης ζωή του, που δικαίως πήρε διαστάσεις μύθου, ήταν αυτή που του έδινε την πρώτη ύλη για τα βιβλία του…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Οι πολιτικές οικογένειες ως εταιρίες

Όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωνε με στόμφο, κατά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του για την προεδρία της Νέας Δημοκρατίας, ότι «πρέπει να τελειώνουμε με τους βαρόνους», ένα δάκρυ κύλησε στο μάγουλο του επίτιμου προέδρου της διεθνούς των συνωμοσιολόγων…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Αλβανία
Αγιοαμαρτίες για τον Έντι Ράμα

Ο σημερινός πρωθυπουργός της Αλβανίας, Έντι Ράμα, είχε διατελέσει δήμαρχος των Τιράνων για 11 χρόνια. Έγινε διεθνώς γνωστός ως «ο δήμαρχος των χρωμάτων», καθώς, καλλιτέχνης ο ίδιος, προώθησε ένα πρόγραμμα μεταμόρφωσης της γκρίζας και ταλαιπωρημένης από διαφθορά και εγκληματικότητα πρωτεύουσας· και τα Τίρανα άλλαξαν· ακόμη και η εγκληματικότητα μειώθηκε. «Ακόμα ζωγραφίζω. Αγαπώ τη χαρά που μπορεί να δώσει το χρώμα στις ζωές και στις κοινότητές μας», είχε δηλώσει στο TEDx της Θεσσαλονίκης. «Προσπαθώ να φέρω κάτι από τον καλλιτέχνη, που έχω μέσα μου, στην πολιτική». Όμως, η επικαιρότητα τοποθετεί το τελευταίο διάστημα και τον ίδιο σε μια γκρίζα ζώνη εκτεταμένης διαφθοράς…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 85 (A' Οκτώβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η άλλη Ευρώπη που «μπορεί»

«Δεν είµαστε Ελλάδα», ήταν µια φράση που ακουγόταν πολύ συχνά από πολιτικά στελέχη χωρών του ευρωπαϊκού νότου, όταν η δική µας χώρα µπήκε στον χορό των διασώσεων. Πίστευαν πως, κρατώντας αποστάσεις, θα απέφευγαν τα χειρότερα. Ωστόσο, µετά τις τελευταίες ευρωεκλογές και µε όλο και µεγαλύτερο ποσοστό στις ίδιες αυτές χώρες να συνειδητοποιεί ότι το δρεπάνι της λιτότητας δεν ξεχωρίζει σύνορα, το µήνυµα «πρώτη φορά αριστερά» που έστειλε η Ελλάδα, µε ό,τι συνεπάγεται, µοιάζει µαγνήτης αισιοδοξίας και αχνής ελπίδας σε µια Ευρώπη όπου µεγάλα κέρδη κατέγραψαν οι νοσταλγοί του εφιάλτη της Ευρώπης, του ναζισµού.
Οι μεγάλοι χαμένοι των εκλογών αυτών είναι τα συστημικά κόμματα. Όμως τα ίδια, με την ίδια ευκολία που είτε προωθούσαν, είτε υιοθετούσαν χωρίς ουσιαστικές ενστάσεις κεντρικές αποφάσεις των Βρυξελλών που είχαν τεράστιο κόστος στο ανθρώπινο δυναμικό της ηπείρου, αποδύονται τώρα σε μια κούρσα καταστολής της όποιας αισιοδοξίας και σε επιχειρήσεις περιορισμού των ζημιών που υπέστησαν. Η σπουδή αποκαλύπτει πως με μεγάλη ευκολία ξεπερνούν το μήνυμα στον βωμό της συνέχειας μιας πολιτικής που πόρω απέχει από τα οράματα μιας Ευρώπης των λαών της και πως, αντί να προβληματιστούν, προκειμένου να γαντζωθούν στην εξουσία γέρνουν προς ακροδεξιές πολιτικές που υποτίθεται τους ανησύχησαν. Κατάφωρο παράδειγμα, η αμεσότητα με την οποία ο Ολάντ έκλεισε το μάτι στους θαυμαστές της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν, στέλνοντας τη γαλλική αστυνομία να διαλύσει κατασκήνωση μεταναστών στο Καλαί. Μία άλλη κυρίαρχη τάση είναι της καταγραφής του αποτελέσματος των εκλογών ως «πολιτικού σεισμού» προέλασης του αντιευρωπαϊσμού, του ευρωσκεπτικισμού και του λαϊκισμού, με την αφελή, αν δεν ήταν ύποπτη, άθροιση των ποσοστών των ακροδεξιών πάσης αποχρώσεως, με την ψήφο αντίβαρο στη λιτότητα.
Σχολιαστής παρέμβασης που απαριθμούσε τα δεινά της Ευρώπης παρατηρούσε λακωνικά: «Το πραγματικό μάθημα για τους πολιτικούς μας ηγέτες είναι πως, όταν εφαρμόζεις πολιτικές της δεκαετίας του ’30, εισπράττεις πολιτική των 30s». Ο Τόνι Τσένι από το Ίπσουιτς είχε γράψει: «Δεκαεννέα εκατομμύρια άνεργοι σε όλη την Ευρώπη. Τι σοκαριστική σπατάλη σε ζωές και ανθρώπινο δυναμικό, όταν τόσο πολλά πρέπει να γίνουν – στέγαση, περιβάλλον, εκπαίδευση, υπηρεσίες υγείας… Πώς μπορούν οι κυβερνήσεις της Ευρώπης να την δικαιολογήσουν; Η πιο ισχυρή κριτική του καπιταλισμού και των ιδιωτικοποιήσεων είναι ότι οι εταιρίες δεν έχουν το παραμικρό ενδιαφέρον για την ευημερία των πολιτών. Δουλειά τους είναι να μεγιστοποιούν τα κέρδη προς όφελος των λίγων προνομιούχων. Είναι καιρός οι κυβερνήσεις να επανεκτιμήσουν την εξουσία τους – να σταματήσει το φαινόμενο να κυβερνούν χώρες μη εκλεγμένα στελέχη εταιριών που δεν λογοδοτούν για προσωπικό τους κέρδος και να αρχίσουν να οργανώνονται οι ευρωπαϊκές χώρες προς όφελος όλων των πολιτών τους. Ή τα 19 εκατομμύρια ίσως αρχίσουν να ψηφίζουν νεοναζί σε μεγαλύτερους αριθμούς. Έχει συμβεί».
Οι δυστυχείς
«Ευρώπη, η ήπειρος για κάθε τύπο δυστυχίας», ο τίτλος άλλου άρθρου, που υποστήριζε ότι στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ υπάρχουν 28 ποικιλίες δυστυχισμένων ανθρώπων. Ο Σάιμον Χιξ, ειδικός σε θέματα Ευρωκοινοβουλίου, ξεχώριζε τρεις διαφορετικές σχολές. Των βορειοευρωπαίων εκτός ευρωζώνης (Βρετανοί, Δανοί), των βορειοευρωπαίων εντός (όπως το είδος των Γερμανών, που εξασφάλισαν στο αντιευρωπαϊκό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία αρκετές έδρες) και νοτιοευρωπαίων εντός ευρωζώνης (Ελλάδα, Πορτογαλία). «Το όνειρο των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ για την πολιτική της ευρωζώνης είναι ο εφιάλτης της Εναλλακτικής για τη Γερμανία». Το μόνο κοινό είναι ο φόβος για το μέλλον των παιδιών. Πριν 10 χρόνια υπήρχε η γενική εκτίμηση ότι τα πράγματα θα ήταν καλύτερα για την επόμενη γενιά Ευρωπαίων. Δημοσκόπηση του ευρωβαρόμετρου έδειξε πως πάνω από τους μισούς Ευρωπαίους πιστεύουν ότι οι ζωές των παιδιών στην ΕΕ θα είναι πιο δύσκολη από τη δική τους.
Επιχείρηση εξαφάνισης της Αριστεράς
Στην πλειοψηφία των αναλύσεων λείπουν ή παρατίθενται εν συντόμω οι επιδόσεις της ευρωπαϊκής αριστεράς, γιατί διαφορετικά οι τίτλοι θα έπρεπε να είναι: «Αριστερή επέλαση κατά της λιτότητας σαρώνει την ήπειρο»! « Έξι χώρες που πήγαν αριστερά, όχι δεξιά», ήταν ωστόσο τίτλος ρεπορτάζ στον Guardian, όπου εκτός της επίδοσης του ΣΥΡΙΖΑ υπήρχαν σημειώσεις για Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβακία και Ρουμανία.
Στην Ισπανία το κυβερνών Λαϊκό και το Σοσιαλιστικό κόμμα έχασαν πέντε εκατομμύρια ψήφους σε σύγκριση με τις επιδόσεις τους το 2009, αν και το πρώτο ήταν από τα λίγα κυβερνητικά κόμματα που πήρε τη μεγαλύτερη μερίδα των ψήφων. Το κόμμα διαμαρτυρίας Podemos (μπορούμε) πήρε 8% και πέντε έδρες, παρότι διαμορφώθηκε μόλις πριν τέσσερις μήνες. Προέρχεται από τους Indignados, τους ισπανούς αγανακτισμένους. Ο συνασπισμός της Ενωμένης Αριστεράς κατέκτησε επίσης τέσσερις έδρες, ανεβάζοντας την εκλογική του δύναμη κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες – το καλύτερο αποτέλεσμά του από τη δεκαετία του ’90.
Μετά από χρόνια κακών εκλογικών αποτελεσμάτων και εσωτερικών διαμαχών, η αριστερά στην Ιταλία κατέγραψε επιτυχία. Συμμαχία που δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο, μετά από έκκληση που δημοσιεύτηκε στην Il Manifesto από επτά βετεράνους αριστερούς, που καλούσαν για κοινή λίστα υποστήριξης της υποψηφιότητας του Αλέξη Τσίπρα για την Κομισιόν. Η συμμαχία «Μια άλλη Ευρώπη – με τον Τσίπρα» ένωσε τα περισσότερα κόμματα στα αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος, περιλαμβανομένου του SEL του Νίκι Βέντολα και την Κομμουνιστική Επανίδρυση, καθώς και κοινωνικά κινήματα. Η συμμαχία κέρδισε τρεις έδρες, γεγονός που σηματοδοτεί το καλύτερο εκλογικό αποτέλεσμα της αριστεράς εδώ και χρόνια. Το σημαντικότερο, η εκστρατεία έδωσε ώθηση στην αριστερά και σήμερα γίνεται συζήτηση για δημιουργία ενός ιταλικού ΣΥΡΙΖΑ. Στην Πορτογαλία δεν προέκυψε κάποιο ιδιαίτερα ευρωσκεπτικιστικό κόμμα. Οι Σοσιαλιστές της αντιπολίτευσης συγκέντρωσαν 31,5%, αφήνοντας πίσω το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό. To Κομμουνιστικό Κόμμα και άλλες αριστερές δυνάμεις συγκέντρωσαν περίπου 19%. Ήταν ένα σαφές μήνυμα του εκλογικού σώματος κατά των μέτρων λιτότητας.
Στη Σλοβακία, από το 13% των εκλογέων που προσήλθε στις κάλπες, η πλειοψηφία ενίσχυσε το κυβερνών σοσιαλιστικό κόμμα Σμερ. Μία έδρα μόνο πήραν οι ευρωσκεπτικιστές φιλελεύθεροι του SaS. Αλλά αν μιλάμε για ευρωσκεπτικισμό στη συγκεκριμένη χώρα, όπως και σε αρκετές άλλες, είχε τη μορφή της ευρωαποχής. Για τη Ρουμανία, ο συντάκτης σημείωνε το 37% των Σοσιαλδημοκρατών του πρωθυπουργού Βίκτορ Πόντα, ευχόμενος να καθίσει ο ηγέτης του βρετανικού Ukip Νάιτζελ Φαράτζ δίπλα «σε κάποιους καλούς ρουμάνους βουλευτές». Στην ιστοσελίδα Counterfire, άρθρο με τίτλο «Το γαλλικό σοκ» παρατηρούσε ότι στο ανησυχητικό μετεκλογικό τοπίο όπου το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν ήρθε πρώτο, μόλις το 10% των καταγεγραμμένων γάλλων εκλογέων εξέφρασε σε αυτό την υποστήριξή του. «Η πρώτη θέση τους είναι τόσο αντανάκλαση της φθοράς των κομμάτων του συστήματος όσο και επιτυχία του φασισμού στη Γαλλία». Ψήφους δεν έχασαν μόνο οι Σοσιαλιστές, αλλά και το δεξιό UMP, όπως και οι Πράσινοι. «Τιμωρήθηκαν όσα κόμματα εφάρμοσαν την κυβερνητική λιτότητα», μεταφράζει ο αρθρογράφος. Το Αριστερό Μέτωπο του Μελανσόν κατάφερε να διατηρήσει τη δύναμή του, ενώ η άκρα αριστερά συνέχισε να χάνει εκλογική δύναμη.
Απόρριψη της λιτότητας
Το πιο ξεκάθαρο παράδειγμα νίκης της αντίθεσης στη λιτότητα είναι η Ελλάδα. «Το αποτέλεσμα αποτελεί μια εξαιρετική νίκη, αν ληφθεί υπόψη ο πόλεμος προπαγάνδας που εξαπέλυσαν κατά του ΣΥΡΙΖΑ οι κυβερνώσες τάξεις της Ελλάδας και της Ευρώπης. Μετά τη νίκη, ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε, «οι Ευρωπαίοι πανηγυρίζουν την ήττα της λιτότητας σε μια χώρα που η ευρωπαϊκή ηγεσία επέλεξε ως πειραματόζωο της κρίσης». Δεν μπορούσε να προβλέψει πως τα βρετανικά μέσα θα αγνοούσαν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να μιλήσουν για την αύξηση του ποσοστού της Χρυσής Αυγής. Σίγουρα το τελευταίο είναι πηγή μεγάλης ανησυχίας, όμως είναι σαφές ότι έπονται πολύ πίσω από τον ΣΥΡΙΖΑ».
Στην Ισπανία, απόρριψη της λιτότητας σήμανε πως αμφότερα τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, Λαϊκό και Σοσιαλιστικό, έχασαν ψήφους. Οι Σοσιαλιστές είχαν εκδιωχθεί από την εξουσία το 2011 μετά την εφαρμογή προγράμματος λιτότητας που προκάλεσε τεράστια αύξηση της ανεργίας (25%). Λαϊκό και Σοσιαλιστικό κόμμα έπαιρναν 80% των ψήφων. Στις τελευταίες ευρωεκλογές πήραν μόνο 60%. Έτσι, στην Ισπανία η εικόνα δεν αφορά την ακροδεξιά, αλλά μεγάλες απώλειες στα κόμματα της λιτότητας. Δεν είναι μια εικόνα που θα δείτε στον Τύπο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ηγέτης των Σοσιαλιστών Αλφρέδο Πέρεζ Ρουμπακάλπα ανακοίνωσε μετά το ιστορικά χειρότερο αποτέλεσμα του κόμματος ότι παραιτείται (σ. σ. Τέτοια ευαισθησία, δεν είδαμε στο αντίστοιχο ελληνικό σοσιαλιστικό κόμμα, το μετεξελιχθέν σε Ελιά).
Στην Ιρλανδία, το Sinn Fein, πολιτικό κόμμα μετεξέλιξη του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού, αύξησε κατά σχεδόν 10% το ποσοστό του, ενώ στη Βόρεια Ιρλανδία ήρθε πρώτο με 24,1%. Και μάλιστα παρά την ετεροχρονισμένη πρεμούρα των κρατούντων να διερευνήσουν εγκλήματα από τα χρόνια των ταραχών, αδιαφορώντας για την τύχη της ειρηνευτικής συμφωνίας. Μπροστά στον προεκλογικό τους πανικό, ενέπλεξαν σε φόνο και φυλάκισαν για τρεις μέρες τον ιστορικό ηγέτη του κόμματος Τζέρι Άνταμς. Οι Ιρλανδοί αποδείχθηκαν πιο συνετοί.
Στην ανατολική Ευρώπη τα πράγματα είναι διαφορετικά. Έχοντας ιστορικά διαφορετικά κομματικά συστήματα, τα κόμματα συνέχισαν τους δικούς τους πολιτικούς κύκλους, που δεν είναι άσχετοι από την παγκόσμια οικονομική κρίση, αλλά είναι διαφορετικοί από της υπόλοιπης Ευρώπης. Το πρόβλημα είναι η έλλειψη αυθεντικής αριστεράς. Όπου θα έπρεπε να υπάρχει, καλύπτεται από πρώην κομμουνιστικά κόμματα, που υποστηρίζονται από ηλικιωμένους νοσταλγούς.
Δυσανεξία στις θυσίες χωρίς αντίκρυσμα
Όταν χτύπησε η ύφεση, οι σχολιαστές αρέσκονταν να διακηρύσσουν ότι αυτό θα σήμαινε σχεδόν εξαφάνιση της αριστεράς, καθώς οι άνθρωποι θα στρέφονταν σε μια ατομικιστική δεξιά. Πράγματι, τα τελευταία χρόνια τα πράγματα ήταν δύσκολα. Όμως η δυσφορία που προκάλεσαν τα χρόνια των δεινών και οι συνεχείς απαιτήσεις για θυσίες με ελάχιστα ανταλλάγματα τώρα βγαίνει στην επιφάνεια. Και σε πολλά σημεία της ηπείρου η αριστερά αναβιώνει, σε αντίθεση με τα κόμματα που ήπιαν και πίνουν νερό στο όνομα του νεοφιλελευθερισμού. Μέχρι και ο Τόνι Μπλερ, ο τριτοδρομικός ηγέτης που μετατράπηκε σε πειθήνιο όργανο των νεοσυντηρητικών του Μπους και συνέβαλε στην έναρξη του πολέμου στο Ιράκ, θορυβείται τώρα από την άνοδο του Ukip, βγαίνει στο προσκήνιο για να συστήσει στους Ευρωπαίους ηγέτες «να ακούσουν», αλλά και –μην ξεχνιόμαστε– «να ηγηθούν». Οι Times έγραφαν ότι το Ευρωκοινοβούλιο προήδρευσε μιας κρίσης χρέους και παρατεταμένης πτώσης του βιοτικού επιπέδου στις χώρες της ΕΕ. «Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί πρέπει να σταματήσουν για να επανεκτιμήσουν τα ουτοπικά τους οράματα», τόνιζε ο αρθρογράφος. «Θα το κάνουν;», αναρωτιόταν ο Τίμοθι Γκάρτον Ας στον Guardian. « Έχω ένα κακό προαίσθημα ότι οι ιστορικοί του μέλλοντος μπορεί να γράψουν για τις εκλογές αυτού του Μάη, ‘Εκφράστηκε ένα μήνυμα αφύπνισης, αλλά η Ευρώπη απέτυχε να ξυπνήσει’».
Σε μια τόσο δραματική στιγμή για το ευρωπαϊκό εγχείρημα, αξίζει να ανατρέξει κανείς στις αρχές του. Στο συνέδριο του Κογκρέσου της Ευρώπης το 1948, ο βετεράνος υπέρμαχος του πανευρωπαϊσμού Ρίτσαρντ Κούντενχοουβ Καλέργκι δήλωνε στους συνιδρυτές του: «Ας μην ξεχνάμε, φίλοι μου, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι μέσο, όχι σκοπός». Αυτό ισχύει και σήμερα, όπως τότε. Η ΕΕ δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι μέσο για να επιτευχθεί ο σκοπός καλύτερης ζωής –ευπορότερης, ελεύθερης, ασφαλούς– για τους λαούς της. Κι είναι και ο Τσίπρας, που επιμένει ότι «το μήνυμα είναι ότι αυτή η καταστροφική πολιτική λιτότητας πρέπει να τερματιστεί. Όλα τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να επενδύσουν στη δημοκρατία, την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη». Ακούγεται αντιευρωπαϊκό και λαϊκιστικό;
άρθρο του Hot Doc#54, που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2014
Extra Hot άρθρο
Δικαστικό πραξικόπημα στο στάδιο της δίωξης Βγενόπουλου

