Hot Doculture
Jacques Morelenbaum CelloSambaTrio feat. Paula Morelenbaum

Jacques Morelenbaum CelloSambaTrio feat. Paula Morelenbaum
Ο μεγάλος Antonio Carlos Jobim, ο δημιουργός της bossa nova, συνήθιζε να λέει πως το γκρουπ του το αποτελούσαν πέντε όμορφα κορίτσια, πέντε όμορφα αγόρια και ένας παλιόγερος! Ένα από αυτά τα κορίτσια ήταν η τραγουδίστρια Paula Morelenbaum και ένα από αυτά τα αγόρια ήταν ο σύζυγός της, ο Jacques. Είκοσι χρόνια μετά τον θάνατο του θρυλικού «Tom» Jobim, ο Jaques και η Paula κάνουν, στο Half Note Jazz Club, ένα μοναδικό αφιέρωμα στη μουσική του. Επί μια δεκαετία, από το 1984 έως το 1994, ο Jaques και η Paula έζησαν από μέσα την τέχνη του μεγάλου Βραζιλιάνου συνθέτη και ως εκ τούτου είναι οι καλύτεροι για να την αποδώσουν με πιστότητα, αυθεντικότητα και ζωντάνια. Ο σπουδαίος τσελίστας και συνθέτης Jacques Morelenbaum, μετά τον θάνατο του Jobim, συνεργάστηκε με μεγάλους μουσικούς, όπως ο Egberto Gismonti, ο Caetano Veloso και ο Ryuichi Sakamoto, όμως ποτέ δεν απομακρύνθηκε από τις ρίζες του: τη samba, τη bossa nova και τον Antonio Carlos Jobim. Έτσι, με το πιο πρόσφατο γκρουπ του, το CelloSambaTrio, που δημιούργησε το 2005, και με την απαραίτητη και ουσιαστικότατη σύμπραξη της εκπληκτικής Paula Morelenbaum μας δίνει ένα μοναδικό αφιέρωμα στον μεγάλο συνθέτη που διαμόρφωσε κατά πολύ το μουσικό πρόσωπο της σύγχρονης Βραζιλίας…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Χρονολόγιο ’61

07 Οκτωβρίου 2005
Τα «6…σάπια μήλα του Αδάμ» της κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή παρουσίαζε η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ την ημέρα που ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος Θ. Ρουσόπουλος ανακοίνωνε την παραίτηση του υφυπουργού Οικονομικών Αδάμ Ρεγκούζα, μετά από την ομολογία του ότι χορήγησε κρατική διαφήμιση στον Βασίλη Χρηστίδη -ιδιοκτήτη περιφερειακού μέσου ενημέρωσης- εναντίον του οποίου είχε ασκηθεί δίωξη για σύσταση συμμορίας και απάτη, ενώ είχε εκτίσει ποινή φυλάκισης για κακουργηματικές πράξεις και στη Δικαιοσύνη εκκρεμούσαν ακόμη υποθέσεις του. Το κανάλι του Β. Χρηστίδη, μαζί με άλλους περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς προέβαλε παράνομα τηλεπαιχνίδια, εξαπατώντας χιλιάδες άτομα, από τα οποία αποκόμισε μεγάλο κέρδος μέσω τηλεφωνικών γραμμών υψηλής χρέωσης (090).
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Tech.doc
Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τον Έμπολα με… τα πόδια

Πριν από λίγες μέρες, το πρώτο κρούσμα του ιού Έμπολα στις ΗΠΑ επιβεβαιώθηκε. Αυτό σημαίνει ότι πολλά (ίσως και πάρα πολλά) άτομα έχουν μια μικρή πιθανότητα να έχουν κολλήσει, ή να κολλήσουν. Πώς θα το ανακαλύψουν αυτό; Θα δεχθούν ένα χτύπημα στην πόρτα από κάποιον ανιχνευτή. Οι ΗΠΑ αναβιώνουν την τεχνική του contact tracing, όπου όποιος έχει έρθει σε επαφή με τον πρώτο άρρωστο, θα δέχεται την επίσκεψη του ανιχνευτή κάθε μέρα για 21 μέρες (το μεγαλύτερο διάστημα μέσα στο οποίο εκδηλώνεται ο Έμπολα). Αν κάποιος από αυτούς παρουσιάσει συμπτώματα, οι ανιχνευτές θα ξεκινήσουν να επισκέπτονται όσους έχουν έρθει σε επαφή με το νέο κρούσμα, ακολουθώντας τα ίχνη του ιού και, ίσως, εμποδίζοντας την εξάπλωσή του…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ντιτρόιτ
Χωρίς νερό για 150 δολλάρια

Είναι γνωστή με το παρατσούκλι Motor City. Υπήρξε η πατρίδα των «Τριών Μεγάλων» της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, Ford, General Motors (GM) και Chrysler και ο πληθυσμός της εκτοξεύτηκε τη δεκαετία του 1960 στα δύο εκατομμύρια, με σχεδόν το ένα τρίτο να εργάζεται στα εργοστάσια αυτοκινήτων. Όμως, η πόλη με τα τριάντα χρόνια ανάπτυξης και ευημερίας, η πόλη του «Motown Sound», της αμερικανικής σόουλ των ’50s και ’60s που κυριάρχησε στο αμερικανικό μουσικό στερέωμα, βιώνει εδώ και αρκετούς μήνες τα κατάλοιπα μιας οδυνηρής χρεοκοπίας: Την αδυναμία σχεδόν του μισού πληθυσμού της να πληρώσει ακόμη και το λογαριασμό του νερού…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
«Κυκλώματα απατεώνων δρουν και στα Βαλκάνια»

Στοιχεία για στημένα παιχνίδια έδωσε στη δημοσιότητα η Interpol. Ο Τζον Άμποτ, αντιπρόεδρος της οργάνωσης στην Ευρώπη και υπεύθυνος για τη συνεργασία με την Παγκόσμια Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία ανέφερε μεταξύ άλλων ότι φαινόμενα χειραγώγησης ποδοσφαιρικών αγώνων έχουν εντοπιστεί ή αναφερθεί σε 60 έως 80 χώρες, ενώ επεσήμανε ότι «διάφορα κυκλώματα έχουν εισέλθει στον χώρο του στοιχήματος με σκοπό την απάτη, πολλά από τα οποία δρουν στην Κίνα, τη Ρωσία, τα Βαλκάνια, την Αμερική και την Ιταλία». Παράλληλα, σύμφωνα με ανώνυμη πηγή της Sportradar, ως ύποπτοι χειραγώγησης έχουν αναφερθεί από το 2005 τουλάχιστον 1.500 ποδοσφαιρικοί αγώνες. Ο διευθυντής της εταιρίας Ντάρεν Σμολ, ανέφερε σχετικά ότι έχουν επισημανθεί περιπτώσεις ποδοσφαιριστών και διαιτητών που μετακινούνται από χώρα σε χώρα με σκοπό να εμπλακούν σε χειραγώγηση αγώνων. Στο ίδιο μήκος και ρεπορτάζ της βρετανικής Telegraph, που αναφέρει ότι περισσότερα από 300 παιχνίδια τον τελευταίο χρόνο θεωρούνται ύποπτα χειραγώγησης. Το τελευταίο εξάμηνο, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, πραγματοποιήθηκαν 60 συλλήψεις και επιβλήθηκαν ποινές σε 19 άτομα για στήσιμο αγώνων…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η Γερμανία μπροστά στο υπαρξιακό της ζήτημα

Πριν λίγες μέρες, ο περιβόητος Γερμανός οικονομολόγος Hans-Werner Sinn, πρόεδρος του Institute for Economic Research (Ifo), επιτέθηκε στη νέα πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) με την οποία βοηθάει τις ευρωπαϊκές τράπεζες να ξεφορτώσουν σε αυτήν τα κόκκινα δάνειά τους, τιτλοποιημένα σε χρεόγραφα ABS…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η αποσύνθεση του Mega

Χρειάστηκαν πέντε χρόνια τυφλής υποστήριξης στην πολιτική της τρόικας για να καταρρεύσει το κυρίαρχο ενημερωτικό κανάλι, το Mega. Ο ενημερωτικός τομέας αφού αποψιλώθηκε σταδιακά από το «ζωντανό» ρεπορτάζ που μετέφερε εικόνες και φωνές της κοινωνίας στην πολιτική εξουσία, αφού μετατράπηκε σε τηλεβόα της τροϊκανής πολιτικής και υποβολέα της εκάστοτε κυβέρνησης (Παπανδρέου, Παπαδήμου, Σαμαρά-Βενιζέλου), αποσυντίθεται. Ειρωνεία ή αστείο, όπως το βλέπει κάποιος, είναι ότι «πέτρα του σκανδάλου» είναι ο γενικός διευθυντής ειδήσεων και ενημέρωσης. Ο Χρήστος Παναγιωτόπουλος. Ο οποίος υπηρέτησε πιστά τον πρώτιστο σκοπό των ιδιοκτητών του καναλιού και προσέφερε όλα τα δημοσιογραφικά εργαλεία για την επικυριαρχία του πολιτικού μηνύματος στην κοινωνία…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Το κόλπο με το αλουμίνιο

Η ελίτ των συνωμοσιολόγων μέχρι και πριν από περίπου ένα μήνα θεωρούσε ότι η συνωμοσία της δεκαετίας ήταν η υπόθεση αλουμίνιο, δια χειρός της Goldman Sachs. Τελικά οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Αμερικανίδα δικαστής απεφάνθη ότι δεν επρόκειτο για συνωμοσία με στόχο να παντελονιάσουν δισεκατομμύρια δολάρια παίζοντας εκ του ασφαλούς με την τιμή του αλουμινίου, αλλά μια καθ’ όλα θεμιτή επιχειρηματική κίνηση…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Εις των βουλευτών Γόρτυνος (Α΄μέρος)

Ο Πανάγος ήταν το ένατο παιδί του μωρογιάννη της Πελοποννήσου του τρελο-Γιάννη ή Ντεληγιάννη Παπαγιαννόπουλου, όπως τον έλεγαν οι Τούρκοι. Αδερφός του Αναγνώστη, βεκίλη των κοτζαμπάσηδων της Πελοποννήσου στην Πύλη. Γεννήθηκε και έμαθε τα γράμματα στα Λαγκάδια της Γορτυνίας. Μόλις οι όμοιοί του από την Σπάρτη «έφαγαν» τον κυβερνήτη, ξεκίνησε η σταδιοδρομία του στα δημόσια αξιώματα. Ο Πανάγος Δεληγιάννης έγινε διοικητής Γαστούνης και έπειτα διοικητής στην Ήλιδα και στην Κορινθία…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ένας για 10
Πατρίκιος Κωστής

Ο Πατρίκιος Κωστής είναι η απόδειξη ότι ο παλιός είναι αλλιώς, όμως ο νέος μπορεί να είναι εξίσου… αλλιώς, όσο και ωραίος. Μπορεί να έγινε γνωστός ως ο «Ψηλός» του Παρά Πέντε, όμως το εύρος ρόλων που έχει υποδυθεί (από «Το Κλάμα βγήκε από τον Παράδεισο» μέχρι την «Μικρά Αγγλία») και οι θεατρικές συνεργασίες που έχει πραγματοποιήσει (Ρήγας, Ρέππας-Παπαθανασίου, Αθερίδης κ.ά), δείχνουν πως βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 61 (A' Οκτώβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Το Νέο Κατοχικό Δάνειο

Το Κατοχικό Δάνειο μόνο δάνειο δεν ήταν, όπως όλοι γνωρίζουμε. Το ίδιο συμβαίνει και με το Νέο Κατοχικό Δάνειο. Αυτό που έμμεσα προσφέρουν οι λαοί των υπό τροϊκανής κατοχής χωρών της περιφέρειας στο Γενικό Λογιστήριο του γερμανικού κράτους. Σύμφωνα με στοιχεία που πρόσφατα δημοσιοποίησε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών (τα οποία δημοσίευσε το Der Spiegel στις 19 Αυγούστου), η γερμανική κυβέρνηση υπολογίζει πως, στη διάρκεια της περιόδου 2010-2014, θα έχει εξοικονομήσει κατ’ ελάχιστον €41 δισ. λόγω της κρίσης.
Όπως αναφέρει το υπουργείο στο πόρισμα που είδε τη δημοσιότητα, η κρίση στις χώρες της περιφέρειας συμπίεσε τα επιτόκια δανεισμού της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας, με αποτέλεσμα αυτή την εξοικονόμηση. Πώς μετρούν τον βαθμό συμπίεσης του κόστους δανεισμού του γερμανικού κράτους; Αν και κανείς δεν μπορεί να ξέρει ακριβώς σε ποιο επίπεδο θα κυμαίνονταν τα επιτόκια δανεισμού της Γερμανίας αν δεν είχε ξεσπάσει η κρίση του ευρώ, η μεθοδικότητα των γερμανών αξιωματούχων βοηθά να κάνουμε έναν ενδιαφέροντα υπολογισμό αυτών των οφελών: Κάθε χρόνο, υπηρεσία του υπουργείου του κ. Σόιμπλε προβλέπει το ύψος των επιτοκίων δανεισμού για την επόμενη περίοδο, έτσι ώστε ο υπουργός να έχει μια γενική εποπτεία, βασισμένη σε προβλέψεις της εξέλιξης του κόστους δανεισμού της χώρας για τα επόμενα, π.χ., τέσσερα χρόνια.
Έτσι λοιπόν, ήταν δυνατόν να γίνει η σύγκριση μεταξύ (α) των επιτοκίων δανεισμού της γερμανικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης που κατέβαλε στους δανειστές του κράτους κατά την περίοδο 2010-2014 και (β) των επιτοκίων όπως είχαν προβλεφθεί από την υπηρεσία του υπουργείου το 2009. Αυτό που συνέβη ήταν ότι, καθώς οι χώρες της περιφέρειας (αρχής γενομένης από την Ελλάδα) βυθίζονταν στην πτώχευση η μία μετά την άλλη, οι κάτοχοι ομολόγων των χωρών μας άρχισαν να τα ξεπουλάνε, αγοράζοντας με τα έσοδα που αποκτούσαν τα πιο σίγουρα γερμανικά ομόλογα. Έτσι, οι τιμές των γερμανικών ομολόγων ανέβαιναν και τα επιτόκια δανεισμού που έπρεπε να προσφέρει το γερμανικό κράτος για να δανείζεται μειώνονταν ραγδαία. Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών κατέληξε, με αυτό τον τρόπο, στον αριθμό €41 δισ. – έναν αριθμό που αποτελεί το ελάχιστο όφελος του γερμανικού δημοσίου από την κρίση χρέους των χωρών της περιφέρειας.
Αν το καλοσκεφτούμε, δεδομένου ότι (α) οι χώρες της περιφέρειας έχουν καταλήξει σε μια κατάσταση υποτέλειας στην τρόικα, ακόμη και ως προς τις παραμικρές λεπτομέρειες που αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών (π.χ. το αν το πετρέλαιο θέρμανσης θα έχει τον ίδιο φόρο με το κίνησης), και (β) η κρίση που τις έφερε σε αυτή την κατάσταση υποτέλειας, κατοχής, ουσιαστικά προικοδότησε το γερμανικό κράτος με αυτά τα €41 δισ., δεν είναι καθόλου τραβηγμένο να αναφέρομαι σε ένα Νέο Κατοχικό Δάνειο. Δάνειο που, όπως και το παλαιό, μόνο δάνειο δεν είναι.
Όσο για το ακριβές μέγεθός του, πολύ φοβάμαι ότι το ποσό των €41 δισ. που αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών του κ. Σόιμπλε πρέπει να πολλαπλασιαστεί με το δέκα για να υπολογιστεί σωστά. Πράγματι, αγαπητέ αναγνώστη, θεωρώ πως το ποσό που εξοικονόμησε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών λόγω της κρίσης του ευρώ αγγίζει τα €400 δισ. Από πού προκύπτει αυτό; Από δύο πηγές. Πρώτον, το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας παραδέχεται ότι τις χρονιές 2010-2012 εξέδωσε ομόλογα αξίας €73 δισ. μικρότερης από εκείνη που υπολόγιζε. Με άλλα λόγια, δεν είναι μόνο ότι το γερμανικό κράτος πληρώνει λιγότερους τόκους, καθώς το επιτόκιο δανεισμού του μειώνεται, είναι και ότι, καθώς το επιτόκιο μειώνεται, όταν τα γερμανικά ομόλογα ωριμάζουν και πρέπει να αποπληρωθούν, το γερμανικό δημόσιο δανείζεται λιγότερα για να τα ανακυλήσει στο μέλλον, εκδίδοντας έτσι μικρότερο νέο χρέος.
Για την περίοδο 2010-2014 είναι εύλογο να υποθέσουμε ότι η Γερμανία εξοικονόμησε περί τα €90 δισ. από αυτήν τη διαδικασία, συν τα €41 δισ. που προαναφέραμε, έχουμε έναν σύνολο €131 δισ. Δεύτερον, παράλληλα με τη στροφή των επενδυτών στα γερμανικά ομόλογα, υπάρχει και η στροφή των καταθετών της περιφέρειας προς τις τράπεζες της Φρανκφούρτης. Έλληνες, Ισπανοί, Πορτογάλοι, Ιρλανδοί μεταφέρουν τις καταθέσεις τους στις γερμανικές τράπεζες, για να μην την πατήσουν όπως οι κύπριοι καταθέτες. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καταδεικνύει πως μόνο εντός του 2012 είχαμε €95 δισ. καταθέσεων, τα οποία κατέφυγαν από την περιφέρεια προς την Φρανκφούρτη (ένας αριθμός που, αν μη τι άλλο, μάλλον υποτιμά τη φυγή κεφαλαίων προς τη Γερμανία). Ακόμη κι αν το 2012 ήταν το Έτος της Μεγάλης Φυγής (με τα υπόλοιπα έτη να υπολείπονται ως προς τη βιαιότητα αυτών των μεταφορών), είναι πολύ πιθανό την περίοδο 2010- 2014 να μεταβιβάστηκαν €275 δισ. προς τις γερμανικές τράπεζες. Μια τέτοια ροή κεφαλαίων ωφελεί όχι μόνο τους τραπεζίτες, αλλά και το κράτος.
Οι γερμανικές τράπεζες, μετά το 2008, βρέθηκαν σε κατάσταση βαθιάς πτώχευσης. Χωρίς τη συνεχή αρωγή της ομοσπονδιακής κυβέρνησης δεν θα μπορούσαν να λειτουργούν. Η κυβέρνηση μάλιστα δημιούργησε κρατικά χωνευτήρια κακών ιδιωτικών χρεών και τραπεζικών ζημιών (bad banks), τα οποία απαιτούν συστηματική χρηματοδότηση. Όμως, λόγω της ροής των προαναφερθέντων κεφαλαίων στο τραπεζικό σύστημα, ο κ. Σόιμπλε μπόρεσε να αντισταθεί στις απαιτήσεις των φίλων του τραπεζιτών για επιπλέον κρατική ενίσχυση. Συνοπτικά, από τότε που οι χώρες μας κατέρρευσαν, κι επειδή οι χώρες μας κατέρρευσαν, μεταξύ €300 και €400 δισ. μεταφέρθηκαν έμμεσα από την ευρωπαϊκή περιφέρεια στο Γενικό Λογιστήριο του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. Παράλληλα, οι χώρες μας, με την ενθουσιώδη υποστήριξη των εγχώριων ελίτ, εντάχθηκαν σε ένα καθεστώς ιδιότυπης κατοχής.
Είναι σαν ένα Νέο Πανευρωπαϊκό Κατοχικό Δάνειο να έχει επιβληθεί στο πλαίσιο της ευρωζώνης στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Από τη δική της μεριά, η γερμανική κυβέρνηση έχει καταβάλει, ως αντίτιμο, εγγυήσεις για τα διάφορα μνημονιακά δάνεια (έμμεσα και άμεσα) της τάξης των €600 δισ. Ακόμη και €100 ή €200 δισ. από αυτά τα μνημονιακά δάνεια να διαγράψει μέσα από κάποιο κούρεμα (το οποίο θα παλέψει με νύχια και με δόντια να μην αποδεχτεί), πάλι το ύψος του Νέου Πανευρωπαϊκού Κατοχικού Δανείου θα κυμαίνεται στα €200 δισ. Το οποίο βέβαια, όπως και το παλαιό, δεν πρόκειται να αποπληρωθεί ποτέ!
το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #35, τον Σεπτέμβριο του 2013
Extra Hot άρθρο
Το lifestyle πέθανε. Ζήτω η μετριοπάθεια

Τo lifestyle πέθανε. Αν έχετε κάποια αμφιβολία, ρίξτε μια ματιά στα κανάλια. Το τηλεμάρκετινγκ για τους μασαζοκορεσέδες, έχει αντικαταστήσει τις αστραφτερές διαφημίσεις που ήταν γυρισμένες δίπλα στα ακριβά ντεκ των πισινών. Ο ίδιος ο Πέτρος Κωστόπουλος μαγειρεύει on camera, για μια χούφτα ηλικιωμένες κυρίες που είναι ακόμα εξαρτημένες από την τηλεόραση. Και δεν μαγειρεύει ουρές πεσκανδρίτσας με μους φινόκιο και σπόρους κόλιανδρου λιασμένους στην αύρα της Μυκόνου. Άλλωστε οι περισσότεροι πλέον δηλώνουν πως γνωρίζουν τη Μύκονο από τον παραδοσιακό μυκονιάτικο σοβά και μόνο.
Ο Πέτρος ως λύκος των τηλεπρωινών, μαγειρεύει (φευ) αρνάκι με πατάτες στο φούρνο με γνήσια λαϊκή ανησυχία που συναγωνίζεται τη λαϊκότητα του μενού. Το lifestyle πέρασε, έπαιξε το ρόλο του ως ο προπαγανδιστής μιας πραγματικότητας που χρειαζόταν δανεικά για να εκπληρώσει όλα τα όνειρα μιας σύντομης ζωής που έπρεπε να είναι πάνω απ όλα ευχάριστη, κράτησε πεόμετρα για να επιβραβεύσει σεξουαλικότητες, σάρκασε κοινωνικές ανησυχίες παρουσιάζοντάς τις παρωχημένες, χτύπησε στην πλάτη παρτάκηδες διαπλεκόμενους και άρρωστους εγωκεντρικούς παρουσιάζοντάς τους ως τα βάθρα της επιχειρηματικότητας. Το lifestyle όμως είναι εδώ. Έγινε ανίσχυρο αλλά κυριαρχεί σε μια κουλτούρα που δημιούργησε. Όσοι σχολιάζουν με σαρκασμό “πού να ‘ξερε ο Πέτρος πως το τατού στο χέρι του θα γινόταν ντεκόρ σε ένα ταψί με σπανακόπιτα” δεν παρατηρούν πως το lifestyle μετασχηματίζεται. Αποκτά πολιτικό προβληματισμό, ανησυχεί για τη χώρα, προσπαθεί να την περιφρουρήσει από τους καταστροφείς της και επιμένει να την κρατά μακριά από κάτι τύπους που σφίγγουν γροθιές και λένε στενάχωρα πράγματα. Το lifestyle έφυγε από την σφαίρα της καταναλωτικής επικοινωνίας και τις παραλίες της Μυκόνου και πέρασε στα πολιτικά γραφεία.
Οι εραστές του δεν ψάχνουν να κλείσουν ξαπλώστρα στην Ψαρού, αλλά καρέκλα γραφείου σε έναν πολιτικό σχηματισμό που πλασάρει την “μετριοπάθεια” και χαμηλούς τόνους ως αναγκαίο τρόπο ζωής για να ορθοποδήσει η χώρα. Τα θερινά πάρτι, έγιναν πολιτικά projects. Όσοι μάσησαν επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις, διαφημιστικές πίτες, αναμασούν τα επιχειρήματα για μια χώρα που πρέπει να σωθεί με σύνεση και κυρίως χωρίς ανατροπές. Άφησαν τα μικρόφωνα του καραόκε και έπιασαν τα μικρόφωνα των πολιτικών λογυδρίων που μιλούν για ευθύνη (που ποτέ δεν είχαν), για πάταξη του τερατώδους κράτους (το οποίο απομύζησαν), για υγιή επιχειρηματικότητα (την οποία δεν υπερασπίστηκαν ποτέ ζώντας με τραπεζικά δάνεια) και για δικαιώματα (εννοώντας πάντα φυσικά αυτά που αρχίζουν και τελειώνουν στο μαλακό τους υπογάστριο) Οι έξαλλοι των μπουζουκλερί, γίνονται φορείς της κοινωνικής μετριοπάθειας και ονομάζουν τον εαυτό τους ακτιβιστή μιας άλλης Ελλάδας. Ανησυχούν για την παράδοση που χάνεται, για την έλλειψη χρώματος στην πόλη, για τις απρεπείς συμπεριφορές των Ελλήνων, για την ευρωπαϊκή προοπτική αλλά μην ζητάτε να ανησυχήσουν για τον άνθρωπο δίπλα τους που πεθαίνει από την πείνα. Εκτός αν πρέπει να τον σώσουν με κάποιο τηλεοπτικό γκαλά φιλανθρωπίας, διευκρινίζοντας πως είναι θύμα του δαρβινισμού, πως τα έφερε έτσι η κακιά η ζωή και η μοίρα και όχι τα μνημόνια. Οι παλιοί ατζέντηδες της επιπολαιότητας, καλούν τους πάντες να καταλάβουν πως πρέπει να προσπαθήσουμε όλοι μαζί, και να το θέλουμε τόσο ώστε να εκπληρωθούν οι επιθυμίες όπως στο ρητό του Κοέλιο. Προσπαθούν να πείσουν πως δεν φταίνε οι πολιτικές αλλά οι κακές σκέψεις. Πως αρκεί να είσαι χαρουμενάκι και να αποτάξεις τους ριζοσπαστισμούς και τις διεκδικήσεις για να λάμψει μπροστά σου η βουδιστική πολιτική αλήθεια. Άφησαν τα καλοκαιρινά κοκτέιλ και έφτιαξαν άλλα, αχταρμάδες με απολίτικες θέσεις που φαντάζουν πολιτική. Πέρασαν Ποτάμια, Γέφυρες, δημιούργησαν από την νεοπασοκική χλωρίδα τους νέους κήπους όπου θα ανθίσουν Ελιές και μουσμουλιές, με τους ίδιους κηπουρούς όπως πάντα. Είναι επιτέλους για πρώτη φορά στη ζωή τους έτοιμοι για κοινωνική δράση, να βάλουν μπροστά τα στήθη τους για να μην καταλάβουν την εξουσία άνθρωποι που δεν ξέρουν να ξεχωρίσουν τη διαφορά ανάμεσα σε ένα dry Martini από ένα απλό. Είναι ικανοί να κάνουν μεγάλες θυσίες γι’ αυτό. Ακόμη και να αφήσουν το φουά γκρα, και να αρχίσουν να ψήνουν κατσικάκι. Να βγάλουν τα Prada και να βάλουν γαλότσες.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #52, τον Μάιο του 2014
Extra Hot άρθρο
Η χαμένη Λίστα του Όσβαλντ

Στις 13 Ιουνίου 2006 ο ομοσπονδιακός εισαγγελέας της Ελβετίας Κλερ Ντάαμς δέχθηκε για πολλοστή φορά στο γραφείο του τον γάλλο τραπεζίτη Ζαν Κλοντ Όσβαλντ. Ήταν μια από τις πολλές καταθέσεις του παλιού τραπεζίτη της Dresdner Bank, ο οποίος είχε δραστηριοποιηθεί με την ομάδα του στην Ελλάδα. Ο Όσβαλντ είχε εμπλακεί στη μεταφορά μαύρου χρήματος από την Ελλάδα στην Ελβετία για εκλεκτούς και πολύ σπουδαίους πελάτες. Δουλειά του Όσβαλντ και της ομάδας του ήταν να μεταφέρουν το χρήμα των πελατών στο εξωτερικό μέσα από ένα δίκτυο πολύπλοκων offshore εταιριών, ώστε να χάνονται τα ίχνη. Στην κατάθεση εκείνης της μέρας, ο Όσβαλντ παρέδωσε μια λίστα με ονόματα Ελλήνων των οποίων μετέφερε τα χρήματα. Η λίστα αυτή φαίνεται ως σήμερα να μην έχει ελεγχθεί, ενώ πολύ επιτήδεια δημιουργήθηκε η εντύπωση πως έγινε μια παρεξήγηση η οποία αφορούσε το σκάνδαλο της SIEMENS.
Η λίστα του Όσβαλντ που παραδόθηκε στον ελβετό εισαγγελέα περιείχε εταιρίες και φυσικά πρόσωπα στων οποίων τους λογαριασμούς έκανε καταθέσεις η εταιρία Marhta Holdings και ο Πρόδρομος Μαυρίδης, χειριστής των μαύρων κονδυλίων της SIEMENS στην Ελλάδα. Δεν επρόκειτο όμως για καταθέσεις που είχαν σχέση με τη SIEMENS. Απλώς ο Όσβαλντ και η ομάδα του χρησιμοποιούσαν, όπως έχει αποκαλύψει το Hot Doc (τεύχος 44), το δίκτυο ξεπλύματος χρήματος της γερμανικής εταιρίας. Ήταν ανταποδοτικές πληρωμές. Δηλαδή όσοι ήθελαν να μεταφέρουν μαύρο χρήμα στο εξωτερικό έρχονταν σε επαφή με την ομάδα της Dresdner Bank στην Ελλάδα, η οποία λειτουργούσε υπό την εποπτεία του Ζαν Κλοντ Όσβαλντ. Ο Όσβαλντ μάζευε το μαύρο χρήμα και το παρέδιδε στον Πρόδρομο Μαυρίδη για να εξυπηρετήσει το δικό του δίκτυο χρηματισμών στην Ελλάδα. Από υπαλλήλους του ΟΤΕ και υπουργούς ως δημοσιογράφους. Στη συνέχεια μέσω των offshore εταιριών της SIEMENS, όπως η Martha Holdings, ο Μαυρίδης κατέθετε τα αντίστοιχα ποσά σε όσους παρέδωσαν τα μετρητά. Όσοι λάμβαναν τα χρήματα στον λογαριασμό τους δεν ήξεραν ποιος ήταν ο καταθέτης και πολύ περισσότερο πως αυτός είναι η SIEMENS. Όπως λέει χαρακτηριστικά στην κατάθεσή του ο Όσβαλντ, «γνώριζαν ότι τα χρήματά τους δεν κατατέθηκαν απευθείας στον λογαριασμό τους, όμως δεν γνώριζαν σε ποιον διαβιβάστηκαν τα χρήματα. Όπως ακριβώς και ο Μαυρίδης δεν γνώριζε από ποιον προέρχονταν τα χρήματα που διαβιβάστηκαν».
Μια βολική παρεξήγηση
Μετά το σκάνδαλο της SIEMENS, οι καταθέσεις στην Ελβετία διαβιβάστηκαν στην Ελλάδα. Η λίστα του Όσβαλντ άρχισε να ελέγχεται, αλλά με έναν πολύ περίεργο τρόπο. Όσοι περιλαμβάνονταν σε αυτήν, κλήθηκαν να καταθέσουν τι σχέση είχαν με τη SIEMENS. Όπως ήταν φυσικό, απάντησαν πως δεν έχουν καμιά σχέση, και έτσι πραγματικά ήταν, αφού τα χρήματα που έλαβαν στους λογαριασμούς τους στην Ελβετία δεν προέρχονταν από τη γερμανική εταιρία, αλλά απλώς χρησιμοποίησαν το δίκτυό της. Μετά τις απαραίτητες εξηγήσεις, όσοι αποτελούσαν τη λίστα του Όσβαλντ δεν ελέγχθηκαν. Δεν ελέγχθηκαν δηλαδή σε ό,τι αφορά το κατά πάσα πιθανότητα μαύρο χρήμα το οποίο έβγαλαν στο εξωτερικό. Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών Στη λίστα περιέχονται ο ελεγκτής του υπουργείου Οικονομικών Μάριος Νικολιδάκης, ο οποίος φαίνεται να έλαβε στις 12 Νοεμβρίου 2002 μέσω του δικτύου του Μαυρίδη 100.000 ευρώ. Δηλαδή παρέδωσε στην Αθήνα 100.000 ευρώ σε μετρητά τα οποία χρησιμοποίησε εν αγνοία του το μαύρο ταμείο της SIEMENS και ανταποδοτικά έβαλε στη συνέχεια στον λογαριασμό του το ίδιο ποσό. Στις 27 Ιανουαρίου 2004 το στέλεχος του ΣΔΟΕ Παναγιώτης Κουκουλομάτης έλαβε σε λογαριασμό του στη Dresdner Bank επίσης 100.000 ευρώ. Τα αδέλφια Δαμκαλίδη, επιχειρηματίες, έλαβαν στις 6 Μαρτίου 2002 στον λογαριασμό τους στην ελβετική Dresdner 300.000 ευρώ. Ο Αντώνης Περίσσιος, επόπτης του Διαπεριφερειακού Ελεγκτικού Κέντρου Αθηνών του υπουργείου Οικονομικών, στις 12 Νοεμβρίου 2002 έλαβε στον λογαριασμό του στην Ελβετία 50.000 ευρώ. Στην λίστα Όσβαλντ υπάρχουν επίσης offshore εταιρίες του Λαυρέντη Λαυρεντιάδη, η ελεγκτική εταιρία KPMG, καθώς και το ζεύγος Κορωνιά, γνωστού από την υπόθεση των υποκλοπών της Vodafone. Δίπλα στα ονόματα τόσο του Κορωνιά και της συζύγου του όσο και των εταιριών Λαυρεντιάδη και της KPMG δεν υπάρχει η μονογραφή του Όσβαλντ, πράγμα που σημαίνει πως ίσως δεν πρόκειται για ανταποδοτικές πληρωμές. Οι εισαγγελείς της Ελβετίας είχαν ζητήσει από τον Όσβαλντ να μονογράψει δίπλα στις εταιρίες ή τα πρόσωπα που είχαν λάβει καταθέσεις ως ανταποδοτικές πληρωμές. Άρα οι υπόλοιπες δεν είναι ανταποδοτικές πληρωμές, αλλά πιθανές πληρωμές από τη SIEMENS, οι οποίες πρέπει να ελεγχθούν. Ζητήσαμε από αυτούς των οποίων τα ονόματα περιέχονται στη λίστα Όσβαλντ να μας απαντήσουν γιατί τα ονόματά τους συμπεριλαμβάνονται σε αυτή. Όπως θα διαπιστώσετε, οι περισσότεροι δεν απαντούν ή απαντούν πως δεν έχουν σχέση με τη SIEMENS. Ωστόσο ποτέ δεν τέθηκε το ερώτημα αν έχουν σχέση με τη SIEMENS, αλλά αν έβγαλαν μαύρο χρήμα στο εξωτερικό, πράγμα το οποίο μπορεί εν αγνοία τους να έγινε με εταιρίες της SIEMENS. Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί η Δικαιοσύνη δεν έχει ερευνήσει τη λίστα αυτή και δεν έχει ανοίξει τους λογαριασμούς που δέχθηκαν το χρήμα.
Τι απαντούν οι εμπλεκόμενοι στη Λίστα Όσβαλντ
Το Hot Doc επικοινώνησε με όλα τα αναφερόμενα φυσικά πρόσωπα και τις εταιρίες που συγκαταλέγονται στη λίστα Όσβαλντ. Ορισμένοι από αυτούς που αναφέρονται δήλωσαν ότι δεν έχουν καμία σχέση με την υπόθεση και ότι επρόκειτο για χρήματα από συγγενικά πρόσωπα. Με κάποια από τα εμπλεκόμενα πρόσωπα δεν κατέστη δυνατή επικοινωνία, διότι δεν βρέθηκαν σχετικά τηλέφωνα που να αντιστοιχούν στα πρόσωπα αυτά, ή δεν απάντησαν ποτέ παρά τις επίμονες προσπάθειες για επικοινωνία.
Μάριος Νικολιδάκης, πρώην ελεγκτής στο ΠΕΚ Αθηνών
«Δεν έχω καμία σχέση με την υπόθεση, δεν υπήρξα ποτέ στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών. Ένας απλός υπάλληλος ήμουν. Τα χρήματα αυτά ήταν της πεθεράς μου, η οποία αντιμετώπισε ένα πρόβλημα υγείας και διέμενε χρόνια στη Γερμανία, γι’ αυτό και η συγκεκριμένη τράπεζα».
Παναγιώτης Κουκουλομάτης, πρώην τελωνειακός του ΣΔΟΕ
«Έχω ελεγχθεί τόσο από τη Δικαιοσύνη όσο και από τις αρμόδιες Αρχές, οι οποίες καλώς με έλεγξαν λόγω της ιδιότητάς μου, και δεν προέκυψε τίποτα μεμπτό. Ο λογαριασμός είχε ανοιχθεί εξαιτίας σοβαρού προβλήματος υγείας που είχε στενό συγγενικό μου πρόσωπο. Ελέγχθηκα και δεν βρέθηκε τίποτα μεμπτό».
Γιώργος Κορωνιάς, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Vodafone
«Δεν έχω καμία σχέση, τα έχω πει και στις ανακριτικές Αρχές και στη Βουλή. Δεν έχω καμία σχέση, δεν ξέρω κανέναν Όσβαλντ».
KPMG, ελεγκτική εταιρία
«H KPMG Ελλάδος είχε ψάξει στο παγκόσμιο δίκτυο της το υπό συζήτηση έμβασμα και διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για την πληρωμή ενός τιμολογίου που είχε εκδώσει η KPMG Κύπρου για έργο που υλοποίησε για τον πελάτη της εκείνο το διάστημα για μια από τις υπηρεσίες που είχε στο πορτφόλιό της».
Αφοί Δαμκαλίδη, εταιρία εμπορίας, αντιπροσώπευσης και διανομής φωτογραφικών και ηλεκτρονικών προϊόντων
«Όπως εξηγήσαμε στις δικαστικές Αρχές που μας κάλεσαν, η συγκεκριμένη πληρωμή δεν ήταν προϊόν συναλλαγής μας με τη SIEMENS, δεδομένου ότι δεν είχαμε ποτέ αλλά ούτε έχουμε καμία συναλλαγή με αυτή την εταιρία. Οι εξηγήσεις που δώσαμε στις Αρχές κρίθηκαν επαρκείς και το θέμα αυτό έχει κλείσει. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι με το όνομα του κυρίου που αναφέρετε στο e-mail σας, καθώς και με όλους όσους εμπλέκονται στην υπόθεση της SIEMENS, δεν είχαμε ούτε έχουμε καμία εμπορική, φιλική, κοινωνική ή συγγενική σχέση και ούτε τους έχουμε συναντήσει ποτέ!»
το ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #46, τον Φεβρουάριο του 2014
Extra Hot άρθρο
Η Πρίστινα της Σκωτίας

