Extra Hot άρθρο

Extra Hot άρθρο

Πριν από μερικά χρόνια, η αποκάλυψη του τεράστιου οικονομικού σκανδάλου της Μονής Βατοπεδίου από το Κουτί της Πανδώρας απέδειξε πως η εκκλησία εκτός από «ιερές λειτουργίες» ξέρει πάρα πολύ καλά και από «ιερές» μπίζνες. Αν και σύσσωμη η χώρα παρακολούθησε εμβρόντητη την υπόθεση, οι κάτοικοι της Δυτικής Αττικής φαίνεται να έβρισκαν «οικεία» κάποια στοιχεία της. Το «ιερό» real estate του Μητροπολιτικού Ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, σε Περιστέρι και Πετρούπολη είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες. Από τη μια, «μεγαλοτσιφλικάδες», Μονή και Δημόσιο. Κι από την άλλη, μια έκταση χιλιάδων στρεμμάτων «φιλέτο». Στη μέση, όπως πάντα, οι πολίτες. Μια διαθήκη 100 χρόνων, μια δολοφονία και μια πολυσχιδής αλληλουχία τίτλων ιδιοκτησίας, στο πέρασμα των ετών, συνθέτουν το παζλ μιας μυθιστορηματικής και πολυπλόκαμης υπόθεσης. Σήμερα, η Μονή έχει φτάσει να διεκδικεί 5,6 χιλιάδες στρέμματα, εκ των οποίων κάποια είναι πλατείες και παιδικές χαρές. Γιατί όμως η εκκλησία «τρέχει» δικαστικά τόσα χρόνια Δημόσιο και ιδιώτες; Τι δουλειά έχει ένας ιερός ναός από τη Λαμία να διεκδικεί εκτάσεις γης εντός και εκτός σχεδίου στην Αττική; Τα ερωτήματα είναι εύλογα. Οι απαντήσεις;

Η υπόθεση των διεκδικήσεων του Ι.Ν. Ευαγγελισμός της Θεοτόκου της Λαμίας για εκτάσεις που βρίσκονται κυρίως στα διοικητικά όρια των δήμων Περιστερίου και Πετρούπολης κρατά δεκαετίες. Μάλιστα, για χάρη της έχουν χυθεί τόνοι μελάνι. Το ζήτημα των «ιερών διεκδικήσεων» έρχεται στην επικαιρότητα κάθε φορά που είναι να διεξαχθεί το δικαστήριο, στο οποίο αντίδικοι είναι η Μονή Λαμίας και το Δημόσιο. Η καθοριστική δίκη, όπως σημειώνουν στο Hot Doc πηγές των δυο δήμων, πρόκειται να εκδικασθεί στις 4 Οκτωβρίου του 2016, έπειτα από την αναβολή που πήρε στις 22 Μαρτίου. Για να καταλάβει, όμως, κάποιος πλήρως την ιστορία, θα πρέπει να ανατρέξει ενάμισι αιώνα πίσω.

Τα «Πεύκα Βέρδη», μια δολοφονία και μια διαθήκη

Στην περίπτωση του Βατοπεδίου είχαμε τα χρυσόβουλα. Δηλαδή, τα επίσημα δημόσια έγγραφα – διατάγματα, με τα οποία παραχωρούνταν εκτάσεις γης συνήθως σε μοναστήρια και μονές. Στην περίπτωση της συγκεκριμένης μονής της Λαμίας, η οποία αποτελεί και το Μητροπολιτικό Ναό της πόλης, είναι μια διαθήκη του 1916.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Οι διεκδικήσεις της Μονής, του Δημοσίου και των διάφορων ιδιωτών αφορούν την έκταση που έχει γίνει γνωστή ως «Πεύκα Βέρδη». Μέρος της εν λόγω έκτασης φέρεται πως ανήκε πριν από ενάμισι αιώνα στον Στάμο Βέρδη.

Ολόκληρο βέβαια το ακίνητο Πεύκα Βέρδη, σύμφωνα με τον υπεύθυνο της Νομικής Υπηρεσίας του Δήμου Πετρούπολης, δικηγόρο Γιώργο Παπάρα, «όντας άγονη έκταση ανήκε στο Οθωμανικό Κράτος, που μετά την αποχώρησή του τα δικαιώματά του πέρασαν στην κυριότητα του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους. Δηλαδή, έγινε δημόσια δασική έκταση και υπόκειτο στη διαχείριση Αιγάλεω».