Λίγες μέρες πριν ο εισαγγελέας αποφασίσει για τη δίωξη του Ανδρέα Βγενόπουλου και τριών συνεργατών του, δικογραφία με όλα τα στοιχεία, που αφορούσαν το υπό έρευνα σκάνδαλο, διαβιβάσθηκε από την εισαγγελία Διαφθοράς στο γραφείο της εισαγγελέως Εφετών, Γεωργίας Τσατάνη, μετά από αίτημά της. Το επιχείρημα ήταν πως ήθελε να τη συσχετίσει με άλλη δικογραφία για την υπόθεση. Η Γεωργία Τσατάνη, η οποία είναι σύζυγος πρώην νομάρχη και πολιτευτή της ΝΔ και μητέρα της υποψήφιας της ΝΔ, Ελένης Τσατάνη, έδρασε με πρωτοφανή στα δικαστικά χρονικά τρόπο, τον οποίο συνάδελφοί της εισαγγελείς χαρακτηρίζουν δικαστικό πραξικόπημα και παράβαση καθήκοντος. Η αφαίρεση δικογραφίας από εισαγγελέα πριν αυτός ασκήσει δίωξη δεν είχε επιχειρηθεί ούτε από τους πρωταγωνιστές των παραδικαστικών. Παρότι η έρευνα είναι σε εξέλιξη επί ενάμιση χρόνο στην εισαγγελία Διαφθοράς, η κυρία Τσατάνη θυμήθηκε πως πρέπει να τη συσχετίσει με κάποια δικιά της πριν ασκηθούν οι διώξεις. Η εξέλιξη αυτή είναι η πιο προκλητική προσπάθεια παραγόντων της Δικαιοσύνης, προκειμένου να μην προχωρήσουν οι έρευνες για τον Βγενόπουλο στο στάδιο των διώξεων. Η ίδια η εισαγγελέας του Αρείου προσπάθησε στο παρελθόν να παραβλέψει ενοχοποιητικά στοιχεία για τον Βγενόπουλο, ενώ υπάρχουν μια σειρά από στοιχεία που αποδεικνύουν πως τμήμα της Δικαιοσύνης, που χειρίζεται υποθέσεις του Αντρέα Βγενόπουλου, προσχηματικά δεν προχωρά σε ουσιαστική έρευνα και σε διώξεις παρά τα στοιχεία…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Το κλίμα των εκλογών

Οι εκλογές ήταν κάτι αναμενόμενο (82%), ταυτόχρονα ανεπιθύμητο (67%) και μάλιστα προκηρύχθηκαν εν μέσω κλίματος απαισιοδοξίας για την κοινωνία. Σήμερα, η απαισιοδοξία έχει σκαρφαλώσει στο 76%. Παρ’ όλα αυτά, το ενδιαφέρον για τα κόμματα δηλώνεται υψηλό (μόνο ένα 13% δηλώνει ότι αισθάνεται μακριά από όλα τα κόμματα). Κατά συνέπεια μιλάμε για εκλογές εξαναγκασμού μεν, κρίσιμες δε. Η αντιφατική φύση αυτών των εκλογών δημιουργεί εν δυνάμει δύο ομάδες αντιδράσεων. Η πρώτη είναι αυτή του ορθολογισμού (παρότι δεν με ευχαριστεί, αντιλαμβάνομαι την κρισιμότητα της κατάστασης και παίρνω θέση), ενώ η δεύτερη αυτή του συναισθήματος (αντιδρώ στον καταναγκασμό και υιοθετώ τιμωρητική ή απαξιωτική στάση, μορφή της οποίας είναι και η αποχή).
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ένας για 10
Αλέξης Μάρκου

Ένας νέος εικονογράφος με εκφραστικά σκίτσα και κοφτερή αισθητική, ο οποίος συνεργάζεται με μεγάλες εταιρίες όπως η Nike, η BMW, η Hewlett Packard και άλλες. Μεγάλωσε στη Λάρισα και έζησε για κάποια χρόνια στο εξωτερικό. Με εργαλεία τα μολύβια του, τις νερομπογιές και τα πινέλα του μακιγιάζ, σκιαγραφεί ένα διαφορετικό σύμπαν, που αξίζει να γνωρίσουμε από κοντά…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ελισάβετ Χρονοπούλου
«Η ιδέα του ελαττωματικού εθνικού γονιδίου είναι η γενεσιουργός ιδέα του φασισμού»

Η Ελισάβετ Χρονοπούλου είναι μία σκηνοθέτις, που απέδειξε από την πρώτη στιγμή –το ντεμπούτο της στο σινεμά έγινε με το βραβευμένο στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης «Ένα τραγούδι για τον Αργύρη»– πως διαθέτει το κριτήριο να ισορροπεί την προβληματική της ανάμεσα στο καλλιτεχνικό και το εμπορικό. Στις φετινές «Νύχτες Πρεμιέρας» παρουσιάζει την τρίτη της ταινία «Μικρή Άρκτος» που θα παιχτεί στο Δαναό, στις 26/9…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Γουίλσον Ραζ Περουμάλ
Ο άνθρωπος που «έστησε» το ποδόσφαιρο

Συμμετοχή σε σχεδόν 100 στημένους αγώνες, σε διοργανώσεις όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες και τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Πλοκάμια στα βαθύτερα στρώματα διοίκησης του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Εντάλματα σύλληψης, συμμετοχή σε συνδικάτα εγκλήματος. Ο Γουίλσον Ραζ Περουμάλ είναι το πρόσωπο που γνωρίζει απ’ έξω κι ανακατωτά τη σκοτεινή πλευρά του ποδοσφαίρου…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Της δημοσκόπησης το κάγκελο

Η Ελλάδα φλερτάρει ανοικτά με το να μπει σε περίοπτη θέση στο βιβλίο των ρεκόρ, το βιβλίο Γκίνες, ως η μοναδική ίσως ευρωπαϊκή χώρα όπου η κατάπτωση αξιών και η κυριαρχία των υπάκουων κάτω του μετρίου είναι απόλυτη σε όλες τους τομείς…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ελέν Λεγιέ
«Για τους ισλαμιστές τρομοκράτες, η αγάπη για τη ζωή υπάγεται στη δυτική ειδωλολατρία»
Βιβλιοπροτάσεις

Για την Ελέν Λεγιέ, ο ρώσικος αναρχισμός βρίσκεται στις απαρχές της σύγχρονης τρομοκρατίας. Συναντήσαμε τη γαλλίδα συγγραφέα, ψυχαναλύτρια και καθηγήτρια πολιτικής και ηθικής φιλοσοφίας στη Σορβόννη, στην Αθήνα, όταν ήρθε για να παρουσιάσει το νέο της βιβλίο «Στις Πηγές της Τρομοκρατίας. Από τον κλεφτοπόλεμο στις επιθέσεις αυτοκτονίας». Σύμφωνα με την Ελέν Λεγιέ , «ο μηδενισμός είναι η κοινή πηγή ισλαμισμού και ναζισμού, που συναντώνται στην κοινή εναντίωσή τους προς τον πολιτισμό. Καθώς η τρομοκρατία επικαλείται την αλλαγή μέσω της βίας και όχι μέσω του νόμου, συγκλίνει με τον ολοκληρωτισμό»… Την ίδια στιγμή, η ψυχανάλυση –όπως λέει– μας επιτρέπει να μην υποχωρήσουμε μπροστά στο φάντασμα της όποιας ταυτότητας…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Τρία αναπτυξαικά tips για τη νέα κυβέρνηση