Ως σήμερα, οι νεοσύστατες Δημοκρατίες ήταν κρατίδια με δύσκολα ονόματα στην αφρικανική ενδοχώρα, ή εκεί τέλος πάντων που τέμνονταν γεωπολιτικά συμφέροντα και σκοπιμότητες. Και να που ξαφνικά εκεί που πέφτει η σκιά από τους ουρανοξύστες της ευμάρειας, στο City του Λονδίνου, φύτρωσαν οι αυτονομιστικοί φόβοι.
Είναι δυνατόν η Σκωτία να ερωτοτροπεί με την αυτονομία; Είναι δυνατόν μια περιοχή όπου δεν πέφτουν πύραυλοι και δεν υπάρχουν εμφύλιες συρράξεις να διεκδικεί κρατική οντότητα; Ή ακόμη χειρότερα, είναι δυνατόν στην καρδιά του πιο εξελιγμένου καπιταλισμού, το χρήμα να μην μπορεί να λειτουργήσει ως το χωνευτήρι των διαφορετικοτήτων και των ιδιομορφιών;
Οι Σκωτσέζοι, εν αντιθέσει με όσα θέλουν να δείχνουν οι Άγγλοι, δεν είναι τρελοί. Ή, αν είναι τρελοί οι Σκωτσέζοι, τι τρέχει με το άλλο κομμάτι της αυτοκρατορίας του χρήματος της Βρετανίας, τους Ουαλούς, οι οποίοι έχουν επίσης να θέτουν το θέμα της αυτονομίας;
Δεν πρόκειται για Βρετανική ιδιομορφία. Από το ιταλικό Τιρόλο, ως την Φλαμανδία του Βελγίου και από την Καταλονία ως τη Βενετία, οι αποσχιστικές τάσεις μπαίνουν στην ημερήσια διάταξη. Ακόμη και οι Βαυαροί της «εξορθολογισμένης» οικονομικά Γερμανίας βλέπουν με καλό μάτι την απόσχιση. Σε όλη την Ευρώπη Μαγιάροι, Φιλανδοί, Βάσκοι, πληθυσμοί που δεν προσομοιάζουν στη γνωστή εικόνα των φυλάρχων που επιζητούν ανεξαρτησία κραδαίνοντας καλάσνικοφ και αντιαρματικά, θεωρούν πως η λύση στα προβλήματά τους είναι η ανεξαρτητοποίηση.
Το φαινόμενο αυτό στην Ευρώπη, όπως και το καθόλου άσχετο της ανόδου των εθνικιστικών κομμάτων, μοιάζει σαν μια εκδίκηση της Ιστορίας απέναντι στις μηχανιστικές και σκληρές ισοπεδώσεις που επέφερε η παγκοσμιοποίηση και οι λειτουργίες των αγορών.
Όλο και περισσότερο, οι άνθρωποι που βρίσκονται εκτεθειμένοι μπροστά στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα που εξαφανίζει κοινωνικές πρόνοιες και δικαιώματα, θεωρούν πως πρέπει να εξασφαλίσουν ένα ανάχωμα. Όσο αυτό το ανάχωμα δεν είναι οι συγκροτημένες πολιτικές προτάσεις που μπορούν να αγγίξουν το ανθρώπινο όραμα και την αγωνία, τόσο η «εθνική» ομοιογένεια και οντότητα θα φαντάζει ως η μοναδική λύση.
Με τον ίδιο ακριβώς μηχανισμό που ο αντιευρωπαϊσμός φαίνεται ως λύση απέναντι σε μια Ευρώπη που δεν έχει τίποτα κοινό και δίκαιο, το εθνικό θα φαντάζει μοναδικό ισχυρό αντίβαρο στην παγκοσμιοποίηση. Άλλωστε, το πρώτο εμφανές θύμα της παγκοσμιοποίησης είναι οι ιδιαιτερότητες που ισοπεδώνονται και οι ανθρώπινες συνήθειες καταφυγής που γίνονται ένα τζογάρισμα στους κανόνες της αγοράς. Το εθνικό, οι παραδόσεις, οι οικογενειακές αξίες, ακόμη και αν δεν ανατρέπουν αυτό που λέγεται παγκοσμιοποίηση και αδικία, φαίνονται οι μοναδικοί ισχυροί αντίπαλοι.
Την ώρα που στην Άπω Ανατολή και την Αφρική η ομογενοποιητική δύναμη των αγορών φαντάζει ικανή να εξαλείψει αντιθέσεις κάτω έστω από έναν οικονομικό μακιαβελισμό, στη γηραιά Ευρώπη μοιάζει να ανακαλύπτεται ξανά το κράτος-έθνος ως στοιχείο αντίστασης.
Η τεχνητή ευρωπαϊκή συνένωση μέσα από σκοπιμότητες και η εγκατάλειψη της αλληλεγγύης και των ευρωπαϊκών αξιών στο όνομα της δημοσιονομικής προσαρμογής και της ανταγωνιστικότητας, εντείνουν απλώς τις αντιθέσεις και δημιουργούν νέες. Μέσα σε αυτές τις ανησυχίες, και πολλές φορές τις απειλές για τη σταθερότητα, η εναλλακτική λύση για την Ευρώπη πρέπει να βρει πολιτική έκφραση και ηγέτες.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #60, τον Σεπτέμβριο του 2014
Extra Hot άρθρο
Δήμητρα Γαλάνη
«Κανείς δεν θα μας σώσει, αν δεν θέλουμε εμείς οι ίδιοι να σωθούμε»

H Δήμητρα Γαλάνη ξεκίνησε την καλοκαιρινή περιοδεία της από την Αθήνα και συνεχίζει με επιλεγμένους σταθμούς και χώρους σε όλη τη χώρα. Η περιοδεία της έχει τον γενικό τίτλο «Αλλιώς», όπως και ο νέος της δίσκος που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες σε στίχους του Παρασκευά Καρασούλου. Αν και το καλοκαιρινό της πρόγραμμα είναι φορτωμένο, βρήκαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί της για τη μουσική, την κοινωνία, την πολιτική.
Έχετε μακρά θητεία στο ελληνικό τραγούδι, στη διάρκεια της οποίας ξεχωρίζουν οι συνεργασίες σας με τα μεγαλύτερα ονόματα στο χώρο της σύνθεσης και της στιχουργίας. Ποιες εικόνες ή στιγμές κρατάτε από όλες αυτές τις συνεργασίες;
Είναι αλήθεια πως υπήρξα πολύ τυχερή ως προς τη χρονική συγκυρία που βρέθηκα στο ξεκίνημά μου. Ξεκίνησα σχεδόν παιδί την εποχή που οι μεγάλοι μας δημιουργοί, συνθέτες και ποιητές, ήταν εξαιρετικά παρόντες και έγραφαν πολύ σημαντικά έργα. Είναι οι άνθρωποι που χάραξαν με το έργο τους την ιστορία του τραγουδιού και επειδή έγραψαν για τη φωνή μου σημαντικά τραγούδια, βρέθηκα κι εγώ να αποτελώ μέρος της. Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, η ζωή μου είναι γεμάτη από εικόνες και στιγμές δίπλα σε αυτούς του ανθρώπους, οι οποίοι καθόρισαν, μπορώ να πω, τον πολιτισμό μου και τη μετέπειτα πορεία μου. Δεν θα μας έφτανε μια συνέντευξη για να διηγηθώ τις στιγμές δίπλα στον Νίκο Γκάτσο, στον Δήμο Μούτση στο ξεκίνημα, στον Μάνο Χατζιδάκι ή αργότερα στον Βασίλη Τσιτσάνη και στον Μάνο Λοΐζο. Μένω στα ονόματα και το μέγεθός τους απλά…
Αν σας τίθετο το δίλημμα «δημιουργός ή ερμηνεύτρια», τι θα επιλέγατε;
Δύσκολο να σας απαντήσω γιατί είναι δυο διαφορετικά πράγματα που δεν συγκρίνονται.Η μια πλευρά αυτή της ερμηνεύτριας είναι μια εξωστρεφής λειτουργία, ενώ ή άλλη αυτή της δημιουργού το τελείως αντίθετο. Αυτό που κάνω ως συνθέτης πάντως είναι αυτό που έμαθα δίπλα σε αυτούς τους τόσο σημαντικούς δημιουργούς. Φτιάχνω τραγούδια υπηρετώντας μέσα από αυτά τη γλώσσα μου. Η φύση μου σαφώς είναι μουσική. Η μουσική, γενικότερα, είναι το ζητούμενό μου και συνεχώς τη σπουδάζω και πάντα ελπίζω ότι θα μπορέσω να γράψω και για άλλες φόρμες της. Όποτε το έκανα πάντως –είτε για τον κινηματογράφο, είτε για την τηλεόραση, είτε για το θέατρο–, το έκανα με μεγάλη αγάπη, πάθος και, μπορώ να πω, λαχτάρα.
Ο ρόλος του καλλιτέχνη σε εποχές κρίσης όπως η σημερινή ποιος πρέπει να είναι;
Η τέχνη πάντα παίρνει τους ανθρώπους από το χέρι και τους οδηγεί στις δύσκολες στιγμές τους. Τους κάνει συντροφιά, τους ηρεμεί την ψυχή και τους δίνει τη δυνατότητα να σκεφτούν. Η σκέψη γενικότερα οδηγεί στη συνειδητότητα. Άρα και στην πολιτική συνειδητοποίηση, η οποία στρατεύει τους πολίτες όταν πρόκειται για κοινωνικούς στόχους. Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να είναι πάντα μέσα και δίπλα στον κόσμο. Άλλωστε, είναι μέρος του και με αυτόν επικοινωνεί. Κάποιες στιγμές μπορεί και οφείλει να γίνεται και η φωνή του. Είτε μέσα από το έργο του είτε από τις δημόσιες τοποθετήσεις του. Αυτά με μέτρο και απόλυτη αίσθηση της ευθύνης.
Ποια είναι τα αγαπημένα σας τραγούδια ή άλμπουμ που θα κουβαλάτε πάντα μαζί σας;
Α… είναι πολλά! Θα πω μερικά, έτσι όπως μου έρχονται. Τα τραγούδια του Ζακ Μπρελ, το 2ο κοντσέρτο για πιάνο του ραχμάνινοφ, η «Αχάριστη» του Τσιτσάνη, η άρια «Casta Diva» με τη φωνή της Κάλλας, το «Imagine» του Λένον, ο «Μεγάλος Ερωτικός» και η «ρυθμολογία» του Χατζιδακι, οι μουσικές του Αντόνιο Κάρλος Ζομπίμ αλλά και του Μπαρτ Μπάκαρα και του Γκουστάβο Σαναταολάγια, η μουσική του Φίλιπ Γκλας από το φιλμ «Ώρες», τα τραγούδια της Μπίλι Χόλιντεϊ και της Νίνα Σιμόν, οι αυτοσχεδιασμοί της Έλα Φιτζέραλντ, η 4η συμφωνία του Μάλερ, η φωνή της Φλέρυς Νταντωνάκη στον «Κύκλο του CNS» του Χατζιδάκι και στο «Άνοιξε Γιατί δεν Αντέχω» του Παπαϊωάννου, τα τραγούδια του Άκη Πάνου, αλλά και το «Μακριά μου να Φύγεις» με τον Πάνο Γαβαλά, τα πρελούδια του Μπαχ από τον Γκλεν Γκουλντ… να συνεχίσω;
Υπάρχει κάποιο αόρατο νήμα που συνδέει τα γεγονότα και τις καταστάσεις των τελευταίων σαράντα χρόνων της ελληνικής ιστορίας;
Νομίζω πως είναι η απουσία της αλήθειας η ιδιοτέλεια και η βαθιά απονιά.
Θεωρείτε ότι γλιτώσαμε τα χειρότερα ή έρχονται ακόμη πιο δύσκολες μέρες;
Δύσκολα θα είναι, αλλά έχω την εντύπωση ότι όσο πλησιάζουμε στο να καταλάβουμε ποια είναι η πραγματικότητα, όσο θα πλησιάζουμε στο να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας, τα πράγματα θα γίνονται όλο και καλύτερα και, πάνω απ’ όλα, με ολοένα και περισσότερη συλλογική συνείδηση.
Τι σας συγκινεί ή προβληματίζει περισσότερο από καθετί αυτή την εποχή;
Με συγκινεί το ότι οι άνθρωποι όλο και περισσότερο επιτρέπουν στις ευαισθησίες τους να εγκατασταθούν μέσα τους. Αυτό εκφράζεται με ευσυγκινησία, αλλά και με αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Έτσι, βλέπεις να έρχονται όλο και πιο κοντά ο ένας στον άλλον, ανακαλύπτοντας καινούργιους κώδικες ή έστω ξαναβρίσκοντας τους παλιούς. Την ίδια στιγμή με προβληματίζει και ένα άλλο κομμάτι της κοινωνίας μας, που κυριευμένο από τον τρόμο και τον πανικό μη και χάσει κάποια προνόμια που θεωρεί κεκτημένα, εκφράζεται με βαθύ συντηρητισμό, ιδιοτέλεια και εμφυλιακές διαθέσεις. Αυτό δυστυχώς καλλιεργείται μέσα από ένα μεγάλο κομμάτι των ΜΜΕ και «σερβίρεται» ως είδηση με σκοπό την «ακινητοποίηση» του κόσμου λόγω φόβου. Αυτά είναι πολύ επικίνδυνα πράγματα, και θέλω να υπενθυμίσω ότι τέτοιου είδους «όπλα» συνήθως γυρίζουν μπούμερανγκ… Να μη ξεχνάμε ότι για την παγκόσμια απληστία και σκοτεινιά όλοι μα όλοι μπορούμε εν δυνάμει να γινόμαστε «εργαλεία» που μόλις δεν μας χρειάζονται άλλο, μας πετάνε στα σκουπίδια και μάλιστα με τον χειρότερο τρόπο.
Η ελληνική κοινωνία μήπως είναι μια βαθιά εκφασισμένη κοινωνία που εκκόλαψε το αυγό του φιδιού (Χρυσή Αυγή);
Όχι, αυτό δεν το πιστεύω. Η Ελλάδα –και γενικότερα η Μεσόγειος– έχει πολύ φως και συνήθως δεν ευδοκιμούν σε αυτές τις συνθήκες τέτοιες διαδικασίες. Στη χώρα μας πάντα υπήρχε ένας τέτοιος υπόκοσμος, αλλά ήταν στο περιθώριο. Η εκάστοτε εξουσία ή και παραεξουσία, βέβαια, τους χρησιμοποιούσε σαν «νταήδες», για να κάνει τη δουλειά της και μετά τους πέταγε στα σκουπίδια. Είναι αυτό το παρακράτος. Αυτό το βλέπουμε να γίνεται και τώρα. Αυτά συμβαίνουν πάντα σε εποχές μεγάλων κοινωνικών κρίσεων και ιδιαίτερα όταν το άρρωστο και άπληστο σύστημα αισθάνεται ανασφάλεια. Σε όλο αυτό προστίθενται τόσο η έλλειψη παιδείας όσο και το γενικότερο «κάψιμο»…
Οι παρέες τελικά είναι αυτές που γράφουν την ιστορία σε τούτο τον τόπο; Ποια είναι η δική σας αγαπημένη παρέα; Υπάρχουν άνθρωποι που εμπιστεύεστε με κλειστά μάτια;
Οι παρέες σίγουρα έγραψαν και εξακολουθούν να γράφουν την ιστορία. Και είναι εδώ δίπλα μας, αρκεί να θέλεις να τους βρεις και να τους παρακολουθήσεις. Αυτό γινόταν πάντα στην ιστορία μας και συμβαίνει και τώρα. Απλώς καλό θα είναι να τους ακούμε και όχι μόνο να καμαρώνουμε ότι τους έχουμε και να τους ανακαλούμε μόνο όταν είμαστε στα ζόρια, περιμένοντας ότι αυτοί θα μας σώσουν. Έχω παρατηρήσει, δε, ότι πολλοί θυμώνουν κιόλας, λέγοντας ότι οι παρέες απουσιάζουν από τα γεγονότα. Ας σοβαρευτούμε. Κανείς δεν θα μας σώσει, αν δεν θέλουμε εμείς οι ίδιοι να σωθούμε!
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #56, τον Ιούλιο του 2014
Extra Hot άρθρο
Το δικαίωμα στη λήθη απέναντι στην ελευθερία της πληροφόρησης

Στις 30 Μαΐου 2014, η Google ανακοίνωσε πως δέχεται ηλεκτρονικές αιτήσεις από ανθρώπους που θέλουν να διαγραφούν οι πληροφορίες που υπάρχουν για αυτούς στην τεράστια μηχανή αναζήτησής της. Είχε προηγηθεί μια δικαστική περιπέτεια, της οποίας η έκβαση ανάγκασε τον ιντερνετικό κολοσσό να υμμορφωθεί με τους ευρωπαϊκούς κανόνες περί «δικαιώματος στη λήθη». Όλα φάνηκε να βαίνουν καλώς, μέχρι που δημοσιογραφικοί τιτάνες όπως ο Guardian και το BBC, παρατήρησαν ότι κάποια από τα άρθρα τους είχαν… κάνει φτερά.
«’Οταν γκουκλάρεις κάποιον από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν βλέπεις πλέον αυτά που η μηχανή αναζήτησης θεωρεί ως τα πιο σημαντικά και σχετικά με την αναζήτησή σου αποτελέσματα. Βλέπεις τις πιο σημαντικές πληροφορίες, από αυτές που ο στόχος της αναζήτησής σου δεν προσπαθεί να αποκρύψει», γράφει ο James Ball στον Guardian.
Στις 2 Ιουλίου 2014, στο γραμματοκιβώτιο της εφημερίδας έφτανε η απόφαση ευρωπαϊκού δικαστηρίου για το «δικαίωμα των πολιτών στη λήθη», ενώ παράλληλα αναφέρονταν 6 άρθρα του Guardian τα οποία κανείς πλέον δεν μπορούσε να δει μέσω της Google. Τα 3 είχαν να κάνουν με τον σκωτσέζο διαιτητή Dougie McDonald, ο οποίος το 2010 είχε οδηγηθεί σε παραίτηση όταν είπε ψέματα σχετικά με τους λόγους που σφύριξε ένα πέναλτι σε ματς της Premier League ανάμεσα στην Celtic και την Dundee United. «Οποιοσδήποτε αναζητήσει τον -υπερβολικά προφανή- όρο “Dougie McDonald Guardian” στη google.com, την αμερικανική έκδοση της Google, θα βρει 3 άρθρα της εφημερίδας στην κορυφή των αποτελεσμάτων. Όποιος κάνει το ίδιο, όμως στη google.co.uk, τη βρετανική έκδοση, αυτά τα αποτελέσματα θα έχουν εξαφανιστεί ως δια μαγείας», γράφει ο James Ball. Τα υπόλοιπα 3 άρθρα ήταν πραγματικό παζλ για τους δημοσιογράφους του συγκροτήματος, παζλ το οποίο ακόμα και σήμερα η Google αρνείται να λύσει. Ένα άρθρο του 2011 που αφορούσε στα Post-it Wars, μια μόδα στη Γαλλία όπου υπάλληλοι «ζωγράφιζαν» πάνω στα τζάμια των γραφείων τους με αναρίθμητα Post-it, ένα άρθρο του 2002 για τη δίκη ενός δικηγόρου που κατηγορούταν για απάτη και οι δημοσιεύσεις μιας ολόκληρης εβδομάδας του σχολιαστή του Guardian, Roy Greenslade.
Όχι μόνο τι ψάχνεις, αλλά και πώς το ψάχνεις
Η Google προέβη σε μια βεβιασμένη κίνηση και αυτό φαίνεται σε κάθε επίπεδο. Δεδομένου του φιλελεύθερου πνεύματος που διακατέχει στελέχη και υπαλλήλους του Οργανισμού, είναι πιθανό να κάνουν ότι μπορούν για να μην αποκρύπτουν τις ειδήσεις. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός πως αρκεί μια αλλαγή στις λέξεις αναζήτησης, πχ «Scottish referee who lied», για να
εμφανιστούν κανονικά όλα τα αποτελέσματα. Η αίτηση μπορεί να ανέφερε μόνο το όνομα του διαιτητή, οπότε μόνο το όνομα του διαιτητή αφαιρέθηκε από τα αποτελέσματα. Ακόμη, η βρετανική εφημερίδα συμφωνεί πως κάποια από τα αποτελέσματα θα πρέπει πράγματι να εξαφανιστούν. «Υπάρχουν περιπτώσεις που θα μπορούσε να εφαρμοστεί αυτό το σύστημα», αναφέρει σε δημοσίευμα στο διαδίκτυο, «όπως για παράδειγμα, κάποιος που στα 18 του διέπραξε μια μικροπαρανομία και στα 30 του αυτό τον εμποδίζει ακόμα να βρει δουλειά. Τέτοιες περιπτώσεις είναι ανοιχτές προς διαβούλευση, αλλά από τους εκδότες και τους συντάκτες, όχι από τη Google».
Άρον-άρον επαναφορά
Εκτός από τον Guardian, η είδηση του «ψεύτη διαιτητή» εξαφανίστηκε και από την Telegraph, την Daily Mail, την Daily Record και κάποιες ακόμα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το άρθρο-βόμβα του οικονομικού συντάκτη του BBC, Robert Peston, πως η Google των ενημέρωνε για τον αφανισμό αποκαλυπτικού άρθρου του για τον τότε πρόεδρο της Meryll Lynch, Stan O’ Neal, ξεσήκωσε ακόμα μεγαλύτερη θύελλα αντιδράσεων. Μέσα σε λίγες ώρες η υφήλιος γνώριζε, είτε από τη μια είτε από την άλλη πηγή, την «υπόγεια» προσπάθεια της Google να συμμορφωθεί με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. «Είναι σαν να πηγαίνεις στη βιβλιοθήκη και να καις όποιο βιβλίο δεν σου αρέσει», δήλωσε ο εκδότης της Mail Online -της μεγαλύτερης ειδησεογραφικής ιστοσελίδας παγκοσμίως-, Martin Clarke. Την επόμενη ακριβώς μέρα, χωρίς ωστόσο να δοθούν ούτε τώρα εξηγήσεις, όλες οι αναζητήσεις αποκαταστάθηκαν. Το ερώτημα που τίθεται, όμως, είναι αν υπάρχουν άλλες ειδήσεις, λιγότερο ή περισσότερο σημαντικές, οι οποίες πήραν κι αυτές τον κρυφό δρόμο της λήθης και οι οποίες επειδή δεν τράβηξαν τόσο τα βλέμματα, συνεχίζουν να αποκρύπτονται από το κοινό. Το ερώτημα είναι εύλογο, καθώς από τη στιγμή της ανακοίνωσης της Google περί συμμόρφωσης με τον κανονισμό του «δικαιώματος στη λήθη», έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες χιλιάδες αιτήσεις.
70.000 άνθρωποι θέλουν να «ξεχαστούν»
Στα μέσα Μαΐου 2014, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απεφάνθη κατά της Google, στη δικαστική της διαμάχη με τον Ισπανό Mario Costeja Gonzalez, και κατ’ επέκταση με την Ισπανική Υπηρεσία
Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Η ιστορία του Costeja ξεκινάει το 2009 όταν επιδιώκει, δίχως επιτυχία, τη διαγραφή άρθρου του 1998 που είχε δημοσιεύσει η La Vanguardia, στο οποίο αναφερόταν πως το σπίτι του δημοπρατείται εξαιτίας ενός χρέους, το οποίο όμως ο Costeja μετέπειτα είχε αποπληρώσει. Ο Ισπανός ζήτησε από την εφημερίδα να αφαιρέσει το άρθρο, γιατί η Google το εμφάνιζε πρώτο όταν κάποιος πληκτρολογούσε το όνομά του στην αναζήτηση. Η La Vanguardia αρνήθηκε τη διαγραφή. Το ίδιο έκανε και η Ισπανική Υπηρεσία Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, υποστηρίζοντας ότι τα γραφόμενα ήταν τεκμηριωμένα και αληθή.
Έκανε δεκτή, όμως, την παρέμβαση του Ισπανού προς τη Google, να αφαιρέσει το εν λόγω άρθρο από τα αποτελέσματα αναζήτησης. Το θέμα οδηγήθηκε Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο εξέδωσε μια όχι και τόσο δικαιολογημένη απόφαση υπέρ του Costeja, καθώς απεφάνθη πως οι μηχανές αναζήτησης είναι υπεύθυνες για το περιεχόμενο που θα παρουσιάζουν. Το αποτέλεσμα είναι αυτή τη στιγμή να υπάρχουν πάνω από 70.000 αιτήσεις προς επεξεργασία, όλες βάσει μιας σαθρής απόφασης η οποία πάρθηκε χωρίς να ληφθεί υπόψη η διαχωριστική γραμμή μεταξύ ελεύθερης πληροφόρησης και παραβίασης προσωπικών δεδομένων.
Η λήθη απέναντι στην πληροφόρηση
Κάτι το οποίο είναι δύσκολο να βρεθεί, θα ξεχαστεί εύκολα. Το δικαίωμα στην πληροφόρηση είναι εκ διαμέτρου αντίθετο με το δικαίωμα στη λήθη. Η δημοσιογραφία έχει ως ιερό σκοπό την ενημέρωση αλλά και την υπενθύμιση των ιστορικών πεπραγμένων. Τα Μέσα Ενημέρωσης έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν όχι μόνο για τα παράνομα και τα ποινικώς κολάσιμα, αλλά και για θέματα που εγείρουν πολιτικά και ηθικά θέματα. Η απόκρυψη τέτοιων θεμάτων αποτελεί πρόκληση για την Ελευθερία της Έκφρασης και του Τύπου. Η απόφαση του δικαστηρίου για το
«δικαίωμα στη λήθη» είναι η καλύτερη ευκαιρία για επιφανείς και πλούσιους να προσπαθήσουν να «τρίψουν» από πάνω τους τη βρομιά που τους προσδίδει η μεγαλύτερη μηχανή αναζήτησης
παγκοσμίως. Ακόμα κι αν αυτή η βρομιά είναι τεκμηριωμένη, φέρει υπογραφή, αποτελεί κομμάτι δημοσιογραφικής -και όχι μόνο- ιστορίας και προστατεύεται από το απαράβατο δικαίωμα στην πληροφόρηση.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #58, τον Αύγουστο του 2014
Extra Hot άρθρο
Ελεύθερος ο Εμμανουήλ των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, χάρη στον Αθανασίου

