Παγκόσμιο γενετικό πείραμα; Έλεγχος της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων και κατ’ επέκταση ολόκληρης της ανθρωπότητας; Ή απλώς μια πολυεθνική εταιρία που ξέρει να κινείται καλά στις παρυφές της εξουσίας; Η εταιρία παραγωγής γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών Monsanto είναι ίσως από τις λίγες εταιρίες που η δράση τους έχει ξεσηκώσει εκατομμύρια διαμαρτυρίες ανά τον κόσμο.

Μετρώντας ήδη πάνω από 110 χρόνια ζωής, ο αμερικανοεβραϊκός κολοσσός έχει κατορθώσει να κρατά τα ηνία στον χώρο των εταιριών παραγωγής γενετικά τροποποιημένων οργανισμών παγκοσμίως. Με 17.500 και πλέον υπαλλήλους και με πωλήσεις που ξεπερνούν τα 12 δισ. δολάρια, δείχνει να μην έχει επηρεαστεί διόλου από τη διεθνή οικονομική κρίση.

Η λειτουργία της θυμίζει καλοστημένο σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας. Με τη μόνη διαφορά ότι το σενάριο περιλαμβάνει τα πάντα: Χρήμα, επιρροή, εξουσία, πολιτικές πιέσεις, διαφθορά, χρηματισμό και μια αίσθηση σιδερένιας πυγμής στις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο. Η εταιρία διαθέτει ενεργή παρουσία και στη χώρα μας. H δραστηριότητά της αφορά κυρίως τον χώρο του φυτοφαρμάκου, μέσω της διάθεσης και της εμπορίας του ζιζανιοκτόνου Roundup. Πρόκειται για ένα από τα πιο διαδεδομένα ζιζανιοκτόνα, το οποίο χρησιμοποιείται στην ελληνική γη τα τελευταία χρόνια και το οποίο έχει δεχτεί ουκ ολίγες φορές κριτική, αναφορικά με πιθανές παρενέργειες στον ανθρώπινο οργανισμό.

Αν και η παρουσία της εταιρίας είναι διακριτική, παραμένει πιστή στις επιταγές της μητρικής εταιρίας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Kατά το παρελθόν έχει προσπαθήσει αρκετές φορές να επηρεάσει τη στάση της χώρας σε κρίσιμες ψηφοφορίες στην ΕΕ που αφορούν τα μεταλλαγμένα. Καλά γνωρίζοντες του παρασκηνίου θυμούνται τα στελέχη της Monsanto σε αλλεπάλληλα ραντεβού με υπουργούς, προκειμένου να μεταφέρουν τις επιθυμίες της εταιρίας. Και όσο για τις πιέσεις που ασκούνταν, αυτές χαρακτηρίζονταν ως αφόρητες, καθώς πολλές φορές επιστρατεύονταν υψηλές γνωριμίες και δαιδαλώδεις φιλίες από την αμερικανική πολιτική σκηνή.

Τις στενές επαφές της Monsanto με τα υψηλά κλιμάκια της αμερικανικής πολιτικής ελίτ επιβεβαιώνει ένα περιστατικό που έλαβε χώρα πριν από κάποια χρόνια, όταν επιτετραμμένος της αμερικανικής πρεσβείας στη χώρας μας ήταν ο πρώην πρέσβης Τόμας Μίλερ. Τότε, ανώτατα στελέχη της Monsanto πραγματοποίησαν ταξίδι-αστραπή στο σπίτι του κ. Μίλερ με ιδιωτικό αεροσκάφος, για μία μόνο ημέρα. Το τι ακριβώς συζητήθηκε σε εκείνο το δείπνο είναι κάτι που ουδείς γνωρίζει, ωστόσο το γεγονός ότι η αφρόκρεμα του κολοσσού επισκέφτηκε τον απεσταλμένο των ΗΠΑ στην Ελλάδα δείχνει τη στενή σχέση μεταξύ της εταιρίας και της αμερικανικής κυβέρνησης.

Δούρειος ίππος η μεταλλαγμένη σόγια

Στην Ελλάδα η καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων προϊόντων απαγορεύεται βάσει της ελληνικής νομοθεσίας. Ο δούρειος ίππος ωστόσο για την είσοδο της Monsanto και άλλων εταιριών βιοτεχνολογίας είναι η εισαγωγή κάθε χρόνο χιλιάδων τόνων μεταλλαγμένης σόγιας, η οποία σε πρώτη όψη φαντάζει εντελώς αθώα. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, μόνο το 2011 η χώρα μας εισήγαγε περί τους 571.000 τόνους σόγιας. Από αυτούς, το 70%, δηλαδή περί τους 400.000 τόνους, αποτελούσαν μεταλλαγμένη σόγια, της οποίας οι σπόροι ελέγχονται από παγκόσμιους κολοσσούς βιοτεχνολογίας, με τη μερίδα του λέοντος να κατέχει η Monsanto.

Η μεταλλαγμένη σόγια χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στην κτηνοτροφία και κυρίως στην εκτροφή πουλερικών και χοιρινών. Λόγω της υψηλής της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη, που μπορεί να αγγίξει ακόμη και το 40%, γίνεται ανάρπαστη τόσο από κτηνοτρόφους όσο και από μεγάλες εταιρίες παραγωγής ζωικών προϊόντων.

Μεγάλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και συσκευασία γαλακτοκομικών προϊόντων, καθώς επίσης και εγχώριες εταιρίες πουλερικών, χρησιμοποιούν, σύμφωνα με στοιχεία της Greenpeace, μεταλλαγμένη σόγια αφειδώς στην εκτροφή των ζωοειδών. Ο κίνδυνος όμως παραμονεύει. Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η Monsanto λειτουργεί αθόρυβα αλλά μεθοδικά, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να δράσει.

Το πρόβλημα είναι διττό και αφορά κυρίως τον έλεγχο της παραγωγής τροφίμων. Κάτι που η μητρική Monsanto προσπαθεί εδώ και δεκαετίες να καταφέρει. Από τη μία, ανυποψίαστοι αγρότες προμηθεύονται μεταλλαγμένους σπόρους για καλλιέργεια από την εταιρία, οι οποίοι υπόσχονται υψηλές αποδόσεις. Ωστόσο, την επόμενη χρονιά, ο αγρότης, εφόσον επιθυμεί να καλλιεργήσει ξανά τον ίδιο σπόρο, θα πρέπει να τον προμηθευτεί αποκλειστικά από την εταιρία, καθώς η διάρκεια ζωής του σπόρου είναι μονοετής εκ κατασκευής του.

Από την άλλη, όταν το σύνολο της κτηνοτροφικής παραγωγής βασίζεται στη μεταλλαγμένη σόγια, τότε δημιουργείται ένας κίνδυνος εξάρτησης από τις εταιρίες βιοτεχνολογίας όπως η Monsanto. Πιο απλά, η εταιρία δεν ελέγχει το τελικό προϊόν, αλλά ελέγχει έμμεσα όλα τα στάδια παραγωγής.

«Τα βασικά προβλήματα είναι διπλής φύσης. Αφενός πριν από λίγο καιρό παρουσιάστηκε στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου μια πρώτη μελέτη, η οποία τεκμηριώνει ότι η χρήση μεταλλαγμένης σόγιας μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας. Αφετέρου, εάν ισχύσει το άνοιγμα στα μεταλλαγμένα, θα υπάρξει ένα ιδιόμορφο πατρονάρισμα των σπόρων. Κάθε αγρότης θα καλείται να αγοράσει νέους σπόρους για την ετήσια σοδειά. Η ανθρώπινη εφευρετικότητα, δηλαδή, αντί να κάνει τους σπόρους να αντέχουν, τους κάνει να πεθαίνουν, στοχεύοντας αποκλειστικά στο κέρδος και εμμέσως στον έλεγχο της παραγωγής των τροφίμων», υπογραμμίζει στο Hot Doc ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένης.

Παράλληλα, η εισαγωγή χιλιάδων τόνων μεταλλαγμένης σόγιας κρύβει και μια άλλη πτυχή. Το κόστος για το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας είναι τεράστιο, καθώς κάθε χρόνο απαιτείται περί το 1,5 δισ. ευρώ προκειμένου να εισαχθούν οι τεράστιες ποσότητες που απαιτούνται για την ελληνική κτηνοτροφία.

Αντιδράσεις από αγρότες και οικολογικές οργανώσεις

Ενάντια στην εξάπλωση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, είτε ως τρόφιμα είτε ως ζωοτροφές, έχουν ταχθεί στη χώρα μας τόσο οικολογικές οργανώσεις όσο και ο αγροτικός κόσμος της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΠΑΣΕΓΕΣ με ψήφισμά της έχει ταχθεί ανοιχτά κατά της εξάπλωσης των μεταλλαγμένων οργανισμών από το 2007 και ανθίσταται σε κάθε προσπάθεια εισόδου των μεταλλαγμένων στη χώρα μας.

Και αυτό λόγω «της αβεβαιότητας και της ασάφειας των επιστημονικών πειραμάτων και ερευνών, που μέχρι σήμερα δεν μπορούν να εγγυηθούν την υγιεινή διατροφή των καταναλωτών, ούτε είναι φυσικά δυνατό να ελεγχθεί η χρήση γενετικά τροποποιημένων προϊόντων που δεν προορίζονται για ανθρώπινη χρήση».

Είναι χαρακτηριστικό ότι , τον Φεβρουάριο του 2002, η Αμερικανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών κατέληξε στο συμπέρασμα πως η κυκλοφορία των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών στην Αμερική διέπεται από ανακολουθίες. Λίγο πιο πριν είχε διαπιστωθεί ότι καλαμπόκι μη εγκεκριμένο για ανθρώπινη χρήση είχε χρησιμοποιηθεί σε πολλά τρόφιμα, με αποτέλεσμα περισσότερες από 300 εταιρίες παραγωγής τροφίμων να αναγκαστούν να αποσύρουν τα είδη τους από τα αμερικανικά καταστήματα λιανικής πώλησης.

Επιπλέον, οικολογικές οργανώσεις, όπως για παράδειγμα η Greenpeace, και χιλιάδες πολίτες έχουν ζητήσει από τις εγχώριες κτηνοτροφικές μονάδες και τις εταιρίες παραγωγής ζωικών προϊόντων να αλλάξουν πολιτική σε ό,τι αφορά το θέμα της σόγιας και να στραφούν σε εγχώρια προϊόντα, όπως για παράδειγμα το κουκί, το ρεβίθι, το μπιζέλι και το λούπινο. Τα προϊόντα αυτά, εκτός του γεγονότος ότι είναι ελληνικά, έχουν και πολύ χαμηλότερο κόστος σε σχέση με την εισαγόμενη σόγια.

Επιπλέον, αυτό που έχει ζητηθεί είναι όλα τα ζωικά προϊόντα που περιέχουν ίχνη γενετικά μεταλλαγμένης σόγιας να περιέχουν μια ειδική σήμανση AGRO7. Με τη σήμανση αυτή ο καταναλωτής θα μπορεί να αντιληφθεί εάν όντως το προϊόν περιέχει ίχνη γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών. Ωστόσο προς τα παρόν όλες οι εκκλήσεις έχουν μείνει στα λόγια.

Εκτός όμως από τους χιλιάδες τόνους σόγιας που εισάγονται και χρησιμοποιούνται στη ζωική παραγωγή, ίχνη σόγιας περιέχουν χιλιάδες συσκευασμένα προϊόντα στα ράφια των σουπερμάρκετ. Γκοφρέτες, μπισκότα, παιδικές τροφές και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς, περιέχουν λεκιθίνη σόγιας. Το αν η τελευταία είναι μεταλλαγμένη ή όχι είναι κάτι το οποίο οφείλεται να αναγράφεται υποχρεωτικά πάνω στη συσκευασία για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Δεν αποκλείεται μελλοντικά η εταιρία να νομιμοποιηθεί, ώστε να πατρονάρει δεκάδες προϊόντα που περιέχουν ίχνη σόγιας, όπως άλλωστε έχει επιχειρήσει και στο εξωτερικό. «Στην Ελλάδα υπάρχει το πρωτόκολλο AGRO7, το οποίο επιτρέπει την εθελοντική σήμανση τροφίμων που έχουν αποκλείσει στην παραγωγική τους διαδικασία τις μεταλλαγμένες ουσίες», τονίζει στο Ηot Doc ο ευρωβουλευτής και προσθέτει ότι «συγκεκριμένα για το καλαμπόκι, υπάρχει ειδική σήμανση των μεταλλαγμένων στην Ευρώπη, αλλά αντιστέκεται το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην ενημέρωση για τα ζωικά προϊόντα με τροφές από μεταλλαγμένα, όπως για παράδειγμα το τυρί, το γάλα ή το βούτυρο».

Η Ελλάδα ανθίσταται σθεναρά Απέναντι στα μεταλλαγμένα η Ελλάδα διαθέτει μια διαχρονική πολιτική άρνησης, παρά τις υψηλές πιέσεις που δέχεται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Το 2004 η Ελλάδα, εκπροσωπούμενη στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας από τον τότε υπουργό Γεωργίας Σάββα Τσιτουρίδη, ψήφισε αρνητικά μαζί με άλλες πέντε χώρες –Γαλλία, Πορτογαλία, Αυστρία, Δανία, Λουξεμβούργο– αναφορικά με το ζήτημα της έγκρισης άδειας εισαγωγής του γενετικά τροποποιημένου γλυκού καλαμποκιού.

Ωστόσο, σε εκείνη την ψηφοφορία ψήφισαν θετικά έξι χώρες –Ιταλία, Βρετανία, Ολλανδία, Ιρλανδία, Σουηδία, Φινλανδία–, ενώ από την ψηφοφορία απείχαν η Ισπανία και το Βέλγιο. Με τον τρόπο αυτό το Συμβούλιο των Υπουργών δεν κατέληξε σε καμία απόφαση, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, τον Μάρτιο του 2004, την εισαγωγή του γενετικά τροποποιημένου γλυκού καλαμποκιού (Βt11). Με την απόφαση αυτή καταργήθηκε το μορατόριουμ που είχε επιβληθεί στην ΕΕ για την αναστολή των διαδικασιών έγκρισης των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, το οποίο είχε υιοθετηθεί με πρωτοβουλία της Ελλάδας.

Το 2010 η τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κατερίνα Μπατζελή τάχθηκε κατά της καλλιέργειας της γενετικά μεταλλαγμένης πατάτας τύπου Amflora στη χώρα μας, ενώ παράλληλα η Ελλάδα κατόρθωσε τη δυνατότητα άρνησης των μεταλλαγμένων.

«Είμαστε μέσα στις 8 χώρες που έχουμε απαγορεύσει τα μεταλλαγμένα και έχουν εγκριθεί ότι είναι Ζώνες Ελευθέρας Παραγωγής, δηλαδή όχι για μεταλλαγμένα. Οι χώρες αυτές είχαν ζητήσει να απαλλαχθούν από την υποχρέωση καλλιέργειας μεταλλαγμένων. Πριν 10 χρόνια περίπου, εφόσον απελευθερωνόταν ένα προϊόν από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό ΕΦΕΤ, τότε αυτός ο σπόρος θα έπρεπε να περάσει υποχρεωτικά για καλλιέργεια σε όλα τα κράτη μέλη. Σε όλη τη διαδικασία διαπραγμάτευσης των μεταλλαγμένων μέσα σε αυτά τα πλαίσια κατορθώσαμε να έχουμε τη δυνατότητα άρνησης μεταλλαγμένων και αυτό έχει κατοχυρωθεί», επισημαίνει στο Hot Doc η κυρία Μπατζελή.

