Επιτροπή για την προστασία του Ανταγωνισμού ή των καρτέλ;

Μία απόφαση, που αλλάζει ριζικά τα κριτήρια της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην επιβολή ή μη προστίμων σε εταιρίες που παραβαίνουν τους κανόνες ανταγωνισμού, δημοσιεύτηκε με έξι μήνες καθυστέρηση, με την Επιτροπή να συνεδριάζει λειψή. Ο πρόεδρος, Δημήτρης Κυριτσάκης, όλο αυτό το διάστημα, σε δημόσιες απαντήσεις του παρέλειψε να αναφέρει το γεγονός. Γιατί άραγε;

Στο ΦΕΚ 585 (τεύχος Β) περιλαμβάνεται η απόφαση 616/2015 της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η οποία ελήφθη το Σεπτέμβριο του 2015, αλλά για κάποιο λόγο δημοσιεύτηκε στις 4/3/2016. Σύμφωνα με τις καταγγελίες το γεγονός συνδέεται με την αποχώρηση του στενού συνεργάτη του κ. Κυριτσάκη και αντιπροέδρου της Επιτροπής, Δημήτρη Λουκά, κάτι που δεν έχει γίνει ακόμα, καθώς δεν έχει εκδοθεί η σχετική διαπιστωτική πράξη από το Υπουργείο Οικονομίας. Ο λόγος που θα έπρεπε να αποχωρήσει ο κ. Λουκάς από την Επιτροπή ήταν η ψήφιση του σχετικού νόμου, που έδινε ένα μήνα διορία για αποχώρηση όποιου στελέχους της Επιτροπής έχει συγγενική σχέση πρώτου βαθμού με πολιτικό πρόσωπο. Έτσι, είτε το στέλεχος της Επιτροπής θα έπρεπε να παραιτηθεί είτε η σύζυγός του, Νίκη Κεραμέως, που έχει την ιδιότητα της κοινοβουλευτικής εκπροσώπου της Νέας Δημοκρατίας.

Ασυλία στα καρτέλ;

Epitropi-gia-tin-prostasia-tou-Antagwnismou-i-twn-kartel1

Όπως προαναφέρθηκε, η απόφαση αφορά τον τρόπο αξιολόγησης υποθέσεων παραβατικότητας των κανόνων της αγοράς. Ειδικότερα, τροποποιείται η ποσοτικοποίηση των κριτηρίων μοριοδότησης για την κατά προτεραιότητα εξέταση πιθανολογούμενων παραβάσεων, με κάποια σημεία της απόφασης να χαρακτηρίζονται από… δημιουργική ασάφεια.

Στο 7ο κριτήριο σημειώνεται, με πλήρη αμφισημία, πως «καταγγελίες στις οποίες η Ε.Α. έχει ήδη διαπιστώσει την πιθανολογούμενη παράβαση και έχει επιβάλει σχετικές κυρώσεις, έστω και για διαφορετική χρονική περίοδο, υπό την προϋπόθεση ότι τα υπό εξέταση πραγματικά περιστατικά παρέχουν στην Ε.Α. δικαιολογημένα τη δυνατότητα να θεωρήσει ότι οι συμπεριφορές των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων έχουν παύσει ή μεταβάλλονται προς μια κατεύθυνση που επιλύει τα ενδεχόμενα προβλήματα ανταγωνισμού: μείον τρεις βαθμοί (−3)».

Με τον τρόπο που καταγράφεται το παραπάνω κριτήριο, δεν αποσαφηνίζεται αν η Επιτροπή θα εξετάζει νέες καταγγελίες σχετικά με εταιρίες στις οποίες έχει επιβάλει κυρώσεις κατά το παρελθόν. Δηλαδή, είναι ασαφές αν θα τιμωρήσει μια εταιρία, που έχει δεχτεί κυρώσεις για παραβάσεις λ.χ. από το 2003 έως το 2006, ενώ από το 2007 έως το 2010 συνέχισε να διαπράττει το ίδιο αδίκημα.