Ο Σωτήρης Εμμανουήλ, ο πρώην πρόεδρος των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, συνελήφθη τον περασμένο Ιανουάριο ως εμπλεκόμενος σε διακίνηση παράνομων χρημάτων, που φέρεται να φθάνουν τα 17 εκατ. ευρώ και κατηγορείτο για δωροδοκία και παράνομη δραστηριότητα, αναφορικά με την υπόθεση των εξοπλιστικών. Πρόσφατα αφέθηκε ελεύθερος, κάνοντας χρήση ενός σκανδαλώδους νομοθετήματος του υπουργού Δικαιοσύνης Χαράλαμπου Αθανασίου το οποίο έχει αποκαλύψει το Κουτί της Πανδώρας και σύμφωνα με πληροφορίες μας, δεν πρόκειται να δικαστεί ποτέ, αφού απαλλάσσεται των κατηγοριών.
Ο Σωτήρης Εμμανουήλ ο οποίος τον Δεκέμβριο του 1999 υπέγραφε τις σκανδαλώδεις συμβάσεις για τα υποβρύχια μαζί με τον καταδικασμένο πρώην διευθυντή εξοπλισμών του υπουργείου Άμυνας Γιάννη Σμπώκο, παρουσία και του περιχαρή -όπως φαίνεται στις φωτογραφίες- Άκη Τσοχατζόπουλου εκμεταλλεύτηκε την προσωρινή αντικατάσταση διάταξης άρθρου του Ποινικού Κώδικα, την οποία είχε προωθήσει τον Απρίλιο του 2014 ο Χαράλαμπος Αθανασίου.
Η συγκεκριμένη -προσωρινώς καταργηθείσα- διάταξη προέβλεπε ότι στελέχη και υπάλληλοι δημόσιων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων που επιχορηγούνται από το Δημόσιο, όπως τα Ναυπηγεία του Σκαραμαγκά, η ΔΕΗ, αλλά και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και άλλοι οργανισμοί, σε περίπτωση σοβαρών αδικημάτων, όπως η δωροληψία ή η διασπάθιση δημοσίου χρήματος, τιμωρούνται όπως οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους διαπράττουν απιστία, υπεξαίρεση, ψευδή βεβαίωση, κατάχρηση εξουσίας, παράβαση καθήκοντος και δωροδοκία.
Πώς ο Αθανασίου «καθάρισε» τον Εμμανουήλ
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, υπέγραψε στις 7 του περασμένου Απριλίου το νόμο 4254/2014 «περί εξυγίανσης της ελληνικής Οικονομίας», ο οποίος, μεταξύ πολλών άλλων διατάξεων που δεν αφορούσαν αποκλειστικά το υπουργείο Δικαιοσύνης, προέβλεπε την κατάργηση της περίπτωσης «δ» του άρθρου 263Α του Ποινικού Κώδικα, στην οποία σημειωνόταν ότι με τις διατάξεις άρθρων που προβλέπουν ποινές για τα παραπάνω αδικήματα τιμωρούνται και υπάλληλοι «σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου στα οποία κατά τις κείμενες διατάξεις μπορούν να διατεθούν από το δημόσιο, από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή από τράπεζες, επιχορηγήσεις ή χρηματοδοτήσεις».
Αυτή η διάταξη, προέβλεπε με απλά λόγια, ότι οι ποινές που ισχύουν για τους δημοσίους υπαλλήλους, αφορούν και σημαίνοντα πρόσωπα εταιριών οι οποίες κατά καιρούς έχουν χρηματοδοτηθεί από το Δημόσιο, όπως είναι τα Ελληνικά Ναυπηγεία, η ΔΕΗ, η ΔΕΠΑΝΟΜ, η κατασκευαστική ΘΕΜΙΣ, ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων αλλά και πάμπολλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, αθλητικά σωματεία, συνεταιρισμοί και πολιτιστικοί σύλλογοι, υπάλληλοι και στελέχη των οποίων έχουν καταδικαστεί ή κατηγορούνται για σοβαρά αδικήματα, με βάση, πολλές φορές, τις διατάξεις του νόμου «περί καταχραστών του Δημοσίου».
Η πρωτοφανής αυτή ενέργεια του Χαράλαμπου Αθανασίου, ουσιαστικά εξάλειψε το αξιόποινο της όποιας πράξης φέρονται να είχαν διαπράξει οι κατηγορούμενοι για τέτοιες υποθέσεις, πριν τις 7 Απριλίου 2014, όταν ο σχετικός νόμος δημοσιεύθηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης, κι αυτό γιατί βάσει του Ποινικού Δικαίου η κατάργηση -έστω και προσωρινή- ενός αδικήματος συνιστά αυτομάτως την αρχειοθέτηση όλων των σχετιζόμενων με αυτό, ποινικών υποθέσεων.
Η όψιμη αλλαγή στάσης του Χ. Αθανασίου
Στις 6 Μαΐου, έναν μήνα μετά τη δημοσίευση του νόμου, ο Χαράλαμπος Αθανασίου επανέφερε τη διάταξη με μια εκπρόθεσμη τροπολογία, στο μεσοπρόθεσμο. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση αυτής, «η επίμαχη περίπτωση του άρθρου 263Α παραλείφθηκε από παραδρομή κατά τη μεταφορά του άρθρου αυτού, στο σχέδιο νόμου, το οποίο ψηφίστηκε ως νόμος του κράτους.
Η υπόθεση αμνήστευσης των καταχραστών του Δημοσίου σχολιάστηκε έντονα ακόμη και από κυβερνητικούς βουλευτές με τον Κωνσταντίνο Τζαβάρα να εκφράζει υποψίες ότι η συγκεκριμένη διάταξη πιθανώς αφορά και την περίπτωση εκείνων που κατηγορούνται για τις υποθέσεις της Siemens οι οποίες εκκρεμούν στην προδικασία και να ζητάει από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου την διεξαγωγή έρευνας προκειμένου να διαπιστωθεί ποιοι ευεργετούνται από αυτήν.
Τα αποτελέσματα της «εκ παραδρομής» κατά τον υπουργό Δικαιοσύνης, κατάργησης της επίμαχης παραγράφου, πάντως είναι πια κάτι παραπάνω από εμφανή, μετά και την αποφυλάκιση του Σωτήρη Εμμανουήλ, ενώ παραμένει άγνωστο, με κανέναν να μην μπορεί να αποκλείσει αυτή την πιθανότητα, να ακολουθήσουν αποφυλακίσεις ή απαλλαγές από παρεμφερείς κατηγορίες και άλλων εμπλεκόμενων σε αντίστοιχες υποθέσεις.
Extra Hot άρθρο
Έγκλημα και τιμωρία

Οι βιασμοί στην Ινδία έφεραν στο φως χιλιάδες περιπτώσεις βιασμών, όχι μόνο στην ίδια την χώρα, αλλά και στη Βραζιλία, στην Ελβετία, στη Γαλλία, στη Βρετανία. Λίγες γυναίκες όμως βγαίνουν με θάρρος και μιλούν για τον βιασμό τους. Οι περισσότερες σιωπούν. «Κανείς δεν θα μας κλείσει το στόμα»: Αυτό είναι το μήνυμα που μετέφεραν στο Λονδίνο, στην πρόσφατη παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για τον τερματισμό της σεξουαλικής βίας στον πόλεμο, γυναίκες που βιάστηκαν. Οι ιστορίες τους μπορεί να διαφέρουν από χώρα σε χώρα ωστόσο ο εφιάλτης που έχουν ζήσει είναι κοινός. Ανάμεσα σ΄αυτές και οι μαρτυρίες τεσσάρων δημοσιογράφων που βιάστηκαν ομαδικά στην διάρκεια του ρεπορτάζ τους, ως προειδοποίηση για να σταματήσουν αυτό που κάνουν. Η Αμάντα Λιντχάουντ, η Τζίνεθ Μπεντόγια, η Τζόντι Ουίλιαμς και η Χάνια Μοχίμπ. Οι γυναίκες αυτές, έχουν το πλεονέκτημα λόγω της θέσης τους να μπορούν να ακουστούν. Και αυτό έκαναν. Ακούστηκαν.
Αίγυπτος
Η Χάνια Μοχίμπ εργάζεται στην τηλεόραση της Αιγύπτου. Εκείνο το βράδυ, πριν από περίπου τρία χρόνια, κάλυπτε τις τεράστιες διαδηλώσεις στην πλατεία Ταχρίρ που απαιτούσαν την πτώση του καθεστώτος Μουμπάρακ. Ξαφνικά δεκάδες άνθρωποι κινήθηκαν εναντίον της. Την άρπαξαν και την έσυραν ολόγυμνη σε μια υπόγεια στοά, όπου τη βίασαν ομαδικά. Εκείνο το βράδυ, ακόμη 29 γυναίκες βιάζονται στην πλατεία Ταχρίρ, μπροστά στα μάτια χιλιάδων διαδηλωτών. Αυτό που έζησε την έκανε να γίνει ακτιβίστρια: «Άκουσα ότι και άλλες γυναίκες πέρασαν ότι πέρασα και εγώ. Σκέφθηκα ότι αφού μπορώ να σταθώ μπροστά στην κάμερα και να μιλήσω θα πρέπει να το κάνω. Μπορεί να ήταν το πεπρωμένο μου να μιλήσω γι’ αυτό το θέμα.» Όταν την ρωτούν όμως εάν σκέφθηκε ποτέ να σταματήσει την δουλειά της απαντά : «Ούτε για ένα δευτερόλεπτο. Ακόμη και όταν ήμουν μέσα στο ασθενοφόρο, ταπεινωμένη, δεν θέλησα στιγμή να τα παρατήσω.» Το μήνυμα που ήθελαν να περάσουν οι βιαστές της ήταν σαφές: Σταμάτα να δείχνεις αυτά που δείχνεις. Στην περίπτωσή της αλλά και στις περιπτώσεις των γυναικών που ακολουθούν, ο βιασμός ήταν ο τρόπος για να εμποδίσουν την ενημέρωση, εξευτελίζοντας τις δημοσιογράφους.
Κολομβία
Η Τζίνεθ Μπεντόγια, είχε απαχθεί από παραστρατιωτικούς στην Κολομβία το 2000, βασανίστηκε και βιάστηκε για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις δραστηριότητές τους στον εμφύλιο πόλεμο της χώρας. «Έχω ευθύνη να πω την ιστορία μου. Ποτέ, ούτε για ένα δευτερόλεπτο δεν αμφισβήτησα την απόφασή μου να γίνω δημοσιογράφος. Για μένα ήταν πάντα πολύ σαφές ότι η επίθεση ήταν γραφτό να γίνει. Μια προειδοποίηση – όχι μόνο για μένα, αλλά για το σύνολο του Τύπου. Ήταν ένα μήνυμα για μας να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με αυτά τα θέματα.» Η απαγωγή και ο ομαδικός βιασμός που ακολούθησε έγιναν λίγη ώρα μετά τη συνέντευξη με έναν ηγέτη της παραστρατιωτικής ομάδας. Την έσυραν σε μια φυλακή και επί μέρες την βίαζαν. Μετά βρέθηκε γυμνή στην άκρη ενός δρόμου. Μέσα σε δύο εβδομάδες ήταν πίσω στη δουλειά και δεν ανέφερε το βιασμό της. Αλλά μετά από εννέα χρόνια αποφάσισε να μιλήσει δημόσια γι‘αυτό. Σήμερα δηλώνει: «Πιστεύω ότι η σύνοδος κορυφής είναι μια απάντηση που οι κακοποιημένες γυναίκες περίμεναν χρόνια τώρα.»
Σομαλία
Η Αμάντα Λιντάουτ απήχθη από σομαλούς αντάρτες το 2008 στην διάρκεια ρεπορτάζ. Επί ένα χρόνο την κρατούσαν όμηρο και την βίαζαν καθημερινά. Αμέσως μετά την απελευθέρωσή της ίδρυσε στον Καναδά μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που εργάζεται για την αποκατάσταση των θυμάτων βιασμού στη Σομαλία. Θεωρεί ότι αυτή πλέον είναι η αποστολή της. «Κρατήθηκα για 460 ημέρες σε αιχμαλωσία από 15 έφηβους που είχαν μεγαλώσει στον πόλεμο. Υπέφερα πολλά και διαφορετικά πράγματα, αλλά το πιο δύσκολο ήταν ο βιασμός, η σεξουαλική βία. Μιλώ σε μια προσπάθεια να δώσω φωνή και σε άλλες γυναίκες που έχουν κακοποιηθεί. Πολλές γυναίκες ντρέπονται, αλλά κανείς στην πραγματικότητα δεν μπορεί να σταματήσει τις φωνές μας. Μιλώντας για τη δοκιμασία της, είπε: «Ήμουν η μόνη γυναίκα στην ομάδα. Είχα πάθος και σθένος και αυτό ήταν που ήθελαν να μου σπάσουν.»
Ελ Σαλβαδόρ
Η αμερικανίδα Τζόντι Ουίλιαμς, που έχει κερδίσει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για το έργο της για την απαγόρευση των ναρκών ξηράς, δούλευε ως ακτιβίστρια στο Ελ Σαλβαδόρ, όταν βιάστηκε από ένα μέλος μιας ομάδας θανάτου που ήρθε στο δωμάτιο του ξενοδοχείου της. Η επίθεση συνέβη στα τέλη της δεκαετίας του ’90, αλλά η πρώτη φορά που μίλησε γι’ αυτό ήταν το 2006. «Δεν ξέρω πώς να το περιγράψω, ήταν σαν να βρισκόταν ο διάβολος στο δωμάτιο. Ξέρω ότι μ΄αυτόν τον τρόπο η δεξιά πτέρυγα έκανε μια προσπάθεια να με τρομοκρατήσει. Αλλά ειλικρινά, δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό μου να φύγω. Ο βιαστής μου ήταν κάτι σαν πολιτικό εργαλείο. Ξέρω ότι δεν έκανα τίποτα λάθος. Λάθος έκανε αυτός ο κρετίνος, όχι εγώ.»
Η τιμωρία
«Πηγαίνετε να διασκεδάσετε!» Οι αυτόπτες μάρτυρες καταγγέλλουν ότι τα μάτια του Μπολόι Μάρντι έλαμπαν όταν ξεστόμιζε αυτή την φαινομενικά αθώα φράση. Αυτός ο άνδρας είναι ο προεστός του χωριού, ο αρχηγός του συμβουλίου των γερόντων, των σοφών που παίρνουν τις αποφάσεις – κάτι σαν λαϊκό δικαστήριο σε αυτή την απομονωμένη πλευρά της Ινδίας. Ο Μπολόι το έλεγε σε μια ντουζίνα άνδρες, όχι πολύ μεγάλους. Δύο – τρεις απ΄αυτούς μάλιστα είναι και παντρεμένοι εδώ και χρόνια, με παιδιά. Η προτροπή δεν αφορούσε κάποια νυχτερινή έξοδο, αλλά κάτι απάνθρωπο, που μόνο με τη δουλειά ενός δήμιου μπορεί να συγκριθεί. Οι άνδρες αυτοί αναλάμβαναν να εκτελέσουν την απόφαση του συμβουλίου, να τιμωρήσουν μια εικοσάχρονη κοπέλα επειδή είχε το θράσος να ερωτευτεί ένα νέο από άλλο χωριό και αυτός έκανε το λάθος να τη ζητήσει σε γάμο. Εισέβαλαν στο σπίτι της κοπέλας, την έσυραν έξω, την βίασαν ομαδικά και έπειτα την έδεσαν σε ένα δέντρο. Λίγες ημέρες αργότερα οι αστυνομικοί συνέλαβαν τον Μπολόι και μερικούς από τους συνεργούς του. «Δεν έκανα τίποτα κακό,» έλεγε και ξανάλεγε. Μαζί του, ακολουθούσαν με χειροπέδες οι δήμιοι. Ανέκφραστοι. «Οι άνδρες μας έκαναν το σωστό,» ούρλιαζαν οι γυναίκες τους. Για να μπουν στο σωστό δρόμο Στη Νότια Αφρική τουλάχιστον ένα εκατομμύριο γυναίκες, κορίτσια αλλά και αγόρια βιάζονται κάθε χρόνο. Εκεί συμβαίνει και το φαινόμενο του λεγόμενου βιασμού για να έρθει το θύμα στο σωστό δρόμο. Οι βιαστές επιλέγουν ομοφυλόφιλες γυναίκες και τις βιάζουν, τις ταπεινώνουν, με την λογική να τους δείξουν τι εστί ανδρισμός και έπειτα απ΄αυτό να αρχίσουν να τους αρέσουν οι άντρες. Οι γυναίκες αυτές συνήθως δεν μπορούν να το καταγγείλουν στις αρχές γιατί νιώθουν ότι ζουν στο περιθώριο και φοβούνται να αντιδράσουν. Όμως και στην Βραζιλία, πριν από περίπου ένα μήνα, ένας νεαρός παρέσυρε και βίασε μια φοιτήτρια, μέσα στο πάρκινγκ του πανεπιστημίου στο Ρίο ντε Τζανέιρο, επειδή την είδε να φιλάει μια άλλη κοπέλα σε πάρτι πρωτοετών. Σ΄αυτή την περίπτωση, όπως επισημαίνει η Λέιλα Λινχάρες, βραζιλιάνα δικηγόρος που χειρίζεται τέτοιου είδους υποθέσεις, «ο βιασμός, εκτός από την σκληρότητα, εμπεριέχει και ένα ισχυρό συμβολισμό : τον εξευτελισμό του θύματος και τον θρίαμβο του θύτη.»
Τρομακτικό παγκόσμιο φαινόμενο
Οι ιστορίες κάθε φορά απίστευτες. Το 1999, δύο έφηβες, η Νίνα και η Στέφανι βιάζονταν κάθε ημέρα, επί έξι μήνες και μάλιστα οι νεαροί βιαστές έκαναν ουρά για να τις βιάσουν, μέσα σε ένα απομονωμένο υπόγειο, σε προάστιο του Παρισιού. Μήνες αργότερα και μετά από μια δίκη-παρωδία που διήρκησε σχεδόν τρεις εβδομάδες, 10 από τους 14 κατηγορούμενους που είχαν συλληφθεί με την κατηγορία του βιασμού αφέθηκαν ελεύθεροι. Οι άλλοι τέσσερις μπήκαν φυλακή για το πολύ ένα χρόνο. Στην Αυστραλία, μόλις πριν από ένα μήνα, μια μητέρα βίασε η ίδια την 11χρονη κόρη της για να της μάθει, όπως είπε, το σεξ. Στην Ινδία, οι βιασμοί έχουν γίνει πλέον καθημερινό φαινόμενο. Οι βιαστές όχι μόνο κακοποιούν τα θύματά τους, αλλά τα βασανίζουν και τα δολοφονούν με τον πιο βάρβαρο και σκληρό τρόπο. Σύμφωνα με έρευνα του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης, ένας βιασμός μπορεί να συμβεί παντού, σε οποιαδήποτε χώρα, προηγμένη ή μη. Με άλλα λόγια είναι ένα τρομακτικό παγκόσμιο φαινόμενο. Η ίδια έρευνα δείχνει ότι το 25% των βιασμών συμβαίνει συνήθως σε ανοιχτούς χώρους, όπως γκαράζ ή πάρκινγκ. Το 31% των γυναικών δηλώνει πως ο βιαστής ήταν ξένος, ενώ το 29% καταθέτει πως ο δράστης χρησιμοποίησε κάποιου είδους όπλο. Ακόμη και σε χώρες όπως το Κονγκό και την Ουγκάντα οι γυναίκες βρίσκουν πλέον την δύναμη να ομολογήσουν ότι βιάστηκαν. Εκατόν σαράντα μια χώρες υπέγραψαν την Διακήρυξη Δέσμευσης για τον τερματισμό της σεξουαλικής βίας, ελάχιστες γυναίκες όμως κατάφεραν μέχρι σήμερα να δικαιωθούν. Στις περισσότερες χώρες η ευθύνη βαρύνει τα ίδια τα θύματα.
Το ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #55, τον Ιούνιο του 2014
Extra Hot άρθρο
Θύρα 7: Το χρονικό ενός ατιμώρητου εγκλήματος

«Στη μνήμη εκείνων των παιδιών, θα καταριέμαι τον Φλεβάρη». Τα λόγια του άγνωστου ποιητή μιλούν στην καρδιά κάθε Ολυμπιακού, κάθε φιλάθλου, κάθε ανθρώπου. Το δυστύχημα της θύρας 7 ήταν και παραμένει η μεγαλύτερη τραγωδία που γνώρισε ποτέ ο ελληνικός αθλητισμός. Είκοσι ένας άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Όχι επειδή ήταν χούλιγκανς, όχι επειδή το διαφορετικό χρώμα της φανέλας του αντιπάλου τους οδηγούσε σε έκτροπα. Είκοσι ένας άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της αμέλειας. Αμέλειας των κατασκευαστών του σταδίου Καραϊσκάκη. Αμέλειας της Αστυνομίας. Αμέλειας των υπεύθυνων ασφάλειας του γηπέδου. Αμέλειας της πολιτείας. Ευθύνες δεν αποδόθηκαν ποτέ. Οι 21 οικογένειες που έκλαψαν τα παιδιά τους αποζημιώθηκαν οικονομικά, όχι όμως και ηθικά. Και σήμερα, 32 χρόνια μετά, αναζητούν ακόμη τις αιτίες.
Ήταν λίγο πριν από τις 17:00. Ο Ολυμπιακός είχε κερδίσει με 6-0 την ΑΕΚ. Οι οπαδοί ξεχύθηκαν από το γήπεδο. Ήθελαν να φτάσουν στη θύρα 1, απ’ όπου θα έβγαιναν οι ποδοσφαιριστές. Θα πανηγύριζαν μαζί τους, θα τους επευφημούσαν και θα πίκαραν τους ηττημένους της ΑΕΚ.
Περίπου 7.000 άνθρωποι μαζικά προσπαθούσαν να βγουν από τη θύρα 7 του σταδίου. Οι πρώτοι γλίστρησαν και στριμώχτηκαν στη μισάνοιχτη –ή, κατ’ άλλους, κλειστή– πόρτα της εξόδου. Μπροστά από αυτήν υπήρχαν δύο τουρνικέ. Το ένα από αυτά έπρεπε να έχει μετακινηθεί πριν από τη λήξη του αγώνα προκειμένου να μην εμποδίζει την αποχώρηση του κόσμου. Στα γήπεδα τότε χρησιμοποιούσαν μαξιλαράκια από αφρολέξ για να κάθονται στο καυτό από τον ήλιο τσιμέντο. Ο κόσμος, αποχωρώντας, συχνά τα πετούσε στα σκαλοπάτια. Στα σκαλοπάτια όπου μεταξύ άλλων έτρεχαν ακόμη και νερά από τις τουαλέτες της θύρας! Σ’ αυτά τα αφρολέξ φαίνεται πως γλίστρησαν οι πρώτοι. Εκείνοι που ακολουθούσαν δεν μπορούσαν να τους δουν. Ήταν έτσι η κατασκευή της θύρας που οι ερχόμενοι από πίσω δεν είχαν ορατότητα. Έσπρωχναν. Βιάζονταν να φτάσουν στα ινδάλματά τους. Άρχισαν να ποδοπατούνται.
Ένας από τους οπαδούς που βρίσκονταν εκείνο το βράδυ στη μοιραία θύρα, ο Ηλίας Λύτρας, ήταν από τους πρώτους που βρέθηκαν στο έδαφος. Ενώ κατέβαινε τα σκαλοπάτια, χαμένος μέσα στο πλήθος, σπρώχτηκε κι έπεσε. Ξαφνικά βρέθηκε από πάνω του μια μάζα οπαδών, λέει στο Hot Doc. Η πόρτα της εξόδου ήταν μισάνοιχτη, θυμάται. Και μπροστά απ’ αυτήν τα δύο τουρνικέ. Ο Ηλίας κατάφερε να βγει και να γλιτώσει με μερικούς μώλωπες. Έμεινε αποσβολωμένος να κοιτά το πλήθος. Εκείνοι που έπεφταν προσπαθούσαν απεγνωσμένα να φωνάξουν στους ερχόμενους από πίσω να σταματήσουν να σπρώχνουν. Οι κραυγές τους χάνονταν μέσα στην ιαχή «ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ». Το πανηγύρι θα μετατρεπόταν σε δράμα, όμως εκείνη την ώρα κανένας δεν μπορούσε να αντιληφθεί την κατάσταση. Οι πανηγυρισμοί για τη μεγάλη νίκη του Ολυμπιακού κάλυπταν την αγωνία όσων πάλευαν για τη ζωή τους.
Στις 17:03, δύο αστυνομικοί κατάφεραν να ξεριζώσουν το ένα τουρνικέ. Απεγκλώβισαν αρκετό κόσμο, όχι όμως όσο θα έπρεπε για να αποφευχθεί το δράμα των επόμενων λεπτών. «Τους έβγαζαν ημιλιπόθυμους, τουμπανιασμένους. Δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν», θυμάται ο Βαγγέλης Τζερτζίνης, αυτόπτης μάρτυρας, ο οποίος μόλις είχε προλάβει να βγει από τη θύρα του θανάτου.
Δώδεκα λεπτά μετά οι σειρήνες των ασθενοφόρων και των περιπολικών διέκοψαν τους πανηγυρισμούς. Ο κόσμος άρχισε να αντιλαμβάνεται πως κάτι έχει συμβεί. Οι δεκάδες τραυματίες μεταφέρονται στο Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιά με 13 ασθενοφόρα, περιπολικά, ΙΧ, ακόμη και ταξί. Ορισμένοι μεταφέρονται στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας. Το ραδιόφωνο μεταδίδει ότι γκρεμίστηκε η θύρα 7 και κάνει λόγο για δεκάδες νεκρούς και τραυματίες. Δέκα λεπτά πριν από τις 18:00 τα κρατικά τηλεοπτικά δίκτυα της ΕΡΤ και της ΥΕΝΕΔ μεταδίδουν το γεγονός και απευθύνουν έκκληση σε γιατρούς και αιμοδότες να προσέλθουν στο Τζάνειο προκειμένου να συνδράμουν τις προσπάθειες των εφημερευόντων. Ο τότε πρόεδρος του Ερασιτέχνη Παναθηναϊκού, Παύλος Γιαννακόπουλος, σε μια κίνηση ανθρωπιάς προσφέρει φάρμακα στο Τζάνειο. «Ως άνθρωπος ήμουν υποχρεωμένος να βοηθήσω. Έδωσα δωρεάν φάρμακα, τα οποία εκείνη την περίοδο δεν κυκλοφορούσαν στην αγορά», λέει σήμερα στο Hot Doc ο κ. Γιαννακόπουλος.
Η προσέλευση του κόσμου είναι τέτοια, που περί τις 19:45 δυνάμεις των ΜΑΤ αναγκάζονται να αποκλείσουν τους δρόμους γύρω από το Τζάνειο και να απομακρύνουν το πλήθος από την είσοδο του νοσοκομείου, προκειμένου να διευκολύνουν την πρόσβαση των γιατρών. Εκεί βρίσκονται και οι ποδοσφαιριστές του Ολυμπιακού. Ο Νίκος Βαμβακούλας βρισκόταν ήδη στο σπίτι του, απ’ όπου ενημερώθηκε για το δυστύχημα. Όπως εξηγεί στο Hot Doc, έφτασε στο νοσοκομείο μαζί με τους Νίκο Αναστόπουλο, Μάικ Γαλάκο και Μιλτιάδη Μαρινάκη (πατέρας του σημερινού προέδρου της ΠΑΕ, τότε γενικός αρχηγός του Ολυμπιακού). Τι θυμάται; «Σκηνές αλλοφροσύνης. Μακελειό, φωνές και κλάματα. Γονείς να αναζητούν απεγνωσμένα τα παιδιά τους και να μπαίνουν αδιακρίτως στον νεκροθάλαμο με την ελπίδα να μην δουν μέσα στα θύματα το δικό τους παλικάρι».
Στα δύο νοσοκομεία, τόσο στο Τζάνειο όσο και στο Κρατικό Νίκαιας, είχαν αρχίσει να καταφτάνουν από νωρίς και οι συγγενείς όσων οπαδών δεν είχαν επικοινωνήσει με το σπίτι τους. Γύρω στις 20:00 αναγνωρίστηκαν τα πρώτα τρία πτώματα. Ήταν οι Γιάννης Κανελλόπουλος, Γιάννης Διαλυνάς και Βασίλης Μάχος. Οι συγγενείς έμπαιναν μαζικά στον νεκροθάλαμο του Τζανείου προκειμένου να αναγνωρίσουν τα παιδιά τους. Ελάχιστοι από τους τραυματισμένους ή νεκρούς οπαδούς έφεραν επάνω τους ταυτότητα. Ο τότε ποδοσφαιριστής της ΑΕΚ, Πέτρος Καραβίτης, ο οποίος έφτασε στο νοσοκομείο συνοδευόμενος από τον Γιάννη Κυράστα, θυμάται ότι τα πτώματα ήταν στοιβαγμένα στους διαδρόμους, σκεπασμένα με σεντόνια και κουβέρτες. « Ήταν κι εκείνοι που προσπαθούσαν να καπηλευτούν την τραγωδία. Άνθρωποι που βρίσκονταν σε άλλες θύρες και φυσικά δεν είχαν τραυματιστεί είχαν πάει στο Τζάνειο, είχαν ξαπλώσει σε ράντζα και κρεβάτια, προκειμένου να τραβήξουν πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας και πιθανώς να διεκδικήσουν κάποια αποζημίωση ως τραυματίες. Και όλα αυτά ενώ δεκάδες σοβαρά τραυματισμένοι κινδύνευαν να χάσουν τη μάχη με τον θάνατο», λέει στο Hot Doc ο βετεράνος ποδοσφαιριστής. Η Ελευθερία Τουμανίδου, μητέρα του μικρότερου απ’ όσους έχασαν τη ζωή τους, του 14χρονου τότε Πάνου, θυμάται λεπτό προς λεπτό εκείνη την ημέρα και περιγράφει στο Hot Doc: «Ο Πάνος δεν πήγαινε ποτέ μοναχός του στο γήπεδο. Τον συνόδευε πάντοτε ο πατέρας του. Όμως εκείνη την ημέρα ήταν άρρωστος.
Έτσι ο πατέρας ενός φίλου του αποφάσισε να του δώσει το εισιτήριό του. Ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά που ο Πάνος θα πήγαινε στη θύρα 7. Ήταν περασμένες 18:00 και ο Πάνος δεν είχε επιστρέψει στο σπίτι. Είχαμε ακούσει στο ραδιόφωνο ότι έπεσε η θύρα 7. Κατάλαβα πως το παιδί μου δεν ήταν ζωντανό. Ξεκίνησα με τους θείους του να πάμε στο νοσοκομείο. Δεν άντεξα. Γονάτισα στο πεζοδρόμιο. Στο Τζάνειο δεν πήγα ποτέ. Τον αναγνώρισαν οι θείοι του. Χρόνια μετά, ο ταξιτζής που τον είχε μεταφέρει στο νοσοκομείο μου παρέδωσε τη σημαία που είχε ο Πάνος μαζί του». Οι 21 οικογένειες των θυμάτων της θύρας 7 αισθάνονται σήμερα την ανάγκη να ευχαριστήσουν τις δύο τελευταίες διοικήσεις του Ολυμπιακού για τη βοήθεια και τη στήριξη που τους παρέχουν.
Η επόμενη ημέρα
Η τραγωδία έφερνε τους υπεύθυνους προ των ευθυνών τους. Τους επόμενους μήνες οι συγγενείς των αδικοχαμένων 21 παιδιών κατέθεσαν αγωγή προκειμένου να αποζημιωθούν. Οι αρμόδιοι φορείς, η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων, στην οποία ανήκε το στάδιο Καραϊσκάκη, ο επίσημος Ολυμπιακός και βεβαίως οι συγγενείς των 21 θυμάτων συναντήθηκαν στο γραφείο του τότε γ.γ. αθλητισμού, Κίμωνα Κουλούρη, με σκοπό να συζητήσουν και να καταλήξουν στις αποζημιώσεις που θα δίνονταν στις οικογένειες. Τον Ολυμπιακό εκπροσωπούσε ο πρόεδρός του, Σταύρος Νταϊφάς. Ο Κίμων Κουλούρης μιλάει στο Hot Doc και θυμάται ότι «όταν ρώτησα τι προτίθεται να προσφέρει ο Ολυμπιακός, ο Νταϊφάς άνοιξε ένα άδειο συρτάρι στο γραφείο του και σχολίασε: «Τα συρτάρια του Ολυμπιακού είναι άδεια»». Αργότερα αποφασίστηκε να υπάρξει μια αύξηση της τάξεως των 30 δραχμών στις τιμές των εισιτηρίων όλων των αγώνων της πρώτης εθνικής προκειμένου να αποζημιωθούν οι οικογένειες. Η απόφαση ήταν προϊόν συμβιβασμού με τους αντιδίκους, δηλαδή την πολιτεία και τον Ολυμπιακό, και η υπόθεση δεν οδηγήθηκε τελικά στο αστικό δικαστήριο. Το ποσό που τελικά εισέπραξαν οι συγγενείς των νεκρών σε βάθος χρόνου και σε δόσεις ήταν περίπου 120 εκατομμύρια δραχμές, δηλαδή 5.714.603 κάθε οικογένεια.
Ενάμιση χρόνο μετά την τραγωδία, τον Οκτώβριο του 1982, οι πραγματογνώμονες εκδίδουν πόρισμα και ο εισαγγελέας Πειραιά Ναπολέων Παντιώρας ζητά την παραπομπή των υπευθύνων. Κατηγορούνται η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων, η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, αξιωματικοί και υπαξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. και πέντε υπάλληλοι της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων. Το δικαστήριο που ακολουθεί αθωώνει όλους τους υπευθύνους, εκτός από τους φύλακες του γηπέδου. Αυτοί καταδικάζονται πρωτόδικα σε οκτώ χρόνια κάθειρξη και ασκούν έφεση. Οι ανταλλαγές κατηγοριών είναι το κύριο χαρακτηριστικό της ακροαματικής διαδικασίας. Οι πέντε φύλακες στις καταθέσεις τους ισχυρίζονται ότι για να κάνουν οποιαδήποτε κίνηση πρέπει να λάβουν σχετική διαταγή από την Αστυνομία. Επαναλαμβάνουν διαρκώς ότι η πόρτα της θύρας 7 ήταν ανοιχτή αρκετή ώρα πριν από το τέλος του αγώνα. Ρίχνουν τις ευθύνες στους αστυνομικούς, οι οποίοι έπρεπε να βρίσκονται μέσα στη θύρα και να μην επιτρέπουν στο πλήθος να κατεβαίνει μαζικά. Ένας από τους αστυνομικούς που βρίσκονταν εκείνη την ημέρα εκείνη στη μοιραία θύρα καταθέτει στο δικαστήριο: «Διαπίστωσα ότι κατά το ήμισυ η πόρτα ήταν ανοιχτή. Αν η πόρτα είναι τέσσερα μέτρα, τότε κατά ενάμιση μέτρο ήταν κλειστή. Η μεσαία πόρτα ήταν κλειστή. Η πόρτα αριστερά ήταν ανοιχτή. Ο επικεφαλής της Αστυνομίας είναι αρμόδιος για την τήρηση του κανονισμού και για το πότε θα ανοιχτεί η θύρα». Τα λόγια του αστυνομικού επιβεβαιώνει η μαρτυρία ενός τραυματία: «Τα κιγκλιδώματα ήταν στις θέσεις τους και η αριστερή πόρτα ήταν ανοιχτή κατά 80 πόντους. Τα τουρνικέ ήταν στις θέσεις τους, στην πόρτα. Η αιτία του ατυχήματος ήταν ότι η πόρτα ήταν κλειστή».
Εντύπωση και πολλά ερωτηματικά προκαλεί η κατάθεση ενός ακόμη μάρτυρα. «Δούλευα μέσα στο γήπεδο και με απέλυσαν μετά που έδωσα κατάθεση», λέει ενώπιον δικαστών και εισαγγελέα. «Η πόρτα ήταν κλειστή στο ύψος του μισού τουρνικέ και από εκεί βγήκα έξω. Μετά έκλεισε τελείως η πόρτα. Υπάρχει διαταγή όταν μπαίνουν τζαμπατζήδες στο γήπεδο να κλείνουν τις πόρτες. Έκλεισε εντελώς η πόρτα και δεν μπορούσε να βγει κανείς. Κάποιος μπορεί να την άνοιξε και από εκεί έβγαιναν λίγοι λίγοι οι φίλαθλοι». Οι καταθέσεις των υπόλοιπων μαρτύρων κινούνται στο ίδιο πλαίσιο. Οι περισσότεροι είδαν την πόρτα μισάνοιχτη και τα τουρνικέ στην αρχική τους θέση. Κατά την απολογία τους οι πέντε κατηγορούμενοι ισχυρίστηκαν ότι οι πόρτες ήταν ανοιχτές και επεσήμαναν μεταξύ άλλων: «Τους αστυνομικούς κακώς που δεν τους κάλεσαν να καταθέσουν. Πολλοί παράγοντες συντέλεσαν στο ατύχημα. Οι κατασκευαστικές ατέλειες του γηπέδου, εάν υπήρχαν επάνω στις σκάλες αστυνομικοί και άφηναν λίγους λίγους τους φιλάθλους να κατεβαίνουν τη σκάλα, ο φανατισμός των φιλάθλων». Η απόφαση εκδόθηκε τελικά στις 21 Φεβρουαρίου 1986, τέσσερις ημέρες μετά την έναρξη της δίκης, και ήταν η χαριστική βολή στις 21 οικογένειες. Άπαντες αθώοι!
Ο ματωμένος Φλεβάρης
Το δυστύχημα της 8ης Φεβρουαρίου 1981 έμεινε χαραγμένο στη μνήμη όλων για έναν απλό λόγο. Είχε νεκρούς. Δεν ήταν όμως η πρώτη φορά που άνθρωποι κινδύνεψαν να χάσουν τη ζωή τους στα σκαλοπάτια της θύρας 7. Άλλες δυο φορές στο παρελθόν είχαν συμβεί ατυχήματα, τα οποία ευτυχώς δεν απέβησαν μοιραία. Η πρώτη ήταν στις 14 Φεβρουαρίου 1974. Τότε, σύμφωνα με όσα δημοσιεύτηκαν στον Τύπο, 34 φίλοι του Ολυμπιακού, αποχωρώντας από τη θύρα-παγίδα, είχαν ποδοπατηθεί και είχαν μεταφερθεί στο νοσοκομείο με πολλαπλά τραύματα. Μια μαρτυρία ενός δικηγόρου στο δικαστήριο για τη θύρα 7, όμως, αποκαλύπτει άλλα: «Πριν απ’ αυτό το ατύχημα είχε ξαναγίνει στο παρελθόν, επί δικτατορίας, στον αγώνα Ολυμπιακός – Άγιαξ. Τότε το ίδιο ατύχημα είχε συμβεί και είχαν τραυματιστεί 15 άτομα και τρεις πέθαναν. Έναν απ’ αυτούς τον είδα να ξεψυχάει. Τότε το επίσημο κράτος δεν είχε πει τίποτα».
Κι αν αυτό το ατύχημα είχε διαγραφεί από τη μνήμη ορισμένων, δεν θα μπορούσε να έχει συμβεί το ίδιο και μ’ εκείνο που έλαβε χώρα ακριβώς ένα χρόνο πριν το μοιραίο κυριακάτικο απόγευμα της 8ης Φεβρουαρίου, στις 6 του Φλεβάρη του 1980. Τότε ο Ολυμπιακός είχε ηττηθεί από τον ΠΑΟΚ με 2-1 στο φαληρικό στάδιο. Κατά την έξοδό τους από τη θύρα 7 του Καραϊσκάκη, δέκα οπαδοί τραυματίστηκαν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Ήταν το τελευταίο ατύχημα πριν από το πρώτο δυστύχημα.
Το ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #22, τον Φεβρουάριο του 2013
Extra Hot άρθρο
Silk Road: Ο μεταξένιος δρόμος του εγκλήματος