Η ώρα της κρίσεως πλησιάζει και δεν έχει νόημα τώρα να ασχοληθούμε με τα λάθη και τις παραλήψεις της προεκλογικής περιόδου. Η νέα κυβέρνηση πρέπει να σχηματισθεί τάχιστα με πρόσωπα που θα εμπνέουν εμπιστοσύνη σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή τους επάρκεια και, κυρίως, να πλαισιωθούν από γενικούς γραμματείς υψηλής τεχνικής κατάρτησης και εμπειρίας. Δεν υπάρχει δευτερόλεπτο για χάσιμο, καθώς τα χρονοδιαγράμματα πιέζουν ασφυκτικά και δεν μας παίρνει να χάσουμε άλλο χρόνο…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η επαναφορά του Τσίπρα

Λίγο ο εκλογικός νόμος, λίγο οι κλασσικές εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα δυο μεγάλες παρατάξεις, προοδευτική και συντηρητική, λίγο η συγκυρία, που δεν αφήνει άπλετα περιθώρια για να ανθίσουν όλα τα λουλούδια, λίγο ο σχεδόν αυτονόητος εκλογικός εκβιασμός –αν δεν ψηφίστε εμένα βοηθάτε τον αντίπαλο– η εκλογική μάχη, που έχουμε μπροστά μας, είναι μια μάχη κυρίως μεταξύ των δύο: του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ. Και σε προσωπικό επίπεδο, του Τσίπρα και του Μεϊμαράκη…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Μανόλης Αναγνωστάκης
«Το θέμα είναι τώρα τι λες»

Υπήρξε ένας από τους κορυφαίους ποιητές και δοκιμιογράφους της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Μιας γενιάς, που εντάχθηκε στις δυνάμεις της Αριστεράς συμμετέχοντας στα κινήματα αντίστασης και στον ένοπλο αγώνα. Η ποίησή του, ποτισμένη από τα βιώματα της εποχής, πόλεμο, κατοχή, εμφύλιο, θάνατο, αποτελεί στην ουσία «ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά και πιο σπαραχτικά ντοκουμέντα μιας από τις πλέον απάνθρωπες περιόδους της ιστορίας».
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Πολ Μέισον
«Ποιος πραγματικά επιθυμεί ένα Brexit;»

Ο βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, ανακοίνωσε μετά την πρόσφατη νίκη του στις βουλευτικές εκλογές ότι η υπόσχεση για το δημοψήφισμα που θα κρίνει το μέλλον της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο θα πραγματοποιηθεί, αλλά θα επισπευσθεί. Πιθανότατα το φθινόπωρο του 2016, οι Βρετανοί θα κληθούν να αποφασίσουν στην κάλπη εάν επιθυμούν να παραμείνουν στην ΕΕ ή να ακολουθήσουν έναν δρόμο, τον οποίο το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού συστήματος στο «νησί» δεν επιθυμεί αλλά παρασύρεται σε πολλές περιπτώσεις από την ορμή του λαϊκίστικου ευρωσκεπτικιστικού κόμματος UKIP…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ο πόλεμος, η χλιδή, η τιμή και το χρήμα

Η συμμαχία με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία κήρυξε κατάπαυση του πυρός στην Υεμένη, μετά από αεροπορική επιδρομή, που κατέληξε στο θάνατο 120 ανθρώπων, έγραφε ο Guardian στις 26 Ιουλίου. Ώρες αργότερα, το Reuters μετέδιδε πως πολεμικά αεροσκάφη πραγματοποίησαν επιδρομές κοντά στην πρωτεύουσα της Υεμένης, Σαναά. Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων, στόχος της επιδρομής ήταν στρατιωτική βάση κοντά στη Σαναά, η οποία ελέγχεται ακόμη από τους αντάρτες Χούθι – παρότι αυτοί οι τελευταίοι έχουν χάσει τον έλεγχο του Άντεν, όπου αρχίζουν σιγά-σιγά να επιστρέφουν υεμενίτες πολιτικοί που είχαν καταφύγει στη Σαουδική Αραβία…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η Αριστερά, η μεγάλη εικόνα και η μικρή ευθύνη

Η Αριστερά είχε πάντα ένα οραματικό λόγο. Σε αυτό το όραμά της χωρούσαν και απαιτούνταν όλοι οι άνθρωποι: να καταλάβουν, να προσπαθήσουν πάνω απ’ όλα και να προχωρήσουν μαζί. Υπήρχε όμως πάντα ένα πρόβλημα: όσο πιο μεγάλο ήταν το όραμα, τόσο πιο εύκολα έκρυβε τις λεπτομέρειες της καθημερινότητας. Πολλές φορές απαιτούσε και από τους ανθρώπους να τις ξεχάσουν, γιατί αυτό που προείχε ήταν το μεγάλο και το σπουδαίο…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Οι υποβρύχιες διαδρομές του Μεϊμαράκη

Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης είπε πως «δεν πλήρωσε» μία πληρωμή 105 εκατ. ευρώ για γερμανικά υποβρύχια, σε περίοδο που ο ίδιος ήταν υπουργός Άμυνας. Πρόκειται για πληρωμή, την οποία, στη δικογραφία για τους 4 υπουργούς Άμυνας, ο γ’ αναθεωρητής-στρατιωτικός εισαγγελέας θεωρεί αδικαιολόγητη. Κατά τη διάρκεια της κόντρας του με τον Γιώργο Καρατζαφέρη, τον Απρίλιο του 2011, ο τελευταίος είχε πει δημόσια πως στην πιάτσα ο Μεϊμαράκης αποκαλείται ως ο «κύριος προστάτζας»…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Τι είναι τελικώς οι Έλληνες; ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ, ΔΕΞΙΟΙ Ή ΛΕΒΕΝΤΕΣ;

Είναι οι Έλληνες αριστεροί, δεξιοί, κεντρώοι ή μήπως τώρα τελευταία απλώς λεβέντες; Το πολιτικό σκηνικό, που διαμορφώνεται πλέον και από παράγοντες εκτός Ελλάδας, δείχνει να δημιουργεί ανατροπές στα πολιτικά κόμματα ή σε όσα ξέραμε για τα κόμματα. Οι μεταβολές συνήθως κρύβονται κάτω από το πρώτο ερώτημα μιας εκλογικής μάχης, που δεν είναι άλλο από το ποιος είναι ο νικητής. Πίσω από αυτό, υπάρχουν αρκετά ακόμα δεδομένα, που αναδεικνύουν τον νικητή ή ετοιμάζουν τον επόμενο. Συνήθως μένουν χωρίς ανάλυση. Στην ποιοτική έρευνα της QED, που έγινε για το Hot Doc και την Hellasnet, δεν αποκαλύπτουμε ποιους επιλέγουν οι Έλληνες για να κυβερνήσουν αλλά ποιοι είναι οι Έλληνες ως πολιτικά όντα και πώς εννοούν τη διακυβέρνηση. Η εποχή που ζούμε μοιάζει ως μια προσπάθεια της ιστορίας να αποκαταστήσει και να επαναπροσδιορίσει. Κατά μία έννοια πάντα το ίδιο συνέβαινε επιτυχώς ή ανεπιτυχώς, αλλά αυτή τη φορά οι ισορροπίες και οι αποφάσεις είναι στο χείλος του γκρεμού. Ως εκδίκηση της ιστορίας μπορεί να εκληφθεί και το γεγονός πως ο Πάνος Παναγιωτόπουλος, υπουργός και αναγνωρισμένο στέλεχος της ΝΔ, ο οποίος ως δημοσιογράφος είχε λοιδορήσει τον Βασίλη Λεβέντη σε μια συνέντευξή του παραγγέλλοντας πίτσα στο στούντιο, βγαίνει εκτός πολιτικού κάδρου, την ώρα που ο Λεβέντης χτυπάει την πόρτα της Βουλής. Τίποτα δεν είναι τυχαίο, αλλά το ερώτημα είναι: πώς είναι;
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 84 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Πόλεμος για το ISIS, οι Κούρδοι στο στόχαστρο