Ποια είναι η Monsanto

Η Monsanto ιδρύθηκε το 1901 και έκτοτε έχει απασχολήσει ουκ ολίγες φορές όχι μόνο τα φώτα της δημοσιότητας αλλά και τα έδρανα των δικαστηρίων.

Στον μακρύ κατάλογο των προϊόντων της περιλαμβάνονται προϊόντα που θεωρούνται επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία, ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί από τον αμερικανικό στρατό και σε πολεμικές επιχειρήσεις. Μεταξύ αυτών το PCB (πυραλένιο) ή το ζιζανιοκτόνο Agent Orange, το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στον πόλεμο του Βιετνάμ.

Από το 1962 έως το 1971 οι αμερικανοί στρατιώτες χρησιμοποιούσαν το Agent Orange προκειμένου να αποψιλώσουν τη βλάστηση της ζούγκλας, η οποία αποτελούσε και τη φυσική προστασία των Βιετκόνγκ, ενώ παράλληλα κατέστρεφε τις σοδειές τους. Η τοξικότητα όμως του Agent Orange ήταν τεράστια, με θύματα ακόμη και τους ίδιους του αμερικανούς στρατιώτες, οι οποίοι λάμβαναν εντολές να τα χρησιμοποιούν δίχως και οι ίδιοι να γνωρίζουν τι ακριβώς είναι.

Πολλά από τα θύματα στράφηκαν στην αμερικανική δικαιοσύνη και έπειτα από μακροχρόνιους αγώνες κατάφεραν να δικαιωθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 1984, τα δικαστήρια των ΗΠΑ επιδίκασαν σε 250.000 δικαιούχους και τις οικογένειές τους το ποσό των 180 εκατ. δολαρίων. Από αυτά, σχεδόν τα μισά κλήθηκε να καταβάλει η Monsanto, καθώς η δική της παραγωγή διέθετε πολύ υψηλότερες τιμές συγκέντρωσης διοξίνης από την παραγωγή όλων των άλλων εταιριών.

Η Monsanto όμως και τα στελέχη της δεν φάνηκαν να πτοούνται. Λίγα χρόνια μετά η εταιρία αποφασίζει να κάνει το πρώτο της άλμα προς τη βιοτεχνολογία, με την παραγωγή της αυξητικής ορμόνης για βοοειδή (BGH και BST). Η συγκεκριμένη ορμόνη υποτίθεται ότι θα κατόρθωνε να αυξήσει την παραγωγή γάλακτος στα βοοειδή έως και 20%, εξασφαλίζοντας υπερκέρδη για όσους δραστηριοποιούνται στην κτηνοτροφία. Οι υποσχέσεις όμως αποδείχθηκαν φρούδες. Διάφορες επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι η ορμόνη ήταν άκρως επιβλαβής για την υγεία των βοοειδών, καθώς επίσης και ότι τους προκαλούσε μαστίτιδα. Παράλληλα, μια σειρά από άλλες έρευνες συνέδεσαν το γάλα BGH με την πρόκληση του καρκίνου του προστάτη και του στήθους.

Και όσο για το πώς κατόρθωσε να λάβει την απαραίτητη άδεια από τις ελεγκτικές αρχές; Οι συμπτώσεις σε αυτή την περίπτωση αποδεικνύονται διαβολικές, καθώς στελέχη του FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Ασφάλειας Τροφίμων) είχαν διατελέσει κατά το παρελθόν δικοί της υπάλληλοι.

Δικό της δημιούργημα επίσης είναι και το παρασιτοκτόνο Roundup, το οποίο κατέχει ίσως τις περισσότερες πωλήσεις ανά τον κόσμο και για το οποίο η Monsanto αναγκάστηκε να αποσύρει, το 1997, διαφημίσεις της που υποστήριζαν ότι είναι «βιοδιασπώμενο» και «φιλικό προς το περιβάλλον».

Η επέλαση των μεταλλαγμένων

Παρά τις καταδίκες όμως και τον σάλο που έχουν προκαλέσει οι παρενέργειες των δημιουργημάτων της, η Monsanto εξακολουθεί να κρατά τα ηνία στον χώρο της βιοτεχνολογίας παγκοσμίως. Αυτή τη στιγμή το 91% των σπόρων γενετικά μεταλλαγμένων προϊόντων παγκοσμίως ανήκει στην ίδια. Το μεγάλο άλμα τόσο για την ίδια όσο και για τις υπόλοιπες εταιρίες παραγωγής και εμπορίας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών συνέβη το 1998.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το New York Times Magazine, στις 28/10/1998, χαρακτήριζε τη Monsanto ως «Microsoft» της βιοτεχνολογίας στη γεωργία. Από τότε η εταιρία έχει ξοδέψει αστρονομικά ποσά σε διαφημιστικές εκστρατείες ανά τον πλανήτη προκειμένου να πείσει ότι η γενετική μηχανική στη γεωργία είναι η λύση στα προβλήματα υποσιτισμού της ανθρωπότητας.

Ωστόσο, τόσο επιστήμονες όσο και διεθνείς οργανώσεις ανά τον κόσμο έχουν διαφορετική άποψη. Αυτό που υποστηρίζουν είναι ότι ο αμερικανοεβραϊκός κολοσσός κινείται αργά και μεθοδικά όχι για την επίλυση του παγκόσμιου υποσιτισμού, αλλά για τον έλεγχο της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων. Πιο απλά, για τον έλεγχο ολόκληρης της ανθρωπότητας, κατά το δόγμα του Χένρι Κίσινγκερ.

Οι κινήσεις της εταιρίας μέχρι στιγμής είναι αργές αλλά μεθοδικές. Μπροστά στις αντιδράσεις που συναντά στην εξάπλωση των μεταλλαγμένων χρησιμοποιεί πλάγια μέσα. Δεν είναι λίγες οι καταγγελίες για χρηματισμούς κυβερνητικών στελεχών σε χώρες του εξωτερικού ή και για απόκρυψη ερευνών με αρνητικά αποτελέσματα για τα προϊόντα της. Ωστόσο, όπως έχει αποδείξει η μέχρι σήμερα πορεία του αμερικανοεβραϊκού κολοσσού, το κυριότερο μέσο που επιστρατεύει για την επίτευξη του στόχου της είναι η κατοχύρωση της πατέντας στις αγροτικές καλλιέργειες, μέσω δικαστικών αποφάσεων.

Πατεντάρισμα προϊόντων

Στις αρχές του περασμένου Φλεβάρη κατατέθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αίτηση για την εκδίκαση μιας υπόθεσης που πέρασε στα ψιλά των ελληνικών ΜΜΕ. Η οργάνωση «No patents on seeds», η οποία υποστηρίζεται από το γερμανικό τμήμα της Greenpeace, κατέθεσε μήνυση εναντίον της ευρωπαϊκής πατέντας ΕΡ1962578.

Η ευρωπαϊκή Αρχή Πνευματικών Δικαιωμάτων κατοχύρωσε ως ευρεσιτεχνία στον αμερικανικό κολοσσό Monsanto το ινδικό πεπόνι, ένα είδος που έχει φυσική αντίσταση στον ιό CYSDV, ο οποίος πλήττει τις καλλιέργειες πεπονιού σε όλο τον κόσμο. Πιο απλά, τα δικαιώματα καλλιέργειας του εν λόγω πεπονιού ανήκουν αποκλειστικά πλέον στη Monsanto και μόνο. Οποιοσδήποτε επιθυμεί να καλλιεργήσει το συγκεκριμένο είδος θα πρέπει να λάβει την άδεια της εταιρίας, διαφορετικά θα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο ποινής.

Όπως σημείωσε στο Hot Doc o κ. Αρσένης, «Το παράδειγμα της Ινδίας είναι γνωστό σε όλους. Κατόπιν τεράστιας κρατικής προπαγάνδας για καλλιέργεια προϊόντων με τη χρήση γενετικά τροποποιημένων σπόρων, οι οποίοι θα αύξαναν τα αγροτικά έσοδα, καθώς δεν απαιτούνταν φυτοφάρμακα, άπαντες έσπευσαν να την υιοθετήσουν. Αποτέλεσμα ήταν στη συνέχεια να μην έχουν να αποπληρώσουν τα δάνεια που σύναψαν για να αγοράσουν τους πατενταρισμένους σπόρους και να οδηγηθούν σε μαζικές αυτοκτονίες».

Μία από τις κατηγορίες που προσάπτουν πολλοί στη Monsanto είναι ότι προωθεί την τεχνολογία της παγκοσμίως, απευθυνόμενη πολλές φορές σε κοινό που εκ των πραγμάτων δεν έχει τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει οικονομικά. Σε αυτό της το εγχείρημα δέχεται συνήθως την αμέριστη συμπαράσταση των εκάστοτε κυβερνήσεων, έχοντας όμως εν συνεχεία αποτελέσματα όπως την τραγωδία της Ινδίας, που οι αγρότες, μη έχοντας τους πόρους να εξασφαλίσουν τους ακριβούς αλλά αποδοτικούς σπόρους της, πνίγηκαν στα χρέη και τα δάνεια.

Η μέθοδος της πατέντας φαίνεται ότι είναι κάτι το προσφιλές στην εν λόγω εταιρία. Πριν από ενάμιση χρόνο η εταιρία κατέθεσε αίτηση προκειμένου να κατορθώσει να αποκτήσει τα δικαιώματα πατέντας στη μαργαρίνη και τα μπισκότα.

Το σκεπτικό της ήταν ότι στα προϊόντα αυτά υπάρχουν ίχνη σόγιας, τα οποία έχουν κατοχυρωθεί στην εταιρία. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η Monsanto ζήτησε να μην επιτρέπεται έλεγχος για ίχνη γενετικά μεταλλαγμένων ουσιών στα προϊόντα που έχει κατοχυρώσει, κάτι που σημαίνει πως, έχοντας πατεντάρει ένα προϊόν σε τελικό στάδιο παραγωγής, θα έχει παράλληλα μονοπωλήσει και όλη τη διαδικασία παραγωγής του. Με τον τρόπο αυτό θα μπορεί να ελέγχει όχι μόνο το προϊόν αλλά και να χρησιμοποιεί γενετικά μεταλλαγμένα είδη στην παραγωγή του, χωρίς να υπόκειται στους ευρωπαϊκούς νόμους που δεν επιτρέπουν την εισαγωγή τους στην Ευρώπη.

Η ευρωπαϊκή Αρχή Πνευματικών Δικαιωμάτων, αν και δεν επιτρέπει την κατοχύρωση της διαδικασίας, επιτρέπει όμως την κατοχύρωση του τελικού προϊόντος. Δίνει δηλαδή το δικαίωμα σε μια τεράστια πολυεθνική να πατεντάρει ένα προϊόν ως ευρεσιτεχνία, αλλά όχι τα στάδια της παραγωγής της. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ισπανική Consejo Superior de Investigationes Cientificas έχει καταφέρει να κατοχυρώσει ως ευρεσιτεχνία το συμβατικό ηλιέλαιο, καθώς και όλα τα προϊόντα που το περιέχουν.

Το 2004 το Ανώτατο Δικαστήριο του Καναδά εξέδωσε μια πρωτοφανή απόφαση που αλλάζει ίσως άρδην τα δεδομένα στον τομέα της καλλιέργειας. Ο Πέρσι Σμάισερ, ένας αγρότης, κλήθηκε να καταβάλει αποζημίωση στη Monsanto. Ο λόγος, σύμφωνα με το δικαστήριο, ήταν το γεγονός ότι ο Σμάισερ παραβίασε τα δικαιώματα πατέντας της Monsanto με το να καλλιεργήσει γενετικά τροποποιημένη ελαιοκράμβη (Round-up Ready Canola) στη γη του. Ο ίδιος ωστόσο ουδέποτε χρησιμοποίησε κανένα σπόρο της εν λόγω εταιρίας, απλώς η σοδειά του μολύνθηκε από τον ιό GM Canola.

H απόφαση του δικαστηρίου στηρίχθηκε σε έναν παλαιότερο νόμο του 1991, σύμφωνα με τον οποίο οι πατέντες έχουν πλεονέκτημα έναντι των δικαιωμάτων των αγροτών. Αυτό σημαίνει ότι, εάν η σοδειά ενός αγρότη επιμολυνθεί από GM σπόρους, τότε ο αγρότης είναι ενδεχομένως υπόχρεος να πληρώσει την εταιρία βιοτεχνολογίας, καθώς σύμφωνα με τη νομοθεσία ωφελήθηκε από την τεχνολογίας της!

«Το παράδειγμα του Καναδά προκαλεί μεγάλη εντύπωση, καθώς αγρότες κλήθηκαν να πληρώσουν εξωπραγματικά πρόστιμα επειδή οι σοδιές τους βρέθηκαν να περιέχουν ίχνη σόγιας, τα οποία είχαν μεταφερθεί από επικονίαση.

Πρόκειται για μια παράλογη και επικίνδυνη διαδικασία», επισημαίνει ο κ. Αρσένης.

Πατέντα και στα γουρούνια

Ο έλεγχος όμως της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων δεν περιορίζεται μόνο στις καλλιέργειες. Το 2005 η Monsanto επεδίωξε να αποκτήσει τα αποκλειστικά δικαιώματα στην αναπαραγωγή των γουρουνιών και των απογόνων τους. Ο οργουελικός της ισχυρισμός περιλάμβανε τη δημιουργία, κατόπιν έρευνας με μεθόδους διασταύρωσης και επιλογής ειδικών χαρακτηριστικών, τεχνητής γονιμοποίησης και άλλων τεχνικών αναπαραγωγής ενός νέου είδους γουρουνιού. Το γουρούνι αυτό αποτελούσε εφεύρεση επειδή δημιουργήθηκε από τον συνδυασμό αυτών των στοιχείων με σκοπό να επιταχυνθεί ο κύκλος αναπαραγωγής του. Για τον λόγο αυτό η εταιρία κατέθεσε δύο αιτήσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στη Γενεύη. Απώτερος στόχος ήταν να της δοθούν τα αποκλειστικά δικαιώματα ευρεσιτεχνίας στα γουρούνια σε περισσότερες από 160 χώρες ανά τον κόσμο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όποιος εκτρέφει γουρούνι με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά θα πρέπει πρώτα να λαμβάνει την άδεια της Monsanto, ή πιο απλά να περνά πρώτα από το ταμείο της. Τελικά η αίτηση της εταιρίας έπεσε στο κενό, ωστόσο η Monsanto δεν εγκατέλειψε την προσπάθεια.

Με ανάλογες μεθόδους η εταιρία προσπάθησε να επεκτείνει τον έλεγχό της και σε άλλα προϊόντα. Λουκάνικα, σαλάμι, ζαμπόν, αβγά, υποπροϊόντα ψαριών είναι μόνο μερικά από τα προϊόντα, και όσο περνά ο χρόνος η λίστα όλο και θα μεγαλώνει. Το επιχείρημά της είναι πως στη διαδικασία παραγωγής των προϊόντων αυτών χρησιμοποιήθηκε σόγια προκειμένου να ταϊστούν τα ζώα που παρήγαγαν τα προϊόντα αυτά.