Τον Οκτώβριο του 2013 το FBI, με μια κολοσσιαίων διαστάσεων επιχείρηση, εντόπισε και έκλεισε το Silk Road, τη μαύρη αγορά του διαδικτύου, συλλαμβάνοντας τέσσερα άτομα. Ο Δρόμος του Μεταξιού, όπως αποκαλύφθηκε, ήταν στρωμένος με ναρκωτικά, όπλα, ακόμη και πληρωμένους δολοφόνους. Με αφορμή τη δίκη του φερόμενου ως δημιουργού της αμαρτωλής ιστοσελίδας, ρίχνουμε μια ματιά πίσω από τις μεταξένιες κουρτίνες.
Το Silk Road ήταν ευρέως γνωστό ως το e-Bay των ναρκωτικών. Πήρε το όνομά του από τον ιστορικό Δρόμο του Μεταξιού, που συνέδεε τα εμπορικά κέντρα της Ασίας με τη Μεσόγειο. Όμως, ο διαδικτυακός δρόμος του μεταξιού δεν ήταν στρωμένος με μετάξι, αλλά με ναρκωτικές ουσίες.
Πριν από το κλείσιμό της, η ιστοσελίδα φιλοξενούσε πάνω από 10.000 είδη προς πώληση, με το 70% από αυτά να είναι ναρκωτικά παντός είδους, από άκακη κάνναβη μέχρι βαριά χημικά παραισθησιογόνα. Υπήρχαν πάντως και νομιμότατα προϊόντα προς πώληση, όπως εξαρτήματα υπολογιστών, βιβλία, μουσικές κλπ., όμως σε πολύ μικρά ποσοστά.
Οι συναλλαγές γίνονταν αποκλειστικά μέσω του ηλεκτρονικού συναλλάγματος Bitcoin (Hot Doc 41), ενώ η πρόσβαση στο site γινόταν μόνο μέσω ToR Network (Hot Doc 25). Αυτό έδινε πλήρη ανωνυμία και σε πωλητές αλλά και σε αγοραστές, διευκολύνοντας τις αγοραπωλησίες. Παράλληλα όμως διεύρυνε ανεξέλεγκτα τα όρια στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προσφέρονταν. Κατά καιρούς στο Silk Road είχαν ανέβει πωλητήρια για παιδική πορνογραφία, πληρωμένους δολοφόνους, ακόμα και για όπλα μαζικής καταστροφής.
Dread Pirate Roberts
Την 1η Οκτωβρίου 2013 ο Ρος Ούλμπριχτ βρισκόταν στη δημοτική βιβλιοθήκη του Σαν Φρανσίσκο όταν πράκτορες του FBI τον πλησίασαν και τον συνέλαβαν. Η έρευνα για τον εντοπισμό του διήρκεσε πάνω από χρόνο, ενώ, όπως αναφέρει ο Guardian σε δημοσιεύματα της εποχής, χρειάστηκαν μόλις δύο ημέρες από τη σύλληψή του για να κλείσουν την ιστοσελίδα, κάτι που φανερώνει το μέγεθος της επιχείρησης.
Η βρετανική εφημερίδα ανέλυσε το προφίλ του Ούλμπριχτ: 29 χρόνων, μεγαλωμένος στο Όστιν του Τέξας, με πτυχίο Φυσικής και Μηχανολογίας, βαρόνος ναρκωτικών. Τουλάχιστον έτσι τον χαρακτήριζε το FBI. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες της υπηρεσίας, ο Ούλμπριχτ είχε διατάξει δύο δολοφονίες κατά τη διάρκεια της θητείας του στο τιμόνι του Silk Road, η μία εκ των οποίων ήταν στημένη από το FBI. Αναρτούσε κείμενα στην ιστοσελίδα ως Dread Pirate Roberts, ή αλλιώς DPR, όνομα που πήρε από τον ομώνυμο χαρακτήρα της ταινίας The Princess Bride (Τρελές Ιστορίες Έρωτα και Φαντασίας), ενώ διαχειριζόταν το Silk Road είτε από το σπίτι του είτε από ένα καφέ στη γειτονιά του.
Ο εντοπισμός του έγινε μετά από εκτεταμένες έρευνες, από τον ίσως καλύτερο πράκτορα του FBI για τέτοιες υποθέσεις, τον Κρίστοφερ Τάρμπελ. Ο συγκεκριμένος πράκτορας το 2011 είχε εντοπίσει και συλλάβει τον Έκτορ «Σαμπού» Μονσέγκουρ, ηγέτη της διαβόητης ομάδας χάκερ LulzSec.
Ο φερόμενος –δεν είχε αποδειχθεί ακόμη ο ρόλος του– ως δημιουργός αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν, βάζοντας τέλος στις φήμες ότι συνεργάζεται με τις αρχές με αντάλλαγμα τη μείωση της ποινής του. Οι κατηγορίες περιλάμβαναν απόπειρα δολοφονίας, αγοραπωλησία ναρκωτικών, ξέπλυμα χρήματος αλλά και συνεχιζόμενη εγκληματική επιχείρηση, μια κατηγορία που συνήθως απαγγέλλεται σε αρχηγούς καρτέλ ναρκωτικών ή αρχιμαφιόζους. Μόνο η τελευταία κατηγορία έχει ως μικρότερη επιβληθείσα ποινή φυλάκιση 20 ετών. Στις 27 Φεβρουαρίου, ημέρα κυκλοφορίας αυτού του τεύχους, η αμερικανική κυβέρνηση θα έχει παραδώσει στοιχεία από υπολογιστές που κατασχέθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας στον δικηγόρο του Ούλμπριχτ, Τζόσουα Ντράτελ (γνωστό από δίκες στις οποίες είχε αναλάβει την υπεράσπιση κρατουμένων του Γκουαντάναμο), ενώ η δίκη ορίστηκε τελικά για τον Νοέμβριο του 2014. Ο Ούλμπριχτ κρίθηκε προφυλακιστέος, χωρίς τη δυνατότητα καταβολής χρηματικής εγγύησης.
Μεταξένια επιστροφή
Ένα μήνα μετά, στα μέσα Νοεμβρίου, προς έκπληξη πολλών και προσμονή περισσότερων, το Silk Road αναγεννήθηκε κυριολεκτικά από τις στάχτες του, υπό την ονομασία Silk Road 2.0, γεμίζοντας αμφιβολίες τις αμερικανικές αρχές για το κατά πόσο έχουν συλλάβει τους σωστούς ανθρώπους.

Η αρχική σελίδα του Silk Road 2.0, στην οποία μπορεί κανείς να βρει ναρκωτικά κάθε είδους
Το Silk Road 2.0 ανέβηκε αρχικά με διαχειριστή έναν δεύτερο, ψευδοDPR, ίσως σε μια προσπάθεια αποπροσανατολισμού των ερευνών. Παράλληλα, οι χρήστες του SR διατείνονταν πως ο Ούλμπριχτ δεν είναι ο ιθύνων νους της σελίδας. Ωστόσο, από τη στιγμή της σύλληψης του τελευταίου, ο διαχειριστής Dread Pirate Roberts έκανε ελάχιστες αναρτήσεις, στις οποίες διαβεβαίωνε πως το νέο site είναι πιο ασφαλές από το προηγούμενο και πως, πλέον, τα Bitcoins των χρηστών δεν πρόκειται να χαθούν ό,τι κι αν συμβεί. Μάλιστα, στην τελευταία του ανάρτηση ανέφερε πως σύντομα θα εκδόσει επίσημη ανακοίνωση σχετικά με τα νέα μέτρα ασφαλείας, αλλά και τη θέση του FBI. Κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ. Αντιθέτως, στις 20 Δεκεμβρίου παρουσιάστηκε νέος διαχειριστής της σελίδας, ονόματι Defcon, ο οποίος ανακοίνωσε πως τρεις υπάλληλοι του SR είχαν συλληφθεί και πως «η κεφαλή βρίσκεται στην εξορία», επιβεβαιώνοντας για πρώτη φορά τη σύλληψη του DPR, ή αλλιώς του Ρος Ούλμπριχτ.
Την ημέρα που το Silk Road ξαναείδε το φως της ιντερνετικής δημοσιότητας, η αξία του δημοφιλούς ηλεκτρονικού νομίσματος Bitcoin εκτινάχθηκε από τα 100 στα 270 δολάρια, ενώ την επόμενη μέρα άγγιξε τα 309 δολάρια. Αυτό έδειξε στις αμερικανικές αρχές αφενός το πόσο πολύ επηρεάζει η παρουσία της διαδικτυακής μαύρης αγοράς τους χρήστες και κατόχους των BTC και αφετέρου ότι, με το κλείσιμο του Silk Road και την κατάσχεση χιλιάδων BTC από τους λογαριασμούς, ουσιαστικά δυνάμωσαν το νόμισμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της έρευνας κατασχέθηκαν περίπου 175.000 BTC, που αντιστοιχούν σε περίπου 125 εκατομμύρια δολάρια, βάσει των σημερινών τιμών συναλλάγματος, καθώς η αξία του Bitcoin έχει εκτοξευτεί στα 713 δολάρια.
«Καλωσήρθατε και πάλι στην Ελευθερία. Το FBI χρειάστηκε 2,5 χρόνια για να κάνει ό,τι έκανε», έγραφε στην αρχική σελίδα ο ψευδοDPR. «Διαίρει, βασίλευε και εξόντωσε ήταν η τακτική του. Όμως, το μόνο που κατάφερε ήταν 4 βδομάδες ησυχίας. Και καθώς η κοινωνία μας ανεβαίνει ξανά, δυνατότερη από πριν, μην ξεχνάτε ότι μπορεί μόνο να κατάσχει τα αγαθά – δεν θα μπορέσει ποτέ να μας πάρει το πνέυμα, τις ιδέες και το πάθος μας, εκτός αν το αφήσουμε», κατέληγε το μήνυμα. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί χρήστες φάνηκαν επιφυλακτικοί. «Θα καθίσω ήσυχος στην καρέκλα μου και θα περιμένω να δω τι θα γίνει», γράφει ένας από τους χρήστες του παλιού SR σε ένα από τα υποφόρουμ που φιλοξενείται στο Reddit. Άλλοι φάνηκαν να μην πιστεύουν πως πρόκειται για το αυθεντικό SR, παρά για μια κατασκευασμένη από το FBI σελίδα, σχεδιασμένη να παγιδέψει ανυποψίαστους χρήστες.
Ο Δρόμος του Μεταξιού και της Απώλειας
Η δημοφιλής ιστοσελίδα Mashable εξασφάλισε αποκλειστική συνέντευξη με τον ψευδοDPR την ημέρα όπου το Silk Road 2.0 έκανε το ντεμπούτο του. «Ο Dread Pirate Roberts είναι περισσότερο τίτλος παρά όνομα», ανέφερε ο τότε διαχειριστής, αφήνοντας να εννοηθεί πως ίσως ο Ούλμπριχτ να ήταν πράγματι ο εγκέφαλος του εγχειρήματος. Από την άλλη, φάνηκε έτοιμος να διαδεχθεί τον αυθεντικό, σε μια προσπάθεια «να κρατήσουμε την κοινότητα της σελίδας ανέπαφη και να μην τους οδηγήσουμε προς τον ανταγωνισμό», λόγια που θα μπορούσαν να προέρχονται από κάποιον νόμιμο επιχειρηματία.
Τι είναι, εν τέλει, αυτό που κρατάει το Silk Road στη ζωή; Το κοινό του; Η φυσική ροπή προς την ανώνυμη παρανομία; Πρόκειται για μια σελίδα, της οποίας η ιδεολογία αντιφάσκει με την πραγματικότητα πάνω στην οποία κινείται και την οποία κανείς δεν δείχνει να συνειδητοποιεί. Το SR 2.0, η σελίδα που πουλάει ναρκωτικά και παιδική πορνογραφία, προγραμματίστηκε να ανέβει στις 5 Νοεμβρίου, την ημέρα του Γκάι Φοκς, του ανθρώπου που τα έβαλε με το διεφθαρμένο κατεστημένο της Αγγλίας και του οποίου η μάσκα ενέπνευσε τους Anonymous και τους απανταχού ανώνυμους ανά τον κόσμο. Και θα είχε ανέβει εκείνη την ημέρα, εάν δεν εμφανίζονταν τεχνικά προβλήματα, στέλνοντας ένα μάλλον λάθος μήνυμα προς τα έξω, ότι σε κάθε περίπτωση ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Αυτό είναι όχι μόνο λάθος, αλλά και ουτοπικό. Το αποδεικνύει η απήχηση που έχει αυτή τη στιγμή το SR 2.0, το οποίο δεν αγγίζει ούτε στο ελάχιστο τη δύναμη και την επιρροή του πρώτου Δρόμου του Μεταξιού.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #47, τον Φεβρουάριο του 2014
Extra Hot άρθρο
Μετοχικό Ταμείο Στρατού: Τζογάρισαν τα όνειρα και είναι έτοιμοι για όλα

«Φάγανε, φάγανε, φάγανε», επαναλάμβαναν συνέχεια στον Λάμπρο Κωνσταντάρα οι κάτοικοι της Κάτω Παναγιάς στην ταινία «Υπάρχει και φιλότιμο», με τον αείμνηστο ηθοποιό στον ρόλο του υπουργού. Στην περίπτωση του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (ΜΤΣ) κανείς δεν μπορεί να πει ακόμη με σιγουριά αν κάποιος έβαλε χρήματα στην τσέπη. Το σίγουρο είναι ότι όσοι διαχειρίστηκαν τις τύχες του ταμείου διαθέτουν σοβαρότατες ευθύνες για τη ζημία εκατομμυρίων που φέρει σήμερα, έπειτα από κακοδιοίκηση και κακοδιαχείριση δεκαετιών.
Το ΜΤΣ μετρά περισσότερο από ενάμιση αιώνα ιστορίας. Σε αυτό συμμετέχουν ως μέτοχοι-μερισματούχοι όλοι οι εν ενεργεία αστυνομικοί που προέρχονται από την τέως Χωροφυλακή, καθώς επίσης και οι στρατιωτικοί. Αποστολή του είναι η οικονομική ενίσχυση των μετόχων και μερισματούχων του ταμείου, καθώς επίσης η άσκηση κοινωνικής πρόνοιας με τη χορήγηση χαμηλότοκων δανείων ειδικών αναγκών, όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα του.
Η αποστολή αυτή, εξαιτίας της κακοδιοίκησης και της κακοδιαχείρισης που συνέβη στο ΜΤΣ τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο δεν μπορεί να εκπληρωθεί, αλλά έχει ως αποτέλεσμα να επιβαρύνονται οι εν ενεργεία αστυνομικοί και στρατιωτικοί όλο και πιο πολύ δίχως αντίκρισμα. Το 2012 η Γενική Διεύθυνση Οικονομικού Σχεδιασμού και Υποστήριξης του υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) πραγματοποίησε έλεγχο στα οικονομικά του ταμείου. Τα όσα καταγράφονται στην Ειδική Οικονομική Επιθεώρηση αποτελούν κόλαφο τόσο για τις διοικήσεις του ταμείου όσο και για τις πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Για χρόνια ολόκληρα είχε στηθεί ένα ατελείωτο πάρτι διασπάθισης δημοσίου χρήματος στο ταμείο πάνω στις πλάτες των οικογενειών χιλιάδων στρατιωτικών και αστυνομικών, ένα πάρτι που είχε ως αποτέλεσμα το ΜΤΣ να παρουσιάσει ένα τεράστιο έλλειμμα ύψους 432 εκατ. ευρώ.
Κακοδιοίκηση και κακοδιαχείριση εκατομμυρίων
Τα μέλη και οι διοικήσεις του ταμείου προέβαιναν στη συστηματική παραβίαση των νόμων που διέπουν τη λειτουργία του. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1988 έως και το 2010 το ΜΤΣ δεν συνέτασσε τις προβλεπόμενες οικονομικές καταστάσεις με τον τρόπο που ορίζει η νομοθεσία. Κάτι τέτοιο θα είχε ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με τους ελεγκτές του ΥΠΕΘΑ, «να μην προβεί στις συγκεκριμένες ετήσιες διανομές μερισμάτων ή λοιπών παροχών ονομαζόμενων σαν μερίσματα, αφού σε καμία περίπτωση το εποπτεύον υπουργείο δεν θα τις ενέκρινε».
Πιο απλά, το ΜΤΣ ενέκρινε τη διανομή μερίσματος μεγαλύτερου από τα κέρδη προκειμένου να αποκρύψει συσσωρευμένες ζημίες, που, εάν είχαν αναγραφεί, το ΜΤΣ θα εμφάνιζε αρνητικά ίδια κεφάλαια και δεν θα εγκρίνονταν ποτέ. Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι η κατά παράβαση αυτή διαχείριση των οικονομικών του ταμείου είχε ως αποτέλεσμα να δεσμεύεται η μελλοντική του περιουσία και επομένως και οι μελλοντικές γενιές.
Ακόμη πιο τραγικό είναι το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις εκποιήθηκαν διάφορα ακίνητα που ανήκαν στο ΜΤΣ. Αντί όμως τα χρήματα από την εκποίηση να τοποθετηθούν στο κεφάλαιο του ΜΤΣ, όπως και έπρεπε, δόθηκαν για αύξηση των διανεμόμενων μερισμάτων στους δικαιούχους στρατιωτικούς και αστυνομικούς, πολλές φορές για ψηφοθηρικούς λόγους. Οι διορισμένες διοικήσεις από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία στο ΜΤΣ φρόντιζαν να εξυπηρετούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα των πολιτικών τους προϊσταμένων.
Όπως επισημαίνει στο Hot Doc το μέλος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών ΕΔ-ΣΑ (ΠΣΑΑΕΔ-ΣΑ) Σπύρος Σταματόπουλος: «Για μένα, από αυτούς τους άθλιους πολιτικούς το θεωρώ φυσιολογικό, διότι, όντας τόσα χρόνια στην εξουσία μέσω διαπλοκής και διαφθοράς, δεν περιμένω τίποτα καλύτερο. Αλλά από τους στρατιωτικούς που ήταν μέλη του ΔΣ θα περίμενα μια μέριμνα υπέρ των συναδέλφων και κυρίως των μελλοντικών γενεών». Ο ίδιος, μαζί με τον εκλεγμένο έξι φορές στο ΔΣ της Ένωσης Αποστράτων Νικόλαο Τοτονίδη, κατέθεσαν το 2012 μηνυτήρια αναφορά προς τον αρμόδιο Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών, με αφορμή την έκθεση των ελεγκτών του ΥΠΕΘΑ.
Τζογάρισαν στο χρηματιστήριο

Το 1999 έσκασε η φούσκα του χρηματιστηρίου. Η τότε διοίκηση, ξεπερνώντας κάθε
φαντασία και ορθή επενδυτική επιλογή, εξακολούθησε να προβαίνει σε επενδύσεις σαν
να μη συνέβαινε τίποτα. Κάτι που όχι μόνο ήταν εντελώς απερίσκεπτο, αλλά παρέβαινε
και κάθε όριο της σχετικής νομοθεσίας, τόσο για τον τρόπο όσο και για το ύψος της
επένδυσης των διαθεσίμων των ασφαλιστικών ταμείων.
Το 1999 έσκασε η φούσκα του χρηματιστηρίου. Από τις 23 Σεπτεμβρίου και μετά ξεκίνησε μία κατακόρυφη πτώση του γενικού δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Η φρενίτιδα των επενδυτών είχε παρέλθει. Ο φόβος και η ανησυχία είχαν αρχίσει να κυριαρχούν. Η πλειονότητα των επενδυτών άρχισε να πωλεί μαζικά. Τίποτα δεν θύμιζε τις ημέρες ευημερίας των προηγούμενων χρόνων. Όχι όμως και στο εσωτερικό του ΜΤΣ. Η τότε διοίκηση, ξεπερνώντας κάθε φαντασία και ορθή επενδυτική επιλογή, εξακολούθησε να προβαίνει σε επενδ σεις σαν να μη συνέβαινε τίποτα. Κάτι που όχι μόνο ήταν εντελώς απερίσκεπτο, αλλά παρέβαινε και κάθε όριο της σχετικής νομοθεσίας, τόσο για τον τρόπο όσο και για το ύψος της επένδυσης των διαθεσίμων των ασφαλιστικών ταμείων.
«Η παράβαση του ν. 2042/92 και Α.Ν. 559/1937 και όχι η πιθανώς ατυχής επιλογή επενδύσεων ή οι οικονομικές συνθήκες είναι ο κυριότερος λόγος που την 31/12/2011 η συνολική λογιστική ζημία που εμφανίζεται να έχει υποστεί το ΜΤΣ από τους τίτλους χρεογράφων που κατείχε την ημερομηνία αυτή, λόγω του ποσού των επενδύσεων που αποφάσιζαν τα Δ.Σ., ανέρχεται στο ποσό των 101.025.497,98 ευρώ», αναφέρουν χαρακτηριστικά στην έκθεσή τους οι ελεγκτές. Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο το ΜΤΣ αποφάσισε να προχωρήσει σε τέτοιου είδους επενδύσεις και μάλιστα την ώρα που το χρηματιστήριο κατέρρεε. Πέρα από την όποια κακοδιοίκηση, θα πρέπει να ερευνηθεί εάν υπήρξε και πολιτική εντολή προκειμένου να γίνει κάτι τέτοιο. «Δεν σεβάστηκαν την ιστορία του ΜΤΣ, στην ουσία ήταν πελατειακή σχέση που εξυπηρετούσε την εκάστοτε πολιτική ηγεσία», επισημαίνει ο κ. Σταματόπουλος.
Οι συμβάσεις με την PICAR για το Attica
Τον Φεβρουάριο του 2000 το ΜΤΣ προκήρυξε διαγωνισμό για την παραχώρηση ενός ολόκληρου οικοδομικού τετραγώνου στο κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για το σημερινό Attica, εμπορικό κέντρο που δεσπόζει στην οδό Σταδίου. Στο τιμόνι του υπουργείου Εθνικής Άμυνας βρισκόταν τότε ο Άκης Τσοχατζόπουλος. Στον διαγωνισμό πήραν μέρος 4 κοινοπραξίες. Νικητής όμως αναδείχθηκε η PICAR, μία θυγατρική εταιρία της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία έδωσε ως μπόνους στην προσφορά της 30 δισ. δρχ.
Ωστόσο, στην έκθεσή τους οι ελεγκτές διαπιστώνουν σημεία και τέρατα. Με βάση την αρχική σύμβαση, η PICAR είχε αναλάβει όλα τα έξοδα της επίβλεψης των έργων αξιοποίησης του ακινήτου. Τις οικονομικές υποχρεώσεις όμως τις ανέλαβε τελικά το ΜΤΣ, με αποτέλεσμα να χρεωθεί το ελληνικό δημόσιο.
Δεν ήταν όμως και το μοναδικό μελανό σημείο. Το 2003 το ΜΤΣ υπέγραψε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό με την PICAR για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης. Με αυτό η αρχική σύμβαση όχι μόνο τροποποιήθηκε προς όφελος της PICAR, αλλά δόθηκε και η δυνατότητα εκμετάλλευσης του ακινήτου στην εταιρία για 50 χρόνια, από 25 που ήταν αρχικά. Ο αρχικός διαγωνισμός δηλαδή, για την παραχώρηση έως και 25 χρόνια, μετατράπηκε σε ανάθεση 50 χρόνων.
Και όλα αυτά δίχως την έγκριση του ΥΠΕΘΑ. Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 504/2008 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), η τροποποίηση αυτή δεν παράγει έννομα αποτελέσματα, επειδή ακριβώς δεν έχει την έγκριση του υπουργείου.
Τον Νοέμβριο του 2010 υπογράφηκε νέα τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, δίχως όμως και σε αυτή την περίπτωση να προκύπτει από πουθενά σχετική έγκριση του ΥΠΕΘΑ. Με αυτή δόθηκε παράταση στην αρχική σύμβαση. Δεν ελέγχθηκαν όμως ποτέ ούτε ο ουσιαστικός λόγος της ετεροχρονισμένης παράτασης, ούτε τα οικονομικά της PICAR, ούτε πραγματοποιήθηκε αυτοψία. Το αποτέλεσμα ήταν το ΜΤΣ «να υποστεί ζημία 39.263.321,63 ευρώ», εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο «τροποποιήθηκαν τα αρχικά συμφωνηθέντα ετήσια», όπως περιγράφουν στην έκθεσή τους οι ελεγκτές. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το 2010 το ΜΤΣ συναίνεσε στην παραπάνω ζημία, αναγνωρίζοντας ότι αυτή οφείλεται σε υπαιτιότητά του, χωρίς και πάλι να ενημερώσει το εποπτεύον υπουργείο.
Έχασαν τη Γενική μέσα από τα χέρια τους
Τα παράλογα όμως στο ΜΤΣ δεν σταματούν εδώ. Το 1997 το τότε ΔΣ του ΜΤΣ προχώρησε σε μια περίεργη, αν όχι παράλογη, απόφαση. Αν και διέθετε την πλειοψηφία των μετοχών της Γενικής Τράπεζας σε ποσοστό 68,5%, αποφάσισε να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν σε θέση να συμμετάσχει σε αυτή και κινδύνευε να χάσει τον έλεγχο. Όπερ και εγένετο. Η αύξηση έγινε, το ΜΤΣ έχασε την πλειοψηφία και επομένως τον έλεγχο της Γενικής.
Μερικά χρόνια μετά, το 2005, κι ενώ οι ζημίες του ταμείου ανέρχονταν σε πάνω από 50 εκατ. ευρώ, το ΔΣ του ταμείου αποφάσισε να λάβει δάνειο ύψους 10,5 εκατ. ευρώ προκειμένου να διατηρήσει ποσοστό του στη Γενική. Το δάνειο έγινε με ένα τρόπο παράξενο. Το ταμείο δανείστηκε 10,5 εκατ. ευρώ από τον ΕΛΟΑΣ (Ειδικός Λογαριασμός Αλληλοβοήθειας Στρατού – πρώην ΤΑΣ), τα οποία κατέθεσε ως εγγύηση στην ΤτΕ και στη συνέχεια έλαβε ισόποσο δάνειο από την Alpha Bank. Με αυτό έλαβε μέρος στην τότε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.
Αλαλούμ και ζημίες από το PSI
Την ίδια ώρα η εικόνα στο εσωτερικό του ταμείου δεν θυμίζει σε τίποτα αυτή ενός υγιούς οργανισμού. Τα όσα έχουν συμβεί θυμίζουν κάτι από αλαλούμ. Όπως καταγγέλλουν στη μηνυτήρια αναφορά τους οι κ.κ. Σταματόπουλος και Τοτονίδης, οι υπάλληλοι λειτουργούσαν παντελώς ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα να παραβιάζουν τη νομοθεσία. Τα μέλη των ΔΣ του ταμείου είχαν πετάξει λευκή πετσέτα στο θέμα του ελέγχου. Συγκεκριμένα, ο προϊστάμενος του λογιστηρίου φέρεται να ομολόγησε στους επιθεωρητές ότι «ο οποιοσδήποτε από το λογιστήριο μπορούσε να διενεργήσει εγγραφές» χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει. Λες και πρόκειται για ξέφραγο αμπέλι και όχι για ταμείο.
Εγγυητικές επιστολές 419.767 ευρώ παρέμεναν ανείσπρακτες, οφειλές ύψους 3.780.532 ευρώ από παράβολα της Αστυνομίας αγνοούνταν, χορηγήθηκαν δάνεια δίχως να γνωρίζει κανείς τους δανειολήπτες, μερίσματα δόθηκαν σε θανόντες ή ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν τα δικαιούνταν, ενώ ακίνητη περιουσία του Ταμείου αγνοείτο παντελώς. Μια εικόνα τραγική, που επιδεινωνόταν ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι το ΜΤΣ διέθετε ελλιπή μηχανογραφική στήριξη.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το ταμείο υπέστη και ζημίες από την υποχρεωτική του συμμετοχή στο PSI. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι επιθεωρητές, «έχει απολεσθεί λόγω του PSI ποσοστό άνω του 50% των επενδυμένων κεφαλαίων μέσω της ΤτΕ». Και σε αυτή την περίπτωση η πολιτεία είχε βάλει το χέρι της στον θάνατο του Ταμείου. Αγνόησαν το σχέδιο εξυγίανσης Όλα τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα το ΜΤΣ να παρουσιάζει, μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2011, υπέρογκες ζημίες ύψους 432 εκατ. ευρώ. Ή, πιο απλά, να βρίσκεται ένα βήμα πριν την καταστροφή. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2005 και μετά τα όποια μερίσματα διένειμε το ταμείο έγιναν με κεφάλαια τρίτων και μην εξοφλώντας τις υποχρεώσεις του προς ΕΛΟΑΣ, ΕΚΟΕΜΣ, ΕΑΑΣ, και ΒΟΕΑ.
Το 2012 το ΥΠΕΘΑ κοινοποίησε όλα αυτά που είχε διαπιστώσει στο ΜΤΣ. Ο τότε γενικός διευθυντής τα έλαβε υπόψη και συνέταξε ένα πενταετές αναλυτικό σχέδιο για την εξυγίανση του ταμείου. Ωστόσο, το ΔΣ του ΜΤΣ είχε διαφορετική γνώμη. Με την υπ’ αριθ. 12/1/8-6-2012 απόφασή του απέρριψε το σχέδιο αυτό, δίχως να προτείνει όμως κάτι άλλο.
Η υπόθεση έχει φτάσει και στην πολιτική δικαιοσύνη. Μέχρι στιγμής όμως δεν έχουν ακόμη ασκηθεί διώξεις. Το θέμα είναι ότι όλοι φαίνεται να γνώριζαν τι συνέβαινε στο ΜΤΣ, αλλά κανείς δεν μιλούσε.
«Κανένας δεν έχει προφυλακιστεί και θέλω να επισημάνω για τη σημερινή τοποθέτηση του διευθυντή του ΜΤΣ, ο οποίος από ότι έχει διαπιστωθεί από την οικονομική επιθεώρηση προέβη και σε παρατυπίες, πως υπήρξε διευθυντής οικονομικού του ΓΕΣ, άρα εποπτεύων του ΜΤΣ, και είναι αδελφός του σημερινού διευθυντή οικονομικού του ΓΕΣ, ο οποίος συμπτωματικά είναι και σύζυγος βουλευτή της ΝΔ. Δίχως να θέλουμε να επιρρίψουμε μομφή σε κανένα», υπογραμμίζει στο Hot Doc, o κ. Σταματόπουλος.
Σε κάθε περίπτωση, όσοι διαχειρίστηκαν τις τύχες του ταμείου οφείλουν να λογοδοτήσουν στη Δικαιοσύνη. Είτε πρόκειται για πολιτικά πρόσωπα, είτε για απόστρατους και εν ενεργεία ενστόλους.
Το ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #42, τον Δεκέμβριο του 2013
Extra Hot άρθρο
Ο Κάρατζιτς ζει