Αρκετοί αναλυτές, όπως ο Στίβεν Ρίχτερ του Globalist, θεωρούν πως οι ΗΠΑ, συνάπτοντας την επίμαχη συμφωνία με την Άγκυρα, «κατάφεραν να προδώσουν τους Κούρδους, ίσως τους μόνους αληθινούς μαχητές της ελευθερίας, όπως αποδείχθηκαν στην υπεράσπιση του Κομπάνι», το οποίο πολιορκούνταν επί 134 ημέρες. Ο Πάτρικ Κόμπουρν έχει την ίδια άποψη. «Μέσα στην Τουρκία, η πλειοψηφία των συλληφθέντων από τις δυνάμεις ασφαλείας είναι ή Κούρδοι ή αριστεροί ακτιβιστές και όχι ύποπτοι συμπαθούντες το ISIS. Βουλευτές του HDP, το οποίο υποστηρίζει σταθερά την ειρήνευση μεταξύ PKK και τουρκικής κυβέρνησης, απειλούνται με διώξεις. Προφανώς, το αδίκημα του HDP ήταν ότι κέρδισε 13% στις εκλογές του Ιουνίου, στερώντας από το κυβερνών AKP την κοινοβουλευτική πλειοψηφία για πρώτη φορά από το 2002».
Στις 27 Αυγούστου, αξιωματούχος του Πενταγώνου δήλωνε ότι «τουρκικά αεροσκάφη θα πετούν σύντομα δίπλα σε αυτά του συνασπισμού, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, στη μάχη κατά του ISIS». Η σχετική συμφωνία επιτρέπει και να χρησιμοποιούν οι ΗΠΑ την αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ στη νότια Τουρκία για επανδρωμένες και μη επανδρωμένες πτήσεις. Ο αξιωματούχος υποστήριξε ότι μοναδικός στόχος των κοινών πτήσεων θα ήταν το ISIS, αλλά «για να αποφευχθεί ο κίνδυνος να συγκρουστούν αεροσκάφη, η Τουρκία θα συνεχίσει να ενημερώνει το συνασπισμό για προγραμματισμένα αεροπορικά πλήγματα κατά του PKK, που βρίσκεται στον κατάλογο των τρομοκρατικών ομάδων και των ΗΠΑ και της ΕΕ». Οι κοινές πτήσεις άρχισαν την επόμενη κιόλας μέρα.
Πέντε «εξηγήσεις»
Μεταξύ των πέντε λόγων, που απαριθμεί ο Ίαν Μπρέμερ στο BBC, ως παράγοντες που ώθησαν την Τουρκία να μπει πιο ενεργά στο «χορό» των κοινών πτήσεων, ως πρώτον αναφέρει την οικονομία. «Μέχρι πρόσφατα, η Τουρκία ήταν μια ελκυστική αναδυόμενη αγορά. Το 2010, η οικονομία της αυξανόταν με ρυθμό 9,2%. Μέχρι το 2013, ωστόσο, η αύξηση του ΑΕΠ έπεσε στο 4,1%. Η πτώση συνεχίστηκε και η πρόβλεψη ανάπτυξης για το 2015 είναι σήμερα στο 3,1%. Η ανεργία έχει φτάσει το 11%, ποσοστό που είναι το μεγαλύτερο της πενταετίας».
Δεύτερος παράγοντας είναι η πτώση της δημοτικότητας του προέδρου Ερντογάν, από 71% το 2011, σε 37,5% σήμερα. Η υποστήριξη στο ισλαμικό κόμμα του, Δημοκρατία και Ανάπτυξη -ΑΚΡ, έπεσε 10 ποσοστιαίες μονάδες στις εκλογές του Ιουνίου. Το κόμμα που ευνοήθηκε από τις κακές επιδόσεις του ΑΚΡ ήταν το φιλοκουρδικό HDP, το οποίο εισήλθε στο κοινοβούλιο για πρώτη φορά, συγκεντρώνοντας ποσοστό 13%. Η ένταξη στη συμμαχία, που πολεμά το ISIS, εξυπηρετεί δύο πολιτικούς σκοπούς. Το ΑΚΡ επιχειρεί να πλαγιοκοπήσει το HDP συνδέοντάς το με κουρδικές αυτονομιστικές ομάδες, που κατηγορούνται για τρομοκρατία και συγκεντρώνει επαρκές εθνικιστικό συναίσθημα, για να κόψει ψήφους από το ακροδεξιό Εθνικιστικό Κίνημα. Διακαής πόθος στο ΑΚΡ είναι να πέσει το HDP κάτω από 10%, που είναι το όριο για είσοδο στη Βουλή.
Τρίτος παράγοντας είναι οι σύριοι πρόσφυγες στην Τουρκία, που σήμερα αριθμούν σχεδόν δύο εκατομμύρια. Η Άγκυρα έχει δημιουργήσει 25 στρατόπεδα προσφύγων, που εκτιμάται ότι κόστισαν 5,6 δισ. δολάρια, από την αρχή της κρίσης. Δεδομένης της επιβράδυνσης της οικονομίας της, είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει να συνεχίσει τη λειτουργία τους. Όσο νωρίτερα τελειώσει ο πόλεμος στη Συρία, τόσο πιο σύντομα θα επιστρέψουν οι πρόσφυγες στα σπίτια τους.
Τέταρτος λόγος είναι η πιθανή επιδίωξη του Ερντογάν να απαντήσει στην κριτική πως δεν ήταν αποφασιστικός σε θέματα τρομοκρατίας, ωστόσο εδώ τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Η σφαγή στο Σουρούτς έγινε φυτίλι για δράση των τουρκικών δυνάμεων «κατά του ISIS», ωστόσο οι Κούρδοι κατηγορούν την κυβέρνηση Ερντογάν για συμμετοχή στις επιθέσεις στο Σουρούτς. Και οι παράλληλες επιδρομές σε ελάχιστες θέσεις του ISIS –και πολύ περισσότερες κούρδων ανταρτών– έδωσαν χαριστική βολή στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, που επιτεύχθηκε το Μάρτιο του 2013.
Τελευταίος αλλά ίσως πιο σημαντικός λόγος, η ανησυχία της Άγκυρας για τις επιτυχίες κούρδων μαχητών στη Συρία κατά του ISIS και του Άσαντ, καθώς φοβάται ότι θα υποδαυλίσει όνειρα ανεξαρτησίας στους Κούρδους της Τουρκίας. Μετά το Σουρούτς, έγιναν επιδρομές σε όλη τη χώρα και συνελήφθησαν 1.300 ύποπτοι σε λίγες μέρες. Αλλά ο αριθμός των μαχητών του ΡΚΚ, που συνελήφθησαν, υπερβαίνει κατά πολύ αυτόν των συμπαθούντων του ISIS, σε αναλογία 6 προς έναν.
Ροή όπλων…
Ενόσω η Άγκυρα άφηνε τον κόσμο να πιστεύει ότι τα χέρια της είναι καθαρά και πως είναι αθώο θύμα διεθνούς τρομοκρατίας, η πραγματικότητα είναι πως έκανε τα πάντα για να προωθήσει την ανάπτυξη του ISIS, από την αρχή. Από το 2012 τουλάχιστον, η Τουρκία ήταν ο κύριος δρόμος για τη ροή όπλων στη Συρία. Τον Ιούνιο εκείνου του χρόνου, οι Times της Νέας Υόρκης επιβεβαίωναν ότι η CIA περνούσε όπλα στις αντικυβερνητικές δυνάμεις της Συρίας από την τουρκική πλευρά των συνόρων, χρησιμοποιώντας πράκτορες από τη συριακή Μουσουλμανική Αδελφότητα, που επί μακρόν βοηθούσαν τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών. Επίσης το 2012, το Reuters αποκάλυπτε ότι η Τουρκία είχε «δημιουργήσει μυστική βάση, με συμμάχους τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, για να κατευθύνει ζωτική στρατιωτική βοήθεια και μέσα επικοινωνιών στους αντάρτες της Συρίας, σε μια πόλη κοντά στα σύνορα». Πηγή από τη Ντόχα δήλωνε ότι η βάση «ελέγχεται στρατιωτικά από τους Τούρκους. Η Τουρκία είναι ο κύριος συντονιστής. Σκεφτείτε ένα τρίγωνο, με την Τουρκία στην κορυφή και Σαουδική Αραβία και Κατάρ στη βάση». Σήμερα είναι επίσης τεκμηριωμένο γεγονός ότι η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών, η ΜΙΤ, ήταν ενεργός παίκτης στην εκστρατεία εξοπλισμού και εφοδιασμού τρομοκρατικών ομάδων, όπως το Μέτωπο αλ Νούσρα και άλλων.
… και συνεργασία με τζιχαντιστές
Αποδείξεις παρέσχε η τουρκική εφημερίδα Τσουμχουριέτ, δημοσιεύοντας βίντεο και έγγραφα από υλικό παρακολουθήσεων, που αποδείκνυαν κάτι που πολλοί αυτόπτες μάρτυρες είχαν αναφέρει. Ότι οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας είχαν αναμιχθεί άμεσα σε επιχειρήσεις βομβαρδισμών και στήριξης του μετώπου Νούσρα και άλλων ομάδων τζιχαντιστών, μέσα και γύρω από το Κασάμπ και αλλού στη Συρία. Πολλοί από τους τρομοκράτες, τους οποίους εξόπλισε και υποστήριξε η τουρκική κυβέρνηση, θεωρούνται σήμερα εχθροί της Τουρκίας και εκλογικεύουν την ανάγκη τουρκικής στρατιωτικής επέμβασης.
Ποιος είναι ο στόχος της Άγκυρας και τι ελπίζει να κερδίσει;
Στην κορυφή της ατζέντας του Ερντογάν είναι να χρησιμοποιήσει το ISIS ως πρόσχημα για να επιτύχει την αλλαγή καθεστώτος, που απέτυχε επί τέσσερα χρόνια να επιφέρει στη Συρία. Παρά την παροχή από την Τουρκία όπλων και κεφαλαίων, τοποθεσιών για εκπαίδευση και πολιτικής κάλυψης, οι τρομοκράτες ηττήθηκαν από το Συριακό Αραβικό Στρατό, τη Χεζμπολά και τις συμμαχικές δυνάμεις. Γι’ αυτό ο Ερντογάν μελετά τώρα να τους παράσχει τη στρατιωτική υπεροχή, που απαιτείται για να τελειώσει η δουλειά. Αυτό σημαίνει αεροπορική υποστήριξη και μια «ζώνη απαγόρευσης πτήσεων» κατά μήκος των συνόρων Τουρκίας-Συρίας, κάτι που θα επιτρέψει στην Τουρκία να χτυπήσει το ISIS, αλλά, στην πραγματικότητα, να εξασφαλίσει έδαφος για τους τρομοκράτες, εκεί που οι ίδιοι απέτυχαν. Πρόκειται για ντε φάκτο στρατιωτική επέμβαση στη Συρία. Ίσως όχι μόνο ντε φάκτο, αλλά ξεκάθαρη κήρυξη πολέμου.
Δεύτερον, ο υποτιθέμενος πόλεμος κατά του ISIS είναι βολικό πολιτικό κάλυμμα για να εξαπολύσει ο Ερντογάν πόλεμο πλήρους έντασης κατά των Κούρδων και ιδίως κατά του PKK. Ώρες μετά την ανακοίνωση της νέας φάσης του πολέμου, τουρκικές δυνάμεις βομβάρδιζαν κουρδικούς στόχους στη Συρία και το Ιράκ, ουσιαστικά κηρύσσοντας πόλεμο και στις δύο χώρες, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, σε όποιο βαθμό αυτό υφίσταται ακόμη. Ο Ερντογάν διατύπωσε σαφέστατα τη θέση του, όταν δήλωνε ότι «δεν είναι δυνατό να συνεχίσουμε την ειρηνευτική διαδικασία με αυτούς που απειλούν την εθνική μας ενότητα και αδελφότητα». Ουσιαστικά, ο Ερντογάν κήρυξε πόλεμο σε όλους τους Κούρδους της περιοχής.
Ίσως το πιο σημαντικό, που σχεδόν ποτέ δεν συζητείται στη Δύση, είναι το απλό γεγονός ότι η Τουρκία τρέφει έναν μύθο περί υποτιθέμενης στρατηγικής της να δημιουργήσει «ζώνες ελεύθερες από το Ισλαμικό Κράτος» κατά μήκος των συνόρων, συνεργαζόμενη με τη «συντηρητική αντιπολίτευση» και τον «Ελεύθερο Συριακό Στρατό». Όμως παραμένει γεγονός πως δεν υπάρχει πραγματικά «μετριοπαθής αντιπολίτευση», και όσοι τρομοκράτες είχαν κάποτε χαρακτηριστεί έτσι, είτε πήγαν σπίτι τους ή διέφυγαν από τη χώρα, είτε πήγαν στο Μέτωπο Νούσρα, που έχει διασυνδέσεις με την Αλ Κάιντα, ή μάχονται υπό τη σημαία του ISIS.
Αν η Τουρκία ήταν ο μόνος συμμέτοχος, αυτές οι εξελίξεις δεν θα είχαν παγκόσμια σημασία… Αλλά η συμμετοχή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ κάνει αυτή την προβληματική κλιμάκωση πολύ πιο επικίνδυνη.
«Το ISIS ήταν δόλωμα»
Κι ενώ η Ουάσιγκτον εμφανίζεται να έχει μετρημένη προσέγγιση, υποστηρίζοντας προσεκτικά την Τουρκία, ενόσω προσπαθεί να περιορίσει την έκταση της επιχείρησης, αυτή η ψευδαίσθηση είναι «για τα μάτια».
Το Ινστιτούτο Μπρούκινγκς δημοσιοποιούσε τον Ιούνιο έγγραφο με τίτλο «Αποδόμηση της Συρίας. Προς μια περιφερειακή στρατηγική για μια ομόσπονδη χώρα», το οποίο κατά τον πολιτικό αναλυτή Τόνι Καρταλούτσι, είναι σχέδιο «διαίρεσης, καταστροφής και τελικής κατοχής της Συρίας, με πρόσχημα το ISIS και την τρομοκρατία. Κι αυτού ακριβώς γινόμαστε μάρτυρες σήμερα. Η εξέλιξη αυτή ήταν αναμενόμενη. Οι τρομοκράτες, που παρέχουν σήμερα δικαιολογία για νέο πόλεμο, είναι οι ίδιοι που υποστηρίχτηκαν ανοιχτά από χώρες που διεξάγουν τώρα τον πόλεμο».
«Είναι ξεκάθαρο πως το ISIS ήταν δόλωμα. Η Τουρκία ήθελε να κινηθεί κατά του ΡΚΚ και χρειαζόταν ένα δόλωμα», είπε σημαντικός στρατιωτικός αξιωματούχος των ΗΠΑ ο αξιωματούχος στη Wall Street Journal.
Κατά την Νατάσα Μπέρτραντ του Business Insider, στρατιωτική πηγή ανέφερε στο Fox News ότι αμερικανοί στρατιωτικοί εξοργίστηκαν όταν η Τουρκία άρχισε την εκστρατεία βομβαρδισμών στα βουνά, χωρίς ουσιαστικά να ενημερώσει τις αμερικανικές ειδικές δυνάμεις που σταθμεύουν στο βόρειο Ιράκ. «Τούρκος αξιωματικός μπήκε στο συμμαχικό αρχηγείο και ανακοίνωσε ότι τα πλήγματα θα άρχιζαν σε 10 λεπτά και έπρεπε όλα τα συμμαχικά αεροσκάφη που πετούσαν πάνω από το Ιράκ να κινηθούν άμεσα νότια της Μοσούλης. Εξοργιστήκαμε», ανέφερε η πηγή.
Αν η Τουρκία συνεχίσει να επιτίθεται στο ΡΚΚ χωρίς να προσπαθεί να προκαλέσει το ISIS, αυτό θα αφήσει τις ΗΠΑ χωρίς στρατηγική για τη Συρία, δήλωσε ο ειδικός γεωπολιτικής, Ίαν Μπρέμμερ. Τούρκος αξιωματούχος επιβεβαίωνε, μιλώντας στη Wall Street Journal, ότι για την Τουρκία «το ΡΚΚ είναι μεγαλύτερη απειλή, καθώς είναι ενεργό μέσα στη χώρα. Το ISIS είναι πιο ενεργό στη Συρία κι έτσι είναι λιγότερο επείγον τώρα».
Ανεξέλεγκτο «τέρας»
Ρεπορτάζ στον Γκάρντιαν είχε αποκαλύψει ότι αμερικανική επιδρομή σε συγκρότημα όπου διέμενε ο οικονομικός εγκέφαλος του ISIS, έφερε στο φως αποδεικτικά ντοκουμέντα πως τούρκοι αξιωματούχοι συνδιαλέγονταν άμεσα με στελέχη του ISIS, στα πλαίσια των προσπαθειών ανατροπής του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία. Το στέλεχος των τζιχαντιστών που σκοτώθηκε στην επιδρομή, ο Αμπού Σαγιάφ, διηύθυνε τις επιχειρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου του τρομοκρατικού στρατού στη Συρία. Αξίζει να σημειωθεί ότι το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος κερδίζει 10 εκατομμύρια δολάρια το μήνα, πουλώντας πετρέλαιο σε μαύρες αγορές. Έγγραφα, που κατασχέθηκαν στην επιδρομή για τον Σαγιάφ, αποκάλυψαν δεσμούς «τόσο ξεκάθαρους και αδιάψευστους μεταξύ της Τουρκίας και του ISIS, που θα κατέληγαν να έχουν βαθιές πολιτικές συνέπειες για τις σχέσεις μας με την Άγκυρα», ανέφερε στη βρετανική εφημερίδα σημαντικός δυτικός αξιωματούχος.
Η Άγκυρα τερμάτισε τη «χαλαρή» πολιτική της στα σύνορα το 2014, αλλά όχι πριν το νότιο σύνορό της γίνει σημείο διέλευσης φτηνού πετρελαίου, όπλων, ξένων μαχητών και διακίνησης αρχαιοτήτων. Τον περασμένο Νοέμβριο, πρώην μέλος του ISIS ανέφερε στο Newsweek ότι ο τουρκικός στρατός είχε δώσει στην οργάνωση ελευθερία κινήσεων. «Διοικητές του ISIS μας έλεγαν να μη φοβόμαστε καθόλου, γιατί υπήρχε πλήρης συνεργασία με τους Τούρκους. Το ISIS έβλεπε τον τουρκικό στρατό ως σύμμαχο, ειδικά όταν επρόκειτο για επιθέσεις στους Κούρδους της Συρίας».
Αλλά όσο προχωρούσε αυτή η συνεργασία, η Τουρκία επέτρεψε στην οργάνωση να έχει σημαντική παρουσία μέσα στη χώρα και δημιούργησε τεράστιο πρόβλημα για την ίδια. «Όσο περισσότερο διήρκεσε αυτό, τόσο πιο δύσκολο έχει γίνει για τους Τούρκους να πατάξουν το ISIS καθώς υπάρχει κίνδυνος αντεπίθεσης», ανέφερε το Νοέμβριο στο Business Insider ο Τζόναθαν Σάνζερ, πρώην αναλυτής αντιτρομοκρατίας του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών. «Επένδυσαν πολλοί στις επιχειρήσεις του εξτρεμισμού στην Τουρκία. Αν αρχίσει να το προκαλείς αυτό, εγείρονται σημαντικά ερωτήματα αν οι μαχητές, οι υποστηρικτές τους και άλλοι που κερδοσκοπούν με τον πόλεμο, θα το ανεχθούν». Δυτικός διπλωμάτης, μιλώντας το Φεβρουάριο στη Wall Street Journal, έλεγε ότι «η Τουρκία έχει παγιδευτεί γιατί δημιούργησε ένα τέρας και τώρα δεν ξέρει πώς να το διαχειριστεί».
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο HotDoc#83, το Σεπτέμβρη του 2015
Extra Hot άρθρο
Deep Web
Το internet πίσω από το internet