Τεχνολογία terminator και ολοκληρωτικός έλεγχος

Την ίδια ώρα η Monsanto διεξάγει μία ακόμη προσπάθεια επιρροής, αυτή τη φορά στους γενετικά τροποποιημένους σπόρους με τη συνδρομή της τεχνολογίας. Πρόκειται για τους λεγόμενους «αυτοκαταστροφικούς σπόρους», ή αλλιώς τεχνολογία Terminator. Οι σπόροι αυτοί έχουν τροποποιηθεί γενετικά και ουσιαστικά πρόκειται για νεκρούς- στείρους σπόρους. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι δυνατή η επανακαλλιέργειά τους έπειτα από τη συγκομιδή της σοδειάς.

Όποιος επιθυμεί δηλαδή να προχωρήσει στην καλλιέργεια με τέτοιου είδους σπόρους θα πρέπει να τους προμηθεύεται αποκλειστικά από τη Monsanto, διαφορετικά η καλλιέργεια θα είναι αδύνατη. Η προσπάθεια αυτή αλλάζει άρδην τα δεδομένα στον χώρο των καλλιεργειών. Γύρω στο 1,4 δισ. ανθρώποι ανά τον κόσμο εξαρτώνται αποκλειστικά από τους σπόρους που επανακαλλιεργούν.

Οι σπόροι φυτεύονται, η σοδειά μαζεύεται και οι σπόροι φυτεύονται εκ νέου τη νέα χρονιά. Οι περισσότεροι αγρότες δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν νέους σπόρους κάθε χρόνο, έτσι η συλλογή και η επανακαλλιέργεια των σπόρων είναι ζωτικής σημασίας για την  επιβίωσή τους και τον κύκλο της γεωργίας. Με αυτό τον τρόπο καλλιεργείται η τροφή για χιλιάδες χρόνια. Εδώ θα πρέπει να προστεθεί και η διαχρονική προσπάθεια τόσο της Monsanto όσο και άλλων εταιριών παραγωγής για την είσοδο και καλλιέργεια τέτοιου είδους σπόρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι πιέσεις προς τις κυβερνήσεις είναι τεράστιες.

Codex Alimentarius

Ραμμένος στα μέτρα και τις προτιμήσεις κολοσσών της παγκόσμιας βιομηχανίας τροφίμων είναι όμως και ο παγκόσμιος διατροφικός κώδικας. Ο τελευταίος φαίνεται ότι σχεδιάζει μόνος του και χωρίς κανέναν έλεγχο τους όρους παραγωγής και κατανάλωσης των γεωργικών προϊόντων σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο Codex Alimentarius φροντίζει για τις διατροφικές συνήθειες και το καθημερινό πιάτο των ανθρώπων από το 1961 και έχει καταφέρει να χαρτογραφήσει πλήρως την ποιότητα και τους τρόπους παραγωγής των προϊόντων. Με το πρόσχημα της προστασίας των καταναλωτών και της ασφάλειας των διακινούμενων αγαθών, προάγει τα συμφέροντα πολυεθνικών εταιριών που δραστηριοποιούνται στον χώρο της διατροφικής βιομηχανίας. Οι τρόποι που πατεντάρονται τα εκάστοτε προϊόντα, απαγορεύοντας σε οποιονδήποτε να τα καλλιεργήσει, αποτελούν ένα συγκερασμό της εξέλιξης της γενετικής τεχνολογίας και της τεχνολογίας τροφίμων με μια αρρωστημένη ιδέα παγκόσμιας κυριαρχίας και επισιτιστικής κρίσης. Ένας αγρότης απαγορεύεται να παράγει κάποιο συγκεκριμένο είδος πατάτας, διότι στα λιπάσματα που χρησιμοποίησε υπάρχει γενετικά μεταλλαγμένο στοιχείο, τα δικαιώματα του οποίου έχει κατοχυρώσει μία εταιρία. Αποτέλεσμα είναι η επίμαχη εταιρία να έχει στα χέρια της και το μαχαίρι και το καρπούζι, ζητώντας ό,τι ποσό επιθυμεί για να παραχωρήσει τα δικαιώματα καλλιέργειας.

Τη μερίδα του λέοντος από τα κεκτημένα του Codex Alimentarius απολαμβάνουν εταιρίες όπως η Μosanto, που μέσα από το πατεντάρισμα προϊόντων επιχειρούν να καταστήσουν μονοπώλιο την παραγωγή και εμπορία συγκεκριμένων γεωργικών και ζωικών αγαθών, εφαρμόζοντας στην πλέον ακραία εκδοχή του το δόγμα Κίσινγκερ. Στην ελληνική επικράτεια δραστηριοποιούνται σχεδόν 80 εταιρίες πιστοποίησης προϊόντων, από τις οποίες περισσότερες από 20 κινούν τα νήματα σε όλη τη διαδικασία παραγωγής, μεταφοράς και διάθεσης των προϊόντων, εναρμονισμένες πάντα με τις επιταγές και τους άξονες που έχει χαράξει ο Codex Alimentarius.

Η ΕΤΑΑ χρηματοδοτεί τη Monsanto

Μεγάλη εντύπωση προκαλούν οι στενές σχέσεις της Monsanto με το τραπεζικό σύστημα και οι υψηλές της προσβάσεις διεθνώς. Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) αποφάσισε να χρηματοδοτήσει την εταιρία με 40 εκατομμύρια ευρώ.

Συγκεκριμένα, η τράπεζα αποφάσισε να διαθέσει αυτό το ποσό προκειμένου να συμμετάσχει στο χαρτοφυλάκιο της εταιρίας για τη χρηματοδότηση σπόρων και προϊόντων φυτοπροστασίας σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Σερβία, η Τουρκία και η Ουγγαρία.

Μέσω της χρηματοδότησης αυτής, η εταιρία θα μπορεί να αυξήσει τα όρια του δανεισμού, ώστε χιλιάδες αγρότες να μπορούν να επωφεληθούν από τα προϊόντα της, όπως αναφέρει το project της τράπεζας. Ή, πιο απλά, να μεταφέρει το ρίσκο της επένδυσης η Monsanto στους απλούς αγρότες.

Η ΕΤΑΑ, ωστόσο, δεν είναι μια τυχαία τράπεζα, αλλά μια γιγαντιαία πολυεθνική επενδυτική τράπεζα με μετοχικό κεφάλαιο που έχει συγκεντρωθεί από 60 χώρες και διεθνείς οργανισμούς. Η λειτουργία της αποσκοπεί στο να πραγματοποιεί επιχειρήσεις μόνο σε ιδιωτικές εταιρίες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στις χώρες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στη Ρωσία και στις χώρες της Κεντρικής Ασίας, και ειδικεύεται κυρίως σε θέματα ενέργειας. Το να χρησιμοποιείται δημόσιο χρήμα προκειμένου να διασφαλιστεί ο κίνδυνος της επένδυσης μιας ιδιωτικής εταιρίας με αμφιλεγόμενη λειτουργία είναι κάτι που ξεπερνά κάθε φαντασία και αποκαλύπτει τις υψηλές της διασυνδέσεις ανά τον κόσμο.

Οι αντιδράσεις που ξεσήκωσε η συγκεκριμένη απόφαση ήταν ουκ ολίγες. Το ευρωπαϊκό τμήμα της Greenpeace απέστειλε επιστολή προς την ΕΤΑΑ, στην οποία αναφέρει ότι «δεν πρόκειται να μοιραστούμε το ρίσκο της Monsanto», καθώς επίσης και ότι «δεν είμαστε διατεθειμένοι οι κυβερνήσεις μας να χρησιμοποιούν δημόσιο χρήμα για την κάλυψη των κινδύνων της Monsanto».

Ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιεί δημόσιο χρήμα ή όχι η εταιρία, ο κίνδυνος παραμονεύει. Το μακροπρόθεσμο σενάριο του ελέγχου της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων ίσως τελικά να μην αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Μένει μόνο να το συνειδητοποιήσουν και οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο.

Εταιρείες μεταλλαγμένων στην Ευρώπη

Εκτός όμως από τη Monsanto, υπάρχουν και άλλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο των ΓΤΟ και μάλιστα και ευρωπαϊκές.

Η γερμανική Basf είναι μία από τις πιο γνωστές εταιρίες χημικών και πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις πειραματικές καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένης πατάτας σε περιοχές της Ανατολικής Γερμανίας, της Σουηδίας και της Ολλανδίας. Λόγω των αντιδράσεων στην Ευρώπη, η εταιρία μετέφερε, τους τελευταίους μήνες, το μεγαλύτερο μέρος των ερευνών της στις ΗΠΑ. Δικά της δημιουργήματα είναι η γενετικά τροποποιημένη πατάτα Amflora, ενώ έχει κάνει πειραματικές καλλιέργειες στην Ευρώπη που αφορούν την πατάτα υψηλού αμύλου Modena και την πατάτα Fortuna.

Η επίσης γερμανική Bayer Cropscience έγινε γνωστή για το μη εγκεκριμένο ΓΤ ρύζι Liberty Link, που το 2006 μόλυνε το αμερικανικό ρύζι και προκάλεσε οικονομική ζημιά στους Aμερικανούς, καθώς οι εξαγωγές τους μειώθηκαν κατά 40%, και για το ΓΤ καλαμπόκι StarLink της θυγατρικής της Aventis CropScience, που ενοχοποιήθηκε για σοβαρές αλλεργίες σε καταναλωτές.

Η ελβετική Syngenta είναι δημιουργός του ΓΤ κτηνοτροφικού καλαμποκιού ΒΤ 176, που αποσύρθηκε από την κυκλοφορία το 2007 και ενοχοποιείται για πτώση παραγωγής γάλακτος και θανάτους αγελάδων, και δημιουργός του ΓΤ γλυκού καλαμποκιού Bt 11, το οποίο προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση και καλλιεργείται ακόμη και σήμερα στη Eυρωπαϊκή Ένωση.

Άλλες εταιρίες είναι η KWS SAAT AG, με έδρα τη Γερμανία που ειδικεύεται στην παραγωγή ΓΤ Ζαχαρότευτλων, καθώς επίσης οι ολλανδικές Renessen LLC και Florigene Ltd, που ειδικεύονται στο ΓΤ καλαμπόκι και στα ΓΤ τροποποιημένα άνθη αντίστοιχα.

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc # 16, Νοέμβριο του 2012

Extra Hot άρθρο

Ο πρώην βουλευτής και σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη, Νίκος Γεωργιάδης, είναι ένα βήμα πριν το εδώλιο του κατηγορουμένου, για εγκλήματα που σχετίζονται με σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων. Η υπόθεση, την οποία είχε αποκαλύψει τον Ιανουάριο του 2016 το Hot Doc, αποτελεί πλέον μια ποινική υπόθεση, αφού ο αντεισαγγελέας Εφετών, Δημήτρης Πιέρρος, άσκησε δίωξη εναντίον του Γεωργιάδη, κατηγορώντας τον για ασέλγεια σε ανήλικο έναντι αμοιβής, κατά συρροή και εξακολούθηση. Η πορεία όμως προς τη δίωξη, η οποία χρειάστηκε οκτώ μήνες, δεν είναι απαλλαγμένη από περιπέτειες αλλά και ερωτήματα, που συνοδεύουν τη διαδικασία συγκρότησης της ελληνικής δικογραφίας από το Τμήμα Ανηλίκων της Ελληνικής Αστυνομίας, το οποίο διενεργούσε την προανάκριση με εντολή του εισαγγελέα Πρωτοδικών Δημήτρη Γκύζη, ο οποίος αρχικώς είχε αρχειοθετήσει την υπόθεση. Από πληροφορίες, φαίνεται πως παρά τη σοβαρότητα της υπόθεσης, που αφορά το πώς ένα πολιτικό πρόσωπο με ρόλο σε διεθνείς οργανισμούς, όπως ο Γεωργιάδης, χρησιμοποίησε το ρόλο του για να εκμεταλλευτεί ανήλικα παιδιά, οι ανακριτικές Αρχές στην Ελλάδα δεν ζήτησαν καν δικαστική συνδρομή από τη Μολδαβία για τη δράση του Γεωργιάδη.

Παρότι, με πρωτοβουλία του Hot Doc, έφτασε στην Ελλάδα και κατέθεσε βασικός μάρτυρας της υπόθεσης, η έρευνα περιστράφηκε στο «νομικό» θέμα, για το αν τα αδικήματα είχαν παραγραφεί. Δηλαδή, Αστυνομία και Εισαγγελία Πρωτοδικών δεν έκαναν τον κόπο να ζητήσουν στα πλαίσια της δικαστικής συνδρομής το σύνολο των στοιχείων και να καταθέσουν μάρτυρες-θύματα προκειμένου να φανούν τα αδικήματα, αλλά μετέτρεψαν ένα σοβαρό θέμα, το οποίο έπρεπε να ερευνήσουν, σε επίμονη γραφειοκρατική αναζήτηση των νομικών συνθηκών για τη μη δίωξη του Γεωργιάδη. Το Τμήμα Ανηλίκων αρνήθηκε κατ’ επανάληψη αυτούς τους οκτώ μήνες να μας απαντήσει για την πορεία της υπόθεσης, η οποία ήταν δημοσίου ενδιαφέροντος, παρότι ήμασταν αυτοί που με δημοσιεύματα αλλά και αναφορά προκαλέσαμε τις έρευνες.

Ως κατάληξη αυτής της σιωπής, ο εισαγγελέας Πρωτοδικών, Δημήτρης Γκύζης, ο οποίος είχε την ευθύνη της έρευνας, αρχειοθέτησε την υπόθεση, παρότι εντόπισε αδικήματα, με το επιχείρημα ότι τα αδικήματα έχουν παραγραφεί. Όταν όμως η αναφορά αρχειοθέτησης χρεώθηκε στον αντιεισαγγελέα Εφετών, Δημήτρη Πιέρρο, για να την εγκρίνει ή να την απορρίψει, αυτός εντόπισε πως τα αδικήματα δεν έχουν παραγραφεί. Έτσι άσκησε ποινική δίωξη εναντίον του Νίκου Γεωργιάδη.

Η υπόθεση Γεωργιάδη, η οποία συγκλόνισε την κοινή γνώμη, είναι ίσως μια κλασσική περίπτωση που αποδεικνύει πως οι Αρχές έχουν την ευχέρεια να πάνε σε βάθος μια υπόθεση ή να την κλείσουν, ανάλογα με την πρόθεσή τους, ακόμη και αν υπάρχουν στοιχεία. Το τραγικό είναι πως σε αυτή την ελλιπή προανακριτική διαδικασία και την αρχειοθέτηση φαίνεται πως έχει παίξει ρόλο το Τμήμα Ανηλίκων, το οποίο έπρεπε λόγω της αποστολής του να είναι ευαίσθητο σε θέματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων, όταν μάλιστα οι θύτες έχουν δημόσιο ρόλο τον οποίο χρησιμοποιούν απέναντι στα θύματά τους.