Γνώρισα τον Ράντοβαν Κάρατζιτς το 1992 στο Πάλε της Βοσνίας. Ο πόλεμος που διαμέλισε την Γιουγκοσλαβία μόλις είχε ξεκινήσει και ο Κάρατζιτς ήταν ο αρχηγός των Σερβοβόσνιων, της «Ρεμπούμπλικα Σέρμπσκα», της Σέρβικης Δημοκρατίας που ήταν το αντίβαρο στον διαμελισμό. Ψηλός, ευθυτενής, με τον αέρα του ισχυρού και την αυτοπεποίθηση του νικητή, μου έδωσε τότε την πρώτη συνέντευξη, στην οποία περιέγραφε τα παιχνίδια που παίζονταν σε βάρος της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας αλλά και την φιλία προς την Ελλάδα.
Ο Κάρατζιτς σπάνια χαλούσε χατήρι σε έλληνα δημοσιογράφο και φρόντιζε να χτίζει επικοινωνιακά την ελληνοσερβική φιλία, κομμάτι της οποίας ήταν η παγίδα στην οποία έπεσε το σύνολο του ελληνικού Τύπου. Κανένας από τους δημοσιογράφους-συνομιλητές του Κάρατζιτς δεν τον έβλεπε ως δολοφόνο ή ως εντολέα των σφαγών που ακολούθησαν. Ήταν γενικά ένας συμπαθής «αγωνιστής του σερβικού δίκαιου».
Όταν αποκαλύφθηκε η σφαγή της Σρεμπρένιτσα, η πρώτη προσπάθεια που έγινε από την ελληνική δημοσιογραφία, ήταν να συμψηφιστεί το έγκλημα με άλλες σφαγές στις οποίες θύματα ήταν Σέρβοι. Πάνω από 8000 άμαχοι μουσουλμάνοι σφαγιάστηκαν στην πόλη, αλλά για τα ελληνικά ΜΜΕ «έτσι συνέβαινε στον πόλεμο».
Όταν τέλειωσε ο πόλεμος, με τρόπο που ίσως δεν μπορούσε να φανταστεί ο Κάρατζιτς, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εξαπέλυσε μια διαρκή επιχείρηση για να να συλλάβει τον ίδιο αλλά και τον αρχιστράτηγο των σερβόσνιων Ράτκο Μλάντιτς. Και οι δυό τους συνελήφθησαν μετά από χρόνια και οδηγήθηκαν στο δικαστήριο. Δεκαεννιά χρόνια μετά τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, το Διεθνές Δικαστήριο είναι έτοιμο να δικάσει και φυσικά να καταδικάσει τον Κάρατζιτς.
Η σφαγή στη Σρεμπρένιτσα δεν ήταν η μόνη σε αυτόν τον βάρβαρο εμφύλιο πόλεμο. Δεκάδες εγκλήματα έμειναν χωρίς τιμωρία, όπως άλλωστε συνέβη και με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι μουσουλμάνοι και κροάτες πολέμαρχοι, εξίσου υπεύθυνοι για σφαγές, έμειναν ατιμώρητοι. Πρόσφατα αποκαλύφθηκε πως η ομάδα του πρωθυπουργού του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι ήταν υπεύθυνη για δολοφονίες Σέρβων από τους οποίους αφαιρούσαν τα όργανα και τα διοχέτευαν σε ιδιωτικές κλινικές μεταμοσχεύσεων. Οι δημοσιογραφικές αποκαλύψεις (δείτε εδώ τη συγκλονιστική εκπομπή για το «Κίτρινο σπίτι») θάφτηκαν και η διεθνής νομιμότητα εκτελέστηκε από τις σκοπιμότητες. Τη θέση της απόδοσης Δικαιοσύνης πήραν οι σύγχρονοι νομικισμοί που συγκροτούν τα τελευταία χρόνια τον πόλεμο σκοπιμοτήτων μετά τον πόλεμο.
Το πιο τραγικό απ’ όλα, είναι πως η διεθνής κοινότητα αποδέχθηκε τη δημιουργία του κράτους του Κοσόβου, με βάση ακριβώς τις εθνικές ιδιομορφίες, κατάληξη των οποίων ήταν ο πόλεμος. Αποδέχθηκε δηλαδή και θεσμοθέτησε, πως μια εθνική μειονότητα με επιχείρημα την καταπίεσή της μπορεί να αποτελέσει κράτος. Τα σύνορα στην Ευρώπη δηλαδή μπορούν να ξαναχαραχθούν αν μία από τις πολλές εθνικές μειονότητες, με την κατάλληλη προβοκάτσια που θα την εμφανίσει θύμα, απαιτήσει την ανεξαρτησία της.
Την ώρα που η διεθνής ειδησεογραφία μας θυμίζει πως ο Κάρατζιτς ζει και δικάζεται, ο ένοχος εθνικισμός, γίνεται σε όλη την Ευρώπη σημαία ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Απέναντι σε έναν ισοπεδωτικό και εξοντωτικό νεοφιλελευθερισμό των αγορών, ο εθνικισμός φαντάζει παραπλανητικά ως το ανάχωμα που μπορεί να κρατήσει αντίσταση.
Ο εγκληματικός εθνικισμός του Κάρατζιτς δικάζεται. Αλλά αυτοί που δημιούργησαν την κόλαση στην Γιουγκοσλαβία χρησιμοποιώντας αυτόν τον εθνικισμό ως κουμπί συγκρούσεων και ελέγχου δεν θα δικαστούν ποτέ. Ο Κάρατζιτς και ο Μλάντιτς, πιθανόν να πεθάνουν στη φυλακή, όπως ο Μιλόσεβιτς. Το παρασκήνιο αυτής της σύγκρουσης δεν θα έχει αφηγητές. Η αλήθεια δεν θα γίνει γνωστή. Είναι όμως βέβαιο πως ο εθνικισμός όχι στην Γιουγκοσλαβία πια αλλά στην Ισπανία, τη Βρετανία, την Ελλάδα, το Βέλγιο, την Ιταλία, μόλις απελευθερώνεται.
Extra Hot άρθρο
Λαδωμένα «άριστα» σε ιδιωτικά σχολεία

«Όταν έγραψα τα παιδιά στο σχολείο, ζήτησα να μπαίνει καλός βαθμός. Γι’ αυτό πλήρωνα ιδιωτικό σχολείο. Για να βρουν αργότερα δουλειά, διότι για να διοριστεί κάποιος, μετράει ο βαθμός. Όσοι μαθητές, απ’ όσο γνωρίζω, δεν πήραν καλό βαθμό πήγαν στη διευθύντρια και ζήτησαν πίσω τα χρήματά τους, γιατί θεώρησαν ότι το πτυχίο τους με τόσο χαμηλό βαθμό δεν είχε καμία αξία». Η μαρτυρία μητέρας μαθητών ιδιωτικού τεχνικού εκπαιδευτηρίου της Άρτας, κατά τη διάρκεια εξέτασής της στο πλαίσιο Ένορκης Διοικητικής Εξέτασης, δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας. Η γυναίκα απαιτούσε από το ιδιωτικό σχολείο να βοηθήσει με οποιονδήποτε τρόπο, θεμιτό ή αθέμιτο, τα παιδιά της να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι, και το σχολείο έκανε την επιθυμία της πράξη.
Οταν στα τέλη του 2005 αποκαλυπτόταν το σκάνδαλο των μη νόμιμων πτυχίων που εξέδιδαν δύο ιδιωτικά τεχνικά εκπαιδευτήρια της Άρτας, οι «Σχολές Ευρώπη» και το ΤΕΕ «Τομή», κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί το μέγεθός του. Μέσα σε λιγότερο από μία δεκαετία, από το 1999 έως το 2006, τα δύο εκπαιδευτήρια είχαν καταφέρει να εκδώσουν περισσότερα από 2.000 πτυχία, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν από τους σπουδαστές προκειμένου να «εισβάλουν» στο δημόσιο. Όλοι οι μαθητές εμφανίζονταν ως αριστούχοι. Κατάφερναν έτσι να συμπληρώνουν τον απαιτούμενο αριθμό μορίων και να παίρνουν την πολυπόθητη θέση στο δημόσιο, ανεξαρτήτως αν σημείωναν ή όχι υψηλή βαθμολογία στις εξετάσεις του ΑΣΕΠ. Η εκπαίδευση είχε γίνει επιχείρηση, και η αγορά εργασίας έρμαιο στα χέρια εκείνων που μπορούσαν να πληρώσουν για λογαριασμό των παιδιών τους.
Εισβολή αδιάβαστων στο δημόσιο
Στην ιστοσελίδα του εκπαιδευτηρίου «Σχολές Ευρώπη», η οποία δεν υπάρχει πια, δεδομένου ότι μετά το σκάνδαλο το ΤΕΕ έβαλε λουκέτο, διαφημιζόταν, μεταξύ άλλων, η επιτυχία της σχολής, ενώ δημοσιεύονταν τα ονόματα των μαθητών που κατάφεραν να κερδίσουν μια θέση στο δημόσιο. Μόνο το 2004, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδινε στη δημοσιότητα η ίδια η σχολή, διορίστηκαν σε νοσοκομεία, κέντρα υγείας και ψυχιατρεία ανά την Ελλάδα, σε σώματα ασφαλείας και στον στρατό, ακόμη και στην Τράπεζα της Ελλάδος, 81 σπουδαστές, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι κάτοχοι πλαστού πτυχίου, ενώ σύμφωνα με πρόσφατη καταγγελία της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Ελλάδας (ΟΙΕΛΕ), πολλοί από αυτούς συνεχίζουν μέχρι σήμερα να υπηρετούν στο δημόσιο.

Στην ιστοσελίδα του εκπαιδευτηρίου «Σχολές Ευρώπη» διαφημιζόταν, μεταξύ άλλων, η επιτυχία της σχολής, ενώ δημοσιεύονταν τα ονόματα των μαθητών που κατάφεραν να κερδίσουν μια θέση στο δημόσιο.
Όταν το 2005, έπειτα από καταγγελίες της ΟΙΕΛΕ, άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι της διαφθοράς στα δύο ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, η τότε διοίκηση του υπουργείου Παιδείας διέταξε τη διεξαγωγή Ένορκης Διοικητικής Εξέτασης (ΕΔΕ). Οι μαρτυρίες των καθηγητών και των υπαλλήλων που κλήθηκαν να καταθέσουν στο πλαίσιο της ΕΔΕ, που είχε αναλάβει να πραγματοποιήσει η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Ιωαννίνων, είναι ενδεικτικές του τρόπου με τον οποίο λειτουργούσαν τα δύο εκπαιδευτήρια. «Πολλά άτομα δεν έρχονταν καθόλου στο μάθημα. Εντούτοις έπαιρναν πτυχίο. Διαπίστωσα ότι μαθητές με περίπου 170 απουσίες (περισσότερες από 100 πάνω από το όριο, το οποίο υπολογίζεται στις 64) πήραν τίτλους. Η γραμματεία μάς πίεζε να μην βάζουμε απουσίες για να μην απορριφθούν οι μαθητές. Είναι αυτονόητο ότι δεν βάζαμε απουσίες σε αυτούς που έλειπαν. Μας πίεζε να παρανομούμε στο θέμα αυτό ο ιδιοκτήτης», αναφέρει στην κατάθεσή της καθηγήτρια του εκπαιδευτηρίου «Σχολές Ευρώπη», ενώ άλλος διδάσκων καταθέτει: «Ξεκίνησα τις πρώτες ημέρες να παίρνω απουσιολόγιο με την πρόθεση να καταχωρίζω απουσίες, αλλά εξαιτίας πιέσεων της γραμματείας και έμμεσης απειλής για απόλυση, δεν επέμεινα στην εφαρμογή του νόμου. Τα απουσιολόγια τα κρατούσαν οι ίδιοι, τα συμπλήρωναν και με ανάγκαζαν να υπογράφω. Παρακολουθούσαν το μάθημά μου περίπου 8-10 άτομα. Στις εξετάσεις προσήλθαν 40 άτομα, τα οποία δεν γνώριζα παντελώς». Στο ίδιο κλίμα και η μαρτυρία τρίτου καθηγητή, ο οποίος καταγγέλλει τη διοίκηση του σχολείου ότι πλαστογραφούσε την υπογραφή του σε απουσιολόγια τα οποία ο ίδιος δεν είχε δει ποτέ.
Όπως εύκολα διαπιστώνει κανείς, ήταν δεδομένο ότι ο σπουδαστής θα πάρει πτυχίο, ακόμη κι αν δεν είχε παρακολουθήσει κανένα από τα μαθήματα. Μάλιστα, τα εκπαιδευτήρια φρόντιζαν να το πάρει και με εξαιρετικά υψηλή βαθμολογία. «Έπρεπε το γραπτό να βαθμολογείται πάντα με είκοσι. Στην πρώτη εξεταστική, που βαθμολόγησα αντικειμενικά τα δέκα πρώτα γραπτά, απειλήθηκα με απόλυση. Ο ιδιοκτήτης μάς υποχρέωνε να αλλοιώνουμε τα γραπτά», καταθέτει καθηγητής του ΤΕΕ «Σχολές Ευρώπη» και συμπληρώνει: «Στα γραπτά γίνονταν παρεμβάσεις, δηλαδή αλλαγές ολόκληρου του γραπτού». Σε άλλη μαρτυρία αναφέρεται: «Βαθμολογούσα πάντοτε αντικειμενικά, όμως την επόμενη ημέρα μου έδιναν πίσω τα ίδια γραπτά ως αδιόρθωτα και διαπίστωνα ότι ήταν εντελώς διαφορετικά. Προφανώς είχαν καταστρέψει τα πραγματικά γραπτά και τα είχαν αντικαταστήσει με γραπτά τα οποία δεν μπορούσαν να βαθμολογηθούν με βαθμό μικρότερο του 20. Σε άρνησή μου να βαθμολογήσω με 20 γραπτό κατώτερης επίδοσης, ο γραμματέας της Επιτροπής και καθηγητής του δημοσίου, πιέζοντάς με, μου είπε «όπου κι αν πας θα με βρεις μπροστά σου, εγώ κάνω κουμάντο εδώ»». «Βαθμολογούσαμε όλους τους μαθητές με 20, κατόπιν πιέσεων της γραμματείας, η οποία μας υποχρέωνε με την απειλή της απόλυσης. Επίσης βαθμολογούσαμε με 20 μαθητές τους οποίους δεν είχαμε δει ποτέ να παρακολουθούν τα μαθήματά μας», λέει άλλος καθηγητής. Όπως αποδείχτηκε από την έρευνα, από τα δύο ιδιωτικά εκπαιδευτήρια της Άρτας πήραν πτυχίο μαθητές που κατείχαν πολλαπλά μαθητικά μητρώα, μαθητές που είχαν υπερβεί κατά πολύ το όριο των αδικαιολόγητων απουσιών που ορίζει ο νόμος, μαθητές που είχαν εγγραφεί παράνομα στη σχολή, μαθητές που δεν είχαν καν φοιτήσει, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα εκείνο μαθήτριας η οποία έλαβε πτυχίο με βαθμό «άριστα 20» ενώ παράλληλα φοιτούσε στη Γυμναστική Ακαδημία της Αθήνας, και τουλάχιστον 15 μαθητές που παρανόμως υπήρξαν και καθηγητές των ΤΕΕ αυτών κατά την ίδια περίοδο και αξιολογούσαν τον εαυτό τους!
Ο κατηγορούμενος που διοικεί
Για την υπόθεση κατηγορήθηκαν συνολικά 24 εκπαιδευτικοί, από τους οποίους δώδεκα ήταν καθηγητές του δημοσίου, μέλη εξεταστικών επιτροπών. Η σημαντικότερη κατηγορία που βάρυνε ορισμένους από αυτούς ήταν η «πλαστογραφία κατ’ επάγγελμα και κατά συνήθεια με σκοπό να προσπορίσουν στον εαυτό τους όφελος ανώτερο των 73.000 ευρώ κατ’ εξακολούθηση». Μετά τη διερεύνηση της υπόθεσης από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Άρτας, κρίθηκε πως οι πράξεις δεν συνιστούν κακούργημα κι έτσι οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν λόγω παραγραφής, αφού είχε παρέλθει πενταετία από την ημερομηνία τέλεσης των αδικημάτων. Για την απόφαση αυτή έχει σταλεί από την ΟΙΕΛΕ αίτημα αναίρεσης στον Άρειο Πάγο, ο οποίος μέχρι τη συγγραφή του παρόντος δεν έχει εκδώσει κάποια σχετική απόφαση. Στο μεταξύ, οι ίδιοι εκπαιδευτικοί είχαν τιμωρηθεί από το Πειθαρχικό Συμβούλιο (ΑΠΥΣΔΕ) Ηπείρου με ποινές προστίμου των αποδοχών 20, 10 και 5 ημερών, ενώ ορισμένοι από αυτούς είχαν αθωωθεί. To Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό, το οποίο συνεδρίασε έπειτα από ένσταση του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρου Ρακιντζή, επέβαλε αυστηρότερες ποινές. Στους δύο βασικούς κατηγορούμενους επιβλήθηκε παύση κι επομένως στέρηση μισθού τριών μηνών, ενώ σε ακόμη δύο επιβλήθηκε πρόστιμο των αποδοχών τριών μηνών. Σήμερα, και μετά από προσφυγή του Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης, η υπόθεση βρίσκεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Ορισμένες από τις διαπιστώσεις για
τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια της Άρτας,
όπως αυτές προκύπτουν από την ΕΔΕ.
Στο μεσοδιάστημα, κι ενώ ακόμη ήταν σε εξέλιξη η προανακριτική διαδικασία, ένας από τους βασικούς κατηγορούμενους είχε αναλάβει τη θέση του επικεφαλής της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Άρτας. Στην πορεία, κι ενώ εκκρεμούσε το δικαστικό σκέλος της υπόθεσης, τέθηκε σε αυτοδίκαιη αργία, απόφαση η οποία ανακλήθηκε στις αρχές του 2013. Ως αποτέλεσμα, ο εκπαιδευτικός επέστρεψε στη θέση του, ενώ από τις 12 του περασμένου Φεβρουαρίου έως το τέλος του 2014 είναι επικεφαλής του ΠΥΣΔΕ της Άρτας, όπως ορίζει η σχετική νομοθεσία. Το Hot Doc επικοινώνησε με τον συνήγορο του διευθυντή, Δημήτρη Μόσιαλο, ο οποίος δήλωσε ότι δεν υπήρξε μετατροπή του κακουργήματος σε πλημμέλημα, ενώ σημείωσε ότι στο βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Άρτας δεν γίνεται λόγος για παραγραφή, αλλά για μη στοιχειοθέτηση της κατηγορίας. Παράλληλα, χαρακτήρισε την ΕΔΕ παρωδία, δεδομένου ότι «ο διενεργών αυτήν δεν είχε κατασχέσει έγγραφα στοιχεία από τα δύο εκπαιδευτήρια και συνέταξε το πόρισμα βασιζόμενος μόνο σε μαρτυρίες εκπαιδευτικών», ενώ κατήγγειλε πως ο γιος του φοιτούσε το διάστημα κατά το οποίο σημειώθηκαν οι παρανομίες σε ένα από τα δύο ιδιωτικά εκπαιδευτήρια.
Αγοράζοντας την εκπαίδευση
Η υπόθεση των εκπαιδευτηρίων της Άρτας δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα διαφθοράς στον χώρο της εκπαίδευσης. Το 2009, λίγα χρόνια μετά το σκάνδαλο των πλαστών πτυχίων, είδε το φως της δημοσιότητας μια υπόθεση διαρροής θεμάτων στις εξετάσεις του Διεθνούς Απολυτηρίου, του λεγόμενου International Baccalaureate (IB). Πρόκειται για πρόγραμμα το οποίο δημιούργησε η ελβετική οργάνωση IBO (International Baccalaureate Organization) και εφαρμόζεται σε περισσότερα από 2.000 σχολεία 146 χωρών, δίνοντας τη δυνατότητα σε μαθητές να αποκτήσουν απολυτήριο ισότιμο του απολυτηρίου κάθε κράτους, το οποίο τους δίνει την ευκαιρία να σπουδάσουν σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού. Στη χώρα μας τη δυνατότητα αυτή προσφέρουν 14 ιδιωτικά Λύκεια, δώδεκα στην Αθήνα και δύο στη Θεσσαλονίκη, ενώ για να παρακολουθήσει ένας μαθητής το πρόγραμμα θα πρέπει η οικογένειά του να καταβάλει ετησίως και για διάστημα τουλάχιστον δύο ετών, περίπου 12.000 ευρώ.

Η προσφυγή του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρου
Ρακιντζή στο ΣτΕ για ακύρωση της απόφασης του Δευτεροβάθμιου
Πειθαρχικού Συμβουλίου Ηπείρου.
Το νέο σκάνδαλο ξέσπασε όταν μαθητής συνελήφθη, ημέρα εξετάσεων να έχει στην τσάντα του θέματα τα οποία ακόμη δεν είχαν μοιραστεί στους εξεταζόμενους. Την υπόθεση ανέδειξε η ΟΙΕΛΕ και οι έρευνες που ακολούθησαν των καταγγελιών αποκάλυψαν ότι το φαινόμενο της διαρροής των θεμάτων κάθε άλλο παρά μεμονωμένο ήταν. Άλλωστε, όπως αποδείχθηκε, στην υπόθεση εμπλέκονταν μαθητές τριών ιδιωτικών Λυκείων. Του Λυκείου Ζηρίδη, του Κολλεγίου Αθηνών και του Λυκείου Μωραϊτη, ενώ οι διαρροές αφορούσαν τις σχολικές περιόδους 2007-2008 και 2008-2009. Βασικός υπεύθυνος και πρωτεργάτης των διαρροών φαίνεται πως ήταν ο πρώην διευθυντής του προγράμματος ΙΒ στο Λύκειο Ζηρίδη, Κωνσταντίνος Μήτσιου, ο οποίος σήμερα δραστηριοποιείται στον χώρο της επεξεργασίας μεταλλευμάτων. Σύμφωνα με την ΟΙΕΛΕ, ο Μήτσιου, ως υπεύθυνος του προγράμματος ΙΒ, αρχικά στο Κολέγιο Αθηνών και αργότερα στο Λύκειο Ζηρίδη, είναι ο άνθρωπος ο οποίος, σε συνεργασία με μεγάλο φροντιστήριο που βρίσκεται στην περιοχή των Αμπελοκήπων στην Αθήνα και δεδομένου ότι είχε πρόσβαση στον Οργανισμό, διέρρεε τα θέματα με αντάλλαγμα αδρά αμοιβή, η οποία άγγιζε ακόμη και τις 60.000 ευρώ. Ο Κωνσταντίνος Μήτσιου, με τον οποίο επικοινώνησε το Hot Doc, είπε ότι την επίμαχη περίοδο δεν βρισκόταν στην Ελλάδα αλλά στην Ελβετία, όπου παρακολουθούσε μαθήματα στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος ΜΒΑ.
Έτσι στήθηκε η επιχείρηση
Εννέα μαθητές, όλοι γόνοι οικονομικά ισχυρών οικογενειών, εμπλέκονται στην υπόθεση διαρροής των θεμάτων του ΙΒ. Αυτοί κατάφερναν με την ανάλογη αμοιβή να παίρνουν τα θέματα των εξετάσεων και να αποκτήσουν σαφές προβάδισμα έναντι των υπόλοιπων μαθητών. Η διαδικασία ήταν απλή. Ο Κωνσταντίνος Μήτσιου, ως επικεφαλής του προγράμματος ΙΒ στο Λύκειο Ζηρίδη, λάμβανε τα θέματα περίπου τέσσερις εβδομάδες πριν από τις εξετάσεις σε κλειστούς φακέλους, οι οποίοι, σύμφωνα με τον κανονισμό της ΙΒΟ, θα ανοίγονταν την ημέρα των εξετάσεων μπροστά στους μαθητές. Σε συνεργασία με τον ιδιοκτήτη του φροντιστηρίου στους Αμπελόκηπους, Δημήτρη Κάπο, και τον συνταξιούχο γιατρό πατέρα του, Χρήστο Μήτσιου, τα πωλούσαν στους ενδιαφερόμενους μαθητές έναντι αμοιβής, η οποία κυμαινόταν από 10.000 μέχρι 60.000 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των θεμάτων των εξεταζόμενων μαθημάτων τα οποία πωλούσαν. Η συναλλαγή γινόταν συνήθως στο ιδιωτικό ιατρείο του συνταξιούχου Χρήστου Μήτσιου, τον οποίο επισκέπτονταν οι ενδιαφερόμενοι μαθητές υπό το πρόσχημα ιατρικής επίσκεψης. Εκεί του παρέδιδαν φάκελο με το προσυμφωνημένο ποσό και ως αντάλλαγμα έπαιρναν τα θέματα των εξεταζόμενων μαθημάτων. Ο ρόλος του τρίτου συνεργού δεν είναι ξεκάθαρος, ωστόσο από τη σχετική δικογραφία που έχει συνταχθεί από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών προκύπτει ότι «ο τρίτος κατηγορούμενος (σ.σ. Δημήτρης Κάπος), ως ιδιοκτήτης φροντιστηρίου, παρείχε συνδρομή στον πρώτο κατηγορούμενο (σ.σ. Κωνσταντίνος Μήτσιου) στην αγοραπωλησία των θεμάτων».