Ένα μεγάλο μέρος του ίντερνετ δεν έχει αρχειοθετηθεί και δεν εντοπίζεται από καμία μηχανή αναζήτησης. Είναι ηλεκτρονικό περιεχόμενο, το οποίο υπάρχει μέσα στο διαδίκτυο, χωρίς να είναι γνωστή ούτε η ακριβής τοποθεσία του ούτε ποιος το τοποθέτησε εκεί. Το Deep Web, όμως, δεν πρόκειται για μειονότητα. Για την ακρίβεια, οι μηχανές αναζήτησης εμφανίζουν μόλις το 0,03% του συνόλου του διαδικτύου. Υπάρχει λοιπόν ένας τεράστιος οχετός πληροφοριών κρυμμένος πίσω από το «www.», διαθέσιμος μόνο σε όποιον ξέρει ακριβώς τι ψάχνει και είναι έτοιμος να το βρει.
Ο όρος Deep Web χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά, σύμφωνα με τους New York Times, το 2001, από τον επιστήμονα υπολογιστών Μάικ Μπέργκμαν. Οι τότε υπολογισμοί του έδειξαν πως οι πληροφορίες στο Deep Web ήταν περίπου 400 με 550 φορές περισσότερες από αυτές του κοινού World Wide Web. Αυτό μεταφράζεται σε περίπου 7.500 terabytes πληροφοριών, πριν από 13 χρόνια. Αν αναλογιστεί κάποιος την εξέλιξη και την ανεξέλεγκτη γιγάντωση του διαδικτύου, καταλαβαίνει πως σήμερα τα μεγέθη αυτά, ακόμα και με σταθερές τις αναλογίες φωτεινού και σκοτεινού χώρου, τρομάζουν. Μέσα στο Deep Web ένας έμπειρος χρήστης μπορεί να βρει ακριβώς αυτό που θέλει, είτε είναι ηθικό, είτε παράνομο, είτε απαγορευμένο. Οι αρχάριοι, από την άλλη, είναι πολύ πιθανό να τα βρουν σκούρα, καθώς δεν ισχύουν οι κλασικοί κανόνες περιήγησης, γι’ αυτό και μια μεγάλη μερίδα του κόσμου θεωρεί το Deep Web έναν βαρετό χώρο. Τέλος, λόγω του πέπλου μυστηρίου που καλύπτει χρήστες και περιεχόμενο, συχνά οι φήμες οργιάζουν σχετικά με το τι υπάρχει μέσα στο Deep Web. Συχνά, όχι πάντα.
Συμφωνίες και ασυμφωνίες
Το Deep Web είναι το μέρος στο οποίο επικρατεί η ελευθερία της πληροφορίας. Τα Wikileaks αποτελούν κι αυτά ένα μεγάλο μέρος του, ενώ στις πρόσφατες ταραχές στην Αίγυπτο ακτιβιστές κατάφεραν να προσπελάσουν τα φίλτρα και τις ηλεκτρονικές απαγορεύσεις της κυβέρνησης μέσα από το Deep Web και να γράψουν για το τι ακριβώς συνέβαινε. Αναζητώντας κάποιος μπορεί να βρει κυριολεκτικά όποια πληροφορία θέλει. Στις πιο φωτεινές πλευρές του, στην επιφάνεια, κυριαρχεί ένα ποτάμι πολιτικού λόγου, που φιλοξενεί από τις πιο συντηρητικές μέχρι τις πιο ριζοσπαστικές απόψεις, διαθέσιμες στον καθένα να σχολιάσει και να κρίνει, κάτι που κάνει κάποιον να αναρωτιέται γιατί αυτός ο παράδεισος της ελεύθερης πληροφόρησης έχει χτιστεί πάνω στην ανωνυμία. Κατεβαίνοντας στα βαθιά, όμως, το τοπίο αλλάζει. Πλέον, δίπλα σε συζητήσεις για τον Ομπάμα υπάρχουν πωλητήρια όπλων και παιδόφιλοι ανταλάσσουν απόψεις μεταξύ τους. Η ανωνυμία τώρα φαίνεται να αποκτά όχι μόνο νόημα, αλλά και επιτακτικό χαρακτήρα. Κατά καιρούς έχουν βρεθεί μέχρι και συζητήσεις περί κανιβαλισμού, συνοδευόμενες από φωτογραφικό υλικό ή βίντεο. Αυτή η πλευρά του Deep Web σοκάρει.
Τα δύο ίσως πιο αναγνωρίσιμα sites του χώρου είναι το Silk Road, η μεγαλύτερη διαδικτυακή μαύρη αγορά, και το Hidden Wiki, μια σκοτεινή παραλλαγή της Wikipedia, που περιέχει κυρίως links για το Silk Road και διάφορους ιστότοπους παιδοφιλίας ή πληρωμένων υπηρεσιών. Φαίνεται πως παιδόφιλοι ανά τον κόσμο, προστατευμένοι πίσω από την ανωνυμία, ξεσπαθώνουν και αναζητούν ομοίους τους. Αναφέρουμε δύο παραδείγματα συζητήσεων σε μεγάλους ιστότοπους, οι οποίοι εντοπίζονται εύκολα μέσα στο Deep Web. Στο .onion Pedo Community, έναν μεγάλο διαδικτυακό τόπο παιδοφιλίας που είναι προσβάσιμος μόνο μέσω Tor, κάποιος άνδρας, κάπου, ζητάει συμβουλές για το πώς να ναρκώσει την 7χρονη ανιψιά του ενώ αυτή κοιμάται. Σε άλλο φόρουμ, το ViolentDesires, ένας εκ των διαχειριστών του, ονόματι KiddieLover (το Kiddie είναι υποκοριστικό του kid, που σημαίνει παιδί), έχει αναρτήσει, στην ενότητα «Κορίτσια από 0 έως 17», αναλυτικό σχεδιασμό του βιασμού, ενώ διάφορα μέλη από κάτω ρωτάνε πληροφορίες για αναισθητικά, χλωροφόρμιο κλπ. Το μότο του εν λόγω φόρουμ γράφει: «Τα τερατώδη μυαλά συναντιούνται». Κατά καιρούς τέτοιοι ιστότοποι στο Deep Web έχουν κλείσει, με τα μέλη και τους ιδρυτές τους να συλλαμβάνονται, ενώ συχνά γίνονται επιθέσεις από ακτιβιστικές οργανώσεις. Χαρακτηριστικά, πριν από 3 χρόνια, τον Οκτώβριο του 2011, οι Anonymous εξαπέλυσαν την επιχείρηση DarkNet, χτυπώντας με επανειλημμένες DDoS (Distributed Denial of Service) επιθέσεις ένα τεράστιο φόρουμ παιδόφιλων ονόματι Lolita City, κάνοντάς το να καταρρεύσει.
Ανωνυμία – ένα φίδι στον κόρφο
Η ανωνυμία στο Deep Web έρχεται μέσα από τον γνωστό browser Tor, ένα πρόγραμμα που αποκρύπτει την IP του χρήστη, περνώντας την μέσα από χιλιάδες άλλους υπολογιστές πριν καταλήξει στην επιθυμητή διεύθυνση. Είναι οξύμωρο το ότι η NSA σήμερα κυνηγάει χρήστες του Tor που επιδίδονται σε παντός είδους παρανομίες, ενώ το ίδιο το Tor ξεκίνησε ως στρατιωτικό πρόγραμμα, το οποίο μετά διαφημίστηκε και διαμοιράστηκε στο κοινό από το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ. Ο χρήστης, αφού συνδεθεί στο Tor Network, μπορεί να πληκτρολογήσει διευθύνσεις με κατάληξη .onion, τις οποίες δεν μπορεί να αναγνωρίσει κανένας συμβατικός περιηγητής, όπως ο Chrome ή ο Firefox. Ακόμα όμως και το ίδιο το πρόγραμμα, όταν πληκτρολογηθεί μια διεύθυνση που οδηγεί στα βαθιά, προειδοποιεί τον χρήστη να αλλάξει τις ρυθμίσεις ασφαλείας, ώστε να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή ανωνυμία.
Directories, o Χάροντας του Deep Web
Οι ιστότοποι που ανήκουν στο Deep Web δεν έχουν αρχειοθετηθεί και δεν εντοπίζονται από καμία μηχανή αναζήτησης. Για να περιηγηθεί κάποιος μέσα στο χάος των αχαρτογράφητων ιστοσελίδων, θα χρειαστεί έναν οδηγό, έναν Χάροντα να τον οδηγήσει στην απέναντι όχθη του ποταμού. Ένα directory. Τα directories έγιναν ευρέως γνωστά στο World Wide Web τη δεκαετία του ’90, όπου δεν υπήρχαν οι σημερινές μηχανές αναζήτησης. Δεν ήταν τίποτε άλλο από σελίδες οι οποίες περιείχαν συνδέσμους που παρέπεμπαν σε άλλες σελίδες, με άλλους συνδέσμους παραπομπών, και ούτω καθεξής, μέχρι κάποιος να έβρισκε αυτό που ψάχνει. Κατάλογοι, με άλλα λόγια, που βοηθούσαν από καθόλου έως πολύ την αναζήτηση του χρήστη. Η τότε χρήση τους γινόταν μέσω των πολύ χρήσιμων bookmarks, καθώς δεν υπήρχε η επιλογή αποθήκευσης ιστορικού. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και σήμερα στο Deep Web. Υπάρχουν αναρίθμητα directories, τα οποία δεν οδηγούν απευθείας στην τελική σελίδα, αλλά σε άλλες σελίδες, στις οποίες υπάρχουν αναφορές και σύνδεσμοι χρηστών σχετικά με τον επιθυμητό προορισμό. Τα πιο βοηθητικά directories γίνονται πιο γνωστά, καθώς οι χρήστες τα χρησιμοποιούν περισσότερες φορές ή και τα προμοτάρουν σε διάφορα fora.
Deep Web, Darknet, Dark Internet
Το Deep Web συχνά αναφέρεται και ως Darknet, κάτι που είναι λάθος. Υπάρχουν πολλά Darknets μέσα στο Deep Web. Πρόκειται για ιδιωτικά δίκτυα, τα οποία λειτουργούν μόνο μεταξύ έμπιστων πηγών (peers), οι οποίοι συχνά αποκαλούνται friends (F2F). Η βασική διαφορά με το κλασικό Peer to Peer (P2P) δίκτυο είναι πως οι πηγές δεν αναγνωρίζονται, αφού οι χρήστες είναι ανώνυμοι, κάτι που τους δίνει απόλυτη ελευθερία έκφρασης και διακίνησης παράνομου ή απαγορευμένου υλικού, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει πως όλα τα Darknets διακινούν τέτοιο υλικό. Τέλος, τα δύο τελευταία δεν πρέπει να συγχέονται με το Dark Internet, που ουσιαστικά είναι κατεστραμμένα μέρη του διαδικτύου, τα οποία πλέον δεν είναι προσβάσιμα από κανέναν. Πρόκειται για ιστότοπους, οι οποίοι καταλαμβάνουν μεν χώρο στο διαδίκτυο, όμως δεν έχουν τους απαραίτητους πόρους για να εντοπιστούν. Οι πόροι είναι το μέσο για τον εντοπισμό μιας σελίδας, και το μέσο εντοπισμού τους είναι το γνωστό URL, ή αλλιώς Uniform Resource Locator (Ομοιόμορφος Εντοπιστής Πόρων). Πιο απλά, αυτοί οι ιστότοποι δεν έχουν καν διεύθυνση.
Επίρριψη ή απόρριψη ευθυνών;
Το Tor Network, αν και αποτελεί το βασικό μέσο προσέγγισης κάθε λογής παρανομίας, ουσιαστικά δεν φέρει ευθύνη για τον τρόπο χρήσης του. Όπως δήλωσε ο Τζόελ Φάλκονερ, του τεράστιου τεχνολογικού ιστότοπου thenextweb: «Το Tor δεν υποστηρίζει εκ φύσεως ούτε ευθύνεται για την διακίνηση παιδικής πορνογραφίας ή άλλων παράνομων πράξεων, όπως ακριβώς το ταχυδρομείο δεν ευθύνεται όταν δύο παιδόφιλοι αλληλογραφούν φωτογραφίες τέτοιου περιεχομένου». Ίσως, τελικά, αυτό που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι απανταχού υπηρεσίες ηλεκτρονικού εγκλήματος να μην είναι η ανωνυμία και ο χαοτισμός του Deep Web, αλλά η φυσική τάση του ανθρώπου να βουλιάζει μέσα στη διαστροφή και την παρανομία, όταν, εκτός των ηθικών, εξαφανιστούν και οι φυσικές συνέπειες των πράξεών του.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο HotDoc#48 το Μάρτιο του 2014
Extra Hot άρθρο
Λεβέντες και κλαρινογαμπροί