Το Hot Doc δημοσιοποιεί τα νέα στοιχεία που έχει στην κατοχή του, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και οι καταγραφές που έχουν γίνει επισήμως από τη Μολδαβική Αστυνομία, στις οποίες φαίνεται και αποδεικνύεται η δράση του Γεωργιάδη. Ο λόγος είναι πως θέλουμε να στοιχειοθετήσουμε, με τον ίδιο τρόπο που θα παραθέταμε τα στοιχεία που αποδεικνύουν ένα οικονομικό έγκλημα, και αυτό το έγκλημα, το οποίο είναι ειδεχθέστερο αφού αφορά ανυπεράσπιστα και ανήλικα θύματα. Αν κάποιοι βλέπουν σε αυτό μια «ροζ» διάσταση, για μας είναι η προσπάθεια να γίνει κατανοητή η διάσταση το θέματος και δύσκολη η συγκάλυψή του. Ό,τι δημοσιεύεται και εντυπώνεται στην κοινή γνώμη, δεν μπορεί να κουκουλωθεί ως μη υπάρχον.

Ένα ανατριχιαστικό ιστορικό

Το 2010, η Μολδαβική Αστυνομία, μετά από πίεση οργανώσεων που δραστηριοποιούνταν ενάντια στο trafficking και την παιδοφιλία, αναγκάστηκε να κάνει εκτεταμένη επιχείρηση για να εξαρθρώσει κύκλωμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων, που δρούσε στη Μολδαβία και την Υπερδνειστερία. Η Μολδαβία είχε μετατραπεί, σύμφωνα με τις εκθέσεις των οργανώσεων αλλά και της Αμερικανικής Πρεσβείας, σε παράδεισο για τους παιδόφιλους και αναπτυσσόταν ως χώρα παιδικού σεξοτουρισμού. Η Αστυνομία προχώρησε στη φυσική πα- ρακολούθηση προσώπων, σε καταγραφές τηλεφωνικών συνομιλιών των μελών του κυκλώματος αλλά και σε παγίδευση σπιτιών και χώρων συνάντησης με κάμερες. Οι πληροφορίες της Αστυνομίας μιλούσαν για κάποιον έλληνα πολίτη με το όνομα «Νικ», ο οποίος εκμεταλλεύεται σεξουαλικά τους ανήλικους, οδηγώντας τους στο διαμέρισμά του, στην οδό Petru Movila 23/9 στην πρωτεύουσα της Μολδαβίας, Κισινάου. Το διαμέρισμα παγιδεύτηκε με κάμερες, όπως και το τηλέφωνο του «Νικ» με αριθμό 060008823.

Από την παρακολούθηση, επιβεβαιώθηκαν οι πληροφορίες πως ο έλληνας «Νικ» είχε σχέσεις με ανήλικους, τους οποίους δελέαζε με χρήματα και ακριβά δώρα. Στις 30 Νοεμβρίου του 2011, ο «Νικ» συλλαμβάνεται στο αεροδρόμιο του Κισινάου, αλλά επιδεικνύει διπλωματικό διαβατήριο και αφού επικαλείται διπλωματική ασυλία αφήνεται ελεύθερος. Ο «Νικ» είναι ο Νίκος Γεωργιάδης, ο οποίος ήταν απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΗΕ στη Μολδαβία, γι’ αυτό και είχε διπλωματική ασυλία. Τα Μέσα Ενημέρωσης στη Μολδαβία και το Δημοσιογραφικό Ερευνητικό Κέντρο δημοσιοποιούν στοιχεία από τη δράση του Γεωργιάδη. Ένας από τους ανήλικους, ο Μίσα, περιγράφει ιδιαίτερα σκληρή σεξουαλική μεταχείριση από τον Γεωργιάδη και βιασμό.

Η αποκάλυψη της δράσης του κυκλώματος σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων συγκλονίζει τη Μολδαβία. Μέλη του κυκλώματος καταδικάζονται σε πολυετή φυλάκιση, αλλά οι διαδικασίες για δίωξη του «Νικ» – Νίκου Γεωργιάδη μετά τη λήξη της ασυλίας του δεν προχωρούν. Το πολιτικό κατεστημένο στη Μολδαβία δεν θέλει να προχωρήσει η έρευνα, που εκθέτει όχι μόνο το ρόλο του Γεωργιάδη αλλά εμπλέκει και διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ, και την ΕΕ σε ένα τόσο σοβαρό σκάνδαλο.

Κατηγορητήριο 213 σελίδων

Οι αποκαλύψεις του Hot Doc για την υπόθεση Γεωργιάδη και τη συγκάλυψή της, ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2016. Η διεκδίκηση της προεδρίας της ΝΔ από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος είχε στο πλευρό του ως σύμβουλο τον Νίκο Γεωργιάδη, προκάλεσε την αντίδραση κάποιων, οι οποίοι γνώριζαν την υπόθεση και θεωρούσαν προκλητική την εύνοια και την ανοχή του Μητσοτάκη προς τον Γεωργιάδη. Οι πληροφορίες, που έφτασαν στο Hot Doc, διασταυρώθηκαν, και σε δύο τεύχη (93 και 94) δημοσιεύσαμε στοιχεία για τη δράση του Γεωργιάδη από τα επίσημα δικόγραφα.

Στις 27 Ιανουαρίου του 2016, η δικηγόρος Ναταλία Μπαϊράμ, μέλος της οργάνωσης κατά του trafficking «La Strada», η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποκάλυψη του κυκλώματος, έφτασε από τη Μολδαβία στην Ελλάδα με ευθύνη του Hot Doc και κατέθεσε στο Τμήμα Ανηλίκων. Κατά την προανακριτική διαδικασία, οι δημοσιογράφοι Κώστας Βαξεβάνης, Μαρίνος Γκασιάμης και Άγγελος Προβολισιάνος κατέθεσαν επίσης στοιχεία που προέκυπταν από την έρευνα.

Στις 8 Αυγούστου, ο εισαγγελέας Δ. Γκύζης αρχειοθέτησε την υπόθεση, για να ξανανοίξει τελικώς από τον αντεισαγγελέα Εφετών Δ. Πιέρρο. Στο διάστημα των οκτώ μηνών, που οι έχοντες την ευθύνη της προανάκρισης δεν κατάφεραν να βρουν στοιχεία από τη Μολδαβία για να διώξουν τον Γεωργιάδη, το Hot Doc κατάφερε να εξασφαλίσει το κατηγορητήριο εναντίον του Γεωργιάδη που συνέταξαν οι μολδαβικές Αρχές, που αποτελείται από 213 σελίδες.

Ο φάκελος κατηγορίας έχει αριθμό ποινικής υπόθεσης 2011515083 και έχει ως κατηγορούμενο τον Νικόλαο Γεωργιάδη. Τον συνέταξε το Κέντρο Καταπολέμησης Trafficking του υπουργείου Εσωτερικών της Μολδαβικής Δημοκρατίας. Όπως προκύπτει από το κατηγορητήριο, «το Νοέμβριο του 2010 ο πολίτης της Ελλάδας Νικόλαος Γεωργιάδης, ο οποίος είναι συνδρομητής του αριθμού 060008823, ενήργησε από κοινού με τον Nicolae Canatuie και ένα άλλο πρόσωπο, το οποίο δεν εντοπίστηκε από τις διωκτικές Αρχές, για σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών.

Στρατολόγησαν ένα παιδί, που ονομάζεται Λούνγκου Μιχαήλ, και δύο άλλα πρόσωπα, τους Αντότσι Βιτάλι και Πούσκας Νικολάε, και πήγαν στην πολυκατοικία του Νικόλαου Γεωργιάδη, διαμέρισμα 21 επί της οδού 23/9 Petru Movila, στο Κισινάου, όπου παρείχαν σεξουαλικές υπηρεσίες».

Την εποχή εκείνη, οι εισαγγελικές Αρχές της Μολδαβίας δείχνουν διατεθειμένες να εντοπίσουν τον Γεωργιάδη στην Ελλάδα και να παρατείνουν την ποινική δίωξη, η οποία έληγε. Στις 24 Αυγούστου 2011, δίνεται εντολή έναρξης ποινικής δίωξης με βάση την αναφορά του Κέντρου Καταπολέμησης Trafficking, βάσει της οποίας, «το Νοέμβριο του 2010, ο Istratii Gheorghii, ενεργώντας από κοινού με τον Νικόλαο Γεωργιάδη, στρατολόγησε τον ανήλικο Demintev Veaceslav, για αποκλίνουσα σεξουαλική εκμετάλλευση και κανόνισε την παρουσία του στον τόπο κατοικίας του Γεωργιάδη, όπου ο ανήλικος παρείχε σεξουαλικές υπηρεσίες».

Στη δικογραφία υπάρχουν αναφορές των εισαγγελικών λειτουργών και των αστυνομικών, οι οποίοι διαβεβαιώνουν πως από τις παρακολουθήσεις προέκυπτε πως ο Νίκος Γεωργιάδης χρησιμοποιούσε ένα πρόσωπο, που ονομάζεται Νικολάε, με αριθμό τηλεφώνου 069567302, για να εξασφαλίζει σεξουαλικές σχέσεις με ανήλικους. Στο φάκελο του κατηγορητηρίου υπάρχουν οι εκθέσεις των ψυχολόγων, που εξέτασαν τα θύματα του Γεωργιάδη, αλλά και καταθέσεις των θυμάτων. Υπάρχει επίσης η αναφορά του αστυνομικού Artur Ciobra, ο οποίος αναφέρει πως ο Γεωργιάδης κρατήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2010, αλλά επέδειξε τα έγγραφά του, σύμφωνα με τα οποία απολάμβανε διπλωματικής ασυλίας και έτσι αφέθηκε ελεύθερος. Η Αστυνομία βεβαιώνει πως ο Γεωργιάδης αναγνωρίστηκε ως δράστης από τον ανήλικο Λούνγκου Μιχαήλ.

Πολιτικές παρεμβάσεις απέτρεψαν τελικώς να μεταφερθεί το αίτημα για δίωξη του Γεωργιάδη στην Ελλάδα. Έτσι συνέχισε να έχει πολιτικό ρόλο, δίπλα στον αρχηγό της ΝΔ και βεβαίως να εμφανίζεται ως μοντέρνος πολιτικός, λάτρης της μουσικής και των τεχνών. Ίσως γι’ αυτό, ή μήπως γιατί πίστευε πως απολαμβάνει ασυλίας από κάποιους, λίγες μέρες μετά τις αποκαλύψεις του Hot Doc, ο Γεωργιάδης εμφανίστηκε στο Μέγαρο Μουσικής να απολαμβάνει μια μουσική βραδιά και να συνομιλεί με άλλους επισκέπτες του Μεγάρου, που μάλλον δεν ενοχλούνταν από όσα αποκαλύπτονταν για τη δράση του.

Πρόσφατες πληροφορίες θέλουν τον Γεωργιάδη να συνεχίζει να επισκέπτεται το γραφείο του Κυριάκου Μητσοτάκη και να παίρνει μέρος σε συσκέψεις για το μέλλον του Κυριάκου και της χώρας. Διαψεύστηκαν, όμως, σε επικοινωνία που είχαμε με το γραφείο του αρχηγού της ΝΔ.

Η απάντηση του Γεωργιάδη στο Hot Doc

«Κανένα διάλογο και καμιά εξήγηση δεν έχω να δώσω σε συκοφάντες. Δεν έχω καμία σχέση με αυτή την υπόθεση και θα αποδειχθεί όταν, όπου και όποτε απαιτηθεί. Υπάρχουν στην Ελλάδα δικαστήρια και δικαστές. Η κίτρινη δημοσιογραφία και η κατασκευή σκανδάλων δεν είναι ούτε δίκη ούτε δικαστήριο. Είναι γνωστό ότι το τεκμήριο της αθωότητας ισχύει και εκπορεύεται από το Σύνταγμα της Ελλάδας. Αυτά προς το παρόν και τα υπόλοιπα εκεί που πρέπει».

Στιγμιότυπα από τα DVD των μολδαβικών Αρχών

Το βιντεοσκοπημένο υλικό καταδεικνύει τις σεξουαλικές συνευρέσεις του Νίκου Γεωργιάδη με ανήλικα και νεαρά αγόρια. Η περιγραφή αυτών μεταφέρεται αυτούσια στο κατηγορητήριο που σχηματίστηκε κατά του πρώην συνεργάτη του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η ακριβής μετάφραση ακολουθεί:

Καταγραφή No 499
Διάρκεια DVD: 55 λεπτά και 26 δευτερόλεπτα
Παίζοντας τη βιντεοσκοπημένη συνάντηση του πολίτη Νίκου Γεωργιάδη, γεννημένου στις 23/10/1964, του Canatuie Nicolae, γεννημένου το 1991 και του ανήλικου Demintev Veaceslav (Βατισλάβ Ντέμιντσεβ), γεννημένου το 1993, στις 29 Νοεμβρίου 2010, διαπιστώθηκε πως η συνάντηση έγινε βράδυ στο διαμέρισμα 21 στην οδό Πέτρου Μοβίλα 23/9 στο Κινισάου στη Μολδαβία.

«Στην αρχή του βίντεο, απεικονίζεται ο πολίτης Νίκος Γεωργιάδης ξαπλωμένος. Αργότερα, ο ανήλικος Canatuie Nicolae εμφανίζεται να έχει ξαπλώσει δίπλα στον Νίκο Γεωργιάδη. Στη συνέχεια σηκώνεται και γδύνεται. Βγάζει τα εσώρουχά του, ντύνεται και αποχωρεί από το δωμάτιο. Μετά από αυτό, επιστρέφει στο δωμάτιο, ντυμένος, συζητά με τον Νίκο Γεωργιάδη και βγαίνει έξω. Έπειτα και ο Ν. Γεωργιάδης αποχωρεί από το δωμάτιο.

Στο ίδιο DVD υπάρχουν και βραδινές λήψεις, οι οποίες αποτυπώνουν τον Νίκο Γεωργιάδη να βγάζει τα ρούχα του και να ξαπλώνει στο κρεβάτι με τα εσώρουχά του.

Αργότερα, ο ανήλικος Demintev Veaceslav εμφανίζεται στο κρεβάτι, δίπλα στον Νίκο Γεωργιάδη, να συζητά μαζί του ήσυχα. Τότε, ο Γεωργιάδης με το αριστερό του χέρι χαϊδεύει λάγνα το σώμα του ανήλικου αγοριού, το γδύνει και βγάζει και ο ίδιος το εσώρουχό του.

Έπειτα, ο Ν. Γεωργιάδης χαϊδεύει τον ανήλικο λάγνα διεγείροντας το πέος του με το αριστερό του χέρι. Μετά διεγείρει στοματικά το πέος του ανηλίκου. Ενώ συνεχίζει τις πράξεις αυτές, βάζει δάχτυλο στον πρωκτό του ενώ ο Dementev ερεθίζει περισσότερο το πέος του. Μετά, ο Γεωργιάδης ερεθίζει το πέος του ανηλίκου, όπως και ο ανήλικος το πέος του Γεωργιάδη, φιλώντας ο ένας τον άλλον. Συνεχίζουν μέχρι να εκσπερματώσουν. Μετά σκουπίζονται με πετσέτες και ξαπλώνουν γυμνοί στο κρεβάτι, παρακολουθώντας τηλεόραση. Έπειτα την κλείνουν και πέφτουν για ύπνο».

Καταγραφή No 495
Διάρκεια: 743 λεπτά και 38 δευτερόλεπτα
Στο ντοκουμέντο που καταγράφεται στις 25 Νοεμβρίου 2010, ο Νίκος Γεωργιάδης βρίσκεται στην οικεία του στο Κισινάου μαζί με τον Dementev Veaceslav, ο οποίος – σύμφωνα με τη δικογραφία – είναι γεννημένος το 1993, δηλαδή τότε είναι 17 ετών.