Το βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Άρτας, σύμφωνα
με το οποίο τα αδικήματα των εμπλεκομένων παραγράφονται.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, οι γονείς τριών μαθητών «κατέβαλαν τον Μάιο του 2009 στον καθηγητή Κωνσταντίνο Μήτσιου του Χρήστου το ποσό των 22.000 ευρώ, για την αγορά των θεμάτων στα μαθήματα της Ιστορίας (History), της Οικολογίας (Environmental Systems) και των Οικονομικών (Economics)», ενώ οι γονείς άλλων μαθητών «κατέβαλαν το ίδιο ποσό για την αγορά των θεμάτων στα μαθήματα των Νέων Ελληνικών (Modern Greek) και των Οικονομικών (Economics)». Τον Μάιο της προηγούμενης χρονιάς, οπότε και ξεκίνησε να εκτυλίσσεται το σκάνδαλο ΙΒ και όπως επίσης προκύπτει από το κατηγορητήριο, «οι κατηγορούμενοι Ι.Δ. και Δ.Δ. κατέβαλαν στον καθηγητή Κωνσταντίνο Μήτσιου το ποσό των 10.000 ευρώ για την αγορά των θεμάτων στο μάθημα των Οικονομικών (Economics). Οι κατηγορούμενοι Ε.Τ. και Θ.Τ. κατέβαλαν στον καθηγητή χρηματικό ποσό 50.000 ευρώ περίπου για την αγορά σχεδόν του συνόλου των θεμάτων των έξι μαθημάτων για την απόκτηση του ΙΒ, πλην του μαθήματος των Μαθηματικών (Math).
Οι κατηγορούμενοι Λ.Τ. και Τ.Τ. κατέβαλαν στον καθηγητή το ποσό των 5.000 ευρώ για την αγορά θεμάτων. Οι κατηγορούμενοι Χ.Β. και Λ.Β. κατέβαλαν στον καθηγητή το ποσό των 20.000 για την αγορά των θεμάτων στο μάθημα των Νέων Ελληνικών (Modern Greek) και της Ψυχολογίας (Psychology). Οι κατηγορούμενοι Δ.Α. και Τ.Α. κατέβαλαν στον καθηγητή το ποσό των 10.000 ευρώ για την αγορά των θεμάτων στο μάθημα των Οικονομικών (Economics), ενώ οι κατηγορούμενοι Χ.Π. και Κ.Π. κατέβαλαν το ποσό των 10.000 ευρώ για την αγορά των θεμάτων στο μάθημα των Μαθηματικών (Math)». Μεταξύ των κατηγορουμένων είναι μεγαλοεπιχειρηματίες και εφοπλιστές, ένας από τους οποίους έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν για συμμετοχή σε διεθνή σπείρα εμπορίας ναρκωτικών, η οποία φερόταν να συνεργάζεται με κολομβιανό βαρόνο της κοκαΐνης, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες υπήρχαν καταγγελίες για ακόμη τρία πρόσωπα, δύο πολιτικούς και έναν επιχειρηματία, ο οποίος δραστηριοποιείται στον χώρο της πώλησης κοσμημάτων, οι οποίες δεν στοιχειοθετήθηκαν.
Το ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στο HOT DOC #29 τον Μάιο του 2013
Extra Hot άρθρο
Γκρεγκ Πάλαστ – «Η Ελλάδα θα πεθάνει αν δεν απαλλαγεί από την γερμανική κατοχή»

Ο Γκρέγκ Πάλαστ είναι δημοσιογράφος (Guardian, BBC, Vice), οικονομολόγος, και συγγραφέας (The Best Democracy Money Can Buy, Armed Madhouse, Vultures’ Picni, Billionaires and Ballot Bandits: How to Steal an Election in 9 Easy Steps). Στην μακρόχρονη καριέρα του, έχει ξεσκεπάσει, μεταξύ άλλων, τον τρόπο με τον οποίο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα, και οι μεγάλοι οικονομικοί οίκοι έχουν καταστρέψει τις οικονομίες δεκάδων χωρών, και το μεγάλο σκάνδαλο των Αμερικανικών εκλογών του 2000, όπου αφαιρέθηκε παράνομα το δικαίωμα ψήφου από δεκάδες χιλιάδες Aφροαμερικανούς στην πολιτεία της Φλόριντα. Πρόσφατα μίλησε στην ραδιοφωνική εκπομπή “Διάλογος Radio” για την Ελλάδα, τα μέτρα λιτότητας, την πρόσφατη συνέντευξη που πήρε από τον Θεόδωρο Πάγκαλο, και την προγραμματισμένη επίσκεψή του στην χώρα μας τον Σεπτέμβριο.
Τον τελευταίο καιρό, ακούμε πως η Ελλάδα έχει γυρίσει σελίδα και πως πλέον βρίσκεται σε αναπτυξιακή τροχιά, εξαιτίας των μέτρων λιτότητας που λέγεται ότι έχουν αρχίσει να αποδίδουν…
Αυτές είναι μαλακίες. Η Ελλάδα δεν βγαίνει από την κρίση. Η Ελλάδα πεθαίνει, και μία από τις αιτίες είναι τα μέτρα λιτότητας. Η λιτότητα και το Ευρώ έχουν καταστρέψει την Ελλάδα. Διαβάστε αυτά που γράφει ο Νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν. Η εφαρμογή μέτρων λιτότητας εν μέσω οικονομικής ύφεσης σημαίνει καταδίκη σε θάνατο. Έχετε 27% ανεργία. Αν δεν βγείτε από το Ευρώ, αν δεν απαλλαχτείτε από την οικονομική κατοχή της Γερμανίας, θα πεθάνει η Ελλάδα. Θα γίνετε προάστιο της Τουρκίας μέσα σε έξι μήνες αν δεν φύγετε από το Ευρώ και αν δεν σταματήσετε τα μέτρα λιτότητας.
Η περίπτωση της Ελλάδας πώς διαφέρει από τις περιπτώσεις άλλων χωρών από τις οποίες πέρασε το ΔΝΤ;
Δεν διαφέρει, αλλά είναι ακόμα χειρότερη. Έχω συνεργαστεί με τον νομπελίστα οικονομολόγο Τζο Στίγκλιτς, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας. Ο Στίγκλιτς έβλεπε την Παγκόσμια Τράπεζα να καταστρέφει χώρες απαιτώντας από αυτές μαζικές ιδιωτικοποιήσεις. Αποκαλούσε την ιδιωτικοποίηση «μιζοποιήση,» επειδή όταν μιλάμε για ιδιωτικοποιήσεις, μιλάμε για κάποια άτομα που έχουν στενές σχέσεις με τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Γερμανίας και που αγοράζουν την δημόσια περιουσία για ψίχουλα. Αν πουλήσεις την υπηρεσία ύδρευσης, θα συνεχίζεις να πίνεις νερό, αλλά πλέον θα αναγκάζεσαι να το αγοράζεις. Δεν εξοικονομείς χρήματα, θα πληρώνεις περισσότερα. Εφαρμόζονται στην Ελλάδα οι ίδιες βάρβαρες πρακτικές που δοκιμάστηκαν στην Αργεντινή, στον Ισημερινό και στην Βραζιλία, αλλά με πιο οδυνηρές επιπτώσεις. Όμως, η διαφορά μεταξύ της Αργεντινής και της Ελλάδας είναι ότι οι Έλληνες είναι δειλοί, ενώ οι Αργεντίνοι είναι γενναίοι. Η Ελλάδα είναι συνδεδεμένη με το Γερμανικό Μάρκο, που ονομάζεται Ευρώ, ενώ οι Αργεντίνοι είπαν στο ΔΝΤ να πάει στο διάολο, αποσυνδέθηκαν από το δολάριο, και τώρα η οικονομία τους αναπτύσσεται ραγδαία.
Τον τελευταίο καιρό, η Ελλάδα πιέζεται να ξεπουλήσει βασικές δημόσιες υπηρεσίες όπως αυτές της ηλεκτροδότησης και της ύδρευσης. Υπάρχουν και τα μεταλλεία στις Σκουριές, που έχουν πουληθεί στην Eldorado Gold. Έχοντας παρακολουθήσει ανάλογες περιπτώσεις σε άλλες χώρες, ποιο ήταν το αποτέλεσμα τέτοιων μαζικών ιδιωτικοποιήσεων;
Εξαπατάσαι. Όσον αφορά τα μεταλλεία χρυσού, οι Καναδοί ελέγχουν αυτή την αγορά παγκοσμίως. Εταιρίες όπως η Eldorado και Barrick Gold είναι Καναδέζικες, και η συνήθης πρακτική τους είναι να περιμένουν μέχρι να βρεθεί κάποια χώρα σε πολύ αδύναμη θέση, έτσι ώστε να αναγκαστεί να δώσει το χρυσό της σε εξευτελιστική τιμή. Η Τανζανία πούλησε τα δικά της μεταλλεία στην Barrick για ψίχουλα υπό τις πιέσεις του ΔΝΤ, και η Barrick έχει κερδίσει δισεκατομμύρια από αυτή την «επένδυση». Όταν η Αργεντινή πούλησε την κρατική της πετρελαϊκή εταιρεία σε μια Ισπανική εταιρεία, η Αργεντινή έχασε όλα τα έσοδα της από τα πετρέλαια. Σκεφτείτε το έτσι: αν πουλήσετε την κατοικία σας αύριο, την επόμενη μέρα θα αναγκαστείτε να πληρώσετε υψηλό ενοίκιο σε κάποιον άλλον, και θα συνεχίσετε να χρειάζεστε νερό και ηλεκτρισμό. Αν τα ιδιωτικοποιήσεις αυτά, θα πρέπει μετά να τα αγοράζεις, και θα τα χρυσοπληρώνεις. Οι Αργεντίνοι τουλάχιστον επέβαλαν υψηλή φορολόγηση στην εταιρεία πετρελαίου, καταφέρνοντας ουσιαστικά με αυτό τον τρόπο την επανεθνικοποίηση της. Πρέπει οπωσδήποτε να πείτε «όχι» στις ιδιωτικοποιήσεις, σε αυτό που ο Στίγκλιτς χαρακτήρισε «μιζοποιήση». Ας μην κοροϊδευόμαστε. Κανένας δεν αποκτά μεταλλεία χωρίς να δωροδοκήσει. Έτσι γίνεται, χωρίς καμία αμφιβολία. Δεν ιδιωτικοποιούν, σας κλέβουν το χρυσό! Αν η Ελλάδα κρατήσει το χρυσό της, φύγει από την Ευρωζώνη, και κρατήσει τα δημόσια αγαθά της, θα είναι όπως η Τουρκία σήμερα. Αυτή τη στιγμή, η Τουρκία σας έχει προσπεράσει οικονομικά. Αν όμως η Ελλάδα φύγει από το Ευρώ και κρατήσει την δημόσια περιουσία της, τότε η Τουρκία θα είναι αυτή που θα κινδυνεύει.
Πρόσφατα πήρατε συνέντευξη από τον Θεόδωρο Πάγκαλο. Πώς περιγράφετε την συνάντηση που είχατε μαζί του και τι είπε για όσους διαμαρτύρονται για τα μέτρα λιτότητας;
Ήμουν πρόσφατα στο Καζακστάν για το Eurasia Media Forum και πέτυχα τον Πάγκαλο, και έπρεπε οπωσδήποτε να του πάρω συνέντευξη! Μιλάμε για έναν τύπο που ζυγίζει 150 κιλά, που έχει ένα στομάχι που εξέχει ένα μέτρο μπροστά του όταν περπατάει. Δεν θέλω να κοροϊδεύω τους υπέρβαρους γιατί συνήθως αυτό είναι ένα προσωπικό τους θέμα, αλλά στην περίπτωση του Πάγκαλου δεν είναι, επειδή υπάρχει κόσμος στην Ελλάδα που κυριολεκτικά πεινάει. Και έχουμε τον Πάγκαλο να λέει ότι αν παραπονιέσαι για τα μέτρα λιτότητας, είσαι κομμουνιστής η φασίστας η αναρχικός. Δεν είσαι κομμουνιστής, φασίστας, η αναρχικός, απλά προσπαθείς να ταΐσεις τα παιδιά σου! Παρεμπιπτόντως, πώς μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τα δύο μεγάλα σας κόμματα; Ο Παπανδρέου και ο Σαμαράς ήταν συγκάτοικοι όταν σπούδαζαν στην Αμερική, είναι καλοί φίλοι, δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων.
Για μένα, η Ελλάδα είναι τόπος εγκλήματος. Στις δεκαετίες του ’80 και ’90, η Goldman Sachs μαζί με μερικές άλλες τράπεζες είχαν κάνει μια μυστική συμφωνία με τις τότε ελληνικές κυβερνήσεις για να βοηθήσουν στην απόκρυψη του ελληνικού ελλείμματος. Ήταν απάτη, και αυτές οι τράπεζες πήραν αμοιβές ύψους μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων για αυτή τη δουλειά. Γιατί να το κάνει αυτό η Ελλάδα; Υπάρχει μόνο ένας λόγος: για να πληροί τις προϋποθέσεις για την ένταξη και την παραμονή της στην Ευρωζώνη. Είπαν ψέματα στις αγορές, στους ομολογιούχους, στον λαό, και πλήρωσαν μισό δισεκατομμύριο στην Goldman Sachs για ποιο λόγο; Για να παραμείνουν στην Ευρωζώνη! Είναι σαν να λες ότι θέλεις να παραμείνεις στο λεπροκομείο! Το Ευρώ είναι ένα τερατώδες δημιούργημα! Πότε θα ξυπνήσει ο κόσμος και πότε θα σταματήσει να λέει «θεέ μου, αν δεν δεχθούμε 25% ανεργία και περισσότερη λιτότητα, θα μας διώξουν από την Ευρωζώνη!» Είναι τρελό! Ο Πάγκαλος λέει ότι «μαζί τα φάγαμε». Όχι. Αυτός είναι χοντρός ενώ άλλοι πεινάνε! Πιστεύω πως πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τους μέσους Έλληνες, οι οποίοι υποφέρουν. Νομίζω πως οι Γερμανοί προσπαθούν να αλλάξουν το όνομα του Ευρώ σε «Πάνζερ». Καταφέρνουν οικονομικά, με την λιτότητα που επιβάλλουν, αυτό που προσπάθησαν να κάνουν με τα άρματα μάχης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα γίνετε Γερμανική αποικία αν δεν φύγετε από το νόμισμα τους.
Η συνέντευξη σας με τον Πάγκαλο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Vice, όπου έχετε εβδομαδιαία στήλη. Υπήρχε κάποια αντίδραση από την πλευρά του;
Ο πρώην πρόεδρος της Ισλανδίας, που έκρυψε το γεγονός ότι ήξερε για την τραπεζική κρίση στην χώρα του, δέχθηκε ποινικές κυρώσεις επειδή είπε ψέματα στον λαό του, και κινδύνεψε με φυλάκιση. Τελικά αθωώθηκε, αλλά τον συνέλαβαν και τον πήγαν στα δικαστήρια. Στην Ελλάδα, ο Πάγκαλος, ο Παπανδρέου, ο Σαμαράς και το σινάφι τους ήξεραν ότι η Goldman Sachs τους βοήθησε να αποκρύψουν το έλλειμμα. Είναι απάτη, και οι Έλληνες είναι τα θύματα. Εγώ πιστεύω πως ο Πάγκαλος ήταν ένας από τους υπεύθυνους αυτής της απάτης, και τον ρώτησα αν, εφόσον ο πρόεδρος της Ισλανδίας διώχθηκε ποινικά, δεν θα έπρεπε ο ίδιος να αντιμετωπίσει ποινικές ευθύνες για την απόκρυψη του ελλείμματος. Η απάντηση του ήταν ότι τηρεί την Ελληνική νομοθεσία, δεν είναι εγκληματίας. Και μπορεί να ισχύει αυτό, δεν γνωρίζω την Ελληνική νομοθεσία. Αλλά τα δύο κόμματα εξακολουθούν να είναι ηθικοί αυτουργοί για τα ψέματα που είπαν και για την τεράστια ζημιά που έχουν κάνει στον Ελληνικό λαό, και πιστεύω πως πρέπει να λογοδοτήσουν. Ήμουν κάποτε ποινικός ανακριτής για το Υπουργείο Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών και πιστέψτε με, αν αυτά είχαν γίνει στην Αμερική, θα τους είχαμε βάλει χειροπέδες.
Επεκρίνατε τους Έλληνες επειδή δεν διαδηλώνουν ενάντια στα μέτρα λιτότητας.
Κάτι που χρειάζεστε είναι μια φωνή που θα μιλάει για τον λαό. Νιώθω πολύ συμπάθεια για τους Έλληνες, και όταν λέω ότι οι Έλληνες είναι δειλοί, το λέω επειδή προσπαθώ να τους ενθαρρύνω να συνεχίσουν τον αγώνα τους και να μην τα παρατήσουν. Ο λαός της Τουρκίας που έχει ξεσηκωθεί είναι ένα καλό παράδειγμα για τους Έλληνες. Το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία δεν διαφέρουν καθόλου μεταξύ τους και δεν υπερασπίζονται τον Ελληνικό λαό ενάντια στα μέτρα λιτότητας που τιμωρούν τον κόσμο για χάρη των τραπεζών και των Γερμανών. Κανένας δεν αντιστέκεται στο Ευρώ. Είχατε ένα κόμμα, τον ΣΥΡΙΖΑ, που υπέκυψε εντελώς. Στην Βραζιλία, το Κόμμα των Εργατών, υπό την ηγεσία του Λούλα, ήταν ένα τρίτο κόμμα που είπε όχι στο ΔΝΤ και στην Παγκόσμια Τράπεζα, όχι στην λιτότητα, και είχε επιτυχία. Τέτοια κόμματα είχαν μεγάλες επιτυχίες στην Βραζιλία, στην Αργεντινή, στο Περού, στην Βολιβία, στην Βενεζουέλα, στην Νικαράγουα, και οι οικονομίες αυτών των χωρών, όπου τα μικρά κόμματα μίλησαν, απέκτησαν την υποστήριξη του λαού και κέρδισαν, έχουν εξαιρετικά καλές επιδόσεις.
Πιστέψτε με, δεν θέλετε να είσαστε στην Ευρωζώνη! Γνώριζα προσωπικά τον Μπομπ Μαντέλ, τον δημιουργό της Ευρωζώνης. Η Ευρωζώνη δεν δημιουργήθηκε για να υπάρξει μια τελωνειακή ένωση. Δημιουργήθηκε για να καταργηθεί το κράτος πρόνοιας. Αν δεν φύγετε από το Ευρώ, θα είναι ταφόπλακα για την χώρα σας. Το Ευρώ είναι το τέταρτο ράιχ, είναι επικίνδυνο και δηλητηριώδες, και πρέπει να αποχωρήσετε από αυτό. Γιατί συναινούν οι Έλληνες στην καταστροφή τους; Είναι τρελό! Καταλαβαίνω την κούραση και την απογοήτευση και ότι μερικοί άνθρωποι κυριολεκτικά πεινάνε και αισθάνονται αβοήθητοι και απελπισμένοι. Αλλά τότε είναι που πρέπει να ενεργήσετε. Δεν πρέπει να τα παρατήσετε.
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο HOT DOC #32, τον Ιούλιο του 2013
Extra Hot άρθρο
Οι Επιζήσαντες

Η συγκλονιστική ιστορία των 16 που επέζησαν επί 72 ημέρες τρώγοντας τα σώματα των νεκρών φίλων τους, μετά την αεροπορική συντριβή στις Άνδεις. Ή αλλιώς, το κομμάτι της δικής μας ιστορίας, που δεν ξέρουμε. Γι’ αυτούς που πιστεύουν πως ο άνθρωπος είναι ένα λογικό ον, που σκέφτεται, δημιουργεί, οδηγεί αυτοκίνητο, ακούει μουσική, φροντίζει για τον ευδαιμονισμό του ή παρεκτρέπεται έστω, λόγω ιστορικών και προσωπικών συγκυριών –και όλα αυτά νομοτελειακά– υπάρχει η ιστορία 16 ανθρώπων. Είναι οι επιζήσαντες.
Το 1972, επέζησαν από την πτώση του αεροπλάνου τους στις Άνδεις και στη συνέχεια επί 72 μέρες στο απέραντο χιόνι. Χωρίς τρόφιμα ή νερό. Αναγκάστηκαν να καταναλώσουν τα πτώματα των νεκρών τους φίλων. Η ιστορία τους λοιπόν αποδεικνύει πως ο άνθρωπος είναι πραγματικά μια πολιτισμένη οντότητα, αν έχει εξασφαλίσει ένα βασικό πράγμα: την επιβίωση. Διαφορετικά, είναι ένα ζώο που κάνει τα πάντα γι’ αυτήν. Για όσους ήδη μορφάζουν διαβάζοντας αυτές τις γραμμές, τους παραθέτω τα λόγια του πρωταγωνιστή αυτής της ιστορίας, του Νάντο Παράδο, που με στοιχειώνουν από τότε που τον γνώρισα: «Να ξέρεις φίλε μου πως εσύ, όπως και εγώ, όπως και αυτοί που θα διαβάσουν τις γραμμές που θα γράψεις, όσο και αν θέλουν να κάνουν το αντίθετο, θα κάνουν ακριβώς το ίδιο. Δεν έχει σημασία πόσο τραγικό φαίνεται. Είναι απλώς επιβίωση. Ξέρω. Εσύ όχι…»
Στις 22 Δεκεμβρίου του 1972 ήμουν 6 χρόνων. Πολύ μικρός για να θυμάμαι πράγματα και, πολύ περισσότερο, για να τα συνδέω λογικά μεταξύ τους. Είμαι σίγουρος όμως πως θυμάμαι τη μητέρα μου, ένα βράδυ Χριστουγέννων, την ώρα των ειδήσεων, να σταυροκοπιέται και να αναφωνεί «Χριστός και Απόστολος, αμαρτία, μεγάλη αμαρτία χρονιάρες μέρες». Την εποχή εκείνη, την ταραγμένη δεκαετία του ’70, υπήρχαν πολλές «αμαρτίες» για τις οποίες θα μπορούσε να σταυροκοπιέται μια γυναίκα σε ένα ελληνικό χωριό, αλλά είμαι σίγουρος πως η συγκεκριμένη αμαρτία ήταν αυτή για την οποία ταξίδευα δεκαετίες μετά ως την Ουρουγουάη. Για να βρω τους «αμαρτωλούς» που εκείνο το βράδυ του ’72, μετά το θαύμα της επιβίωσης, έπεφταν στην κόλαση της παγκόσμιας κατακραυγής.
Φτάνοντας στο Μοντεβιδέο, πίστευα πως ήξερα όλες τις λεπτομέρειες από την υπόθεση που είχε συγκλονίσει τότε την υφήλιο. Είχα δει επίσης την ταινία «Οι Επιζήσαντες», που είχε μάλιστα γίνει με τη βοήθεια όσων επέζησαν από το αεροπορικό δυστύχημα στις Άνδεις. Ήξερα λοιπόν. Αλλά δεν ήταν τίποτα άλλο από ξερές καταγραφές, γεμάτες από δυσκολίες, ηρωικές πράξεις και την αποτρόπαια πράξη της κατανάλωσης ανθρώπινου κρέατος. Στην πραγματικότητα δεν ήξερα.
Ο Νάντο Παράδο είναι ένας ψηλός, εντυπωσιακός και σίγουρα πλούσιος άντρας. Παραγωγός της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, οδηγεί μια κόκκινη Φεράρι, απαντά συνεχώς στα τηλέφωνα και γελά έντονα. Όταν τον συναντάς είναι εύκολο να στοιχηματίσεις πως πρόκειται για κάποιον καλοαναθρεμένο αστό, που δεν έχει συναντήσει καμιά δυσκολία στη ζωή του. Άνετη ζωή, όμορφη γυναίκα, γρήγορο αυτοκίνητο. Κι όμως ο Νάντο έρχεται από την πιο σκληρή ιστορία της σύγχρονης Ιστορίας. Περπάτησε από το χιόνι των Άνδεων ως τη σωτηρία και στη συνέχεια ως τη σύγχρονη Ουρουγουάη, στην οποία κυριάρχησε με το ίδιο πείσμα της σωτηρίας. Ο Νάντο δεν είναι η μοναδική περίπτωση πετυχημένου, απ’ αυτούς που επέζησαν στις Άνδεις. Η πλειονότητα από τους 16 είναι άνθρωποι με θέση στην κοινωνία του Μοντεβιδέο και με μια ενεργή σχέση με τη ζωή. Σίγουρα η καταγωγή τους από πλούσιες οικογένειες της Ουρουγουάης έπαιξε ρόλο. Άλλωστε ήταν τα παιδιά ενός ιδιωτικού σχολείου που πήγαιναν αεροπορικώς να παίξουν ράγκμπι στη Χιλή. Το εφόδιο όμως ζωής του Νάντο και των φίλων του είναι πως γνωρίζουν καλά ποια είναι η φύση του ανθρώπου. Φωτίζοντάς την, απ’ αυτό το σκοτεινό κομμάτι της εμπειρίας τους.
«Ξεκινήσαμε στις 12 Φεβρουαρίου του 1972. Ήμασταν μια ομάδα ράγκμπι του καθολικού σχολείου Ολντ Κρίστιανς. Θα παίζαμε στο Σαντιάγκο της Χιλής. Επιβιβαστήκαμε στο αεροπλάνο μαζί με φίλους και συγγενείς. Συνολικά 45 άτομα. Αφού απογειωθήκαμε, υπήρξε απαγόρευση να πετάξουμε πάνω από τις Άνδεις λόγω κακοκαιρίας. Έτσι προσγειωθήκαμε στη Μεντόζα και περιμέναμε μια μέρα μέχρι να κοπάσει η κακοκαιρία. Απογειωθήκαμε την άλλη μέρα. Αυτό που θυμάμαι από την πρόσκρουση του αεροπλάνου είναι το αεροπλάνο να σέρνεται με την κοιλιά. Έναν άσχημο μεταλλικό θόρυβο και ξαφνικά το αεροπλάνο να ανοίγει πάνω από μένα. Άνοιξε γρήγορα, σαν ένα κομμάτι χαρτί, και μετά όλα έγιναν σκοτάδι για μένα». Ο Παράδο έπεσε σε κώμα τρεις μέρες. Ευτυχώς ίσως γι’ αυτόν, δεν θυμάται πολλά πράγματα. Τα κατάλαβε ή τα έμαθε αργότερα. Η πτώση του αεροπλάνου απ’ ό,τι φαίνεται οφείλεται σε λάθος του πιλότου. Χάνοντας τον προσανατολισμό του, πίστεψε πως έχει περάσει τις Άνδεις και ζήτησε άδεια καθόδου δίνοντας λάθος στίγμα. Ο πύργος ελέγχου τού έδωσε. Λίγο μετά το αεροπλάνο βρέθηκε μπροστά στην κορυφή των Άνδεων. Ο πιλότος προσπάθησε να το σηκώσει, αλλά κατάφερε απλώς να κάνει πιο ομαλή την πρόσκρουση. Το λάθος του πιλότου ήταν μοιραίο και για τη συνέχεια. Ο πύργος ελέγχου, έχοντας λάθος στίγμα, προσανατόλισε τις έρευνες για επιζήσαντες σε άλλο σημείο, χωρίς αποτέλεσμα. Ο πιλότος επέζησε μερικές ώρες μετά την πρόσκρουση. Όταν τον ρώτησαν οι επιζήσαντες πού βρίσκονται, αυτός απάντησε πως έχουν περάσει την κορυφή. Έτσι, ενώ ίσως θα μπορούσαν να περπατήσουν προς την μεριά της Αργεντινής για να σωθούν, πίστεψαν πως η σωτηρία είναι από την άλλη πλευρά, από τη Χιλή.
Ένας Θεός, όπως εσύ
Ο Ρομπέρτο Κανέσα είναι η δεύτερη ηρωική μορφή της ιστορίας. Μαζί με τον Παράδο, και αφού είχαν μείνει επί 62 μέρες σε υψόμετρο 4.500 μέτρων με θερμοκρασίες που ξεπερνούσαν τους -50 βαθμούς Κελσίου, αποφάσισαν να διασχίσουν τις Άνδεις για να φέρουν βοήθεια. Ο Κανέσα ήταν τότε φοιτητής ιατρικής. Σήμερα είναι από τους πιο γνωστούς γιατρούς στην Ουρουγουάη. Διεκδίκησε μάλιστα ανεπιτυχώς να γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Σήμερα γελώντας λέει πως και αυτή του η απόπειρα ήταν το ίδιο διδακτική με την πτώση στις Άνδεις. Ο Κανέσα είναι μια πιο συγκρατημένη εκδοχή του Παράδο. Ο συνδυασμός αυτός των δύο αντρών ίσως ήταν ο λόγος της σωτηρίας. Μιλάει για τις Άνδεις με την ίδια ψυχραιμία που έχει ο Παράδο: «Ήμασταν μικρά παιδιά που κάναμε πλάκα τότε στο αεροπλάνο. Κάποια στιγμή, ενώ πετούσαμε, κάποιος παρατήρησε πως ήμασταν πολύ κοντά στα βράχια και με σκούντηξε με τον αγκώνα. Κοίταξα από το παράθυρο και είδα πως το φτερό ήταν 20 εκατοστά από τα βράχια. Τα άσπρα και μαύρα βουνά πέταγαν πολύ γρήγορα δίπλα μας. Ο πιλότος προφανώς είδε το βουνό και προσπάθησε να πάρει ύψος. Μετά ένας συγκλονιστικός θόρυβος και το χάος».
Το αεροπλάνο σύρθηκε πάνω στα βράχια και έσπασε στα δύο. Από τους 45 επιβάτες, σκοτώθηκαν οι 10. Σε λίγες μέρες, άλλοι έξι τραυματίες είχαν πεθάνει. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και η μητέρα και η αδελφή του Παράδο. Ανάμεσα στο θαύμα της επιβίωσης και την απειλή του θανάτου, διακρινόταν μόνο ένα μικρό περιθώριο. Η ελπίδα πως τα σωστικά συνεργεία θα τους έσωζαν. Ο Ντάνιελ Στράους, ένας από τους επιζήσαντες, ιδιοκτήτης σήμερα μιας μεγάλης εταιρίας κομπιούτερ, ήταν όπως όλοι σίγουρος για αυτό. Παρότι πολλοί ήταν νεκροί γύρω του, θεωρούσε βέβαιο πως αυτός θα ζήσει.
«Μείναμε στο βουνό όπως είμαι τώρα, στη μέση του χιονιού. Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα χιόνι στη ζωή μου, και το πρώτο απόγευμα πέρασε γρήγορα γιατί προσπαθούσαμε να βγάλουμε τραυματίες. Το ζήτημα ήταν να περιμένουμε την άφιξη των αεροπλάνων που ερχόταν να μας αναζητήσουν. Πέρασε από πάνω μας ένα αεροπλάνο. Εμείς δεν γνωρίζαμε τι είναι βουνό, πως όταν ένα αεροπλάνο πετάει χαμηλά πάνω από το βουνό δημιουργείται ανατάραξη και το αεροπλάνο κουνιέται. Πολλοί είπαν λοιπόν να, το αεροπλάνο κινήθηκε, μας είδανε. Και άρχισε η ελπίδα πως έρχονται να μας αναζητήσουν».
Η ψεύτικη εντύπωση πως τους είχαν δει, τους έκανε να καταναλώσουν ό,τι προμήθειες είχαν σε τρόφιμα. Μετά από δέκα μέρες, ο Εντουάρντο Στράουτς, φημισμένος αρχιτέκτονας σήμερα, άκουσε σε ένα μικρό ραδιοφωνάκι που είχαν στο αεροπλάνο το μοιραίο. «Έψαχνα κάποιον σταθμό εναγωνίως για να ακούσω ότι μας είχαν εντοπίσει και άκουσα αυτό που δεν ήθελα. Είπαν στις ειδήσεις πως οι έρευνες είχαν σταματήσει. Αισθανθήκαμε μόνοι. Δεν είχαμε καν να φάμε. Μόνο βγάζαμε το αλουμίνιο από τα καθίσματα και βάζαμε πάνω του χιόνι για να λιώσει να πιούμε νερό. Αφόρητο κρύο και πείνα». Ο Αντόνιο Βιζιντίν, όταν μιλά για τις ώρες του «μισού θανάτου» στις Άνδεις, είναι πολύ περιγραφικός: «Μετά από μερικές μέρες, αρχίζεις να μην αισθάνεσαι το κρύο. Και μετά από κάποιες μέρες, η πείνα δεν είναι τόσο επώδυνη. Είναι επώδυνη η δίψα, αλλά όχι η πείνα. Η πείνα είναι περισσότερο νοητική, παρά σωματική. Συνηθίζεις να πεινάς και να μην τρως. Υπάρχει επίσης διαφορά μεταξύ φυσικών και πνευματικών πόνων. Η απουσία, αυτό που αισθάνεσαι όταν σου λείπουν οι δικοί σου. Όταν το αισθανθείς αυτό έντονα, είναι μεγαλύτερο από τη φυσική εξάντληση. Να μην μπορείς να πεις μαμά είμαι ζωντανός. Είμαι με τον Μαρκ. Και εμείς σκεφτόμασταν ποιο είναι το πιο πιθανό που μπορεί να σκεφτεί κανείς για ένα αεροπλάνο που πέφτει στις Άνδεις».
Ο Νάντο Παράδο περιγράφει την αίσθηση εκείνη μετά τη συνειδητοποίηση πως όλοι τούς είχαν εγκαταλείψει ως προσμονή σφαγής. «Γίναμε πιο πολύ ζώα. Κανένας δεν ψάχνει για σένα. Κρυώνεις, πεινάς, διψάς και περιμένεις σαν γελάδα την ώρα της σφαγής. Σαν αγελάδα». Τα παιδιά από το καθολικό σχολείο του Μοντεβιδέο έγιναν ξαφνικά οι μελλοθάνατοι. Μόνοι με έναν περίεργο Θεό, όπως λέει ο Κανέσα: «Όταν αντιμετωπίζεις τα όριά σου, όταν λες θα πεθάνω την επόμενη ώρα, την επόμενη μέρα, τότε αντιλαμβάνεσαι πως τα όριά σου φτάνουν πιο μακριά απ’ όσο νομίζεις. Και σε αυτή τη διαφορετική κοινωνία που ξαφνικά ζεις με την πολύ απελπισία, μια τεράστια εικόνα του Θεού εμφανίζεται μπροστά στα μάτια σου. Και δεν είναι ο Θεός που σε κοιτάει και λέει δεν συμπεριφέρεσαι καλά, είσαι κακός άνθρωπος. Δεν είναι ο Θεός με γενειάδα. Είναι ένας Θεός όπως εσύ. Και εσύ λες αδερφέ βοήθα με. Αυτός είναι ο Θεός που φτιάξαμε στις Άνδεις. Ένας Θεός που είναι όπως ο εαυτός σου, ένας Θεός ιδιοκτήτης των πάντων, του χιονιού των βουνών. Αυτός είναι ο Θεός που φτιάξαμε στις Άνδεις».
Δεν υπήρχαν πτώματα, μόνο πρωτεΐνη
Μοναδικό ενθαρρυντικό στοιχείο για τους επιζήσαντες στις Άνδεις ήταν το ομαδικό πνεύμα. Παίκτες του ράγκμπι όλοι τους, παρά το νεαρό της ηλικίας τους, ήταν αρκετά πειθαρχημένοι. Για τον Βιζιντίν ήταν απ’ τα στοιχεία που τους έσωσαν. «Ξέραμε από το ράγκμπι πως το παιχνίδι τελειώνει όταν σφυρίξει ο διαιτητής. Και εμείς παίζαμε παιχνίδι μέχρι να σφυρίξει. Να πεθάνουμε. Μπαίναμε μέσα στο κομματιασμένο αεροπλάνο να κοιμηθούμε και είχαμε αγκαλιά ένα μπουκάλι νερό που είχαμε πάρει απ’ το λιωμένο χιόνι. Το αγκαλιάζαμε για να μην παγώσει. Είναι απίστευτο πώς συνηθίζεις το κρύο. Η περιφερειακή κυκλοφορία του αίματος κλείνει, τραβιέται προς τα μέσα. Όπως στα ζώα».
Οι σωματικές προσαρμογές δεν ήταν το μοναδικό στοιχείο που τους έκανε να συγκλίνουν προς τη ζωώδη φύση. Ήταν το ίδιο το ένστικτο της επιβίωσης. Δεν έχω καταλάβει ακόμη αν πρόκειται για μια συμφωνία μεταξύ όσων επέζησαν από τις Άνδεις να μην αποκαλύψουν σε ποιον ανήκε η πρόταση, προκειμένου να επιβιώσουν, να φάνε τα σώματα των νεκρών φίλων τους. Όλοι όμως όταν μιλούν για το θέμα παραδέχονται πως, μετά την τέταρτη ημέρα, αυτή η ιδέα γεννήθηκε σε όλους. Ο Κανέσα, ως φοιτητής ιατρικής και γνώστης της φυσιολογίας του ανθρώπου, ίσως ήταν αυτός που παρείχε τις γνώσεις του ως ένα επιστημονικό άλλοθι: «Είπαμε να φάμε το δέρμα από τις βαλίτσες, αλλά οι βαλίτσες ήταν από πλαστικό. Και τότε θυμήθηκα πως είχα διαβάσει μια ιστορία για κάποιον εξερευνητή που χάθηκε στον Αμαζόνιο και όταν τη διάβαζα έλεγα στην κοπελιά μου τη Λάουρα «εγώ αν είχα χαθεί θα έτρωγα τα πτώματα για να επιβιώσω». Ως φοιτητής ιατρικής ήξερα πως το ανθρώπινο κρέας έχει πρωτεΐνες, λίπος, γλυκογόνα και άμυλο. Μελετούσα τον μεταβολισμό. Ήξερα πως με αυτή τη διατροφή μπορούσαμε να επιβιώσουμε. Τεχνικά ήταν σωστό, αλλά έπρεπε να βρω κάτι στο μυαλό μου για να φτάσω σε αυτό το βήμα. Και το βρήκα. Είπα Κανέσα, αν ήσουν εσύ νεκρός, δεν θα ήθελες να σε φάνε οι φίλοι σου για να σωθούν;»
Όσοι από τους επιζήσαντες μιλούν για την απόφασή τους εκείνη, μιλούν σαν να πρόκειται για μια εντελώς φυσιολογική κατάσταση. Και έτσι είναι. Όπως λέει ο Παράδο, «θα το έκανες φίλε μου, να είσαι σίγουρος. Ούτε εγώ είχα σκοπό να το κάνω. Ένα βράδυ ήμουνα ξαπλωμένος στο πάτωμα, εντελώς σκοτάδι, δεν υπήρχε φως, και μπορούσα να αισθανθώ το πρόσωπο του Φίτο. Ήταν 17 χρονών. Με βλέπετε τώρα, τότε ήμουνα 20 χρόνων. Ήταν 17 και ένιωθα την ανάσα του εδώ και τον ρώτησα, είσαι ξύπνος Καρλίτο; Είπε ναι, τι θέλεις; Πεινάω, είπα. Και; Θα πεθάνουμε, πρέπει να φάμε κάτι, και μου είπε σκέφτομαι το ίδιο πράγμα που σκέφτεσαι και εσύ. Ίσως πρέπει να φάμε τον πιλότο, που έφταιγε για το δυστύχημα για να φύγουμε από εδώ». Ο Φίτο επιβεβαιώνει πως έτσι έγιναν τα πράγματα: «Κοιμόμουν το βράδυ με τον Ντάνιελ. Του λέω Ντάνιελ θα σου πω ένα μυστικό. Νομίζω πως πρέπει να φάμε τα πτώματα, γιατί δεν πρόκειται να βγούμε ζωντανοί. Περίμενα να ακούσω να με λέει κτήνος. Και αντί γι’ αυτό ακούω να λέει, κι εγώ σκέφτομαι το ίδιο. Τη νύχτα της τέταρτης μέρας αρχίσαμε να σκεφτόμαστε ότι έπρεπε να πάρουμε την απόφαση. Να φάμε τους νεκρούς. Οι μισοί πίστευαν πως αυτό ήταν παράλογο, ότι ήμασταν ιερόσυλοι που σκεφτόμασταν κάτι τέτοιο. Οι άλλο μισοί πίστευαν πως πράγματι ήταν μια σωστή επιλογή. Μετά από μερικές μέρες, ήρθαν μαζί μου ο Κανέσα και ο Ζερμπίνο, πήρα ένα κομμάτι γυαλί και κόψαμε το πρώτο πτώμα. Έτυχε σε μένα να το κάνω. Δεν αισθάνθηκα πως το έκανα εγώ, αλλά πως ήταν δίπλα μου ο Κανέσα και τα ξαδέλφια μου και το μισό αεροπλάνο που μου έλεγε πρέπει να το κάνουμε. Από τη στιγμή που παίρνεις την απόφαση, ξεπερνάς την απόφαση. Τα υπόλοιπα γίνονται χωρίς καμιά τύψη. Ήταν αυτό που έπρεπε να κάνω».
Απέναντι στους σκληρούς κανόνες που επέβαλε η φύση, οι άνθρωποι κατα πατούσαν τους δικούς τους. Τους αντικαθιστούσαν με άλλους, πρωτόγονους. Κανόνες δεν μπορούν να υπάρξουν αν δεν υπάρχουν άνθρωποι. Τα ξαδέλφια Ντάνιελ και Εντουάρντο Στράουτς εί χαν αναλάβει την τήρηση αυτών των κανόνων που λέγονταν τεμαχισμός και διανομή των πτωμάτων. Ο Εντουάρντο Στράουτς θυμάται καθαρά τη στιγμή που κατάπιε το πρώτο κομμάτι ανθρώπινου κρέατος. Την θυμάται χωρίς να καταπίνει τα λόγια του: «Ο Φίτο μου πρόσφερε ένα κομμάτι κρέας. Μικρό, πολύ μικρό στην αρχή. Άρχισα να τρώω αργά».
Για κάποιον που ζει στην ασφάλεια του σπιτιού του, ο Παράδο ίσως ακούγεται κυνικός, όταν λέει πως το να φάνε τα πτώματα των φίλων τους ήταν πιο εύκολο απ’ το να πεινάνε και να κρυώνουν. Αλλά όπως πάλι λέει ο ίδιος «εγώ ξέρω, εσείς όχι».
Θαμμένοι, αλλά ζωντανοί
Μόλις ανέκτησαν τις δυνάμεις τους, πίστεψαν πως, αν κατάφερναν να βρουν το δεύτερο μισό του αεροσκάφους που είχε αποκολληθεί, ίσως μπορούσαν να επικοινωνήσουν μέσω του ασυρμάτου με τον πολιτισμό. Οργάνωσαν έτσι μια αποστολή, που ήταν βέβαια επιτυχής ως προς το να βρουν το αεροπλάνο και τις μπαταρίες. Ο ασύρματος όμως λειτουργούσε με εναλλασσόμενο ρεύμα. Στα 4.500 μέτρα, κρύωναν και περίμεναν να πεθάνουν. Για κάποιους συνέβη. Μια χιονοστιβάδα πλάκωσε το αεροπλάνο. Από τους 29 επιζήσαντες έμειναν 16 ζωντανοί. Η μοναδική γυναίκα που είχε επιζήσει, η Λίλιαν, είναι και αυτή νεκρή. Ο θάνατος έμοιαζε με λύτρωση εκείνη τη στιγμή, αλλά η ζωή μπορούσε ακόμη να επικρατεί, όπως λέει ο Φίτο. «Θάφτηκα στο χιόνι. Τότε ήταν που αισθάνθηκα τον θάνατο κοντά όσο ποτέ. Κάποια στιγμή σκέφθηκα να παραδοθώ. Όταν παραδόθηκα, χαλάρωσε το σώμα μου. Κατουρήθηκα πάνω μου. Και μετά αισθάνθηκα μια γαλήνη για λίγα δευ ερόλεπτα. Και ξαφνικά είπα, δεν είναι η ώρα μου. Δεν ξέρω από πού προήλθε αυτή η δύναμη. Ίσως από τη μητέρα μου που πίστευε πως είμαι ζωντανός. Άκουσα μια φωνή. Ήταν ο Ρόι. Δεν είχε καλυφθεί από το χιόνι. Μπόρεσα να φωνάξω και να βγάλω έξω το ένα μου χέρι. Θα μπορούσα να είχα πεθάνει αν είχα πάρει την απόφαση να πεθάνω. Μπορέσαμε να σώσουμε αρκετούς, αλλά για άλλους ήταν αργά. Δεν ξέρω αν ήταν από φυσικά αίτια ή επειδή είχαν παραδοθεί. Ίσως ορισμένες φορές κάποιος αποφασίζει πότε θα πεθάνει. Κάποια στιγμή, ενώ είμαστε εγκλωβισμένοι, κάποιος ανάβει έναν αναπτήρα για να δούμε. Η φλόγα ανάβει για λίγο, χαμηλώνει και σβήνει. Τότε συνειδητοποιούμε πως πνιγόμαστε εκεί μέσα σαν τα ποντίκια. Τρομαγμένοι, βγάζουμε κάτι σωλήνες αλουμινίου και αρχίσαμε να ανοίγουμε τρύπα στο χιόνι. Ήμασταν καλυμμένοι με χιόνι 2 μέτρα. Τότε άρχισε να κυκλοφορεί καθαρός αέρας. Θα είχαμε πεθάνει χωρίς να το καταλάβουμε από έλλειψη οξυγόνου».
Μετά από 62 μέρες στις Άνδεις, καταδικασμένοι σε θάνατο που ερχόταν με τον ρυθμό που είχε επιλέξει, δύο από τους επιζήσαντες, ο Παράδο και ο Κανέσα, αποφασίζουν να διασχίσουν τα βουνά για να φέρουν βοήθεια, ή απλώς να πεθάνουν πιο γρήγορα. «Έλεγα μέσα μου», λέει ο Παράδο, «είναι 60 χιλιόμετρα. Εκατό χιλιάδες βήματα. Θα τα κάνω». Μαζί με τους δύο δέχεται τελικά να πάει και ο Βιζιντίν. Όταν όμως σκαρφάλωσαν σε αυτό που νόμιζαν κορυφή, πίσω από την οποία απλωνόταν ο πολιτισμένος κόσμος, ανακάλυψαν πως υπήρχαν άλλες κορυφές. Σκέφτηκαν πως ήταν αδύνατο να φτάσουν και οι τρεις στον προορισμό, γιατί δεν θα έφταναν οι προμήθειες σε τροφή. Ο Βιζιντίν γύρισε πίσω, χρησιμοποιώντας το πίσω μέρος ενός καθίσματος αεροπλάνου ως μεγάλο σκι. «Ανέβαινα τρεις μέρες τα βουνά και επέστρεψα κάνοντας τσουλήθρα σε μία ώρα» λέει και γελάει. Το μοναδικό σημείο της ιστορίας όπου γελάει.
Ζωή γλυκιά σαν λουλούδι
Μετά από πεζοπορία ημερών στα βουνά, Κανέσα και Παράδο βρήκαν ίχνη πολιτισμού. Στην αρχή νόμιζαν πως είναι απλώς τα ίχνη της τρέλας τους, λέει ο Κανέσα.
«Είχαμε περπατήσει 7 μέρες και υπήρχε χιόνι, χιόνι, χιόνι. Στις 4, σκιές κάλυψαν την πεδιάδα. Στο τέλος της πεδιάδας υπήρχε φως από τον ήλιο και είπα Νάντο αυτό πρέπει να είναι πέρασμα. Την επόμενη μέρα ακούσαμε βουητό από νερό. Νερό. Φτάσαμε σε μια γραμμή που το χιόνι τελείωνε. Είδα μια σαύρα που με κοίταγε σαν να μου έλεγε δεν είσαι νεκρός. Λέω αυτός είναι διαφορετικός κόσμος. Οι άνθρωποι μπορούν να φάνε χόρτο και να πιούνε νερό. Έσκυψα και πήρα μια πέτρα για να τη δώσω στη μνηστή μου αν σωζόμασταν. Βρήκα και μια μικρή κούπα διαφημιστική από σούπα Μάτζι. Είπα Νάντο κοίτα, κάποιος πέρασε από δω. Ο Νάντο μου λέει, μπα, θα είναι από κάποιο αεροπλάνο. Του λέω τι λες, είναι δυνατόν κάποιος να άνοιξε το παράθυρο και να την πέταξε; Υπάρχουν κάπου άνθρωποι. Πιο κάτω, κάποιος είχε κόψει θάμνους, υπήρχαν ίχνη από τσεκούρι. Έτσι αργά επιστρέφαμε στον πολιτισμό. Ήμουν εξαντλημένος γιατί οι οδοντόκρεμες που τρώγαμε είχαν μαγνήσιο και προκαλούσαν διάρροιες. Το απόγευμα είδαμε γελάδες και φτάσαμε σε ένα μέρος που είχε πόρτα. Υπήρχαν πατημασιές. Κοίταξα στον ορίζοντα και είδα ένα άλογο με έναν άνθρωπο στα 200 μέτρα. Ήταν ο Σέρτζιο Καταλάν». Ο βοσκός ειδοποίησε τις αρχές και σε λίγες ώρες τα ελικόπτερα ήταν στην κορυφή των Άνδεων. Η επιχείρηση διάσωσης ξεκίνησε. Όσοι βρίσκονταν είχαν ακούσει την είδηση της άφιξης του Παράδο και του Κανέσα στον πολιτισμό, στο μικρό ραδιοφωνάκι που πριν από 60 μέρες είχαν ακούσει πως όλα είχαν τελειώσει. Ο Εντουάρτο Στράουτς, που είχε αναλάβει τον ρόλο του διαμελιστή των φίλων, ήταν αυτός που μετέφερε την καλή είδηση.
«Έτσι κάποιοι από μας πήγαμε στην άτρακτο και είπαμε στους άλλους πως ο Ρομπέρτο και ο Νάντο έφτασαν στον πολιτισμό. Πλύναμε τα πρόσωπά μας και περιμέναμε τη διάσωση. Γεμίσαμε τους σάκους με μέρη του αεροπλάνου. Ήταν το σπίτι μας για 72 μέρες. Στη μία ακούσαμε τους ήχους από τα ελικόπτερα. Κοιτάξαμε στον ουρανό. Και ξαφνικά τα ελικόπτερα. Ήταν η πιο όμορφη στιγμή της ζωής μου. Ήταν η δεύτερη γέννησή μου. Ούρλιαζα, φώναζα. Ένιωσα ένα υγρό να βγαίνει από τους πόρους μου. Τέσσερις από μας τρέξαμε στο πρώτο ελικόπτερο, όπου ήταν και ο Νάντο. Το ελικόπτερο μας άφησε σε μια πεδιάδα. Βγήκα και ήταν σαν να έβγαινα από μήτρα. Αγκάλιασα τον Καρλίτο που ήταν εκεί. Του έδωσα ένα κίτρινο λουλούδι να μυρίσει. Αλλά εκείνος το έφαγε. Κατάλαβα πως ήταν το πιο νόστιμο πράγμα που έτρωγε μετά από 72 μέρες. Έκοψα και εγώ ένα μπουκέτο και το έφαγα».
Η ζωή αποκτούσε τη γλύκα ενός απλού λουλουδιού. Αλλά η χαρά της διάσωσης δεν κράτησε πολύ. Τα σωστικά συνεργεία γρήγορα ανακάλυψαν τα διαμελισμένα πτώματα. Η τρομερή είδηση διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Οι ήρωες των Άνδεων ήταν ανθρωποφάγοι. Η καθολική Εκκλησία βιάστηκε να τους αφορίσει. Η κρύα συμπεριφορά των ανθρώπων αντικατέστησε το κρύο των Άνδεων. Όπως λένε σήμερα, αποκαλύφθηκε μια αλήθεια από την οποία δεν μπορούσαν να αποδράσουν όπως από τις Άνδεις. «Για 20-25 χρόνια. Η οικογένεια ενός από τους καλύτερους φίλους δεν ήθελε να με αντικρίσει», λέει ο Εντουάρντο. «Μελετούσαμε μαζί, παίζαμε, βγαίναμε με κορίτσια. Δεν μπορούσαν να με βλέπουν και το παιδί τους να λείπει. Τώρα οι οικογένειες των νεκρών είναι κοντά μας. Γίναμε μια μεγάλη οικογένεια. Από τα βουνά βγήκαν 16 άνθρωποι και τώρα είμαστε 110, με γιούς και εγγόνια».
Και ο ξάδερφός του συνεχίζει γι’ αυτή την περίεργη σιωπή, που παραμένει ένας κώδικας μελλοθανάτων. «Υπάρχει μεταξύ μας ένας κώδικας. Κανένας δεν είπε στον άλλο μην πεις αυτό ή το άλλο. Μια συντροφικότητα που αναπτύσσουν οι μελλοθάνατοι. Ποτέ δεν είπα στη γυναίκα μου ποιον φάγαμε και ποιον όχι. Και αυτό θα πεθάνει μαζί μου».
Ο χρόνος ευτυχώς κατάφερε να κάνει στη συνείδηση των ανθρώπων την ιστορία των Άνδεων αυτό που πραγματικά ήταν. Στις Άνδεις το απέραντο χιόνι έγινε η λευκή σελίδα πάνω στην οποία αποτυπώθηκε η άγνωστη πλευρά του ανθρώπου. Και η πιο ισχυρή. Της πάλης για την επιβίωση. Τις δέκα μέρες που έζησα στην Ουρουγουάη με τους επιζήσαντες των Άνδεων, η δική μου πάλη ήταν άλλη. Είχα πάντα μέσα μου την πρόκληση να ρωτήσω αυτό που απεχθάνεται αλλά θέλει ο καθένας: «Τι γεύση έχει το ανθρώπινο κρέας;» Δεν ρώτησα ποτέ. Θεώρησα πως είναι προσβολή, όχι μόνο απέναντι στους νεκρούς, αλλά σε αυτούς που επιβίωσαν. Σε αυτούς που είναι από τους ελάχιστους που ξέρουν τι γεύση έχει η ζωή.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο HOT DOC #3, τον Μάιο του 2012
Extra Hot άρθρο
Το ρέκβιεμ της διαπλοκής