Παρατηρώ, από το ξεκίνημα της κρίσης, πώς διαμορφώθηκε η κοινωνική αντίδραση. Όταν απειλήθηκαν όσα θεωρούσαμε δεδομένα και σταθερά, εμφανίστηκε η οργή και η απαίτηση. Σε μεγάλο βαθμό συνειδητή, αλλά υπήρχαν και άνθρωποι που δεν είχαν ιδρώσει ποτέ για όσα είχαν, που θεωρούσαν σχεδόν ποινικό αδίκημα να διεκδικείς όσα δικαιούσαι, που ανακάλυπταν το κοινωνικό δικαίωμα αλλά μέσα από μια ιδιαίτερη και πολύ προσωπική σκόπευση. Το δικαίωμα υπήρχε επειδή έπρεπε να εξυπηρετεί τους ίδιους. Είχε μια προσωπική διάσταση: εγώ επί εμένα, το δικό μου επί το συμφέρον μου. Ακόμη και κάτω από τη βία των μέτρων λιτότητας, τα τετραγωνικά του προσωπικού βολέματος ήταν ίδια. Κάτω από αυτό το σκεπτικό προσέγγισαν τη διαμαρτυρία ή την απαίτηση…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
200 εκατ. ευρώ τα «δανεικά και αγύριστα» της ΑΤΕ σε ΝΔ – ΠΑΣΟΚ

Η ΑΤΕ αποτελούσε μία δεξαμενή τροφοδότησης δημοσίου χρήματος, η οποία παρείχε ρευστό στα κόμματα του πάλαι ποτέ δικομματισμού, εγκρίνοντας δάνεια με μόνη εγγύηση την κρατική επιδότηση που αυτά λάμβαναν, με το προσδοκώμενο έσοδο να υπολογίζεται βάσει του εκλογικού ποσοστού…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Τα 5 δισεκατομμύρια που έφτιαξαν τη διαπλοκή

Σύμφωνα με τον υπουργό Επικρατείας, Παναγιώτη Νικολούδη, η λειτουργία της ΑΤΕ από το 2000 έως το 2012 ταυτίστηκε με ένα σκάνδαλο, που ζημίωσε το ελληνικό Δημόσιο με 5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για θαλασσοδάνεια, που δεν έχουν αποπληρωθεί. Το σημαντικότερο, όμως, είναι πως ούτε αυτοί που τα πήραν ούτε αυτοί που τους τα έδωσαν έχουν καμιά επίπτωση ως σήμερα. Τα δανεικά και αγύριστα της ΑΤΕ δεν είναι αποτέλεσμα κακής και επιπόλαιης τραπεζικής τακτικής. Δεν πρόκειται για ρίσκα, που πήρε η τράπεζα, και πολιτικές, που δεν απέδωσαν. Η ΑΤΕ χρησιμοποιήθηκε ως ο κουμπαράς της διαπλοκής. Η τράπεζα αναλάμβανε να χρηματοδοτήσει αυτούς, που θα εμφανίζονταν ως οι φορείς της νέας ισχυρής επιχειρηματικότητας. Οι εγγυήσεις, που εξασφάλιζε η τράπεζα, όπως προκύπτει πλέον από το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος που φέρνουμε στη δημοσιότητα, είτε ήταν πλασματικές είτε δεν είχαν καμιά πρακτική σημασία. Μερικές από τις εταιρίες, που συμμετείχαν στο κόλπο του χρηματιστηρίου, φαίνεται πως ήταν από τους προνομιακούς δανειολήπτες της ΑΤΕ, κατασκευάζοντας έτσι την οικονομική τους εικόνα, την οποία κάποια στιγμή εξαργύρωσαν στο χρηματιστήριο. Το θαύμα του χρηματιστηρίου σχετίζεται με την ΑΤΕ, αν και ως σήμερα δεν έχει γίνει αντικείμενο δικαστικής έρευνας. Η επιθετική πολιτική εξαγορών κάποιων εταιριών, η οποία διόγκωνε την εικόνα τους στο ταμπλό του χρηματιστηρίου, ήταν φουσκωμένη από δάνεια της ΑΤΕ. Οι πρωταγωνιστές του σκανδάλου κάποια στιγμή αποχώρησαν, δήλωσαν φτωχοί, χρησιμοποίησαν νόμους και φυσικά δεν έδωσαν εξήγηση σε κανέναν.
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Μεγαλοδανειολήπτες της Αγροτικής

Το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος αλλά και η κοινή λογική «δείχνουν» ως βασικούς υπεύθυνους για την τεράστια οικονομική ζημιά της ΑΤΕ τις διοικήσεις της κατά τα χρόνια που δόθηκαν τα «αγύριστα» δάνεια και φυσικά τις πολιτικές ηγεσίες, που όφειλαν να την ελέγχουν προστατεύοντας τα συμφέροντα του ελληνικού Δημοσίου. Ωστόσο, ευθύνη φέρουν επίσης και τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, που λάμβαναν τα δάνεια επί δανείων κι ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν τηρούσαν τις προϋποθέσεις. Εδώ επιχειρείται η σκιαγράφηση των προφίλ τους, καθώς ορισμένοι έχουν κατά καιρούς απασχολήσει την επικαιρότητα, και φυσικά δημοσιεύονται οι θέσεις όσων υφίστανται ακόμη ως νομικά πρόσωπα και θέλησαν να απαντήσουν…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Γούντι Γκάρθι
Αυτή η μηχανή σκοτώνει φασίστες

«Δεν είμαι συγγραφέας. Λίγη κιθάρα παίζω», έτσι παρουσίαζε τον εαυτό του ο Γούντι Γκάθρι. Στην πραγματικότητα, υπήρξε ο πιο πολιτικοποιημένος τροβαδούρος των ΗΠΑ, η φωνή της εργατικής τάξης, το μουσικό σύμβολο της αγροτιάς και του αντιπολεμικού κινήματος και οπωσδήποτε ο θεμέλιος λίθος του τραγουδιού διαμαρτυρίας. Η κιθάρα του, όπως έγραφε και το αυτοκόλλητο που έβαζε πάνω της, ήταν μια «μηχανή που σκοτώνει φασίστες».
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ελένη Πριοβόλου
«Οχυρώθηκα πίσω από τις λέξεις για να μπορώ να φωνάζω δυνατά»
Βιβλιοπροτάσεις

«Αν δεν αναζητηθούν οι ρίζες της κακοδαιμονίας και βλέπουμε τη λεγόμενη κρίση αποσπασματικά και μόνο ως οικονομικούς δείκτες, αν δεν προσπαθήσουμε και σε συλλογικό αλλά και σε ατομικό επίπεδο να απαλλαγούμε από αυτά που έγιναν πλέον νοοτροπία και έθος, αν δεν αλλάξει προσανατολισμό η παιδεία και αν ο πολιτισμός δεν αναχθεί σε πρωταρχική αξία, θα μιλάμε και πάλι για τα δεινά μας και τους μελλοντικούς καιρούς», λέει στο Hot Doc η Ελένη Πριοβόλου, συγγραφέας του βραβευμένου «Όπως ήθελα να ζήσω», που επιστρέφει με τις «Φωνές στο νερό»…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Το θολό τοπίο και ο Τσίπρας

Πολλά πρωτότυπα έχουν οι επερχόμενες εκλογές, όπως: Ο Τσίπρας δείχνει να έχει χάσει έδαφος, επειδή όπως λέγεται συνομολόγησε κάτω από τις γνωστές συνθήκες τη συμφωνία (μνημόνιο) με τους δανειστές. Ο Μεϊμαράκης όμως δείχνει να έχει κερδίσει έδαφος, παρά το γεγονός ότι η ΝΔ έχει ταυτιστεί με τα μνημόνια. Και ψήφισε ακόμα και το μνημόνιο, που έφερε στη Βουλή ο ΣΥΡΙΖΑ…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Θάνος Μικρούτσικος
«Οι εταίροι μας δεν είναι τίποτε άλλο από γκάνγκστερ δανειστές»

Ο Θάνος Μικρούτσικος, σε μια συνέντευξη που έγινε πριν από τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ και την προκήρυξη των εκλογών, αποτιμά την πορεία της κυβέρνησης και ανατέμνει πολιτικοκοινωνικά το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Καλώς τους «Λεβέντες»!

Το προεκλογικό και δημοσκοπικό κλου των δεύτερων εκλογών για το 2015 είναι αδιαμφισβήτητα ο Βασίλης Λεβέντης, ο γραφικός τηλεπολιτικός, πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων. Έτσι, η πολιτική καρικατούρα μπήκε στο μικροσκόπιο της διεθνούς των συνωμοσιολόγων, που παρακολουθεί με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον την ελληνική πολιτική σκηνή…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ένας για 10
Wedding Singers

Η μπάντα, που αναβιώνει με τις εμφανίσεις της τα χορευτικά πάρτι και την ανεμελιά των 90s, μας μιλάει για καλοκαιρινά ταξίδια στα Κύθηρα, επαγγελματικά σχέδια και για το «τέλος της αθωότητας» που κουβαλάει στις αποσκευές της η εποχή μας…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ο εμβρυουλκός του καινούργιου

Η «καθαρή εντολή τετραετίας» και μάλιστα χωρίς μετεκλογική συνεργασία με τις «συστημικές δυνάμεις του παλιού πολιτικού συστήματος», που ζητάει ο Αλέξης Τσίπρας, μέσα από τη «συνάντησή μας με τον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ» –και όχι μόνο, υποθέτουμε εμείς, αλλιώς τα νούμερα δεν βγαίνουν– «για την υλοποίηση ενός προγράμματος προοδευτικών αλλαγών, για το σταδιακό απεγκλωβισμό της χώρας από την επιτροπεία και τα μνημόνια», φαίνεται να αποτελεί το βασικό προεκλογικό του αφήγημα, συν το δίλημμα «ποιος νομίζετε ότι θα τα καταφέρει καλύτερα;» με την αντιστάθμιση των μέτρων και τη ρύθμιση του χρέους…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 83 (A' Σεπτέμβριος 2015)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Βουτηγμένη στον βούρκο των σκανδάλων η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού

Αύγουστος 2014. Μια πολυσέλιδη αναφορά διαβιβάζεται στο γραφείο του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου και προϊσταμένου των Εισαγγελέων Διαφθοράς, Νίκου Παντελή. Τα όσα περιγράφονται σε αυτήν, αφορούν σκάνδαλα στον χώρο του Αθλητισμού και τεκμηριώνονται από εκθέσεις και πορίσματα ελεγκτικών αρχών. Πρόκειται για αναφορά της υπαλλήλου της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού (ΓΓΑ) Θεοδωροβίας Πλακά, η οποία από το 2006 έχει επανειλημμένως καταγγείλει φαινόμενα εκφυλισμού στην υπηρεσία της και φαινόμενα διαφθοράς στον χώρο του Αθλητισμού, που αγγίζουν την πολιτική ηγεσία και τους προσφάτως διατελέσαντες υφυπουργούς Αθλητισμού.
Ενδεικτικό της σοβαρότητας όσων κατά καιρούς έχει καταγγείλει η κ. Πλακά, είναι το γεγονός ότι από τον Απρίλιο του 2013 βρίσκεται υπό αστυνομική προστασία, ενώ για περίπου 20 ημέρες με εντολή της κρατικής ασφάλειας, συνοδευόταν από αστυνομικό και στον χώρο της εργασίας της, αφού όπως εξηγεί η ίδια στο Hot Doc, οι καταγγελίες της στάθηκαν αφορμή για εκβιασμούς, ανοικτές και απροσχημάτιστες απειλές, ακόμη και βίαιη επίθεση εις βάρος της, από συναδέλφους της. Η Θεοδωροβία Πλακά, επί πολλά χρόνια ενεργό μέλος της Νέας Δημοκρατίας, επιχείρησε από το 2007, ως γραμματέας πια της Διεύθυνσης Οικονομικών της ΓΓΑ, να αποκαλύψει τα σκάνδαλα στην ηγεσία του κόμματος της, σε εν ενεργεία βουλευτές και υπουργούς, συνάντησε όμως, όπως λέει σήμερα, κλειστές πόρτες. Την ίδια στιγμή όμως που η επίσημη Νέα Δημοκρατία, αποφάσιζε να καλύψει πιθανές παρανομίες στους κόλπους της ΓΓΑ, το δημόσιο χρήμα εξανεμιζόταν, είτε με πρόσχημα εκδηλώσεις οι οποίες δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ, είτε μέσω εσωτερικών σκανδάλων και παράνομων ενεργειών σχετικών με τη μισθοδοσία υπαλλήλων, είτε ακόμη, μέσω υπερβάσεων σε μισθοδοσίες λόγω συμμετοχής υπαλλήλων σε επιτροπές, που συνολικά, ζημίωσαν το Δημόσιο κατά πολλά εκατομμύρια.
Σωρεία καταγγελιών στα χέρια των αρχών
Η Θεοδωροβία Πλακά, που στα τέλη Ιουλίου παύθηκε προσωρινά με απόφαση του Πρωτοβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου της ΓΓΑ, με πρόσχημα την «αδικαιολόγητη» απουσία της, έχει καταθέσει μέχρι σήμερα επτά μηνυτήριες αναφορές στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, ενώ υπάλληλοι της ΓΓΑ που έχουν καταγγελθεί συμπεριελήφθησαν σε πόρισμα του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης και παράλληλα διώχθηκαν πειθαρχικά, ωστόσο τα αρμόδια όργανα της ΓΓΑ δεν τους παρέπεμψαν ποτέ.
Στα μέσα του περασμένου Ιουλίου, αναφορά της κ. Πλακά που είχε κατατεθεί το 2012, διαβιβάστηκε από τον εισαγγελέα Χάρη Λακαφώση για διερεύνηση στο Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ). Στην αναφορά αυτή συμπεριλαμβάνεται υπόμνημα μέσω του οποίου η Θεοδωροβία Πλακά ζητά τον έλεγχο και την άρση του τραπεζικού απορρήτου συνολικά 13 προσώπων. Η καταγγελία αυτή είναι, σύμφωνα με τα λεγόμενα της κ. Πλακά, η σημαντικότερη όλων, αφού αφορά 50 οργανωτικές επιτροπές της ΓΓΑ, ο έλεγχος των οποίων αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στον Οκτώβριο. «Πρόκειται για τεράστιο οικονομικό σκάνδαλο πολλών εκατομμυρίων ευρώ» αναφέρει η ίδια στο Hot Doc. Ανάμεσα στα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι εισαγγελικές αρχές είναι και άλλα, για τους Μεσογειακούς Αγώνες που θα φιλοξενούσαν η Λάρισα και ο Βόλος και που τελικά ανατέθηκαν στη Μερσίνη της Τουρκίας, για το παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου της Αθήνας το 1997, αλλά και καταγγελίες για οργανωτικές επιτροπές όπως οι: «Όλοι οι Έλληνες στηρίζουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004», «Η βία στους αθλητικούς χώρους» και «Γυμνασιάδα 2006». Παράλληλα, η κ. Πλακά έχει μιλήσει για μαύρο χρήμα και παράνομη νομιμοποίηση εσόδων.
Ανάμεσα στα άλλα κατατέθηκε από την ίδια το καλοκαίρι του 2012 αίτημα για οικονομικό και φορολογικό έλεγχο του Πανελληνίου Συλλόγου Υπαλλήλων της ΓΓΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες του Hot Doc, το ΣΔΟΕ προέβη σε επιτόπιο έλεγχο στα γραφεία του Συλλόγου Υπαλλήλων που στεγάζονται στη ΓΓΑ κατά τη διάρκεια του οποίου οι υπάλληλοί του δέχθηκαν λεκτικούς προπηλακισμούς, ενώ δεν κατόρθωσαν να λάβουν οικονομικά στοιχεία για το σύνολο των ετών από το 2000 έως το 2014, αφού ο Σύλλογος, αρνήθηκε να τα παράσχει, επικαλούμενος ότι δεν διαθέτει σχετικούς φακέλους για τις χρονιές πριν το 2004. Κατάφεραν ωστόσο να ανακαλύψουν πλήθος παραβάσεων και να επιβάλλουν σχετικά πρόστιμα, ενώ όπως εξηγεί η κ. Πλακά «το ΣΔΟΕ εντόπισε επίσης ενδείξεις τέλεσης ακόμη περισσότερων αδικημάτων που περιλαμβάνονται σε έκθεσή του, η οποία βρίσκεται στα χέρια του αρμόδιου εισαγγελέα Γκύζη, που είχε διατάξει την έρευνα».