Σε αυτή τη βραδινή καταγραφή που γίνεται υπό το φως της τηλεόρασης και μόνο, ο πρώην στενός συνεργάτης του Κυριάκου Μητσοτάκη εμφανίζεται γυμνός στην κρεβατοκάμαρα μαζί με έναν νεαρό άνδρα, ο οποίος είναι επίσης γυμνός. Από αυτά που ακούγονται – σύμφωνα πάντα με τη δικογραφία – είχαν διαστροφικό σεξ. Μετά από αυτό, ο Γεωργιάδης κλείνει το τηλέφωνο και πηγαίνει για ύπνο.

Καταγραφή No 506
Διάρκεια: 548 λεπτά και 27 δευτερόλεπτα
Ανάμεσα στις καταγραφές των μολδαβικών Αρχών, στις 25 – 26 Νοεμβρίου 2010, η κάμερα εντόπισε γυμνό τον Γεωργιάδη μαζί με ένα ακόμα άτομο στο κρεβάτι, δίχως όμως περαιτέρω λεπτομέρειες.

Καταγραφή No 553
Διάρκεια: 65 λεπτά και 3 δευτερόλεπτα
Σε άλλη βιντεοσκόπηση, που διεξήχθη στις 29 Νοεμβρίου 2010, αρχικά, στο σπίτι του πρώην διπλωμάτη καταγράφονται οι Γεωργιάδης, Canatuie Nicolae (γεννηθείς το 1991) και ο – σύμφωνα με τη δικογραφία – ανήλικος Lungu Mihai, ο οποίος γεννήθηκε το 1993. Οι τρεις τους συζητούσαν κάτι, μετά έβλεπαν τηλεόραση και στη συνέχεια παρακολούθησαν κάτι στο laptop.

Στη συνέχεια, δύο άλλα άτομα εμφανίζονται στην κάμερα, οι οποίοι αναγνωρίστηκαν ως οι Rachier Vladimir, γεννηθείς το 1991, και Istrati Gheorghii, γεννηθείς το 1982. Αργότερα, οι Γεωργιάδης και Canatuie εμφανίζονται γυμνοί μέχρι τη μέση και ο ανήλικος Lungu Mihail φορά ένα μπουρνούζι. Σύμφωνα με τη δικογραφία, είδαν τηλεόραση και στη συνέχεια κάτι στο laptop, καταλήγοντας πιθανώς στο κρεβάτι.

H ψυχολογική αξιολόγηση του ανηλίκου

Συγκλονιστική είναι η ψυχολογική αξιολόγηση που έγινε στον ανήλικο Μιχαήλ Λούνγκου από την ψυχολόγο του κέντρου προστασίας La Strada για λογαριασμό του Κέντρου Καταπολέμησης Trafficking της Μολδαβίας, στις 29 Νοεμβρίου 2010. Δείχνει πως ο ενήλικος εκμεταλλεύτηκε την οικονομική αδυναμία του ανηλίκου και την ευάλωτη ψυχολογική του κατάσταση. Η κλινική μέθοδος ανάλυσης και προσέγγισης προς το παιδί ήταν η παρατήρηση και ερωτήσεις. Οι παρατηρήσεις που σημειώνει η ψυχολόγος Svetlana Chintea, που υπογράφει, είναι οι εξής:

«Ο ανήλικος ζήτησε να γίνει η συνέντευξη χωρίς την παρουσία των γονιών του καθώς ντρεπόταν να πει την ιστορία του μπροστά σε συγγενείς.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο ανήλικος ήταν πολύ μαζεμένος, δείχνοντας άγχος, δυσπιστία, ντροπή, αίσθημα ενοχής, αυτοσυγκράτηση. Αισθανόταν ταπεινωμένος, αδιάφορος για τον εαυτό του και οτιδήποτε γύρω του.

Ανασφάλεια και αβεβαιότητα, ντροπαλότητα και σημάδια συναισθηματικών εναλλαγών, ως αποτέλεσμα της δυσκολίας να αντεπεξέλθει στην στρεσογόνα κατάσταση.

Κλειστή στάση, εκφράζοντας ότι έχει κατακλυστεί (σ.σ. από τις εξελίξεις).

Η επικοινωνία έδειξε καθαρά ότι ο ανήλικος είχε μειωμένη ικανότητα να αντεπεξέλθει στις δικές του ή άλλων προσώπων ενέργειες. Μειωμένη ικανότητα να καταλάβει τις επιδράσεις και τις επιπτώσεις δικών του ή άλλων προσώπων δράσεις, εκλαμβάνοντας το ενδιαφέρον τους και τις σκέψεις τους ως ειλικρινείς.

Όντας ανίκανος να αντισταθεί σε ορισμένες υποσχέσεις και αποζημιώσεις που προσέφεραν ενήλικες, ο ανήλικος εύκολα έγινε θύμα αυτών που των κακοποίησαν (abused) σεξουαλικά.

Οι αναφορές του ανηλίκου, μας κάνουν να καταλήξουμε στο ότι επιδόθηκε σε σεξουαλικές πράξεις που του επιβλήθηκαν (imposed) από ενήλικο, που συνίσταντο σε χειραγώγηση των γεννητικών οργάνων μέσω στοματικής εισδοχής και διέγερσης.

Tο προφίλ του ανηλίκου

Ο ανήλικος είναι το μικρότερο παιδί μονογονεϊκής οικογένειας. Σπουδάζει σε σχολείο στην πόλη Λεόβα. Οι σχέσεις με την οικογένεια είναι φυσιολογικές αλλά η κοινωνική και οικονομική του κατάσταση είναι αυτή της φτώχιας. Ο ανήλικος δήλωσε πως η μητέρα τους είναι η μόνη που φέρνει χρήματα στην οικογένεια και για αυτό εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία ώστε να αποφεύγει να της ζητά χρήματα.

Ο ανήλικος μας είπε πώς και κάτω από ποιες συνθήκες συναντήθηκε με τον ενήλικο. Παρείχε λεπτομέρειες του διαμερίσματος, των σεξουαλικών σχέσεων και τον τρόπο πληρωμής. Ανέφερε επίσης και άλλον ενήλικο, που χειριζόταν αυτού του είδους τη δραστηριότητα πολλών ανηλίκων που εμπλέκονταν στην παροχή σεξουαλικών υπηρεσιών σε αλλοδαπούς πολίτες.

Η ψυχολόγος προτείνει να μην θέσουν το θύμα πρόσωπο με πρόσωπο με τον θύτη, καθώς μπορεί να ξανανιώσει θύμα και να επιλέξει να αλλάξει την προηγούμενη κατάθεση ή ακόμα και να αρνηθεί να συνεργαστεί με τις Αρχές φοβούμενος τον θύτη με αποτέλεσμα την επιδείνωση της συναισθηματικής κατάστασης του.

Προτείνει δε μακροχρόνια ψυχολογική υποστήριξη, αποφυγή αντιπαράθεσης με τον θύτη ώστε να αποφευχθεί επανάληψη του τραύματος, αποφυγή επανειλημμένων ανακρίσεων προς αποφυγής τραύματος και η ανάκριση να γίνει με απουσία των γονιών και αντί αυτών να υπάρχει εκπρόσωπος της Διεύθυνσης για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Παιδιών».

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #108, τον Σεπτέμβρη του 2016

Extra Hot άρθρο

Στη ζούγκλα των χρηματοδοτήσεων από την αμαρτωλή Proton Bank του Λαυρέντη Λαυρεντιάδη, ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος, όχι μόνο φαίνεται πως είχε εμπλοκή, αλλά κατάφερε να εξασφαλίσει ως σήμερα να μην είναι ελεγχόμενος για ένα ποσό 9 εκατομμυρίων ευρώ, που κατέληξαν στα ταμεία της εφημερίδας VETO, της οποίας ήταν εκδότης, λίγο πριν κλείσει. Η ομώνυμη εταιρία, της οποίας ο Τριανταφυλλόπουλος είχε το 51% των μετοχών, χρηματοδοτήθηκε από την εταιρία ΝΕΠ, του αχυράνθρωπου του Λαυρεντιάδη, Πέτρου Κυριακίδη. Τα χρήματα αυτά δεν επεστράφησαν ούτε στη ΝΕΠ ούτε και στο φυσικό πάροχο, δηλαδή την τράπεζα. Πληρώθηκαν προφανώς, όπως και όλες οι «τραπεζικές απώλειες», από τον ελληνικό λαό. Η εταιρία VETO του Τριανταφυλλόπουλου η οποία είναι υπό εκκαθάριση από το 2010, καταγράφει απλώς στους ισολογισμούς της το χρέος ως τη διάλυσή της. Μετά την εκκαθάριση είναι προφανές πως πρακτικά δεν μπορεί να εισπραχθεί τίποτα. Το περίεργο είναι πως, παρότι η ιστορία της χρηματοδότησης της εφημερίδας VETO παρατίθεται αναλυτικά στο πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος για το σκάνδαλο της Proton Bank, o Τριανταφυλλόπουλος δεν έχει κληθεί για να δώσει εξηγήσεις. Σύμφωνα με νομικούς, ο Τριανταφυλλόπουλος έπρεπε να ελεγχθεί για ηθική αυτουργία και ενδεχόμενο δόλο, αποτέλεσμα του οποίου ήταν η εταιρία του να εισπράξει 9 εκατομμύρια, τα οποία δεν ήταν περιουσία ούτε του Κυριακίδη, που εμφανιζόταν ως επενδυτής, ούτε του Λαυρεντιάδη. Οι ίδιος ο Τριανταφυλλόπουλος, απαντώντας στο Hot Doc (αφού αρχικώς εξαπέλυσε ύβρεις και απειλές) υποστηρίζει πως τα 9 εκατομμύρια πήγαν σε χρέη στους εργαζόμενους. Αναζητείται λοιπόν τράπεζα να μας δώσει 9 εκατομμύρια για να πληρώσουμε χρέη στους εργαζόμενους και να μην τα πάρει πίσω.

Το Νοέμβριο του 2009, ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος προχώρησε στην έκδοση της εφημερίδας VETO, σε συνεργασία με τον Θανάση Λάλα. Η έκδοση της εφημερίδας ήταν το αποτέλεσμα της αντιπαράθεσης με τους πρώην συνεκδότες της εφημερίδας Πρώτο Θέμα, Θέμο Αναστασιάδη και Τάσο Καραμήτσο. Το πετυχημένο διαφημιστικό του Πρώτου Θέματος, που εμφάνιζε Τριανταφυλλόπουλο και Αναστασιάδη σε κοινή μπανιέρα, είχε καταλήξει άδοξα, τουλάχιστον για τη συνεργασία. «Μόλις άνοιξε η τάπα», έγραφαν την εποχή εκείνη σχολιαστές, «αποκαλύφθηκε πως στη μπανιέρα δεν υπήρχε ούτε μύρο ούτε νερό αλλά βοθρολύματα». Οι πρώην συνεκδότες πραγματικά πυροδότησαν μια αντιπαράθεση με αλληλοκατηγορίες για μαύρο χρήμα, χρηματισμούς και υπονοούμενα ακόμη και για δολοφονίες.

Με αυτή την έννοια, ήταν λογικό και αναμενόμενο η έκδοσης της εφημερίδας VETO από τον Μάκη Τριανταφυλλόπουλο να προκαλέσει το ενδιαφέρον και την περιέργεια για τη συνέχεια της αντιπαράθεσης. Το πρώτο φύλλο της VETO πούλησε 200.000 περίπου φύλλα. Πολύ γρήγορα, όμως, η κυκλοφορία της εφημερίδας άρχισε την πτώση. Τον Ιούνιο του 2010, μετά βίας πουλούσε 30.000 φύλλα, ενώ μετά από ένα χρόνο κυκλοφορίας κατέληξε στις 11.000. Την ίδια περίοδο, οι πρώτες σε κυκλοφορία εφημερίδες ξεπερνούσαν τα 150.000 φύλλα.

Ο… επενδυτής Κυριακίδης και ο Μάκης

Το 2010, ο Πέτρος Κυριακίδης, μέντορας και αχυράνθρωπος του Λαυρέντη Λαυρεντιάδη, χρησιμοποιεί την εκδοτική εταιρία ΝΕΠ για να επενδύσει σε συγκροτήματα Τύπου. Αυτό που στην πραγματικότητα κάνει, είναι να δανειοδοτείται από την Proton Bank του Λαυρεντιάδη για να αγοράζει μετοχές σε διάφορα συγκροτήματα Τύπου και να εξασφαλίζει τη σιωπή των εκδοτών σε όσα κάνει ο Λαυρεντιάδης. Το σύνολο σχεδόν του Τύπου, από τη σκανδαλοθηρική Espresso έως το ΣΚΑΙ, αποκτούν ως εταίρο τη ΝΕΠ του Κυριακίδη, δηλαδή αφανώς τον Λαυρεντιάδη.

Στις 29 Μαρτίου 2010, η εταιρία ΝΕΠ του Κυριακίδη παίρνει δάνειο 10 εκατομμυρίων ευρώ από την Proton Bank φυσικά. Σύμφωνα με το πόρισμα της ΤτΕ, που διενήργησε έλεγχο στην Proton Bank, με προϊστάμενο κλιμακίου ελέγχου τον Λ. Μαυρίδη, υπήρξε «έγκριση νέου Μ/Π δανείου 10 εκατομμυρίων ευρώ, 4ετούς διάρκειας, με σκοπό την εξαγορά του 49% των μετοχών της VETO ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε. και τη χρήση του υπολοίπου ως κεφαλαίου κίνησης μονιμότερου χαρακτήρα». Από αυτά τα 10 εκατομμύρια, τα 2 εκατομμύρια φαίνεται πως δίνονται για την αγορά του 44% της VETO του Τριανταφυλλόπουλου. Ενώ η εταιρία είναι μόλις μερικών μηνών και με δυσμενή οικονομικά στοιχεία, το 44% πουλιέται έναντι 2 εκατομμυρίων ευρώ, αντί 132.000 ευρώ που σύμφωνα με την ΤτΕ είναι η ονομαστική αξία του ποσοστού.

Ας υποθέσουμε, όμως, πως τόσο αποτίμησε ο Κυριακίδης το ποσοστό, με υπερτίμηση 1.188.000 ευρώ. Άλλωστε, απ’ ό,τι αποδείχθηκε, τα λεφτά δεν ήταν δικά του αλλά των καταθετών της Proton.

9 εκατομμύρια σε εφημερίδα που καταρρέει

Κατά τον έλεγχο, όμως, των οικονομικών στοιχείων της ΝΕΠ, του Κυριακίδη, αποδείχθηκε πως όχι μόνο τα δάνεια που πήρε για να «επενδύσει» στα συγκροτήματα Τύπου δεν είχαν καλύψεις, αλλά υπήρχε και μία χρηματοδότηση 9 εκατομμυρίων ευρώ προς την εφημερίδα VETO. Μετά από συνάντηση των ελεγκτών της ΤτΕ με τον Πέτρο Κυριακίδη, παραδέχθηκε πως η χρηματοδότηση αυτή δόθηκε για να εξασφαλιστεί η ρευστότητα της εφημερίδας. Γι’ αυτό και στους ισολογισμούς εμφανίζεται ως χρέος της VETO προς τη ΝΕΠ. Στην πραγματικότητα, βέβαια, είναι χρέος χωρίς επιστροφή και επίσημη δανειοδότηση προς την Proton Bank. Άλλωστε, σε καμία περίπτωση μια νεοσύστατη εταιρία μηνών δεν θα μπορούσε να πάρει δάνειο 9 εκατομμυρίων από τράπεζα. Έτσι η δανειοδότηση έγινε μέσω της ΝΕΠ του Λαυρεντιάδη και υπήρξε χωρίς επιστροφή.