Θυμάμαι μερικά από τα επίθετα που απέδωσαν στον Χρήστο Λαμπράκη μετά τον θάνατό του. Ευπατρίδης, δημοκράτης, σεμνός, κύριος. Κάποια από αυτά είχε τρέξει να αποδώσει και ο Σταύρος Θεοδωράκης, τότε που περηφανευόταν για τη σχέση του με το συγκρότημα και δεν επιχειρούσε να το πνίξει στο Ποτάμι. Αφού είχε γράψει για κρασιά που είχαν πιεί μαζί και χειρόγραφα που του αφιέρωσε κατέληγε πως ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν «σαφής, ευγενής, σύντομος».
Δεν θέλω να αδικήσω ούτε τον Λαμπράκη, ούτε αυτούς που τον θαύμαζαν. Δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω. Θα επαναλάβω όμως εντελώς ορθολογιστικά αυτό που είχα πει κάποτε σε κάποιον ο οποίος τον θαύμαζε και συνήθιζε να λέει πως ο Λαμπράκης ήταν τόσο σεμνός που κυκλοφορούσε με ένα σαραβαλάκι και παλιά παπούτσια: «αφού του έφτανε ένα παλιοαυτοκίνητο και ένα κομμάτι ψωμί για να ζήσει, αφού είχε τέτοια αυτάρκεια, γιατί ήθελε τόσο πολύ να έχει μια οικονομική αυτοκρατορία η οποία μάλιστα μαζί με τον ίδιο να κυβερνούν την Ελλάδα;».
Ο Λαμπράκης κυβερνούσε την Ελλάδα. Και αυτό δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από όσα επίθετα κι αν εφευρεθούν για να τον εξιλεώσουν. Η αλήθεια είναι πως η βασική ευθύνη δεν ανήκει σε αυτόν, αλλά σε όλους εκείνους που δέχονταν να τους κυβερνά. Που αντιλαμβάνονταν τη δημοσιογραφία ως πολιτική παρέμβαση και την πολιτική παρέμβαση ως επιθυμία του. Δεν χρειαζόταν ο Λαμπράκης να σηκώσει το τηλέφωνο και να δώσει εντολές. Αρκούσε να γράψει αυτό που επιθυμούσε ή αυτό που οραματιζόταν για να συνωμοτήσει όλο το πολιτικό σύμπαν για να το αποκτήσει όπως θα έλεγε και ο Κοέλιο.
Δεν γνωρίζω πόσο ταλαντούχος ήταν στη μουσική και πόσο ευαίσθητος στην τέχνη, αλλά αυτό το «ο κύριος Λαμπράκης» που ταύτιζαν όλοι με τη μελωδία της ευτυχίας στα υπουργικά γραφεία, δεν σχετιζόταν με τέχνη. Αν και πρέπει να του πιστώσω στο σημείο αυτό πως κατάφερε να κάνει μια σειρά από παρατρεχάμενους και αγροίκους που δούλευαν στο ΔΟΛ και το Mega, να ακούσουν ένα δύο δίσκους κλασσικής μουσικής για να εμφανίζονται φιλόμουσοι αν τύχαινε και σε κάποια τους συνάντηση εκτός από εντολές, τούς έδινε το περιθώριο να δείξουν πόσο ευαίσθητα πιστοί ήταν.
Δεν θα πω αυτό το γνωστό «τον Λαμπράκη θα τον κρίνει η Ιστορία», γιατί πάρα πολλοί, μαζί και ο ίδιος, φρόντισαν για μια άλλη συγγραφή της Ιστορίας αφού εκτός από νικητές ήταν και κάτοχοι των πιο ισχυρών Μέσων Ενημέρωσης. Όπως θα διαβάσετε στο τεύχος του Hot Doc που κυκλοφορεί (τεύχος 60) ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν σύμφωνα με έγγραφα που έχουν κατατεθεί στοn Φάκελο της Κύπρου, πίσω από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Πίσω δηλαδή από την τραγωδία της διχοτόμησης που ακολούθησε λόγω του πραξικοπήματος. Η διχοτόμηση ήταν ένας αμερικανικός σχεδιασμός, αφού οι Αμερικανοί με πρώτο τον Κίσινγκερ, προτιμούσαν μια διχοτομημένη νατοϊκή Κύπρο, από μια Κύπρο στα χέρια του αστάθμητου («κόκκινου» όπως τον αποκαλούσαν) Μακάριου.
Τα έγγραφα αυτά, τα οποία αποσιωπήθηκαν συνοδεύονται από μαρτυρίες ανθρώπων που μιλούν στο Hot Doc αλλά και από ένα ιστορικό προηγούμενο το οποίο καλύφθηκε στο πέρασμα των δεκαετιών από την τεχνητή λήθη. Ο Χρήστος Λαμπράκης συνωμότησε και στο παρελθόν με τους ίδιους ανθρώπους που φέρεται να σχεδίασε το πραξικόπημα, για να ανατρέψει τον Γεώργιο Παπανδρέου. Οργάνωσε τις συσκέψεις Αποστασίας, για τραγική σύμπτωση και πάλι, την εποχή που οι Αμερικανοί ήθελαν αυτό ακριβώς. Ο «κεντρώος» ρόλος του Λαμπράκη λίγο πριν από τη Χούντα δεν είναι σίγουρο αν ήταν πεποίθησή του όπως ισχυρίζεται το Ίδρυμα Λαμπράκη ή αν ήταν η ανάγκη να καλύψει τις δράσεις και τις επιλογές του.
Υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που επιβεβαιώνουν πως ο Λαμπράκης είχε σχέση και με τον Ιωαννίδη και με τον Σαμψών, οι οποίοι, λένε, τον συναντούσαν συνοδεία ΕΣΑτζήδων. Η σχέση αυτή δεν ήταν απαραίτητα πολιτική μόνο και δεν είναι αντικείμενο δημοσιογραφικής έρευνας γιατί δεν πρέπει να μας απασχολεί αυτή η πλευρά. Η ουσία είναι πως μια πλευρά της πολιτικής – εθνικής τραγωδίας σε αυτή τη χώρα και την Κύπρο, αντί να βγει στην επιφάνεια και να αντιμετωπιστεί με επιχειρήματα, παραχώνεται στο σκοτάδι της ευγενούς διαπλοκής.
Εμείς παραδίδουμε στη δημοσιότητα τα στοιχεία, όχι γιατί φιλοδοξούμε να ξαναγράψουμε την Ιστορία, αλλά γιατί πιστεύουμε πως αν αυτή η χώρα δεν κοιτάξει την αλήθεια κατάματα, θα είναι καταδικασμένη ο ορίζοντάς της να είναι όσα δείχνουν τα κανάλια και οι φυλλάδες της διαπλοκής.
Extra Hot άρθρο
Ο ρόλος του Λαμπράκη στο Κυπριακό

Στις 15 Ιουλίου του 1974, η Χούντα του Ιωαννίδη κατάφερε να ανατρέψει το νόμιμο Πρόεδρο της Κύπρου Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και να εγκαταστήσει μια Κυπριακή Χούντα. Η κατάλυση της νόμιμης εξουσίας στο νησί, έδωσε το πρόσχημα στους Τούρκους να επέμβουν ως εγγυήτρια Δύναμη. Ο Νίκος Σαμψών, έγινε «Πρόεδρος» της Κύπρου για οκτώ ημέρες. Ήταν αρκετές ωστόσο για να ολοκληρωθούν οι σχεδιασμοί που αφορούσαν το μέλλον της Κύπρου…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Χρονολόγιο ’60

17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1971…
Η «έλλειψις σπίρτων που παρετηρήθη» στη χουντοκρατούμενη Ελλάδα, ήταν ένα από τα θέματα που παρουσίαζε αναλυτικά η πρωϊνή Ροδιακή εφημερίδα ΠΡΟΟΔΟΣ: «Τα σπίρτα…έρχονται. (…) Οι ευχάριστες ειδήσεις δημοσιεύθηκαν σε αθηναϊκή εφημερίδα, η οποία και παραθέτει την ακόλουθη διευκρίνησι – εξήγησι του διευθυντού της Εταιρίας Διαχειρίσεως Ειδών Μονοπωλίου: «Για ν΄ ανταπεξέλθουμε στη μεγάλη ζήτησι σπίρτων, χρειαζόμαστε κανονικά 22 εκατομμύρια κουτιά τον μήνα. Τα εργοστάσια τροφοδοτούν την αγοράν με πολύ μικρότερο αριθμό. Έτσι, ύστερα από σχετική δημοπρασία ένας βιομηχανικός οίκος της Ινδίας ανέλαβε να καλύψη το κενό. Η παραγγελία έγινε, αλλά τα σπίρτα εκείνα που έφθασαν στην Ελλάδα απεδείχθησαν σκάρτα!..Έτσι έγινε δεύτερη δημοπρασία και υπεγράφη συμφωνία με την Κύπρο που ανέλαβε την υποχρέωση να μας στέλνη 10 εκατομμύρια κουτιά σπίρτα τον μήνα. Η πρώτη αποστολή σπίρτων από την Μεγαλόνησο αναμένεται να φθάση αύριο. Ελπίζεται έτσι ότι το θέμα της ελλείψεως που παρετηρήθη σ΄ όλη τη χώρα θα τακτοποιηθή». (…) Εν τω μεταξύ η έλλειψις σπίρτων στην Ρόδο, εκτός από την αγανάκτησι των εντοπίων και των ξένων, είχεν ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι πωλήσεις αναπτήρων και αρκετοί να…κόψουν το κάπνισμα. (…) Να λοιπόν και μια ευεργετική επίπτωσις της ελλείψεως»…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Κώστας Βεργόπουλος
«Καμιά κοινωνία δεν σώθηκε ποτέ θυσιάζοντας τους νέους της»

«Καμιά κοινωνία δεν σώθηκε ποτέ θυσιάζοντας τους νέους της», επισημαίνει στο Hot Doc o Κώστας Βεργόπουλος, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο VIII του Παρισιού και επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια της Βορείου και Νοτίου Αμερικής, που υπογράφει το βιβλίο «Το μαύρο και το κόκκινο. Η χαμένη γενιά, Ελλάδα-Ευρώπη». Ο συγγραφέας και ακαδημαϊκός μιλά για τη χαμένη γενιά, για το ελληνικό πρόβλημα και για το τι συμβαίνει στη δεύτερη πατρίδα του, τη Γαλλία…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Μια ΝΕΡΙΤ στα μέτρα τους

Ξεπεράστηκε κάθε όριο πολιτικής ανοχής με τη ΝΕΡΙΤ. Η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά πιστοποίησε με τον πλέον επίσημο τρόπο τις δηλώσεις της αρμόδιας υφυπουργού Σοφίας Βούλτεψη, πως το νέο κρατικό τηλεοπτικό μόρφωμα δεν δικαιούται να ενημερώνει, ούτε καν με τους όρους της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης, το τηλεοπτικό κοινό…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Μάνα μου Ελλάς

Μεγάλες στιγμές από τη μουσική του πορεία των τελευταίων πενήντα χρόνων θα παρουσιάσει ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος, στη συναυλία με τίτλο «Μάνα μου Ελλάς», που θα παρουσιάσει στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Τραγούδια από τη δισκογραφία, τον κινηματογράφο, το θέατρο και την τηλεόραση, μουσικές στιγμές που αγαπήθηκαν και σημάδεψαν τη νεότερη Ελλάδα, θα παρουσιαστούν από δύο εξαίρετους ερμηνευτές της νεότερης γενιάς: την Ηρώ Σαΐα, που συνεργάζεται με τον Σταύρο Ξαρχάκο τα τελευταία χρόνια, και τον Ζαχαρία Καρούνη, ο οποίος συμμετείχε στη μεγάλη θεατρική επιτυχία «Το Μεγάλο μας Τσίρκο». Τα τραγούδια θα εκτελέσει ζωντανά επί σκηνής ενδεκαμελής ορχήστρα μουσικών, υπό τη διεύθυνση του Σταύρου Ξαρχάκου. Την ενορχήστρωση υπογράφει ο Νεοκλής Νεοφυτίδης. ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ, 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ένας για 10
Φοίβος Δεληβοριάς

Ο Φοίβος Δεληβοριάς είναι μόνος του μια μουσική και στιχουργική κατηγορία. Από πνευματικό παιδί του Μάνου Χατζιδάκι, εξελίχθηκε σε έναν διαχρονικό καλλιτέχνη-ορόσημο μιας εποχής όπου η μουσική κουλτούρα παραπαίει…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ονόματα κατέθεσε ο Κούγιας

Για την υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης στο χώρο του ελληνικού ποδοσφαίρου κατέθεσε ο ποινικολόγος και πρόεδρος της Παναχαϊκής Αλέξης Κούγιας. «Οι πίνακες διαιτησίας είναι αποτέλεσμα παράνομων συμπεριφορών παραγόντων και υπαλλήλων της ΕΠΟ και δεν έχουν σκοπό να αναδείξουν έντιμους και ικανούς διαιτητές, πρόθυμους να διευθύνουν με δίκαιο τρόπο ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις. Το ποδόσφαιρο διοικείται από εγκληματική οργάνωση που επιλέγει στους πίνακες -ως επί το πλείστον- διαιτητές αδίστακτους, οι οποίοι εξυπηρετούν τα συμφέροντα της» έχει καταθέσει ενόρκως ο κ. Κούγιας, σύμφωνα με όσα αποκάλυψε η «Δίκη», ενώ κατονόμασε πρόσωπα λέγοντας: «την εγκληματική οργάνωση αποτελούν οι Σαρρής, Παπακωνσταντίνου, Παπανικολάου, Κουρίδης, Σταθόπουλος, Υφαντής, Προύντζος, Δούρος και Μπριάκος. Προστάτης των ανωτέρων προσώπων είναι ο πρόεδρος του Ολυμπιακού Βαγγέλης Μαρινάκης, ο οποίος διοικεί ουσιαστικά την ΕΠΟ, την ΚΕΔ και τις επιτροπές της Ομοσπονδίας». Ο κ. Κούγιας κατέληξε τονίζοντας ότι: «αυτά είναι προσωπικές μου διαπιστώσεις και εκτιμήσεις, καθώς και πληροφορίες που κατόρθωσα να συλλέξω, προσεγγίζοντας ως φίλος την ηγετική ομάδα της ΕΠΟ και δηλώνοντάς τους “υποταγή”».
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Tech.doc
Επιστροφή στο ναυάγιο του Μηχανισμού των Αντικυθήρων

Μια ομάδα επιστημόνων επέστρεψε στο ναυάγιο του ρωμαϊκού πλοίου ανοιχτά των Αντικυθήρων, όπου πριν από περίπου 100 χρόνια είχε βρεθεί ο πρώτος υπολογιστής και αστρολάβος, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων. Σήμερα, με τη βοήθεια μιας νέας καταδυτικής στολής, κόστους λίγο περισσότερων των 1,3 εκατομμυρίων δολαρίων, οι επιστήμονες ευελπιστούν να ανακαλύψουν περισσότερα για τον Μηχανισμό, αφού θα μπορούν να καταδυθούν στην καρδιά του ναυαγίου, σε βάθος περίπου 150 μέτρων…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Καληνύχτα σας, κύριε Σαμαρά

Υπάρχει ένα σημείο Κ (από το Καληνύχτα) στη διαδρομή των κυβερνήσεων, που είναι σημείο μη επιστροφής. Η κοινή γνώμη κουράζεται, η κυβέρνηση φθείρεται ανεπανόρθωτα, η εικόνα της παίρνει οριστικά την κάτω βόλτα. Από τη στιγμή εκείνη, ότι και να κάνει, όποια κίνηση κι αν επιχειρήσει, απλώς επιταχύνει το τέλος της…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ομιλία Αλί στο ΔΕΘ