Το 1847 και με το υπ’ αριθμ. 702/11- 05-1847 συμβόλαιο διανομής του συμβολαιογράφου Αθηνών Παναγιώτου Πούλου, ο γιος του Στάμου, Παναγιώτης Βέρδης, έπειτα από διανομή της περιοχής μεταξύ του ίδιου της αδερφής του και της ανιψιάς του, κληρονόμησε «έναν αγρό καλλιεργήσιμον και μη καλλιεργήσιμον, με διάφορα εν αυτώ άγρια δένδρα, υπό το όνομα Πεύκα Βέρδη, κατά την θέσιν Βαθύ Ρεύμα, εις την Περιφέρεια των Αθηνών».

Το 1883, η κόρη του, Καλομοίρα, διανέμει την περιουσία της στα τέσσερα παιδιά της (Παναγιώτη, Θεόδωρο, Καλή και Παναγιώτα). Για πρώτη φορά, η έκταση Πεύκα Βέρδη καταγράφεται σε στρέμματα και συγκεκριμένα 1.000. Ο Θεόδωρος πήρε 100 στρ., η Παναγιώτα 10 στρ. και τα υπόλοιπα τα πήρε ο Παναγιώτης, εγγονός του Παναγιώτη Βέρδη, γιου του Στάμου. Η Καλή πήρε χρήματα. Το 1887, ο Παναγιώτης πούλησε στον Χρήστο Αναστασόπουλο 100 στρ. από τα 890 στρ. που κατείχε συνολικά. Εκείνος, το 1889, μεταβίβασε αυτά τα 100 στρ. στον δικηγόρο Γιώργο Ζωντανό, λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα ένα σπίτι στα Κάτω Πατήσια.

Στις 22 Οκτωβρίου του 1889, ο Γιώργος Ζωντανός δολοφονήθηκε μέσα στο κτήμα Βέρδη, από την Χαρίκλεια Βέρδη, κόρη του Θεόδωρου-Ασημάκη Βέρδη, εγγονού της Καλομοίρας.

Το 1902, τα αδέλφια Βέρδη, τα οποία ουδέποτε αναγνώρισαν ως κύριο του κτήματος τον Γιώργο Ζωντανό, μοίρασαν ισόποσα την περιουσία μεταξύ τους, η οποία έφτασε να είναι 3.000 στρέμματα, από τα αρχικά 1.000 στρέμματα.

Τον δολοφονηθέντα Ζωντανό, ο οποίος δεν άφησε διαθήκη, τον κληρονόμησαν τα αδέρφια του. Τα δυο εκ των τριών δεν άφησαν διαθήκη και δεν είχαν κανέναν κληρονόμο. Η τρίτη, η Σοφία Ζωντανού, πέθανε το 1919 και με διαθήκη, που είχε κάνει το 1916 στη Λαμία, άφηνε όλη της την περιουσία στον Ι.Ν. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ο οποίος έναν χρόνο πριν είχε εγκαινιασθεί από τον μητροπολίτη Φθιώτιδος, Ιάκωβο Παπαϊωάννου.

Σύμφωνα με το υπ’ αριθμ.35/28-09-1919 πρακτικό του Πρωτοδικείου Λαμίας, η διαθήκη ανέφερε επί λέξει: «Εγκαθιστώ κληρονόμον μου εφ’ απάσης της περιουσίας μου, κινητής και ακινήτου και χρηματικής ενταύθα κειμένης, εις την περιφέρειαν Μώλου και οπουδήποτε αλλαχού, τον Ιερόν Ναόν της Ευαγγελιστρίας Θεοτόκου και εις αυτόν και μόνον επιθυμώ να περιέλθη άμα τω θανάτω μου άπασα κατ’ αυτόν ευρεθησομένη περιουσία μου και εις ουδένα άλλον».

Όπως αναφέρει στο Hot Doc ο κ. Παπάρας, «κατά τους ισχυρισμούς του ενάγοντος Ιερού Ναού, ολόκληρο το ακίνητο Πεύκα Βέρδη περιήλθε στον ίδιο δυνάμει νόμιμης κληρονομικής διαδοχής της Σοφίας Δ. Ζωντανού».