Παρακάτω, αναφέρεται: «Η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν θα εξετάζει υποθέσεις που συγκεντρώνουν, κατ’ εφαρμογή του συστήματος μοριοδότησης, βαθμολογία κατώτερη ή ίση του τρία. Καταγγελίες που λαμβάνουν χαμηλή βαθμολογία (βαθμολογία κατώτερη ή ίση του τρία) απορρίπτονται με απόφαση του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού ή του αντιπροέδρου μετά από εξουσιοδότηση, ύστερα από εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού».

Αυτό που συνάγεται είναι ότι η συγκεκριμένη Επιτροπή είτε λαμβάνει πολλές ψευδείς καταγγελίες είτε έχει μεγάλο φόρτο εργασίας και δεν προλαβαίνει να εξετάσει όλες αυτές τις υποθέσεις. Αλήθεια, πόσες είναι αυτές οι υποθέσεις και ποιες εταιρίες αφορούν;

Επίσης, η Επιτροπή αποφάσισε πως δεν θα ασχολείται με όσες υποθέσεις έχει παραγραφεί το δικαίωμα να καταλογίσει πρόστιμο. Οπότε, κρίνει σκόπιμο να μην τις εξετάσει καν. Εκτός πάλι από το ερώτημα τι υποθέσεις είναι αυτές και ποιες εταιρίες αφορούν, προκύπτει και το γιατί δεν εξετάστηκαν. Από την άλλη, αν όντως η καταγγελλόμενη εταιρία δεν παρέβη τους κανόνες μόνο κατά το χρόνο της καταγγελίας, αλλά εξακολουθεί να το κάνει, πώς θα το μάθει η Επιτροπή και μαζί της ολόκληρη η αγορά;

Αξιοσημείωτο είναι πως ο ν.3959/2011 ορίζει μεν ότι η Επιτροπή μετά το πέρας της πενταετίας δεν έχει δικαίωμα να επιβάλλει πρόστιμο, σημειώνεται ρητά δε πως οφείλει να διαπιστώσει τις παρανομίες. Έτσι, το καταναλωτικό κοινό – και όχι μόνο – θα γνωρίζει ποια εταιρία το εξαπάτησε, κερδοσκοπώντας παράνομα.

Απόφαση με… μισή Επιτροπή

Epitropi-gia-tin-prostasia-tou-Antagwnismou-i-twn-kartel3

Εκτός από το ζήτημα της καθυστέρησης στη δημοσίευση, απορίας άξιο είναι και το γεγονός πως η Επιτροπή για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα συνεδρίασε και αποφάσισε σχεδόν… μισή. Δηλαδή, με 5 από τα 8 συνολικά μέλη.

Στη συνεδρίαση παρέστησαν ο πρόεδρος Δημήτρης Κυριτσάκης, ο αντιπρόεδρος Δημήτριος Λουκάς, και τα μέλη Βικτωρία Μερτικοπούλου, Δημήτριος Δανηλάτος και Ιωάννης Αυγερινός. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, δύο μέλη είχαν παραιτηθεί, ενώ το τρίτο απουσίαζε για λόγους εγκυμοσύνης.

Το Σεπτέμβριο του 2015 ήταν γνωστό πως η κυβέρνηση σκόπευε να προτείνει άμεσα δύο νέα μέλη, με στόχο να αντικατασταθούν οι παραιτηθέντες. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή συνεδρίασε και αποφάσισε για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα… κουτσή.

Η «άγνοια» Κυριτσάκη

Αξίζει να σημειωθεί πως ο Δημήτρης Κυριτσάκης σε δημόσιες απαντήσεις και τοποθετήσεις σε ερώτηση βουλευτή αλλά και κατά την παρουσία του στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας στη Βουλή, μήνες μετά τη λήψη της εν λόγω απόφασης, παρέλειψε να αναφέρει το γεγονός.

Epitropi-gia-tin-prostasia-tou-Antagwnismou-i-twn-kartel2

Πιο συγκεκριμένα, μετά από ερώτηση του βουλευτή της ΝΔ, Νότη Μηταράκη, αναφορικά με τις τιμές της βενζίνης στη Χίο, ο κ. Κυριτσάκης απαντά στις 23/2/2016: «Και αυτό πάντα, κατά τη σειρά προτεραιοτήτων της, όπως αυτές προκύπτουν από την εφαρμογή του συστήματος μοριοδότησης (απόφαση ΕΑ 539/VII/2012)».