Αγαπητές φίλοι και αγαπητοί φίλες, κύριο δήμαρχο με τη σκουλαρίκι, σεβασμιότατη μουλά, Αλί βρίσκεται εδώ μαζί σας, στο όμορφο Θεσσαλονίκη, το Θεσσαλονίκη τη καρδιά μας, το Θεσσαλονίκη που αυτό τις ημέρες τη αγαπάμε πολύ. Όλες τις άλλες όμως τη έχουμε χεσμένη. Αλί όμως, όχι, δεν έχει χεσμένη το Θεσσαλονίκη. Γιατί ήταν το πόλη που έφτασε πρώτο όταν ήρθε από τη Πακιστάν, γιατί εδώ έφαγε ζεστή κουλούρι πίσω από το Ροτόντα, και πατσά στη μαγαζί τη Τσαρουχά…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η ασύμμετρη απειλή του νεοφιλελευθερισμού

Ο «οικονομικός τρόμος» που εξαπέλυσε το Λονδίνο και οι διεθνείς αγορές για να καθυποτάξουν τη διάθεση των Σκωτσέζων να ζήσουν ανεξάρτητοι οδηγεί σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Πίσω από το δημοψήφισμα δεν κρύβεται ο γραφικός εθνικισμός κάποιων Σκωτσέζων, αλλά το ανεξέλεγκτο τέρας του νεοφιλελευθερισμού που τον μόχλευσε και οι ανισότητες που πολλαπλασιάζει…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η χώρα του «υπαρκτού οθωμανισμού» και οι ηγέτες της

Τον Γενάρη του 1828 ο κυβερνήτης ήρθε στην Ελλάδα. Λίγες ημέρες μετά φώναξε τους υπουργούς και τους ζήτησε απολογισμό. Ο υπουργός των Οικονομικών δήλωσε ότι το ταμείο δεν είχε μία, και μάλιστα σε κάποιους εργάτες που έκαναν μερικά βαψίματα και επισκευές στο σπίτι που θα κατοικούσε ο κυβερνήτης χρωστούσαν το αντίτιμο. Τον παρακαλούσε λοιπόν, αν είχε μερικά χρήματα μαζί του να τους τα έδινε…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Πιστοποιήσεις: Επιμένουν…ιδιωτικά

O λαός λέει ότι στην Eλλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις και ότι τα πάντα έχουν μια τιμή. Kαι οι δύο θεωρίες έχουν επιβεβαιωθεί κατ’ επανάληψη καθώς οι συν- θήκες και οι νόμοι δίνουν το πρόσφορο έδαφoς όχι μόνο για να εντοπίζονται τέτοια περιστατικά αλλά και για να διαιωνίζονται. Άλλωστε όλες οι διαδικασίες για να πιστοποιηθούν οι γνώσεις σε ό,τι αφορά την χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και γλωσσομάθειας, ώστε να διεκδικήσει ένας ενήλικας μια θέση στην αγορά εργασίας και ειδικά στο δημόσιο, στην πλειοψηφία τους είναι εύκολες, πρόχειρες αλλά ακριβές. Ωστόσο, υπάρχει ακόμα ένας τρόπος. είναι η άγνωστη σε πολλούς κρατική πιστοποίηση του υπουργείου παιδείας η οποία παρόλο που κοστίζει λιγότερο αποτελεί την επιλογή ελάχιστων ενδιαφερομέ- νων διότι είναι αξιοκρατική, άρα δυσκολότερη, ενώ παράλληλα απαξιώνεται συνεχώς από τα ίδια στελέχη του υπουργείου με σκοπό να μην θιχτούν τα ιδιωτικά συμφέροντα. Έτσι, τα χρήματα που θα μπορούσε να συγκεντρώσει το κράτος -εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο- από τις κρατικές πιστοποιήσεις γνώσεων αλλάζουν πορεία και κατευθύνονται προς τους ιδιωτικούς φορείς…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Αντρέι Κουρκόφ
«Ο Πούτιν δεν έχει να χάσει τίποτα. Θα κερδίσει όμως τη δική του Λωρίδα της Γάζας στην Ουκρανία»

Τη στιγμή που οι δυο του πατρίδες -Ρωσία και Ουκρανία- συνεχίζουν να βρίσκονται με έναν τρόπο σε εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ τους, ο Αντρέι Κούρκοφ, ο γνωστότερος μετασοβιετικός συγγραφέας στη Δύση, μάς «επικοινωνεί» τα δικά του ουκρανικά ημερολόγια της πλατείας Μαϊντάν, γυρίζει τον κόσμο μ’ ένα βιβλίο που αποδείχτηκε τουλάχιστον προφητικό για την κρίση που ξέσπασε και μιλά ανοιχτά για όλα εκείνα που «πονάνε». Από τα βαθύτερα αίτια της τόσο μακράς διάρκειας της ουκρανορωσικής κρίσης μέχρι τις ιμπεριαλιστικές διαθέσεις του ρώσου προέδρου, το ζήτημα αυτονομίας περιοχών της Ευρώπης και τη ρωσική μοιρολατρία…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ

Ο Γκίκας Χαρδούβελης ήταν σαφής: «Τρίτο Μνημόνιο δεν υπογράφουμε!». Τον πιστεύω. Ο κ. Χαρδούβελης έχει δίκιο σε ένα πράγμα. Η ελληνική κυβέρνηση δεν θα υπογράψει τρίτο Μνημόνιο. Το τρίτο Μνημόνιο, που είναι αναπόφευκτο, θα το πουν κάπως αλλιώς, μόνο και μόνο επειδή η λέξη Μνημόνιο είναι πλέον επικοινωνιακά δηλητηριώδης. Μην ξεχνάμε ότι από την αρχή της κρίσης το 2010, η Ευρώπη έχει δείξει μεγάλες ικανότητες στην παραγωγή ευφημισμών: Την πτώχευση του ελληνικού δημοσίου την ονόμασαν «διάσωση». Την παταγώδη αποτυχία του πρώτου Μνημονίου την είπαν «υστέρηση». Το «κούρεμα» που ξόρκιζαν τόσο καιρό, όταν πλέον έπρεπε να το κάνουν την άνοιξη του 2012 το ονόμασαν «Συμμετοχή του Ιδιωτικού Τομέα» ή PSI. Την παραλίγο διάλυση του ευρώ το καλοκαίρι του 2012 ο Μάριο Ντράγκι την ονόμασε «κίνδυνο επαναπροσδιορισμού». Όταν έπρεπε να κάνουν δεύτερο «κούρεμα» μέσα στην ίδια χρονιά, στο 2012, το ονόμασαν «επαναγορά χρέους». Στο τρίτο Μνημόνιο θα κολλήσουν; Το έχουν σε τίποτα να το ονομάσουν «Συμφωνία Τερματισμού των Μνημονίων»; Όχι βέβαια. Όπως όμως και να το ονομάσουν, το τρίτο Μνημόνιο θα έρθει, καθώς η ελληνική κοινωνική οικονομία παραμένει βαθιά πτωχευμένη, ενώ τράπεζες, κράτος και ιδιωτικός τομέας σε μόνιμο, βαθύ εναγκαλισμό, βουλιάζουν στο τέλμα της χρεοκοπίας…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ο Σαμψών πρόεδρος, ψάχνει να δολοφονήσει τον Μακάριο

Ο Νίκος Σαμψών έμεινε στην Ιστορία ως «ο πρόεδρος των οκτώ ημερών». Ανέλαβε την προεδρία της Κύπρου μετά την ανατροπή του Μακάριου η οποία εξυπηρέτησε τα σχέδια της διχοτόμησης. Ο ίδιος έχει περιγράψει αργότερα σε συνεντεύξεις του, τη συμμετοχή του στο πραξικόπημα ως μια πράξη που επιβλήθηκε στιγμιαία από το εθνικό συμφέρον. Στις 8 Αυγούστου 1999, ο Σαμψών σε συνέντευξή του στον «Ελεύθερο Τύπο» υποστήριξε πως «έγινα πρόεδρος του πραξικοπήματος γιατί επείσθηκα ότι ο Μακάριος ήταν νεκρός». Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η πικρή ιστορία της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης

Ιούλιος 2014. Ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (ΕΒΖ) Λάμπρος Χαραλάμπους προτείνει το κλείσιμο των δύο ιστορικών εργοστασίων των Σερρών και της Ορεστιάδας, επικαλούμενος μια οικονομοτεχνική μελέτη της εταιρίας συμβούλων Kantor, τα ευρήματα της οποίας ουδέποτε ανακοινώθηκαν στους εργαζομένους, αλλά ούτε στη Βουλή, όταν ζητήθηκαν. Το κλείσιμο των δύο εργοστασίων αποτέλεσε τη χαριστική βολή για την ΕΒΖ, μια εταιρία που επί πολλές δεκαετίες εξασφάλιζε εισόδημα -σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις- σε περισσότερους από 10 χιλιάδες καλλιεργητές και μέχρι πριν από περίπου οκτώ χρόνια αποτελούσε τη μεγαλύτερη εθνική αγροτική βιομηχανία διαθέτοντας πέντε εργοστάσια στην Ελλάδα και ακόμα δύο στη Σερβία που κάλυπταν τη ζήτηση ζάχαρης στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.
Η ΕΒΖ, μια κατά γενική ομολογία υγιής επιχείρηση, αντιμετώπισε τα πρώτα προβλήματα το 2006, όταν στο πλαίσιο μιας Κοινής Οργάνωσης Αγοράς Ζάχαρης εντάχθηκε σε καθεστώς αναδιάρθρωσης, αποποιούμενη το 50% της εθνικής ποσόστωσης και κλείνοντας, λίγο αργότερα, δύο εργοστάσιά της στη Λάρισα και την Ξάνθη. Ως τότε, η ΕΒΖ διέθετε σύγχρονες εργοστασιακές εγκαταστάσεις, μηδενικά χρέη και κέρδη που άγγιζαν ακόμη και τα 10 εκατομμύρια ευρώ. Παρά τη μέχρι τότε τεράστια παραγωγή, και δεδομένου ότι η ποσόστωση γκρεμίστηκε στους 158 χιλιάδες τόνους από 317 χιλιάδες που ήταν νωρίτερα, η Ελλάδα αναγκάστηκε να προχωρήσει σε εισαγωγή ζάχαρης, ενώ οι πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων τα επόμενα χρόνια οδήγησαν το 2012 στην πώληση της Αγροτικής Τράπεζας -της μοναδικής αμιγώς δημόσιας τράπεζας της οποίας η ΕΒΖ ήταν θυγατρική- στην Πειραιώς, γεγονός που προκάλεσε την οριστική κατάρρευση της ιστορικής βιομηχανίας. Η ΕΒΖ τέθηκε σε ειδικό καθεστώς, με σκοπό την πώλησή της, ωστόσο και οι τρεις δημόσιοι διαγωνισμοί που ακολούθησαν απέβησαν άγονοι, γεγονός που κάθε άλλο παρά ως τυχαίο ερμηνεύεται από τους γνώστες της κατάστασης.
Πρωτοφανή σκάνδαλα οδηγούν την ΕΒΖ στον γκρεμό
Η διάλυση της ίσως ιστορικότερης ελληνικής βιομηχανίας είναι, όπως καταγγέλλεται στο Hot Doc, αποτέλεσμα διαρκών μεθοδεύσεων και κακοδιαχείρισης που δημιούργησαν υπέρογκα χρέη μέσα σε ελάχιστο διάστημα. Άλλωστε, ο ίδιος ο πρώην αντιπρόεδρος της εταιρίας, Πέτρος Γάτσος, ο οποίος υπήρξε στο παρελθόν στέλεχος της ΑΤΕ, είχε επανειλημμένως ενημερώσει το Διοικητικό Συμβούλιο της βιομηχανίας για τα κακώς κείμενα και τις σκανδαλώδεις συμβάσεις που την οδηγούν στη διάλυση.
Σε χειρόγραφη επιστολή του με ημερομηνία 16 Φεβρουαρίου 2011 προς τον πρώην πρόεδρο Χρυσόστομο Γερούκη και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο Λάμπρο Χαραλάμπους, ο κ. Γάτσος γράφει: «Με αφορμή την πρόσφατη παραίτησή μου από το Δ.Σ. της ΕΒΖ και τις εκ μέρους σας συκοφαντικές δηλώσεις για πολλοστή φορά προς το πρόσωπό μου […] σας δηλώνω ότι: η δήλωσή σας ενώπιον των μελών του Δ.Σ., ότι η παραίτηση μου σχετίζεται με εμπλοκή μου σε κάποια συγκεκριμένη προμήθεια, όχι μόνο είναι αναληθής, αλλά με οργή και αγανάκτηση διαπίστωσα πλέον ότι το άντρο διαφθοράς και της διαπλοκής που είναι εγκατεστημένο και βασιλεύει στην ΕΒΖ προσπαθεί να σπιλώσει πρόσωπα που αντιστέκονταν στις άνομες ενέργειές του. Συνειδητά στην υποβολή της παραίτησής μου δηλώνω ότι με αυτήν επιτέλους η πολύπαθη ΕΒΖ θα ηρεμήσει τονίζοντας ότι οι υπαίτιοι για τη σημερινή κατάντια της και για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει, θα λογοδοτήσουν».
«Η προγενέστερη εμπειρία μου στα Δ.Σ. της ΕΒΖ» συνεχίζει ο Πέτρος Γάτσος, «μου έδινε τη δυνατότητα να εντοπίζω όλες τις παρατυπίες και τις παραλείψεις που λάμβαναν χώρα στα πλαίσια της διαχείρισης της βιομηχανίας. Όλες αυτές τις παραλείψεις τις ανέσυρα και τις παρέδωσα στον κ. Χαραλάμπους και στον κ. Καλογερόπουλο (πρώην πρόεδρο), και των θεμάτων που προέκυψαν επιλήφθηκε η επιθεώρηση της ΑΤΕ». Στην ίδια επιστολή αναφέρονται συγκεκριμένες συμβάσεις οι οποίες χαρακτηρίζονται από τον κ. Γάτσο «επαίσχυντες», ενώ μεταξύ άλλων καταγγέλλεται ότι δύο εταιρίες, η ΓΑΙΑ ΑΕΒΕ και η ΒΕΛΠΑΖ ΑΕ, λάμβαναν «δωρεάν» τεράστιες ποσότητες ζάχαρης, με αποτέλεσμα οι οφειλές τους προς την ΕΒΖ να ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ.
Πιστώσεις πολλών εκατομμυρίων σε διάστημα ενός έτους
Η πολιτική της διοίκησης της ΕΒΖ απέναντι στις δύο εταιρίες τις οποίες προμήθευε εγείρει πράγματι εύλογες απορίες. Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Hot Doc αποτυπώνουν με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο τη σπατάλη που συντελείται στη βιομηχανία τα τελευταία χρόνια. Όπως φαίνεται στην αναλυτική καρτέλα κίνησης λογαριασμού της ΕΒΖ με τον πελάτη ΓΑΙΑ ΑΕΒΕ, από τον Ιούλιο του 2011 έως το τέλος Ιουνίου 2012, προέκυψε χρέος 38,5 εκατ. ευρώ, το οποίο σήμερα, που σημειωτέον έχει σταματήσει επίσημα η συνεργασία των δύο εταιριών, σύμφωνα με πληροφορίες μας έχει μειωθεί στα 33 με 34 εκατομμύρια. Για το ίδιο διάστημα, το χρέος της εταιρίας ΒΕΛΠΑΖ άγγιζε το ποσό των 11,1 εκατ. ευρώ. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι πολλές από τις επιταγές που κόβονταν για λογαριασμό της ΕΒΖ επιστρέφονταν στη ΓΑΙΑ ή τη ΒΕΛΠΑΖ, οι οποίες εμφανίζονται είτε να πλήρωναν κάποιο ποσό ως έναντι υπογράφοντας νέα επιταγή με την υπολειπόμενη οφειλή, είτε να εξέδιδαν νέες επιταγές με νέα ημερομηνία.
Αυτός ο φαύλος κύκλος εκτόξευσε τα χρέη των δύο εταιριών προς την ΕΒΖ, η οποία στις σχετικές συμβάσεις που είχε υπογράψει προέβλεπε μεν πιστώσεις, πολύ λιγότερων όμως εκατομμυρίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη σύμβαση, η οποία όπως πληροφορούμαστε δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα, που η ΕΒΖ έχει υπογράψει με τη ΓΑΙΑ την άνοιξη του 2009, και στην οποία περιγράφονται αναλυτικά τόσο οι τόνοι ζάχαρης που θα πωλούνται όσο και το κόστος τους, τίθεται ως ανώτατο πιστωτικό όριο το ποσό των 7 εκατ. ευρώ, το οποίο αυξάνεται στα 10 εκατομμύρια, με επέκταση της σύμβασης που εισηγείται προσωπικά ο πρόσφατα παραιτηθείς από τη θέση του εμπορικού διευθυντή, Ηλίας Βαφείδης. Το ποσό αυτό όπως προκύπτει από τις αναλυτικές καρτέλες κίνησης που αποκαλύπτει το Hot Doc έχει ξεπεραστεί κατά πολλά εκατομμύρια. Όπως κατά πολλά εκατομμύρια έχει ξεπεραστεί και το ποσό πίστωσης της εταιρίας ΒΕΛΠΑΖ το οποίο για το διάστημα Ιουλίου 2011 – Ιουνίου 2012 είχε προσδιοριστεί στα 6 εκατομμύρια.
Βαρύτατες καταγγελίες στη διάθεση των αρχών
Στις τρεις επιστολές που έχει αποστείλει στη διοίκηση της ΕΒΖ, ο Πέτρος Γάτσος καταγγέλλει, εκτός των συμβάσεων με τη ΓΑΙΑ και τη ΒΕΛΠΑΖ, περιστατικά τα οποία ενδεχομένως να οδηγήσουν τις εισαγγελικές αρχές στην επίλυση του σκανδάλου της ΕΒΖ. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι ενώ είχε δοθεί εντολή να μην πωληθεί για δύο ημέρες καμιά ποσότητα ζάχαρης προκειμένου να ελεγχθούν τα αποθέματα και τα υπόλοιπα των πελατών πωλήθηκαν 7 χιλιάδες τόνοι στη ΓΑΙΑ με αποτέλεσμα το πιστωτικό υπόλοιπο της εταιρίας προς τη βιομηχανία να εκτιναχθεί στα 24 εκατομμύρια ευρώ και μάλιστα ανασφάλιστα. Κάνει επίσης λόγο για σύμβαση της ΕΒΖ με την Coca Cola, η οποία αγόραζε ζάχαρη στην τιμή των 545 ευρώ ανά τόνο, ενώ η πραγματική τιμή της είχε ξεπεράσει τα 640 ευρώ, ενώ επισημαίνει ότι υπεγράφη σύμβαση με εταιρία την οποία κατονομάζει η οποία παρουσιάστηκε από τη διοίκηση της ΕΒΖ ως επίτευγμα παρότι δεν πραγματοποιήθηκε διεθνής διαγωνισμός ούτε πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις με άλλες δύο εταιρίες που είχαν αποστείλει σχετικές προσκλήσεις.
«Το πιο λυπηρό», αναφέρεται σε μια από τις χειρόγραφες επιστολές, «είναι ότι μόλις αγγίξαμε τις ατασθαλίες που έχουν κάνει άτομα που υπηρέτησαν στη Σερβία και τα στείλαμε στη Δικαιοσύνη, αντί να σας έχουμε αρωγούς σε αυτή την προσπάθεια να γίνει έλεγχος στη διαχείριση και επιτέλους να ανοίξουν οι λογαριασμοί όλων των μελών του Δ.Σ. καθώς και των υπηρεσιακών παραγόντων που υπηρέτησαν εκεί, αναβαθμίσατε έναν από αυτούς για τις επισφάλειες που δημιούργησε και εμάς μας αποπέμψατε».
Οι σκανδαλώδεις δανειακές συμβάσεις με την ΑΤΕ
Πέραν των εσωτερικών σκανδάλων που φαίνεται πώς βύθιζαν την ΕΒΖ στον βούρκο των ελλειμμάτων, μείζον θέμα ανακύπτει και από τις δανειοδοτήσεις που λάμβανε από την Αγροτική Τράπεζα, της οποίας ήταν θυγατρική, αλλά και από τις απαιτήσεις που έχει σήμερα η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία εξαγόρασε την ΑΤΕ πριν από δύο χρόνια, έναντι πινακίου φακής. Σε ενημερωτικό σημείωμα με ημερομηνία 17 Οκτωβρίου 2013 φαίνεται πως τα βραχυπρόθεσμα δάνεια της ΕΒΖ μέχρι τις 30 Ιουνίου του περασμένου χρόνου ανέρχονταν στο ποσό των 127 εκατ. ευρώ, το οποίο είχε μειωθεί στα 118,7 εκατ. μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου του 2013, ενώ το λεγόμενο πιστοδοτικό όριο μειώθηκε από την Πειραιώς στα 135 εκατ. ευρώ, από τα 150 εκατ. που είχε χορηγήσει η ΑΤΕ. Επιπλέον, αν και θυγατρική της ΑΤΕ, η ΕΒΖ υποχρεωνόταν επί χρόνια να δανείζεται με ληστρικά επιτόκια που κυμαίνονταν από 9,5% το 2013, μέχρι 10% το 2012 και 12,45% το 2011.
Σήμερα η Τράπεζα Πειραιώς, που έχει αναλάβει και διεκδικεί τα χρέη της ΕΒΖ προς την ΑΤΕ τα οποία ήταν κατά περίπου 40 εκατ. ευρώ περισσότερα από τα χρήματα που κατέβαλε για την εξαγορά, επιδιώκει την πώληση της εταιρίας. Παράλληλα έχουν υποθηκευθεί και ενεχυριαστεί για λογαριασμό της περιουσιακά στοιχεία της ΕΒΖ συνολικού ύψους 122,3 εκατ. ευρώ. Ανάμεσα σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και μετοχές των δύο εργοστασίων στη Σερβία, η συνολική αξία των οποίων έχει αποτιμηθεί σε 160-190 εκατ. ευρώ, τα οποία δεν ανήκαν ποτέ στην Αγροτική Τράπεζα, αλλά αποτελούσαν περιουσία της ίδιας της ΕΒΖ.
Ανάμεσα στα υπόλοιπα υποθηκευμένα στοιχεία είναι τα βιομηχανικά ακίνητα της εταιρίας τα οποία κοστολογούνται στα 52 εκατ. ευρώ, τα αστικά ακίνητα με αξία 9,3 εκατ. ευρώ, τα ακίνητα στις οδούς Μητροπόλεως, Σκουφά και Σίνδου στη Θεσσαλονίκη, αξίας 4,1 εκατ. ευρώ, ενώ ενεχυριασμένες είναι εκτός των μετοχών των εργοστασίων στη Σερβία, η αξία των οποίων ξεπερνά τα 39 εκατ. και επιταγές σε εγγύηση αλλά και μεταχρονολογημένες.
Η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1960 και λειτούργησε το πρώτο εργοστάσιο της έναν χρόνο μετά στη Λάρισα. Ακολούθησε η ίδρυση του εργοστασίου στο Πλατύ Ημαθίας -το μοναδικό που λειτουργεί έως και σήμερα- το 1962 και το 1963 στις Σέρρες. To 1972 λειτούργησε το τέταρτο εργοστάσιο στην Ξάνθη και το 1975 το πέμπτο εργοστάσιο στην Oρεστιάδα με δυναμικότητα 3.000 τόνων τεύτλων το 24ωρο το καθένα.
Πολλά χρόνια μετά, το 2002, η ΕΒΖ αγοράζει το ζαχαρουργείο του Zabalj στη Σερβία, και στις αρχές του 2003 ολοκληρώνει την αγορά και δεύτερου ζαχαρουργείου στην πόλη Crvenka επίσης στη Σερβία. Επεκτείνει έτσι τις δραστηριότητές σε ολόκληρα τα Βαλκάνια και φτάνει το 2005 να έχει κέρδη 10 εκατ. ευρώ. Τα δύο εργοστάσια της Σερβίας με δυναμικότητα εκχύλισης περισσότερων των 10 χιλιάδων τόνων συνολικά είναι αυτά των οποίων οι μετοχές έχουν ενεχυριαστεί στην Τράπεζα Πειραιώς, παρότι δεν ανήκαν στην ιδιοκτησία της ΑΤΕ, αλλά αποκλειστικά στην ΕΒΖ. Η Βιομηχανία Ζάχαρης που σήμερα απαξιώνεται και διαλύεται χωρίς καν να μπορεί να πωληθεί, απασχολούσε μέχρι το 2006 περισσότερους από 1.300 εργαζόμενους, ενώ στην Ορεστιάδα, μια μικρή πόλη 25 χιλιάδων κατοίκων, ζούσαν από αυτή τουλάχιστον 700 οικογένειες. Την ίδια στιγμή οι εποχικοί υπάλληλοι ήταν περισσότεροι από 3 χιλιάδες, και μαζί με τους καλλιεργητές ο αριθμός τους υπερέβαινε τις 10 χιλιάδες.
το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #60, τον Σεπτέμβριο του 2014
Extra Hot άρθρο
ΕΕ – ΡΩΣΙΑ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Μεγάλη κινητικότητα παρατηρείται γύρω από την ενέργεια. Δεν είναι μόνο επειδή πλέον διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στις διεθνείς σχέσεις και τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Η έλευση του χειμώνα θα συνοδευτεί με μεγάλα προβλήματα, αν δεν λυθούν εκκρεμείς διαφορές που προέκυψαν με πρόσχημα την ουκρανική κρίση…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Από τη Δημοκρατία του γύψου στη διαπλεκόμενη

Οι αντιδράσεις σ’ αυτή την έρευνα που δημοσιεύουμε και αφορά την πιθανή σχέση του εκδότη Χρήστου Λαμπράκη με το πραξικόπημα στην Κύπρο, ξεκίνησαν πριν ακόμη τη δημοσίευση των στοιχείων. Όταν τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε και τα οποία συντείνουν στο συμπέρασμα πως ο Χρήστος Λαμπράκης συνωμότησε μαζί με το δικτάτορα Δημήτρη Ιωαννίδη προκειμένου να ανατραπεί ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και τελικώς να εισβάλουν οι Τούρκοι στην Κύπρο, τα στείλαμε στο Ίδρυμα Λαμπράκη προκειμένου να πάρουμε απαντήσεις. Με μια ολιγόλογη απάντηση – μη απάντηση, το Ίδρυμα και ο άγνωστος συγγραφέας αποφεύγουν την Ιστορία και προτιμούν τους χαρακτηρισμούς. Έχει σημασία να παραθέσουμε την απάντηση πριν την ίδια την έρευνα -αν και είναι μια δημοσιογραφική πρωτοτυπία-, ώστε να την έχει στο μυαλό του όποιος διαβάζει την έρευνα και τα στοιχεία. Η απάντηση λοιπόν είναι:
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Το Χαλιφάτο του Μεσσία

Αυτές τις μέρες αν μιλήσεις με Άραβες, Πέρσες, μουσουλμάνους και μη, μέσα στην έκδηλη ανησυχία τους για τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή θα σου πουν για το μεγάλο κακό που βρήκε τους λαούς τους. Τον μαυροντυμένο στρατό που σφαγιάζει Άραβες, Πέρσες, χριστιανούς, μουσουλμάνους -σουνίτες και σιίτες-, εβραίους, γεζήδες και οποιονδήποτε θρησκευόμενο και μη που δεν υποτάσσεται στο σκοταδιστικό μείγμα σαλαφισμού-ουαχαμπισμού με το οποίο το Ισλαμικό Χαλιφάτο φαίνεται να επενδύει το κήρυγμα μίσους στα εδάφη της Μέσης Ανατολής. Αυτό που αδυνατούν να κατανοήσουν οι μη μουσουλμάνοι αλλά είναι απολύτως σαφές για τον ισλαμικό κόσμο είναι οι εσχατολογικές αναφορές με τις οποίες φαίνεται ότι παίζει το Χαλιφάτο και ο ηγέτης του Αμπού Μπακρ αλ Μπαγδάτι…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Για μια «αγία» και αδιαίρετη ευρωπαϊκή οικογένεια

Η Σκωτία μπορεί να μην τα κατάφερε να γίνει ανεξάρτητη, αυτό δεν σημαίνει όμως πως άλλες ευρωπαϊκές επαρχίες δεν θα προσπαθήσουν να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους. Ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι δηλώνει πανευτυχής για το αποτέλεσμα, θεωρώντας ότι έτσι θα μπει φρένο και στις διεκδικήσεις των Καταλανών και των Βάσκων, αλλά ο λαός φαίνεται πως έχει διαφορετική γνώμη. Το ίδιο ισχύει και για την Βενετία. Στο Hot Doc, μιλούν άνθρωποι που πρωτοστατούν σε αυτές τις καμπάνιες για ανεξαρτησία, κάνοντας σαφές ότι είναι σημαντικό οι κάτοικοι αυτών των περιοχών να πουν την γνώμη τους. Τα αίματα έχουν ανάψει!
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ηλεία
Έγκλημα στα σκουπίδια – Πλήρης επιβεβαίωση του Hot Doc

Στοιχεία φωτιά και καυτές συνομιλίες μέσα σε cd που σχετίζονται με τη μαφία του υποκόσμου και το σκοτεινό παρασκήνιο που κρύβεται επί σειρά ετών πίσω από την διαχείριση των απορριμμάτων στην Ηλεία, έστειλαν στον εισαγγελέα Πρωτοδικών Ηλείας, το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος του υπουργείου Οικονομικών και τα Εγκληματολογικά Εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ. Η συγκεκριμένη εξέλιξη επιβεβαιώνει πλήρως τα δημοσιεύματα και την πολύμηνη έρευνα του Hot Doc η οποία οδήγησε στην εξάρθρωση της εγκληματικής οργάνωσης και στην προφυλάκιση των μελών της που δραστηριοποιούνταν στο χώρο της διαχείρισης και μεταφοράς των απορριμμάτων στην Ηλεία και την ευρύτερη περιοχή, ρυπαίνοντας ανεξέλεγκτα το περιβάλλον σε βάρος της δημόσιας υγείας…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 60 (B' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Η Κόκκινη Προβιά στήνει το «Κυπριακό πρόβλημα»

Ο μυστικός στρατός της CIA στην Ελλάδα, την Τουρκία και τα δύο παραρτήματά τους στην Κύπρο, ήταν υπεύθυνος γι αυτό που ονομάστηκε «Κυπριακό πρόβλημα» και κατέληξε ως τουρκική κατοχή το 1974. Από τη δεκαετία του ‘50, όταν δημιουργήθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη το δίκτυο της Stay Behind, η Κύπρος μετατράπηκε σε ένα πεδίο γεωπολιτικής επιρροής με πρωταγωνιστή αυτόν ακριβώς τον μυστικό στρατό.
Η σύγχρονη ιστοριογραφία έχει καταγράψει τις εξελίξεις στην Κύπρο και την αντιπαράθεση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ως την προπατορική αντιπαράθεση που ενίσχυσαν ακραίοι εθνικιστές, μωροφιλόδοξοι πολιτικοί και θερμοκέφαλοι στρατιωτικοί. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 59 (A' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ενδείξεις για δράσεις της Κόκκινης Προβιάς που δεν διερευνήθηκαν ποτέ

Η περιβόητη Κόκκινη Προβιά είναι άμεσα συνδεδεμένη με δράσεις που συγκλόνισαν την Ελλάδα και την Κύπρο τις περασμένες δεκαετίες και στιγμάτισαν τη σύγχρονη Ιστορία των δύο κρατών. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι συνδέεται με ακόμη περισσότερα, σημαντικά, ιστορικά γεγονότα όπως είναι η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, βομβιστικές επιθέσεις ανά την ελληνική επικράτεια, ακόμη και με τις πυρκαγιές που τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 κατέκαψαν πολλές χιλιάδες στρέμματα γης ανά την Ελλάδα. Το γερμανικό περιοδικό Spiegel έχει αναφερθεί στο παρελθόν στην πιθανή σχέση της Κόκκινης Προβιάς με δύο βομβιστικές επιθέσεις που σημειώθηκαν από το 1983 έως το 1989 στη Θράκη και τη Μυτιλήνη…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 59 (A' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.
Ιωάννης Μεταξάς
Μια ιδιοφυία σε περιτύλιγμα δικτάτορα (Β΄μέρος)

Λέγεται πως η μεγάλη διαφωνία του Μεταξά με τον Βενιζέλο ήταν η συμμετοχή της Ελλάδας στην επιχείρηση της Καλλίπολης το 1915 στο πλευρό της Αντάντ. Η επιχείρηση ήταν όντως καταστροφική για δύο λόγους. Ο πρώτος ήταν η αποτυχία να διαρρήξουν οι σύμμαχοι τα στενά και ο δεύτερος ότι στις μάχες αυτές φάνηκε το άστρο κάποιου νεαρού αξιωματικού του Μουσταφά Κεμάλ…
Άρθρο από το περιοδικό HOTDOC Τεύχος 59 (A' Σεπτέμβριος 2014)
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.