«Μέσα στη διαθήκη της Ζωντανού δεν αναφέρεται πουθενά συγκεκριμένα το κτήμα Βέρδη. Κατά πάσα πιθανότητα η ίδια αγνοούσε ότι είχε οποιοδήποτε δικαίωμα σε αυτό το κτήμα. Έγγραψε απλώς “αφήνω όλη μου την περιουσία και ιδιαίτερα τα ακίνητα που έχω στο Μώλο στον Ι.Ν. Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, Μονή Λαμίας”», δήλωσε ο υπεύθυνος της Νομικής Υπηρεσίας του Δήμου Περιστερίου, Κωνσταντίνος Σιουρούνης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του «μπερδεμένου» της υπόθεσης σχετικά με το τι έκταση ανήκει σε ποιον, είναι μια μαρτυρία ενός παλαιού κατοίκου – που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του – του Δήμου Περιστερίου, στο Hot Doc: «Όταν τη δεκαετία του ’50 ήρθαμε στην περιοχή με την οικογένειά μου, ο πατέρας μου είχε δει κάποια οικόπεδα για να αγοράσει στην περιοχή της Αγίας Τριάδας (Πεύκα Βέρδη). Όπως μου είχε πει, τα πράγματα εκεί ήταν μπερδεμένα και ασαφή σχετικά με τους τίτλους ιδιοκτησίας. Έτσι, αγοράσαμε ένα οικόπεδο σε άλλη περιοχή, όπου ήταν ξεκάθαροι οι τίτλοι».

Οι «ιερές» διεκδικήσεις και η βιομηχανία των αγωγών

Σύμφωνα με τον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Δυτικής Αθήνας (ΑΣΔΑ), μόλις το 1929 ο Ιερός Ναός εμφανίζεται και διεκδικεί εκτάσεις στην περιοχή, εμφανιζόμενος ως κληρονόμος της Σοφίας Ζωντανού. «Η τότε διεκδίκηση του», όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο ΑΣΔΑ, «αφορούσε μία έκταση περίπου 300 στρέμματα στην Πετρούπολη και Κηπούπολη».

«Το 1961, ο ναός αναθέτει τη διαχείριση του κτήματος με πλειοδοτικό διαγωνισμό στην εταιρία του Ευάγγελου Πλατή. Στο εργολαβικό συμβόλαιο, ο ναός αναγράφει ότι η επιφάνεια του κτήματος είναι 5.000 στρέμματα (από 300 που ισχυριζόταν το 1929)», συνεχίζει η ανακοίνωση, ενώ επισημαίνεται πως ο Πλατής έστησε μια βιομηχανία αγωγών «για λογαριασμό του ναού σε βάρος διαφόρων, τους οποίους αποκαλούσε καταπατητές του εκκλησιαστικού κτήματος».

Έτσι, λοιπόν, στο Υποθηκοφυλακείο και σε βάρος του ακινήτου που είχαν αγοράσει υπήρχε εγγεγραμμένη διεκδίκηση. Συνεπώς, πολλοί από αυτούς «εξαναγκάστηκαν σε συμβιβασμό» ώστε να αποσυρθούν οι διεκδικητικές αγωγές.

Όπως θυμάται ο επί 60 και πλέον έτη κάτοικος του Περιστερίου, «στις αρχές της δεκαετίας του ’80, επί δημαρχίας Δημήτρη Φωλόπουλου, ο Ιερός Ναός μας πήγε στα δικαστήρια επειδή δεντροφυτέψαμε μια περιοχή, μαζί με το Δήμο, την οποία μετέπειτα μάθαμε ότι διεκδικούσε. Μας ήρθαν χαρτιά τότε για να παραστούμε σε δίκη και αν θυμάμαι καλά η απόφαση που βγήκε τότε από το δικαστήριο ήταν πως τόσο εμείς οι κάτοικοι όσο και ο Δήμος αλλά και η Μονή δεν μπορούν να εισέλθουν στο εν λόγω οικόπεδο. Αυτό μάλιστα έχει μείνει έτσι μέχρι και σήμερα». «Εν τω μεταξύ», συνεχίζει ο κάτοικος, «νωρίτερα, και συγκεκριμένα κάπου στο 1970, επί Χούντας, μπήκαν στο σχέδιο αρκετά στρέμματα στην περιοχή. Εκτός αυτού, έγιναν μάλιστα αρκετές δεντροφυτεύεις, χωρίς κανένας τότε, ούτε η Μονή ούτε κάποιος ιδιώτης, να διεκδικήσει τις εκτάσεις αυτές».