Η οργανωτική επιτροπή για τα βραβεία της FIFPro καθορίζει τον προϋπολογισμό στα 6,3 εκατ. ευρώ, ποσό κατά 2,3 εκατομμύρια υψηλότερο από την αμοιβή που προβλεπόταν για την εργολάβο εταιρία
Σε μια από τις πρόσφατες προσπάθειές της να αναδείξει τη διαφθορά, η Θεοδωροβία Πλακά επισκέφτηκε στις 5 Ιουλίου τη Διεύθυνση Οικονομικής Αστυνομίας καταγγέλλοντας παράνομες πράξεις υπουργών ως προϊσταμένων της ΓΓΑ, αναφορικά κυρίως με παραλείψεις τους ως προς τη διερεύνηση καταγγελιών της και ως προς την προστασία της από πράξεις των εμπλεκόμενων σε αυτές προσώπων. Στην κατάθεσή της υποδεικνύει σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη έξι πρόσωπα, τα οποία κατονομάζει ως υπαίτιους πράξεων διαφθοράς, απιστίας δωροδοκίας και φοροδιαφυγής ζητώντας να αρθεί το τραπεζικό τους απόρρητο. Στην ίδια κατάθεση αναφέρει ακόμη 22 ονόματα που θεωρούνται οικονομικοί υπόλογοι από τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, οι οποίοι εμφανίζονται να έχουν διακινήσει μεγάλα χρηματικά ποσά χωρίς να παράσχουν σχετικά στοιχεία στους ελεγκτές, ισχυριζόμενοι ότι οι σχετικοί φάκελοι έχουν χαθεί.
Η σκανδαλώδης σύμβαση με την υπογραφή Ορφανού
Το πλέον ενδεικτικό παράδειγμα διασπάθισης χρήματος, που σήμερα πια αποτελεί ιστορία, δεδομένου ότι τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα πολιτικά πρόσωπα, τα πιθανά αδικήματα έχουν παραγραφεί, είναι η σύμβαση που υπέγραψε το 2006 ο τότε υφυπουργός Αθλητισμού Γιώργος Ορφανός, για τη φιλοξενία στη χώρα μας της τελετής των βραβείων της FIFPro, της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Επαγγελματικών Ποδοσφαιριστών. Η τελετή θα πραγματοποιείτο στην Αθήνα στις 6 Νοεμβρίου της χρονιάς εκείνης και το ποσό που συνολικά ζημιώθηκε το Δημόσιο άγγιξε τα 14 εκατ. ευρώ, αφού η εκδήλωση της μιας ημέρας, δεν έγινε ποτέ. Η περιβόητη σύμβαση είχε υπογραφεί μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και δύο ιδιωτικών εταιριών. Της RAM MEDIA LTD και της PARALLEL MEDIA GROUP PLC. Από μηνυτήρια αναφορά του πρώην γενικού γραμματέα Αθλητισμού Παναγιώτη Μπιτσαξή προκύπτει μεταξύ άλλων ότι «στις 10 Μαΐου 2006 υπεγράφη από τον υφυπουργό Αθλητισμού Γιώργο Ορφανό με αντισυμβαλλόμενες τις δύο εταιρίες, ιδιωτικό συμφωνητικό. Η εταιρία RAM MEDIA φερόμενη ως αποκλειστική αδειούχος των εμπορικών δικαιωμάτων των βραβείων της FIFPro παραχώρησε στο υπουργείο Πολιτισμού το δικαίωμα να φιλοξενήσει στην Αθήνα την εκδήλωση του 2006 έναντι αμοιβής ύψους 4 εκατομμυρίων, τα 2,4 εκ των οποίων είχαν δοθεί ως προκαταβολή. Ωστόσο τα δικαιώματα της εκδήλωσης είχαν αποκτηθεί από την εταιρία RAM MEDIA και τη FIFPro έναντι μόλις 400 χιλιάδων και μεταβιβάσθηκαν για μια χρονιά στο υπουργείο Πολιτισμού, με προσαύξηση 1000%».

Η σύμβαση για τα βραβεία της FIFPro προβλέπει μεταξύ άλλων ότι τυχόν διαφορές που θα προκύψουν υπόκεινται στην αποκλειστική δικαιοδοσία των αγγλικών δικαστηρίων
«Με το συμφωνητικό αυτό», συνεχίζει ο κ. Μπιτσαξής «η εταιρία RAM δεν αναλάμβανε καν την υποχρέωση να εξασφαλίσει την διενέργεια της πανάκριβης αυτής εκδήλωσης στην Αθήνα, αλλά να καταβάλει καλές προσπάθειες να προσελκύσει αορίστως έξι βραβευμένους ποδοσφαιριστές καθώς και διάφορες διασημότητες και VIP γενικώς από τον κόσμο». Η διατύπωση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία αφού, αφενός η εκδήλωση δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, αφετέρου υπήρχε ρήτρα δικαιοδοσίας των βρετανικών δικαστηρίων και ρήτρα εφαρμογής του δικαίου της Μεγάλης Βρετανίας, τις οποίες ο Γιώργος Ορφανός είχε συνομολογήσει για λογαριασμό του ελληνικού Δημοσίου. Στο μεταξύ η εταιρία RAM τέθηκε υπό εκκαθάριση, ωστόσο τα βρετανικά δικαστήρια ως αρμόδια, βάσει και της συμφωνίας που είχε υπογράψει ο Γιώργος Ορφανός, έκριναν, ότι το ελληνικό Δημόσιο όφειλε 14 εκατ. ευρώ. Από το κείμενο της απόφασης αυτής μάλιστα προέκυπταν επιπλέον στοιχεία για το πραγματικό υπόστρωμα της σύναψης της επαχθούς για το ελληνικό κράτος σύμβασης. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η μηνυτήρια αναφορά του Παναγιώτη Μπιτσαξή, «ο Γιώργος Ορφανός εμφανίζεται τον Νοέμβριο του 2005 να συναντάει κάποιον Τσικλητήρα για να συζητήσουν ένα επενδυτικό σχέδιο σχετικά με το γκολφ. Το ραντεβού Τσικλητήρα – Ορφανού είχε κλείσει κάποιος Μαματζής, συνέταιρος κυρίου ονόματι Τάκη Μάσκελ και κάποιου «άγνωστου» τρίτου προσώπου, που είχαν εμπλακεί στο επενδυτικό σχέδιο του γκολφ. Από τα πρόσωπα αυτά φαίνεται, κατά τις παραδοχές του δικαστηρίου του Λονδίνου, ότι ο Γιώργος Ορφανός συνέλαβε την ιδέα σύναψης της σύμβασης».
Ο προϋπολογισμός που λίγους μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης επικύρωσε η Οργανωτική Επιτροπή που συγκροτήθηκε, καθόρισε το συνολικό κόστος της εκδήλωσης στα 6,3 εκατομμύρια, ποσό κατά 2,3 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο από την αμοιβή της RAM. Μια σύντομη προσέγγιση του προϋπολογισμού αυτού προκαλεί ίλιγγο, όπως αναφέρεται στη μήνυση, αφού εμφανίζονται έξοδα επιτροπής 200 χιλιάδων ευρώ, αμοιβές προσωπικών 100 χιλιάδων ευρώ, αποζημίωση στελεχών 500 χιλιάδων ευρώ, και διάφορα άλλα έξοδα 200 χιλιάδων ευρώ.
Τα ποσά αυτά προϋπολογίσθηκαν για μια εργασία την οποία υποτίθεται ότι είχε αναλάβει η εταιρία RAM, αλλά λόγω αδυναμίας της να υλοποιήσει τα απαιτούμενα, κι ενώ ήδη είχε λάβει μέρος των συμφωνηθέντων χρημάτων, οδηγήθηκε στη ματαίωση. Το ελληνικό Δημόσιο μάλιστα εμφανίζεται ζημιωμένο για τη συγκεκριμένη υπόθεση κατά επιπλέον 10 εκατ. ευρώ για δικαστικές δαπάνες και αμοιβές δικηγόρων. Η δικογραφία που σχηματίστηκε μετά τη μήνυση Μπιτσαξή διαβιβάστηκε στη Βουλή τον Ιούλιο του 2011, έναν ολόκληρο χρόνο μετά την αποστολή της στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου κι έπειτα από παρέμβαση της Θεοδωροβίας Πλακά, η οποία προχώρησε σε νέα σχετική καταγγελία. Όμως, όπως συνήθως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, το πιθανό αξιόποινο της πράξης του πρώην υφυπουργού της κυβέρνησης Καραμανλή παραγράφηκε και οι ευθύνες σε πρόσωπα που ευθύνονται για την τεράστια ζημία του ελληνικού Δημοσίου, δεν καταλογίστηκαν ποτέ. Είναι ωστόσο αξιοπερίεργο το γεγονός ότι μέχρι σήμερα τα χρήματα αυτά δεν έχουν διεκδικηθεί από το ελληνικό Δημόσιο, ούτε μέσω των αστικών δικαστηρίων, όπου οι παραπάνω ενέργειες δεν θα παραγραφούν πριν το πέρας εικοσαετίας από την τέλεσή τους.
Πάρτι εκατομμυρίων στη ΓΓΑ
Τον Φεβρουάριο του 2010, ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης συνέταξε πόρισμα έπειτα από νέες καταγγελίες υπαλλήλου της ΓΓΑ, αναφορικά με τη μισθοδοσία υπαλλήλων της υπηρεσίας. Μεταξύ άλλων διαπιστώνει, όπως ο ίδιος έχει δηλώσει στην τηλεοπτική εκπομπή «Δίκη» ότι επί υπουργίας Γιάννη Ιωαννίδη δόθηκαν περί τα 30 εκατ. ευρώ σε υπαλλήλους της ΓΓΑ και ιδιώτες μέσω του ΟΠΑΠ. Το άκρως επιβαρυντικό πόρισμα βρίσκεται στα χέρια των εισαγγελικών αρχών, μέχρι σήμερα όμως δεν είναι γνωστή η πορεία του. Οι διαπιστώσεις του παρόλα αυτά είναι αξιοσημείωτες. Φαίνεται συγκεκριμένα, ότι για το χρονικό διάστημα από 1η Ιανουαρίου 2004 και μετά προκύπτουν υπερβάσεις νόμου ο οποίος προβλέπει ότι σε καμιά περίπτωση και για οποιονδήποτε λόγο το σύνολο των πρόσθετων μηνιαίων αμοιβών ή απολαβών των λειτουργών, υπαλλήλων μισθωτών του Δημοσίου, από συμμετοχή σε μόνιμα ή προσωρινά συλλογικά όργανα των υπηρεσιών αυτών δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50% των συνολικών μηνιαίων αποδοχών της οργανικής τους θέσης. Ενδεικτικό των υπερβάσεων αυτών είναι το γεγονός ότι μόνο τρεις μήνες, τον Μάιο του 2004, τον Σεπτέμβριο του 2006 και τον Νοέμβριο του 2008, ποσό που δεν αναλογούσε στα καθήκοντά τους πήραν δεκάδες υπάλληλοι, ενώ γινόταν λανθασμένος υπολογισμός των μηνιαίων αποδοχών υπαλλήλων που ταυτόχρονα ήταν συνταξιούχοι του Δημοσίου. Παράλληλα, δεν υποβαλλόταν στην αρμόδια Υπηρεσία Κοινοβουλευτικού Ελέγχου της Βουλής η συγκεντρωτική κατάσταση των πρόσθετων αμοιβών, όπως προβλέπει η σχετική νομοθεσία, ούτε υποβάλλονταν οι εξαμηνιαίες δηλώσεις για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Τέλος για διάστημα οκτώ ετών, από το 2000 έως το 2008 δεν διενεργείτο κανένας έλεγχος στις αποζημιώσεις των μελών των συλλογικών οργάνων από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα.

Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης διαπιστώνει στο πόρισμά του για τη ΓΓΑ, σωρεία παραβάσεων, μεταξύ των οποίων οι τεράστιες μηνιαίες δαπάνες για συμμετοχή υπαλλήλων σε συλλογικά όργανα
Όπως παρατηρείται στην έκθεση των επιθεωρητών, στη ΓΓΑ και στους εποπτευόμενους από αυτήν φορείς λειτουργούσαν το 2008 περίπου 70 συλλογικά όργανα, στα οποία συμμετείχαν περίπου 800 άνθρωποι, με τη μηνιαία δαπάνη να ανέρχεται σε περίπου μισό εκατομμύριο ευρώ. «Συνεπώς», συμπεραίνει η έκθεση, «στη ΓΓΑ λειτουργεί μεγάλος αριθμός προσωρινών συλλογικών οργάνων χωρίς να ορίζεται στις αποφάσεις συγκρότησης για την πλειονότητα αυτών, η χρονική διάρκεια λειτουργίας τους και στις οποίες μάλιστα ορίζεται μεγάλος αριθμός γραμματέων. Επίσης υπάρχουν επιτροπές των οποίων το έργο συμπίπτει με τα κύρια υπηρεσιακά καθήκοντα των συμμετεχόντων υπαλλήλων, καθώς και επιτροπές για την υποβοήθηση του έργου άλλων επιτροπών». Ένα ακόμη χαρακτηριστικό στοιχείο, που αποτυπώνει τη χαώδη κατάσταση που επικρατούσε στους κόλπους της ΓΓΑ είναι το γεγονός ότι από το 2000 έως το 2010 συγκροτήθηκαν 50 οργανωτικές – εκτελεστικές επιτροπές, ενώ κάθε χρόνο ιδρύονταν με δαπάνες της ΓΓΑ, σχολές προπονητών, οι οποίες στο ίδιο διάστημα ήταν 146, που διοικούνταν από πενταμελή ή επταμελή επιτροπή της οποίας τα μέλη και οι γραμματείς ήταν ως επί το πλείστον υπάλληλοι της ΓΓΑ και λάμβαναν αποζημίωση. Στα παραπάνω δεν περιλαμβάνονται στοιχεία σχετικά με την καταβολή αμοιβών σε υπαλλήλους της ΓΓΑ για 17 οργανωτικές – εκτελεστικές επιτροπές, αφού οι αρμόδιοι δεν τα παρείχαν στους επιθεωρητές.
Διαπιστώθηκαν επίσης παρατυπίες συγκεκριμένων προσώπων, εκ των οποίων ένας εμφανίζεται να έχει καταταγεί σε λάθος μισθολογικό κλιμάκιο με αποτέλεσμα να λαμβάνει μεγαλύτερο μισθό, άλλοι να υπηρετούν στη ΓΓΑ παράνομα και επομένως παράνομα να πληρώνονται και δύο πρώην γενικοί διευθυντές να λαμβάνουν αποζημίωση για υπερωριακή εργασία επίσης παράνομα. Προέκυψαν ακόμη στοιχεία για τέσσερις πρώην γενικούς διευθυντές οι οποίοι εμφανίζονται να λαμβάνουν περισσότερα χρήματα ακόμη και από τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου, από τη συμμετοχή τους σε επιτροπές της ΓΓΑ και του ΟΠΑΠ. Ένας εξ αυτών μάλιστα φέρεται κατά τη διάρκεια της θητείας του ως γενικός διευθυντής να συμμετείχε σε συνολικά 23 επιτροπές διοίκησης σχολών προπονητών κι αυτό μόνο για την τριετία 2005-2007. Για τον συγκεκριμένο πρώην υπάλληλο της ΓΓΑ, ο οποίος σήμερα έχει συνταξιοδοτηθεί, έχει συνταχθεί πόρισμα, έπειτα από μια ακόμη καταγγελία της Θεοδωροβίας Πλακά. «Από τα στοιχεία που παρασχέθηκαν» αναφέρουν οι επιθεωρητές «διαπιστώθηκε επίσης η μη σύννομη καταβολή του μηνιαίου επιδόματος θέσης ευθύνης σε 20 υπαλλήλους, οι οποίοι είτε τοποθετήθηκαν χωρίς κρίση του οικείου υπηρεσιακού συμβουλίου είτε ήταν προϊστάμενοι σε μη αυτοτελή γραφεία και σε τρεις υπαλλήλους οι οποίοι δεν προΐσταντο καμιάς οργανικής μονάδας», ενώ τεκμηριώθηκε ότι καταβαλλόταν «όλο το ποσό της μηνιαίας ειδικής αποζημίωσης του λογαριασμού αλληλοβοήθειας σε όλους ανεξαιρέτως τους αποσπασμένους υπαλλήλους της ΓΓΑ σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου, των πολιτικών κομμάτων, του πολιτικού γραφείου του υφυπουργού Αθλητισμού και Νομικών Προσώπων, χωρίς να έχει προσκομισθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες της ΓΓΑ σχετική βεβαίωση ότι δεν λαμβάνουν από την υπηρεσία που έχουν αποσπασθεί οποιαδήποτε άλλη προσαύξηση αποδοχών ή αποζημίωση».
Προωθούσαν ρύθμιση για να μην καταβληθούν τα χρήματα

Η ΓΓΑ παραδέχεται ότι τα αχρεωστήτως ληφθέντα ποσά από υπαλλήλους της για το διάστημα 2004-2008 ανέρχονται σε 1 εκατ. ευρώ και δηλώνει πως προωθεί νομοθετική ρύθμιση, ώστε να μην καταβληθούν
Το πόρισμα αυτό κατατέθηκε από τη Θεοδωροβία Πλακά στις 13 Απριλίου 2011 στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου απ’ όπου τέθηκε στο αρχείο μετά από ενημέρωση της ΓΓΑ ότι έχει ήδη κατατεθεί στην Εισαγγελία Εφετών Αθηνών. Ωστόσο, σύμφωνα με έγγραφο της ίδιας της ΓΓΑ, στο πλαίσιο ελέγχου μισθοδοσίας που διενήργησε το υπουργείο Οικονομικών για αχρεωστήτως ληφθέντα ποσά από υπαλλήλους κατά το χρονικό διάστημα των ετών 2004 έως 2008, συντάχθηκε σχετική έκθεση η οποία διαπίστωσε υπερβάσεις στις καταβληθείσες αποδοχές του προσωπικού και ταυτόχρονα υπέδειξε τον τρόπο επιστροφής τους. Η υπόθεση αυτή αφορά συνολικά 316 υπαλλήλους, μόνιμους, ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, ορισμένου χρόνου και συνταξιούχους και το ποσό που έχει βγει από τα ταμεία της ΓΓΑ την πενταετία 2004 – 2009, από τη συμμετοχή τους σε συλλογικά όργανα, Οργανωτικές Επιτροπές, Σχολές Προπονητών, ΟΠΑΠ κ.λπ., ανέρχεται σε τουλάχιστον 1 εκατ. ευρώ. Οι αμοιβές αυτές, σύμφωνα με το ίδιο έγγραφο της ΓΓΑ προς το υπουργείο Οικονομικών δόθηκαν κατόπιν έκδοσης υπουργικών αποφάσεων του εκάστοτε αρμόδιου υφυπουργού.
Εκείνο που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση είναι το γεγονός ότι η ΓΓΑ παραδέχεται πως προωθεί νομοθετική ρύθμιση προκειμένου να μην καταβάλλουν οι υπάλληλοί της τα ποσά που τους αναλογούν, με το σκεπτικό ότι «η υλοποίηση του καταλογισμού, αντίκειται στις αρχές της χρηστής διοίκησης» εξαιτίας της «μετά την πάροδο μακρού χρόνου αναζήτηση των αχρεωστήτως αλλά καλοπίστως ληφθέντων χρηματικών ποσών». Τη συγκεκριμένη ρύθμιση προώθησε πράγματι ο τότε αρμόδιος υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος, ο οποίος στη συνεδρίαση της Βουλής στις 18 Δεκεμβρίου 2013 ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «χρειάζεται µια νοµοτεχνική βελτίωση την οποία θα καταθέσω. Χρειάζεται δηλαδή η προσθήκη στη διάταξη της εξής φράσεως: “Τυχόν καταλογισµοί που έχουν ήδη πραγµατοποιηθεί, αίρονται µε τη δηµοσίευση του παρόντος”». Η συγκεκριμένη τροπολογία δεν κατατέθηκε τελικά, ωστόσο θα ψηφιζόταν όπως φαίνεται όχι μόνο από τους βουλευτές της συγκυβέρνησης, με το σκεπτικό ότι «δεν μπορεί να ζητούνται αναδρομικά χρήματα, για τα οποία οι υπάλληλοι έχουν ήδη φορολογηθεί», όπως χαρακτηριστικά είχε αναφέρει στην ίδια συνεδρίαση η βουλευτής των ΑΝΕΛ Έλενα Κουντουρά. Δεν αναζητήθηκαν όμως ποτέ οι πιθανές ευθύνες των αρμόδιων υπουργών που επί χρόνια υπέγραφαν τις σχετικές αποφάσεις, ενώ όπως καταγγέλλει στο Hot Doc η Θεοδωροβία Πλακά, «πίσω από τη ζημία στα ταμεία της ΓΓΑ, υποκρύπτονται πράξεις απιστίας σε βάρος του Δημοσίου και πράξεις ενεργητικής και παθητικής δωροδοκίας». Ο ίδιος Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής είχε δηλώσει σχετικά, μιλώντας στην τηλεοπτική «Δίκη» τον περασμένο Ιανουάριο ότι «προσπαθούν να ξεπεράσουν νομοθετικά το ζήτημα. Εμείς διαπιστώσαμε αδικαιολόγητο πλουτισμό και τα χρήματα πρέπει να επιστραφούν».
Οσμή σκανδάλου και στην Παραολυμπιακή Επιτροπή
Ομιχλώδες είναι το τοπίο και στην Παραολυμπιακή Επιτροπή (ΕΠΕ), η οποία για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν φαίνεται να τηρούσε σωστά οικονομικά στοιχεία. Και γι’ αυτή την υπόθεση έχει σχηματιστεί δικογραφία, μετά και τη σύναψη σχετικής έκθεσης ελέγχου ανεξάρτητου ορκωτού λογιστή της Ernst & Young, η οποία εκδόθηκε τον Αύγουστο του 2009 και αφορούσε ελέγχους οικονομικών στοιχείων για την τετραετία 2005 – 2008. Όπως διαπιστώνεται, στην Ελληνική Παραολυμπιακή Επιτροπή δεν υφίστατο αναλυτική κατάσταση συνδεσμολογίας μεταξύ των ποσών του βιβλίου εσόδων – εξόδων και των απολογισμών για τις χρήσεις 2005 έως 2008, οι αθροίσεις του απολογισμού της χρήσης 2007 δεν ήταν ορθές, τα σύνολα του βιβλίου εσόδων – εξόδων δεν συμφωνούσαν με τα ποσά που είχαν μεταφερθεί στο απολογισμό της χρήσης 2005 κι ακόμη το βιβλίο εσόδων – εξόδων ήταν θεωρημένο από τη ΓΓΑ και όχι από τη Νομαρχία όπως προβλέπεται από τον Αθλητικό Νόμο.
Από την ίδια έκθεση προκύπτει ακόμη ότι: «έχουν χορηγηθεί ταμιακές διευκολύνσεις με μορφή δανείου σε σωματεία και ομοσπονδίες τα οποία καταχωρούνταν ως έξοδα και όχι ως απαιτήσεις της ΕΠΕ από τρίτους, ότι πραγματοποιούνταν ταμειακές χορηγίες για την οικονομική στήριξη θεατρικών παραστάσεων, παρότι αυτό δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Ομοσπονδίας», ενώ αναφορικά με τη διοργάνωση του Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Άρσης Βαρών τον Ιούνιο του 2007, διαπιστώθηκε η μη ύπαρξη επίσημου εγκεκριμένου αναλυτικού απολογισμού, η μη ύπαρξη εγκεκριμένου προϋπολογισμού δαπανών, η μη ύπαρξη διαγωνισμού κατακύρωσης του έργου, η μη καταχώρηση των εσόδων και εξόδων της διοργάνωσης, η μη ύπαρξη συμφωνητικού με την εταιρία Select η οποία συνεργαζόταν με την ΕΠΕ για τη διοργάνωση κ.ά. Παράλληλα εντοπίστηκαν παρανομίες αναφορικά με θέματα εσόδων και δαπανών για τη διοργάνωση. Για την υπόθεση αυτή διεξάγεται ήδη προκαταρκτική έρευνα από τον εισαγγελέα Αριστείδη Κορέα, μετά την κατάθεση της έκθεσης των ορκωτών λογιστών στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου το 2011 από την Θεοδωροβία Πλακά.
άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc # 61, τον Οκτώβριο του 2014
Extra Hot άρθρο