Στο μετέπειτα έλεγχο, που ακολούθησε, το ποσό αντιμετωπίστηκε ως χρέος της ΝΕΠ του Κυριακίδη προς την Proton και όχι του Τριανταφυλλόπουλου.

Το αποτέλεσμα όμως είναι ένα: η VETO πήρε 9 εκατομμύρια για διευκόλυνση από τα ταμεία της Proton και δεν τα έχει επιστρέψει.

Είναι γνωστό και θεμελιωμένο νομικά πως η ΝΕΠ ήταν ένα εταιρικό όχημα με το οποίο ο Λαυρεντιάδης αποσπούσε τα χρήματα των καταθετών και τα διοχέτευε σε επιχειρήσεις συμφερόντων του, χωρίς τραπεζικές εγγυήσεις. Ως σήμερα δεν έχει ελεγχθεί αν τα 9 εκατομμύρια, που δόθηκαν στη VETO, αποτέλεσαν μαύρο χρήμα ή ακόμη και χρήμα χρηματισμών. Πώς είναι δυνατόν να δίνονται 9 εκατομμύρια και 2 ακόμη για τον τίτλο της VETO, μια εφημερίδα λίγων μόνο μηνών και λίγο μάλιστα πριν την κατάρρευσή της; Ποιο επιχειρηματικό κριτήριο ικανοποιείται με αυτή την κίνηση;

Το μεγάλο κόλπο

Στο πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος σημειώνεται πως στην εταιρία ΝΕΠ «επισημαίνεται ο λογαριασμός “χρεώστες διάφοροι”, όπου ποσό 9 εκατομμυρίων ευρώ περίπου αποτελεί απαίτηση από τη VETO ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε., καθότι επρόκειτο για ταμειακή διευκόλυνση. Η εν λόγω εταιρία είναι υπό εκκαθάριση, και όπως ειπώθηκε στο κλιμάκιο ελέγχου κατά τη συνάντηση, θεωρείται σχεδόν εξ ολοκλήρου επισφάλεια-ζημιά». Η παραδοχή που κάνει η ίδια η ΝΕΠ, πως τα 9 εκατομμύρια που δόθηκαν στη VETO του Τριανταφυλλόπουλου είναι ζημιά, κάνει ακόμη πιο επιτακτικά τα ερωτήματα: πώς δόθηκαν, γιατί δόθηκαν και πού κατέληξαν;

Η εισαγγελική έρευνα και η ανάκριση δεν έχει απαντήσει ως σήμερα σε αυτά τα ερωτήματα, πιθανόν χαμένη μέσα στο λαβύρινθο των κινήσεων των χρημάτων και των αλληλοδιαπλεκόμενων εταιρικών σχημάτων. Ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος, από τη μεριά του, απαντά πως τα χρήματα δόθηκαν σε υποχρεώσεις προς τους εργαζόμενους. Αυτό, ακόμη και αν ισχύει, δεν αναιρεί πως ο Λαυρεντιάδης έδωσε 9 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία δεν επιστράφηκαν στη ΝΕΠ και κατ’ επέκταση στην τράπεζα. Δηλαδή πρόκειται για χρήματα που χρωστάει η εταιρία του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου.

Η VETO βρίσκεται σήμερα υπό εκκαθάριση. Στους ισολογισμούς της, ένα ποσό 11 εκατομμυρίων ευρώ εμφανίζεται ως χρέη σε τρίτους. Πρόκειται για το επίμαχο ποσό. Ακόμη και αν η ΝΕΠ του Κυριακίδη έχει εκχωρήσει αυτή την οφειλή της VETO προς την τράπεζα Proton, δηλαδή την Eurobank σήμερα, η τράπεζα δεν μπορεί πρακτικά να πάρει τίποτα από μια εταιρία η οποία δηλώνει «ουκ αν τι λάβετε εκ του μη έχοντος». Το συμπέρασμα είναι πως ένα θαλασσοδάνειο, ειδικής μεθόδευσης, δόθηκε στην εταιρία του Τριανταφυλλόπουλου, η οποία προφανώς δεν θα το επιστρέψει. Αυτός που χρεώνεται δεν είναι ο Λαυρεντιάδης αλλά ο ελληνικός λαός.

Η Δικαιοσύνη οφείλει να αναζητήσει γιατί κανένας δεν έκανε απαιτητά αυτά τα χρήματα στις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν. Πού τελικώς κατέληξαν και αν υπάρχουν πραγματικά παραστατικά που δηλώνουν την κατάληξη.

Επίσης, αν η εταιρία που πήρε τα 9 εκατομμύρια και κατ’ επέκταση ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος είναι αποδέκτες προϊόντων εγκλήματος. Σε αντίστοιχη περίπτωση χρηματοδότησης του εκδότη της εφημερίδας Το Ποντίκι, Αντώνη Δελατόλα, αναγκάστηκε να επιστρέψει 1,5 εκατομμύριο ευρώ, που είχε πάρει από τον Κυριακίδη για αγορά μετοχών της εφημερίδας, για να μην χαρακτηριστεί ως αποδέκτης προϊόντων εγκλήματος. Πρέπει επίσης να εξακριβωθεί αν ο Τριανταφυλλόπουλος γνώριζε για τις άνομες ενέργειες του ζεύγους Λαυρεντιάδη-Κυριακίδη και αν επωφελήθηκε με αυτά τα 9 εκατομμύρια.

Εκτός αν κάνουμε την παραδοχή πως όλα σε αυτή τη χώρα είναι ζούγκλα, με προνομιακό κάτοικο τον Μάκη Τριανταφυλλόπουλο…

Η επίσημη απάντηση της Veto

«Η εταιρία ΝΕΠ κατέστη μέτοχος σε ποσοστό 49% της εταιρίας VETO ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε. Επισημαίνεται ότι η μέτοχος εταιρία ΝΕΠ κατέβαλε με νόμιμες διαδικασίες μέσω τραπεζών σταδιακά και τμηματικά το ποσό των εννέα εκατομμυρίων ευρώ για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών της εταιρίας VETO ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε., ήτοι προς τους προμηθευτές της εταιρίας, προς το Δημόσιο, τους ασφαλιστικούς φορείς κλπ. και έχουν αποδοθεί όλες οι φορολογικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο που αφορούν τις καταβολές του μετόχου. Με το υπ’ αριθ. 695/2014 αμετάκλητο βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών δεκάδες πρόσωπα παραπέμφθηκαν να δικαστούν στο ακροατήριο του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών για την υπόθεση της Τράπεζας Proton Bank.

Φυσικά, μεταξύ των ατόμων αυτών δεν είναι ο Ευθύμιος Τριανταφυλλόπουλος. Αυτοί που έγραψαν το κατάπτυστο άρθρο αναφέρουν ότι στηρίζονται σε πόρισμα ελέγχου της Τράπεζας της Ελλάδος. Επίσης, τονίζουν ότι βάσει αυτού του πορίσματος παραπέμπονται να δικαστούν συγκεκριμένα πρόσωπα. Ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος ούτε κατηγορήθηκε, ούτε παραπέμπεται, για τον απλούστατο λόγο ότι όσα γράφονται σκοπίμως είναι παντελώς ανακριβή, καθώς όλα όσα έχουν σχέση με τη VETO Α.Ε. φέρουν τη σφραγίδα της νομιμότητας.

Συνεπώς, τα χρήματα αυτά ούτε σε «τσέπες» μπήκαν ούτε ο Ευθύμιος Τριανταφυλλόπουλος εξασφάλισε «γερό κομπόδεμα», όπως «σκαρφίστηκαν» συντάκτες και διευθυντές που βρίσκονται σε πανικό για το κύμα αποκαλύψεων».

Η απάντηση του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου

Κανένα ευρώ δεν «έβαλε στην τσέπη του» από τα 9 εκατομμύρια ευρώ που δόθηκαν στη Veto, υποστηρίζει ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος στην απάντηση που δίνει για το ρεπορτάζ του Hot Doc. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο, η «υγιής εταιρία ΝΕΠ» του Κυριακίδη μπήκε στη VETO αγοράζοντας το 49% των μετοχών. «Ο μέτοχος έβαλε τα 9 εκατομμύρια ευρώ προς ταμειακή διευκόλυνση προς τρίτους.

Ήταν ταμειακή διευκόλυνση της ΝΕΠ προς τη VETO και όχι κάποιας τράπεζας», σημειώνει χαρακτηριστικά ενώ προσθέτει: «Η VETO δεν είχε καμία σχέση με τράπεζες και συγκεκριμένα την Proton Bank. Η Proton Bank έδωσε στη ΝΕΠ τα χρήματα και όχι στη VETO. Έχει μεγάλη διαφορά. Η ΝΕΠ, που μπήκε στην εφημερίδα, χρωστάει τα εκατομμύρια καθώς εκείνη δανείστηκε και όχι η VETO».

Ο δημοσιογράφος υποστηρίζει επίσης πως τα 9 εκατομμύρια δόθηκαν για να καλυφτούν ανάγκες της εφημερίδας, όπως μισθοί δημοσιογράφων κ.ά., ενώ επισημαίνει πως η εταιρία του Κυριακίδη ήρθε για να επενδύσει στη VETO χωρίς να το ζητήσει η εφημερίδα και χωρίς να γνωρίζει εκ των προτέρων (σ.σ. η εφημερίδα) από πού προερχόντουσαν τα 9 εκατομμύρια ευρώ.

Τέλος, ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος επιβεβαιώνει πως στον ισολογισμό της VETO και συγκεκριμένα στα χρέη προς διάφορους πιστωτές συμπεριλαμβάνονται αυτά τα 9 εκατομμύρια ευρώ.

Η απάντηση του λογιστή της VETO

Τα 9 εκατομμύρια ευρώ δόθηκαν για να καλύψουν ανάγκες και υποχρεώσεις της VETO, όπως προμηθευτές, μισθοδοσία και φόρους, υποστηρίζει ο λογιστής και μέλος του πρώτου Δ.Σ. της εφημερίδας VETO, Νίκος Ξυκομηνός. Μιλώντας στο Hot Doc, υπογραμμίζει πως τα 9 εκατομμύρια οφείλονται ακόμα από τον μέτοχο και όχι από τη VETO. «Η VETO δεν έχει καμία οφειλή προς τράπεζα», προσθέτει.

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc# 104, τον Ιούνιο του 2016

Extra Hot άρθρο

Τo φιλμικό σύμπαν του Νίκου Περάκη βασίζεται στο ιδεατό μοντέλο που θέλει την καλλιτεχνική ποιότητα να σχετίζεται άμεσα με την εμπορική απήχηση. Ταινίες όπως η «Λούφα και παραλλαγή», η«Ψυχραιμία», οι «Σειρήνες στη στεριά» (η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία στην ιστορία του ελληνικού box office) ή το «Βίος και πολιτεία» είναι μεν φτιαγμένες για το πλατύ κοινό, αλλά από την άλλη διατηρούν ανεξίτηλο το ιδιαίτερο δείγμα γραφής του γεννημένου στην Αλεξάνδρεια δημιουργού τους: Οξυδέρκεια, πολιτικοποιημένη ματιά, ασυμβίβαστες ιδέες, αιρετικό χιούμορ.

Τι χρειάζεται περισσότερο για να γίνει κάποιος καλός σκηνοθέτης; Ταλέντο, επαγγελματισμός ή γερό στομάχι;
Ξεχνάτε ότι το πρώτο μου επάγγελμα είναι σκηνογράφος. Όταν ανεβάσω το production design θα καταλάβετε και γιατί έχω μαζέψει τόση σαβούρα. Στην αρχή είχα γερό στομάχι, ίσως και επαγ­γελματισμό ως σκηνογράφος, αλλά η πρώτη σκηνοθεσία ήταν θέμα τύχης. Έχω όμως διαπιστώσει ότι για να σκηνοθετή­σεις πρέπει να έχεις μάθει και μια άλλη δουλειά. Από τη μεταπολεμική γενιά γερμανών σκηνοθετών οι μισοί ήταν δικηγόροι και από τους υπόλοιπους οι περισσότερο φιλόλογοι. Ο Κluge ήταν με το ένα πόδι στην πολιτική…

Ποια είναι η γνώμη σου για το κίνημα της «Ελιάς», των 58 προσωπικοτήτων της κεντροαριστεράς; Θα έπαιρνες μέρος αν ζητούσαν τη συμμετοχή σου;
Φοβάμαι ότι η συμμετοχή μου θα ανέβαζε μόνο τον ήδη υψηλό ηλικιακό μέσο όρο του κινήματος, πράγμα που σίγουρα δεν επιδιώκει. Φαίνεται ότι οι πολιτικοί μας με την ασχετοσύνη τους κατάφεραν να δυσφημίσουν το επάγγελμα και ν΄απωθή­σουν νεότερους και πιο ικανούς. Μόνο ο πρόεδρος του Συνασπισμού, απ΄ό,τι φαί­νεται, τα καταφέρνει με τους γέροντες. Το ξέρω γιατί απλώνω την μπουγάδα μου στην Κουμουνδούρου και το μεση­μέρι τρώμε όλοι στου Νικήτα… Ξέρεις το ρεφρέν του Σαλονικιού; Πειραιώς και Κουμουνδούρου πάνω κάτω Ντούρου Ντούρου. Ιωάννου, Μαναγκάκης…

«Σ’ αγαπώ» και Νίκος Μαμαγκάκης. Υπάρχει κάποια ιστορία πίσω από τη συνεργασία σας στη «Λούφα και παραλλαγή» και το επαναλανσάρισμα –μέσω της σπαρταριστής σκηνής με την Τάνια Καψάλη– του κλασικού τραγουδιού των 60s;
Δεν ήταν η πρώτη συνεργασία μας. Το 1971 τρεις γερμανοί autoren με έχρισαν συνάδελφό τους για να σκηνοθετήσουμε μαζί μια «Αργοναυτική Εκστρατεία» με πρωταγωνιστές παιδιά. Όταν μοντά­ραμε την ταινία, αποφασίσαμε να βρούμε έναν έλληνα συνθέτη, αλλά όχι τόσο mainstream σαν τους Χατζηδάκι και Θεοδωράκη. O Reitz, που ήταν και ο παραγωγός της ταινίας, είχε φίλο τον Αnton Riedl, συνθέτη κι εφευ­ρέτη της «ηχητικής ποίησης», κι αυτός πάλι ήξερε από το πειραματικό στού­ντιο που είχε φτιάξει η Siemens για τον Stockhausen, έναν έλληνα συν­θέτη ονόματι Μαμαγκάκη που έγραφε ατονική μουσική. Εγώ είχα στο σπίτι σε βινύλιο το «Bolivar» και την «Εκδρομή», και μας άρεσαν και τα δύο. Έτσι άρχισα να ψάχνω τηλεφωνικά τον Μαμάγκακη στην Αθήνα και τον βρήκα τελικά στο Donaueschingen –κωμόπολη στη νοτιοδυτική Γερμάνια–, γνωστό μόνο από ένα φεστιβάλ σύγχρονης μουσι­κής, όπου είχε πάει για να διευθύνει το έργο του «Αναρχία» για σόλο κρουστά, μεγάλη ορχήστρα και χορωδία. Τα γράφω όλα στον ιστότοπο… Πώς πήγα να τον υποδεχτώ στο Hauptbahhof του Μονάχου, όπου τον αναγνώρισα επειδή συνόδευε τη Μαρία Φαραντούρη. Τότε δεν μιλούσε πολύ για τις ταινίες που έκανε με τον Φίνο, ίσως επειδή φοβό­ταν μην τον θεωρήσουμε ελαφρολαϊκό. Ούτε αργότερα στη Βιέννη, που μου έγραφε τη μουσική για το «Bomber & Paganini». Όταν μάλιστα κουβεντιά­ζαμε για το πλεϊ μπάκ της Μανουέλας, δεν ήξερα καν ότι το «Σ’αγαπώ» ήταν δικό του. Ομολογώ ότι δεν έχω δει πολύ παλιό καλό ελληνικό κινηματογράφο.