Σημειώνεται ότι το 1995 έγινε το γενικό πολεοδομικό σχέδιο Πετρούπολης, ενώ, όπως είπε στο Hot Doc ο κ. Παπάρας, το 1970 έγινε επέκταση – τροποποίηση του εγκεκριμένου σχεδίου πόλης με ένταξη 100 στρεμμάτων, χωρίς όμως την προσυπογραφή του Υπουργείου Γεωργίας.

Το «ιερόσημο» και η απόφαση με άρωμα Βατοπεδίου

Την τακτική του να στέλνει «ραβασάκια» σε πολίτες μέσω του Εθνικού Κτηματολογίου, προβάλλοντας την ένστασή του σχετικά με το ποιος είναι ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου, συνεχίζει μέχρι και σήμερα ο Ιερός Ναός. Οι δηλώσεις του αντιδημάρχου Οικιστικής Ανάπτυξης – Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Περιστερίου, Παναγιώτη Λύκου, στο Hot Doc, «καίνε» το «ιερό» real estate.

«Ο σκοπός της Μονής ήταν να εισπράττει από τους πολίτες. Ανάλογα λοιπόν με το πορτοφόλι σου, θα πλήρωνες και το αντίστοιχο ποσό. Έτσι έλεγαν και έτσι έκαναν». «Υπάρχουν όλες αυτές οι αποδείξεις από το λαό του Περιστερίου. Έδιναν τα λεφτά τους στους παπάδες για να πάρουν μια βεβαίωση, που να λέει ότι η Μονή είναι εντάξει και δεν διεκδικεί τίποτα στο οικόπεδό τους ή το διαμέρισμά τους». Σύμφωνα πάντα με τον κ. Λύκο, «τη Μονή τη συνέφερε να μένει ανοικτό το θέμα των τίτλων ιδιοκτησίας, καθώς έβγαζε λεφτά από αυτήν την ιστορία από τον κόσμο. Με τη διεκδικητική αγωγή, που έχει κάνει στο Κτηματολόγιο, εμφανίζεται να έχει 7,5 χιλιάδες στρέμματα. Αυτές οι διεκδικήσεις είναι εκ του πονηρού, ώστε να παίρνουν χρήματα από τον κόσμο».

Όπως σημειώνει ο υπεύθυνος της Νομικής Υπηρεσίας του Δήμου Πετρούπολης, το 2000 έγινε το πρωτόκολλο παραλαβής παράδοσης έκτασης 433 στρεμμάτων από το Δασαρχείο Αιγάλεω στην Κτηματική Υπηρεσία Δυτικής Αττικής, ως δημόσια κτήματα. Το 2004, όμως, «το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Δημοσίων Κτημάτων & Ανταλλάξιμης Περιουσίας εξέδωσε την υπ’ αριθμ.47/2004 απόφαση, και με το αιτιολογικό ότι το Δημόσιο δεν προέβαλλε δικά του δικαιώματα κυριότητας, αναγνώρισε τον Ι.Ν. Ευαγγελισμός της Θεοτόκου ως κύριο των 262 στρ. εκ των 433 και τα 171 στρ. τα έθεσε υπό περαιτέρω διερεύνηση».

Πρόεδρος κατά την εν λόγω απόφαση του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου ήταν ο Ιωάννης Διονυσόπουλος, ενώ ένας εκ των μελών ήταν ο Στέφανος Δέτσης. Και οι δυο είναι κατηγορούμενοι για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου.

«Η παραπάνω γνωμοδότηση», συνεχίζει ο κ. Παπάρας, «επικυρώθηκε από τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών. Δημιουργήθηκε τότε τρομερή κοινωνική αναστάτωση αφού έπρεπε οι ιδιοκτήτες της δομημένης έκτασης να καταβάλουν τον οβολό τους στον Ι.Ν. Ευαγγελισμός της Θεοτόκου».

Τι έκανε δηλαδή το Δημόσιο; Δεν διεκδίκησε τα εδάφη, που όφειλε, με αποτέλεσμα να περάσουν στην κυριότητα του Ιερού Ναού.