Η απάντηση του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που επικαλείται τον προηγούμενο κώδικα ποσοτικοποίησης των κριτηρίων, δίνεται περίπου δύο βδομάδες πριν τη δημοσίευση της απόφασης στο ΦΕΚ, η οποία έχει ληφθεί από το Σεπτέμβριο.

Ωστόσο, δεν ξέχασε μόνο τότε την επίμαχη απόφαση ο κ. Κυριτσάκης, αφού στις 12/1/2016, 19/1/2016 και 2/2/2016 έδωσε το «παρών» στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας για να κάνει απολογισμό των έως τότε πεπραγμένων της Επιτροπής.

Αν και λαλίστατος ο πρόεδρος, γνωστοποιώντας πως η Επιτροπή της οποίας είναι επικεφαλής καταβάλλει τεράστια προσπάθεια και γι’ αυτό έχει κατορθώσει να βρίσκεται στην πρώτη θέση στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού μαζί με την Ισπανία ενώ παράλληλα έχει την 7η θέση στην παγκόσμια κατάταξη, δεν είπε κουβέντα για την απόφαση της αλλαγής κριτηρίων.

Δεν θα έπρεπε να ενημερώσει την Επιτροπή της Βουλής για τις επικείμενες αλλαγές στο σύστημα μοριοδότησης των καταγγελιών;

Τυπικά, αφού η σχετική απόφαση δεν είχε δημοσιευτεί στο ΦΕΚ, ορθώς ο κ. Κυριτσάκης μπορεί να επισημαίνει ότι σωστά δεν την ανέφερε στη Βουλή. Αλλά πέραν της τυπικής διάστασης των πραγμάτων υπάρχει και η ουσιαστική. Δηλαδή, η απόφαση έχει ληφθεί αρκετούς μήνες πριν και αλλάζει ουσιώδη ζητήματα στη λειτουργία της Επιτροπής. Οπότε, γιατί ο κ. Κυριτσάκης δεν κάνει τη σχετική ενημέρωση στα μέλη της Επιτροπής;

Τέλος, δεν είναι η πρώτη φορά που η Επιτροπή απασχολεί το περιοδικό και την κοινή γνώμη. Στο τεύχος 79 σημειωνόταν, μεταξύ άλλων, η τεράστια καθυστέρηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην έκδοση απόφασης σχετικά με την κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης που κατείχε η Αθηναϊκή Ζυθοποΐα Α.Ε. στην αγορά, όπως επίσης η γνωστή υπόθεση των ξενόγλωσσων βιβλίων και η παραβαίνουσα εταιρία στην υπόθεση της βρεφικής πάνας.

Οι απαντήσεις του Δημήτρη Κυριτσάκη

Σχετικά με το γιατί η Επιτροπή Ανταγωνισμού άργησε τόσο πολύ να δημοσιεύσει την απόφαση, η απάντηση ήταν πως οφείλεται στο ότι τότε ολοκληρώθηκε η σύνταξη και υπογραφή της, με τον κ. Κυριτσάκη να υποστηρίζει πως το διάστημα που μεσολάβησε ήταν απολύτως δικαιολογημένο, αφού η Επιτροπή είχε επιβαρυνθεί με μεγάλο φόρτο εργασίας. Για το ποιες και πόσες είναι οι εταιρίες που η Επιτροπή έχει αποφανθεί πως δεν θα ασχοληθεί μαζί τους, όπως επίσης και για το πόσες εταιρίες αφορούν οι υποθέσεις που έχει παραγραφεί το δικαίωμα της Επιτροπής να καταλογίσει πρόστιμο, απάντησε μεταξύ άλλων: «Απολογιστικά στοιχεία περιέχονται στις ετήσιες εκθέσεις πεπραγμένων της Επιτροπής. Περισσότερες πληροφορίες δεν μπορούμε να σας δώσουμε», συμπληρώνοντας το σχετικό εδάφιο που αιτιολογεί την απάντησή του.

ΥΓ.: Ολόκληρες οι απαντήσεις του προέδρου της Επιτροπής θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα koutipandoras.gr.

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #104, τον Ιούνιο του 2016

HotDoc_104_cover