Γράφεις κάπου στο site σου ότι πληγώθηκες από την εμπορική αποτυχία του «Βίος και πολιτεία» και για αυτό έκανες μια δεκαετία να ξαναγυρίσεις ταινία. Λες χαρακτηριστικά: «Πήγα κι εγώ να κάνω αντισυστημική ταινία μεσουρανούντων του κομματικού κράτους και της βιντεοκασέτας». Ύστερα από τόσο καιρό και βλέποντας πιο ψύχραιμα τα πράγματα, τι λες ότι πήγε λάθος με την ταινία αυτή; Αν την γύριζες σήμερα, τι αλλαγές θα έκανες;
Αν μπορεί να το πει κανείς λάθος, μάλλον υπερεκτίμησα τη δεκτικότητα του θεατή προς το θέμα, που σατίριζε το κλίμα πολιτικής ευφορίας που επικρατούσε την πρώτη πασοκική δεκαετία.
Σήμερα το θυμικό μας έχει πιάσει πάτο. Ύστερα στο ΒΙΟS –Basic Input Output System– προ­ϋπόθεση για την πλοκή ήταν η ύπαρξη ενός μοναδικού και κρατικού καναλιού. Σήμερα έχουμε ίσαμε είκοσι ιδιωτικά, ένα κρατικό υπό κατάληψη που εκπέμπει στο διαδίκτυο και ένα αμήχανο δημόσιο που μου θυμίζει αμυδρά το πειραματικό πρόγραμμα της λούφας. Αν έπρεπε να γυρίσω ένα sequel σήμερα, θα μπορούσα να φανταστώ μόνο μια ταινία σκληρής δράσης, με φόντο πλειστηριασμούς κρα­τικών συχνοτήτων, καταλήψεις καναλιών με ομήρους προσκεκλημένους τροϊκανούς, εφόδους της αντιτρομοκρατικής από αέρος συντονισμένες με υποβρύ­χιες καταδρομές των ΟΥΚ και ΣΔΟΕ σε θαλαμηγούς εκτός χωρικών υδάτων και σε off shore στις Μπαχάμες… Και το BIOS το ’87 ήταν μια πολύ ακριβή παρα­γωγή. Έχω αρχίσει την προετοιμασία για μια ταινία που θα γυρίσω, πρώτα ο Θεός, το 2019 με την ανάκαμψη, όπως την υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός. Πιο πριν δεν έχει και νόημα. Προχθές είδα τη φοβερή ταινία «Το Παρελθόν», με άλλους 7 θεατές… Μη με κοιτάς περί­εργα. Πριν από δυο εβδομάδες πήγα στο Μόναχο, στην πρεμιέρα μιας τρίω­ρης ταινίας εποχής του παλιού μου φίλου Edgar Reitz, που τον Νοέμβριο κλείνει τα 81… Ο Μητσοτάκης έκλεισε τα 95! Όλα θέμα διατροφής.

Το δηκτικό χιούμορ ως όπλο αντίστασης απέναντι στη δυσβάσταχτη και δυσοίωνη υπάρχουσα πολιτικοοικονομική κατάσταση είναι παρόν σε όλες τις τελευταίες ταινίες σου. Μας δίνεις την εντύπωση ότι το σοβαρό, δραματικό, φιλμ καταγγελίας δεν σε πολυενδιαφέρει. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Ισχύει, αλλά μου φαίνεται κι αυτό δυσ­βάστακτο. Στην «Ψυχραιμία», που γύρισα πριν καταλάβουμε τι σημαί­νει πτώχευση, μια συνάδελφός σας είχε δυσανασχετήσει και αναρωτηθεί γιατί συνεχίζω να γυρίζω ταινίες τόσο απαισιόδοξες. Ήταν η ταινία όπου ένας γιος μεγαλωμένος με αστακομακαρο­νάδα πυροβολεί εν ψυχρώ και σκοτώνει τον φαύλο πατέρα του, χρεοκοπημένο βιομήχανο, πριν τον φυγαδέψουν στο Άγιο Όρος. Από τότε φαίνεται ότι είχα αρχίσει να χάνω το χιούμορ μου.

Νέο ελληνικό weird, σύμφωνα με τον Guardian, σινεμά. Ποια η γνώμη σου για τα φιλμ αυτά («Κυνόδοντας», «Attenberg» κ.ά.);
To weird έχει πολλές έννοιες και περισ­σότερα συνώνυμα. Από περίεργος, αλλόκοτος και μαγευτικός, μέχρι ασα­φής και περιττός.
Ο «Κυνόδοντας» ήταν μια καλή ταινία, σίγουρα καλύτερη από το μεξικάνικο μελόδραμα στο οποίο μερικοί συνάδελ­φοί σας είπαν ότι αναφέρεται. Νομίζω ότι είναι λάθος η κατηγοριοποίηση όλων των ταινιών που ακολούθησαν ως weird. Είδα λίγες καλές και πολλές που δεν θα έβλεπα ως το τέλος αν δεν έπρεπε να ψηφίσω για τα βραβεία της Ακαδημίας Κινηματογράφου. O επιγονισμός δεν προωθεί καμιά τέχνη και στον κινημα­τογράφο μπορεί να της κάνει και ζημιά, όταν μάλιστα μιλάμε για art cinema.

Κάπου στο site σου λες ότι σήμερα ζούμε τη διάλυση του κράτους. Διαλυθήκαμε ή ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί το… κυβερνητικό έργο; Πώς νομίζεις ότι θα είμαστε σε 5 χρόνια από τώρα;
Στα πρόθυρα της ανάκαμψης, γιατί δεν θυμάμαι ο κύριος Σαμαράς να διευκρί­νισε ποια κυβέρνηση θα την φέρει. Το κράτος είχε διαλυθεί καιρό τώρα, γι’ αυτό και ο σοφός λαός ψήφισε κάποιον που υποσχέθηκε ότι θα το επανιδρύ­σει, αλλά ευτυχώς έχουμε τον δημόσιο τομέα που θα είναι περδίκι όσο πλη­ρώνουμε φόρους και θα μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει ακόμα το κρά­τος και αντέχει. Το θέμα είναι πόσο θα αντέξουμε εμείς.

Ποια η ευθύνη του έλληνα πολίτη για τη σημερινή κατάσταση;
Τα τελευταία τριάντα χρόνια η συντρι­πτική πλειονότητα είχε προφανώς τυφλή εμπιστοσύνη στους πολιτικούς που ψήφιζε, ή την κουτοπονηριά να πιστεύει ότι μπορεί ακόμη και να τους εκμεταλλευτεί, όπως το έκαναν τα μεγάλα λαμόγια και οι κομματικές νομενκλατούρες. Τι να κάνουμε τώρα; Να κατηγορήσουμε το 90% των ελλή­νων πολιτών –του ΚΚΕ έπαιζαν μεταξύ 4%­10%– για μικρόνοια και καιροσκοπία; Μια μαλακία κάναμε, θα την πληρώσουν τα παιδιά μας, όπως λέει και η ρήση.

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #39, το Νοέμβριο του 2013

Extra Hot άρθρο

Ο Μάιος του 2013 θα μείνει στην ιστορία ως ο μήνας που επιβεβαίωσε μια από τις μεγαλύτερες θεωρίες συνωμοσίας. Μας παρακολουθούν, όλους. Ο Έντουαρντ Σνόουντεν ξεμπρόστιασε την Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ και εξέθεσε ανεπανόρθωτα τον Μπαράκ Ομπάμα. Σήμερα, λίγους μήνες μετά, οι αποκαλύψεις πως οι ΗΠΑ παρακολουθούσαν τους συμμάχους τους και 35 ηγέτες παγκοσμίως έρχονται να ταράξουν τα νερά για μια ακόμη φορά.

H αρχή του κακού ονομάζεται Έντουαρντ Σνόουντεν. Πρόκειται για τον πρώην τεχνικό σύμβουλο της NSA και το νυν μεγαλύτερο βαθύ λαρύγγι στην ιστορία των ΗΠΑ.

Στα τέλη του 2012 κάνει τις πρώτες του επαφές με τον Γκλεν Γκρίνγουολντ, της βρετανικής Guardian. Συνεννοούνται με κρυπτογραφημένα e­mails, στα οποία ο Σνόουντεν χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Verax. Η πρώτη τους συνάντηση έγινε στις 16 Μαίου 2013, όπου ο Σνόουντεν παρέδωσε τους σκληρούς δίσκους με τις πληροφορίες.

Η χιονοστιβάδα Guardian

Οι αποκαλύψεις ξεκίνησαν. Ο Σνόουντεν, ο οποίος είχε λάβει προσωρινή άδεια απομάκρυνσης από τη θέση του στη Χαβάη, με το πρόσχημα ότι χρειαζόταν θεραπεία για την επιληψία του, αφού παραχώρησε τη διαβόητη συνέντευξη, πετάει για Χονγκ Κονγκ και κρύβεται. Την ίδια ώρα, οι πρώτες πληροφορίες από τα έγγραφα που διέρρευσε δημοσιεύονται.

Ο όγκος πληροφοριών που παρέδωσε ο Σνόουντεν στον Guardian δεν έχει ακόμη υπολογιστεί. Θυμίζει τα εκατοντάδες χιλιάδες έγγραφα που χωρίς δεύτερη σκέψη παρέδωσε ο Μπράντλεϊ Μάνινγκ (οσονούπω Σίρλεϊ Μάνινγκ) στον Τζούλιαν Ασάντζ και τα WikiLeaks. Σε αντίθεση όμως με τον Σνόουντεν, ο Μάνινγκ αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη φυλακή και ο Ασάντζ μέσα στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, όπου του έχει παρασχεθεί άσυλο.

Τα στοιχεία που δημοσιεύει ο Guardian προκαλούν τρόμο. Σύμφωνα με τα έγγραφα, η NSA παρακολουθεί και αποθηκεύει τα metadata εκατομμυρίων χρηστών (πληροφορίες που συλλέγονται κατά τη συνδιαλλαγή με οποιοδήποτε ηλεκτρονικό μέσο), σε χρονικό βάθος μέχρι και ενός χρόνου, άσχετα από το αν είναι στόχοι παρακολούθησης ή όχι. Μπορεί απλώς να είναι κάποιος με τον οποίο ο στόχος μίλησε μια­ – δυο φορές, ή είχε κάποιου είδους εμπορική συναλλαγή. Η NSA χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να δημιουργήσει ένα προφίλ­μοτίβο ζωής για τους στόχους της.

Το καλύτερο; Τα metadata που απο­ θηκεύονται περιλαμβάνουν το ιστορικό των browsers, τα μέρη αναζήτησης σε ηλεκτρονικούς χάρτες, ακόμα και συγκεκριμένους κωδικούς από mails ή κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλιζόταν η λεπτομερής καταγραφή του προφίλ ενός ατόμου.

Έντουαρντ Σνόουντεν

Στις 9 Ιουνίου 2013, κατόπιν αιτήματος του ίδιου, ο Guardian αποκαλύπτει το όνομα του Σνόουντεν. «Δεν έχω σκοπό να κρύβομαι, δεν έχω κάνει τίποτα το κακό», δηλώνει. Την ίδια περίοδο, ο Γκλεν Γκρίνγουολντ δηλώνει πως υπάρχουν σχεδιαγράμματα τα οποία αποκαλύπτουν πώς η NSA πραγματοποιεί τις παρακολουθήσεις και τα οποία δεν έχουν δει ακόμα το φως της δημοσιότητας.

Αυτό γίνεται τον Σεπτέμβριο του 2013, με την αποκάλυψη του προγράμματος αποκωδικοποίησης σημάτων BULLRUN, το οποίο η NSA χρησιμοποιούσε για να σπάει τα επίπεδα ασφαλείας διαδικτυακών τοποθεσιών, αποκτώντας πρόσβαση σε αρχεία και πληροφορίες χρηστών.

Το πρόγραμμα αυτό φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε για την αφαίμαξη πληροφοριών εκατομμυρίων χρηστών από Google, Facebook και Yahoo, προκαλώντας την έντονη αντίδραση των εταιριών, οι οποίες δήλωσαν πως ουδέποτε είχαν δώσει άδεια στην NSA για να προβεί σε τέτοιες ενέργειες.

Η μεγάλη ένταση όμως προκλήθηκε στις αρχές Οκτωβρίου, όταν ο Guardian αποκάλυψε πως οι ΗΠΑ παρακολουθούν τα τηλέφωνα 35 ηγετών παγκοσμίως και πως τα πλοκάμια της NSA έχουν απλωθεί και παρακολουθούν Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Ισπανία, Βραζιλία, Κίνα και Μεξικό. Με λίγα λόγια, οι ΗΠΑ παρακολουθούν τους συμμάχους τους.

Οι παρακολουθήσεις αυτές δεν είναι προϊόν πρόσφατης εντολής. Τα δημοσιεύματα του Der Spiegel αναφέρουν, π.χ., πως η NSA παρακολουθεί την καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ από το 2002. Η αντίδραση του Μπαράκ Ομπάμα ήταν να δηλώσει πλήρη άγνοια του γεγονότος απέναντι σε μια πολύ εκνευρισμένη –και με το δίκιο της– Μέρκελ.

Διπλωματία και παρακολούθηση

Τζούλιαν Ασάντζ

Η αντίδραση των χωρών ήταν αναμενόμενη. Ήδη Γερμανία και Βραζιλία έχουν αποστείλει πρόταση ψηφίσματος στα Ηνωμένα Έθνη, που απαγορεύει περαιτέρω παρακολουθήσεις από την NSA. Η πρόεδρος της Βραζιλίας Ντίλμα Ρούσεφ εξήγγειλε πως θα ληφθούν μέτρα στη διαδικτυακή υποδομή της Βραζιλίας, ώστε οι χρήστες να είναι περισσότερο ασφαλείς.

Η Γερμανία προχώρησε σε απευθείας επαφή με τον Σνόουντεν, μετά το γράμμα που απέστειλε ο ίδιος στην Άνγκελα Μέρκελ, αποκαλύπτοντάς της πως την παρακολουθούσαν επί μία δεκαετία. Μάλιστα, ο Σνόουντεν είναι πρόθυμος να μεταβεί στο γερμανικό κοινοβούλιο, ενώπιον εξεταστικής επιτροπής, και να απαντήσει σε ερωτήματα σχετικά με τις παρακολουθήσεις της NSA. Ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Ντέιβιντ Κάμερον, βλέποντας πως η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο, εξήγγειλε πως, σε περίπτωση που ο Guardian συνεχίσει τις αποκαλύψεις, θα ληφθούν ασφαλιστικά μέτρα και δύναται να κατασχεθούν ή να καταστραφούν οι σκληροί δίσκοι που περιέχουν τις πληροφορίες που έδωσε ο Σνόουντεν. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα BULLRUN χρησιμοποιού­σαν από κοινού ΗΠΑ, Καναδάς, Αγγλία, Νέα Ζηλανδία και Αυστραλία.

Ίσως η στάση αυτή της κυβέρνησης απέναντι στην αλήθεια να εξώθησε τον δημοσιογράφο που ήρθε πρώτος σε επαφή με τον Σνόουντεν και πρώτος έκανε τις αποκαλύψεις των παρακολουθήσεων, Γκλεν Γκρίνγουολντ, να αποχωρήσει από τον Guardian. Όπως δήλωσε, πρόκειται να ακολουθήσει μια «μοναδική ευκαιρία στην καριέρα κάποιου, την οποία κανένας δημοσιογράφος δεν θα μπορούσε να αρνηθεί». Αν και δεν έχει επισημοποιηθεί κάτι, εντούτοις το Russia Today αποκάλυψε πως ο Γκρίνγουολντ θα δουλέψει σε ένα μέσο ανεξάρτητης δημοσιογραφίας, το οποίο χρηματοδοτεί ο δισεκατομμυριούχος δημιουργός του eBay Πιερ Ομιντάρ. Αυτή τη στιγμή ο Έντουαρντ Σνόουντεν βρίσκεται στη Μόσχα, καθώς η Ρωσία του έχει δώσει πολιτικό άσυλο και αρνείται να τον εκδώσει στις ΗΠΑ. Οι τελευταίες πληροφορίες λένε πως έπιασε την πρώτη του δουλειά σε μεγάλο ρωσικό ιστότοπο, του οποίου το όνομα δεν αποκαλύπτεται, για λόγους ασφαλείας.

Μπράντλει Μάνινγκ

Τελικά, ποιος παρακολουθεί ποιον; Ναι, έγινε γνωστό ότι οι ΗΠΑ παρακολουθούν όλο τον κόσμο, κυριολεκτικά. Δεν είναι γνωστό όμως εάν οι παρακολουθήσεις είναι μονόδρομες. Το μόνο σίγουρο είναι πως, μέχρι στιγμής, μόνο οι ΗΠΑ πιάστηκαν στα πράσα.

Το γιατί παρακολουθούσαν τους συμμάχους τους είναι απλό: Ήθελαν να ξέρουν αν όντως είναι σύμμαχοι και για πόσο ακόμα θα είναι σύμμαχοι. Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγεις δυσάρεστες εκπλήξεις είναι η εκ των προτέρων γνώση. Όπως είχε πει ο λόρδος Πάλμερστον, πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας τον 19ο αιώνα: «Δεν υπάρχουν αιώνιοι σύμμαχοι, ούτε διαρκείς εχθροί. Τα συμφέροντά μας, όμως, είναι και αιώνια και διαρκή, και είναι καθήκον μας να τα εξυπηρετήσουμε».

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #39, το Νοέμβριο του 2013

Extra Hot άρθρο

Μία απόφαση, που αλλάζει ριζικά τα κριτήρια της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην επιβολή ή μη προστίμων σε εταιρίες που παραβαίνουν τους κανόνες ανταγωνισμού, δημοσιεύτηκε με έξι μήνες καθυστέρηση, με την Επιτροπή να συνεδριάζει λειψή. Ο πρόεδρος, Δημήτρης Κυριτσάκης, όλο αυτό το διάστημα, σε δημόσιες απαντήσεις του παρέλειψε να αναφέρει το γεγονός. Γιατί άραγε;

Στο ΦΕΚ 585 (τεύχος Β) περιλαμβάνεται η απόφαση 616/2015 της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η οποία ελήφθη το Σεπτέμβριο του 2015, αλλά για κάποιο λόγο δημοσιεύτηκε στις 4/3/2016. Σύμφωνα με τις καταγγελίες το γεγονός συνδέεται με την αποχώρηση του στενού συνεργάτη του κ. Κυριτσάκη και αντιπροέδρου της Επιτροπής, Δημήτρη Λουκά, κάτι που δεν έχει γίνει ακόμα, καθώς δεν έχει εκδοθεί η σχετική διαπιστωτική πράξη από το Υπουργείο Οικονομίας. Ο λόγος που θα έπρεπε να αποχωρήσει ο κ. Λουκάς από την Επιτροπή ήταν η ψήφιση του σχετικού νόμου, που έδινε ένα μήνα διορία για αποχώρηση όποιου στελέχους της Επιτροπής έχει συγγενική σχέση πρώτου βαθμού με πολιτικό πρόσωπο. Έτσι, είτε το στέλεχος της Επιτροπής θα έπρεπε να παραιτηθεί είτε η σύζυγός του, Νίκη Κεραμέως, που έχει την ιδιότητα της κοινοβουλευτικής εκπροσώπου της Νέας Δημοκρατίας.

Ασυλία στα καρτέλ;

Όπως προαναφέρθηκε, η απόφαση αφορά τον τρόπο αξιολόγησης υποθέσεων παραβατικότητας των κανόνων της αγοράς. Ειδικότερα, τροποποιείται η ποσοτικοποίηση των κριτηρίων μοριοδότησης για την κατά προτεραιότητα εξέταση πιθανολογούμενων παραβάσεων, με κάποια σημεία της απόφασης να χαρακτηρίζονται από… δημιουργική ασάφεια.

Στο 7ο κριτήριο σημειώνεται, με πλήρη αμφισημία, πως «καταγγελίες στις οποίες η Ε.Α. έχει ήδη διαπιστώσει την πιθανολογούμενη παράβαση και έχει επιβάλει σχετικές κυρώσεις, έστω και για διαφορετική χρονική περίοδο, υπό την προϋπόθεση ότι τα υπό εξέταση πραγματικά περιστατικά παρέχουν στην Ε.Α. δικαιολογημένα τη δυνατότητα να θεωρήσει ότι οι συμπεριφορές των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων έχουν παύσει ή μεταβάλλονται προς μια κατεύθυνση που επιλύει τα ενδεχόμενα προβλήματα ανταγωνισμού: μείον τρεις βαθμοί (−3)».

Με τον τρόπο που καταγράφεται το παραπάνω κριτήριο, δεν αποσαφηνίζεται αν η Επιτροπή θα εξετάζει νέες καταγγελίες σχετικά με εταιρίες στις οποίες έχει επιβάλει κυρώσεις κατά το παρελθόν. Δηλαδή, είναι ασαφές αν θα τιμωρήσει μια εταιρία, που έχει δεχτεί κυρώσεις για παραβάσεις λ.χ. από το 2003 έως το 2006, ενώ από το 2007 έως το 2010 συνέχισε να διαπράττει το ίδιο αδίκημα.

Παρακάτω, αναφέρεται: «Η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν θα εξετάζει υποθέσεις που συγκεντρώνουν, κατ’ εφαρμογή του συστήματος μοριοδότησης, βαθμολογία κατώτερη ή ίση του τρία. Καταγγελίες που λαμβάνουν χαμηλή βαθμολογία (βαθμολογία κατώτερη ή ίση του τρία) απορρίπτονται με απόφαση του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού ή του αντιπροέδρου μετά από εξουσιοδότηση, ύστερα από εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού».

Αυτό που συνάγεται είναι ότι η συγκεκριμένη Επιτροπή είτε λαμβάνει πολλές ψευδείς καταγγελίες είτε έχει μεγάλο φόρτο εργασίας και δεν προλαβαίνει να εξετάσει όλες αυτές τις υποθέσεις. Αλήθεια, πόσες είναι αυτές οι υποθέσεις και ποιες εταιρίες αφορούν;

Επίσης, η Επιτροπή αποφάσισε πως δεν θα ασχολείται με όσες υποθέσεις έχει παραγραφεί το δικαίωμα να καταλογίσει πρόστιμο. Οπότε, κρίνει σκόπιμο να μην τις εξετάσει καν. Εκτός πάλι από το ερώτημα τι υποθέσεις είναι αυτές και ποιες εταιρίες αφορούν, προκύπτει και το γιατί δεν εξετάστηκαν. Από την άλλη, αν όντως η καταγγελλόμενη εταιρία δεν παρέβη τους κανόνες μόνο κατά το χρόνο της καταγγελίας, αλλά εξακολουθεί να το κάνει, πώς θα το μάθει η Επιτροπή και μαζί της ολόκληρη η αγορά;

Αξιοσημείωτο είναι πως ο ν.3959/2011 ορίζει μεν ότι η Επιτροπή μετά το πέρας της πενταετίας δεν έχει δικαίωμα να επιβάλλει πρόστιμο, σημειώνεται ρητά δε πως οφείλει να διαπιστώσει τις παρανομίες. Έτσι, το καταναλωτικό κοινό – και όχι μόνο – θα γνωρίζει ποια εταιρία το εξαπάτησε, κερδοσκοπώντας παράνομα.

Απόφαση με… μισή Επιτροπή

Εκτός από το ζήτημα της καθυστέρησης στη δημοσίευση, απορίας άξιο είναι και το γεγονός πως η Επιτροπή για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα συνεδρίασε και αποφάσισε σχεδόν… μισή. Δηλαδή, με 5 από τα 8 συνολικά μέλη.

Στη συνεδρίαση παρέστησαν ο πρόεδρος Δημήτρης Κυριτσάκης, ο αντιπρόεδρος Δημήτριος Λουκάς, και τα μέλη Βικτωρία Μερτικοπούλου, Δημήτριος Δανηλάτος και Ιωάννης Αυγερινός. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, δύο μέλη είχαν παραιτηθεί, ενώ το τρίτο απουσίαζε για λόγους εγκυμοσύνης.

Το Σεπτέμβριο του 2015 ήταν γνωστό πως η κυβέρνηση σκόπευε να προτείνει άμεσα δύο νέα μέλη, με στόχο να αντικατασταθούν οι παραιτηθέντες. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή συνεδρίασε και αποφάσισε για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα… κουτσή.

Η «άγνοια» Κυριτσάκη

Αξίζει να σημειωθεί πως ο Δημήτρης Κυριτσάκης σε δημόσιες απαντήσεις και τοποθετήσεις σε ερώτηση βουλευτή αλλά και κατά την παρουσία του στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας στη Βουλή, μήνες μετά τη λήψη της εν λόγω απόφασης, παρέλειψε να αναφέρει το γεγονός.

Πιο συγκεκριμένα, μετά από ερώτηση του βουλευτή της ΝΔ, Νότη Μηταράκη, αναφορικά με τις τιμές της βενζίνης στη Χίο, ο κ. Κυριτσάκης απαντά στις 23/2/2016: «Και αυτό πάντα, κατά τη σειρά προτεραιοτήτων της, όπως αυτές προκύπτουν από την εφαρμογή του συστήματος μοριοδότησης (απόφαση ΕΑ 539/VII/2012)».

Η απάντηση του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που επικαλείται τον προηγούμενο κώδικα ποσοτικοποίησης των κριτηρίων, δίνεται περίπου δύο βδομάδες πριν τη δημοσίευση της απόφασης στο ΦΕΚ, η οποία έχει ληφθεί από το Σεπτέμβριο.

Ωστόσο, δεν ξέχασε μόνο τότε την επίμαχη απόφαση ο κ. Κυριτσάκης, αφού στις 12/1/2016, 19/1/2016 και 2/2/2016 έδωσε το «παρών» στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας για να κάνει απολογισμό των έως τότε πεπραγμένων της Επιτροπής.

Αν και λαλίστατος ο πρόεδρος, γνωστοποιώντας πως η Επιτροπή της οποίας είναι επικεφαλής καταβάλλει τεράστια προσπάθεια και γι’ αυτό έχει κατορθώσει να βρίσκεται στην πρώτη θέση στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού μαζί με την Ισπανία ενώ παράλληλα έχει την 7η θέση στην παγκόσμια κατάταξη, δεν είπε κουβέντα για την απόφαση της αλλαγής κριτηρίων.

Δεν θα έπρεπε να ενημερώσει την Επιτροπή της Βουλής για τις επικείμενες αλλαγές στο σύστημα μοριοδότησης των καταγγελιών;

Τυπικά, αφού η σχετική απόφαση δεν είχε δημοσιευτεί στο ΦΕΚ, ορθώς ο κ. Κυριτσάκης μπορεί να επισημαίνει ότι σωστά δεν την ανέφερε στη Βουλή. Αλλά πέραν της τυπικής διάστασης των πραγμάτων υπάρχει και η ουσιαστική. Δηλαδή, η απόφαση έχει ληφθεί αρκετούς μήνες πριν και αλλάζει ουσιώδη ζητήματα στη λειτουργία της Επιτροπής. Οπότε, γιατί ο κ. Κυριτσάκης δεν κάνει τη σχετική ενημέρωση στα μέλη της Επιτροπής;

Τέλος, δεν είναι η πρώτη φορά που η Επιτροπή απασχολεί το περιοδικό και την κοινή γνώμη. Στο τεύχος 79 σημειωνόταν, μεταξύ άλλων, η τεράστια καθυστέρηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην έκδοση απόφασης σχετικά με την κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης που κατείχε η Αθηναϊκή Ζυθοποΐα Α.Ε. στην αγορά, όπως επίσης η γνωστή υπόθεση των ξενόγλωσσων βιβλίων και η παραβαίνουσα εταιρία στην υπόθεση της βρεφικής πάνας.

Οι απαντήσεις του Δημήτρη Κυριτσάκη

Σχετικά με το γιατί η Επιτροπή Ανταγωνισμού άργησε τόσο πολύ να δημοσιεύσει την απόφαση, η απάντηση ήταν πως οφείλεται στο ότι τότε ολοκληρώθηκε η σύνταξη και υπογραφή της, με τον κ. Κυριτσάκη να υποστηρίζει πως το διάστημα που μεσολάβησε ήταν απολύτως δικαιολογημένο, αφού η Επιτροπή είχε επιβαρυνθεί με μεγάλο φόρτο εργασίας. Για το ποιες και πόσες είναι οι εταιρίες που η Επιτροπή έχει αποφανθεί πως δεν θα ασχοληθεί μαζί τους, όπως επίσης και για το πόσες εταιρίες αφορούν οι υποθέσεις που έχει παραγραφεί το δικαίωμα της Επιτροπής να καταλογίσει πρόστιμο, απάντησε μεταξύ άλλων: «Απολογιστικά στοιχεία περιέχονται στις ετήσιες εκθέσεις πεπραγμένων της Επιτροπής. Περισσότερες πληροφορίες δεν μπορούμε να σας δώσουμε», συμπληρώνοντας το σχετικό εδάφιο που αιτιολογεί την απάντησή του.

ΥΓ.: Ολόκληρες οι απαντήσεις του προέδρου της Επιτροπής θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα koutipandoras.gr.

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #104, τον Ιούνιο του 2016

Extra Hot άρθρο