Εξαιτίας όμως των έντονων αντιδράσεων, το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο συνεδρίασε εκ νέου, εκδίδοντας «την υπ’ αριθμ.17Β/2007 απόφαση, με την οποία ανακάλεσε την προηγούμενη υπ’ αριθμ.47/2004 απόφασή του και αποφάσισε τη σύνταξη μιας τεχνικής πραγματογνωμοσύνης από την Τεχνική Υπηρεσία του υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με την Τεχνική Υπηρεσία της Κτηματικής Υπηρεσίας Δυτικής Αττικής». «Η δε υπ’ αριθμ.17Β/2007 γνωμοδότηση έγινε αποδεκτή με την υπ’ αριθμ.1061155/2161/Α0010/26-5- 2008 απόφαση του γενικού γραμματέα του Υπουργείου Οικονομίας & Οικονομικών», προσθέτει ο κ. Παπάρας. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ της εποχής, από διαχειριστικό έλεγχο, που διεξήχθη από το υπουργείο Οικονομίας, ύστερα από ερώτηση του τότε βουλευτή του Συνασπισμού, Γιάννη Δραγασάκη, το «ιερό» χαράτσι ανερχόταν στο 3% – 7% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

Το σήμερα

Οι «ιερές» διεκδικήσεις πρόκειται να εκδικαστούν τον Οκτώβριο. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε σε εισήγησή του προς το Δ.Σ. του Δήμου Πετρούπολης ο δήμαρχος Ευάγγελος Σίμος, μια ακόμη πιο επικίνδυνη κατάσταση διαμορφώθηκε μετά την υποβολή δηλώσεων-ενστάσεων από τη Μονή Λαμίας στο Κτηματολόγιο.

«Με το τοπογραφικό, που κατέθεσε η Μονή Λαμίας με τη δήλωσή της, διεκδικεί 7.200 στρέμματα, εκ των οποίων τα 3.200 στρέμματα (αδόμητα και δομημένα) βρίσκονται εντός των ορίων του Δήμου Πετρούπολης και το υπόλοιπο στους ΟΤΑ Ασπροπύργου, Χαϊδαρίου, Περιστερίου και Άνω Λιοσίων. Ο αριθμός των διεκδικούμενων γεωτεμαχίων ανέρχεται σε 417 αδόμητα γεωτεμάχια εντός σχεδίου (ιδιόκτητα οικόπεδα, κοινόχρηστοι χώροι, νησίδες, πλατείες κλπ.) και σε 65 γεωτεμάχια εκτός σχεδίου».

Περίπου 900 κάτοικοι «θίγονται από τις πάρα πάνω ενστάσεις της Μονής», ενώ «με μία μελλοντική δικαστική απόφαση υπέρ της, δύναται να αξιώσει δικαίωμα κυριότητας» στο 1/3 της Πετρούπολης, με τους συνολικούς μοναδικούς δικαιούχους να ανέρχονται σε 13.380. Όπως σημειώνει ο κ. Παπάρας, με την πάροδο των ετών, «τα όρια του εκκλησιαστικού κτήματος παρουσιάζονται συνεχώς μεταβαλλόμενα». «Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της πραγματογνωμοσύνης του τοπογράφου πολιτικού μηχανικού, το εκκλησιαστικό κτήμα Πεύκα Βέρδη εκτιμάται να έχει έκταση 5.599,139 τ.μ. Ωστόσο, στη ένσταση στο Κτηματολόγιο εμφανίζεται μεγαλύτερο». Όπως υπογραμμίζει ο κ. Παπάρας, ο «ίδιος πραγματογνώμονας φαίνεται να είχε διαφορετική τεχνική άποψη για την ίδια έκταση στην υπ’ αριθμ.7636/1996 απόφαση του Εφετείου Αθηνών».

«Αν αυτή η πραγματογνωμοσύνη περάσει, τότε η Μονή θα κατοχυρώσει τίτλο ιδιοκτησίας. Για το Περιστέρι, την Πετρούπολη και το Ποικίλο όρος. Μιλάμε για ένα νέο Βατοπέδι. Δεν είναι απλή υπόθεση», τονίζει ο αντιδήμαρχος Περιστερίου, Παναγιώτης Λύκος. «Θα πρέπει το Δημόσιο να διεκδικήσει τις εκτάσεις του και να συνδράμει στην προσπάθεια των δήμων», συμπληρώνει.

Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Πετρούπολης σημειώνει: «Πρέπει να δοθεί μια οριστική πολιτική λύση με μια νομοθετική ρύθμιση στα πλαίσια των όσων ορίζει το Σύνταγμα. Επίσης, πρέπει να γίνει δεκτή επιτέλους η μελέτη, που έχει εκπονήσει εδώ και 8 χρόνια ο Δήμος, για την εντός σχεδίου αδόμητη έκταση 100 στρεμμάτων της Αγίας Τριάδας».

Σημειώνεται ότι, εάν περάσει από το ΣΥΠΟΘΑ (Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων) η εν λόγω μελέτη. τα ακίνητα από άρτια και οικοδομήσιμα θα μετατραπούν σε αγροτεμάχια και δεν θα υπάρχει περίπτωση διεκδίκησης αστικών αξιώσεων. Εκτός των άλλων, όπως σημειώνει ο κ. Σίμος, ήδη ο Δήμος έχει στείλει εξώδικο στον γ.γ. του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, και στην Δ/νση Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών, με την οποία καλεί το ελληνικό Δημόσιο να δηλώσει στο Κτηματολόγιο την κυριότητα της έκτασης των 100 στρ. στην Αγία Τριάδα, προκειμένου να υπερασπιστεί το δημόσιο χαρακτήρα της. Το εξώδικο αυτό, όπως τονίζει, εξετάζεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Από τη μεριά του, ο δήμαρχος Περιστερίου, Ανδρέας Παχατουρίδης, δήλωσε πως οι διεκδικήσεις αυτές «ξεπερνούν και τα όρια της τρέλας. Στην Ελλάδα της τρέλας, λοιπόν, αυτό δεν πρόκειται να περάσει». Αναφερόμενος στις συναντήσεις που είχαν πρόσφατα οι εμπλεκόμενοι φορείς με τον υπουργό Εσωτερικών, Παναγιώτη Κουρουμπλή, είπε: «Συντασσόμαστε με τον υπουργό Εσωτερικών, που για πρώτη φορά μετά από χρόνια, βλέπουμε το ελληνικό Δημόσιο να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, γιατί μέχρι τώρα σφύριζε και κοίταγε αλλού».

Το Hot Doc επικοινώνησε με τον νομικό εκπρόσωπο του Ναού, κ. Παντελή Κοναξή, ο οποίος, αφού τόνισε πως λυπάται και θλίβεται για την αντιδικία και για το ότι η άλλη πλευρά δεν έρχεται για συζήτηση και συμβιβασμό, είπε: «Η Ιερά Μονή έχει σκοπό να μην καταργήσει ούτε πλατείες, ούτε οικείες. Απλώς, επιθυμεί να αναγνωριστεί η ιδιοκτησία της. Έχει αγνό σκοπό. Η υπόθεση θα κριθεί από τα δικαστήρια».

Όπως και στην περίπτωση της Μονής Βατοπεδίου, έτσι και σε αυτήν του Ι.Ν. Ευαγγελισμός της Θεοτόκου της Λαμίας η εκκλησία έρχεται να διεκδικήσει τεράστιες εκτάσεις. Μια πολυδαίδαλη υπόθεση, που κρατά έναν αιώνα, έχει μεταμορφώσει, όπως φαίνεται, ρασοφόρους και εκπροσώπους της εκκλησίας σε «ιερούς» μεσίτες και «ιερούς» παίκτες της real estate αγοράς. Το φινάλε της μυθιστορηματικής αυτής υπόθεσης μάλλον θα το ξέρουμε σε λίγους μήνες.

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #107, τον Αύγουστο του 2016

Extra Hot άρθρο

Ένα πρωτοφανές όργιο αυθαιρεσίας, που πραγματοποιείται στο Δήμο της Κεφαλονιάς τα τελευταία χρόνια, σε καιρό οικονομικής κρίσης, με χρήματα του Ελληνικού Δημοσίου να καταλήγουν με αδιαφανείς και παράνομες διαδικασίες σε πολλές περιπτώσεις σε «ημετέρους», με αποφάσεις της δημοτικής αρχής, αποκαλύπτεται μέσα από την 62σέλιδη «επιστολή-καταγγελία» πολιτών της Κεφαλονιάς, που εστάλη στο γραφείο του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στις 2 Φεβρουαρίου 2015, στον υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και στον υπουργό Επικρατείας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς, Παναγιώτη Νικολούδη. Ενημερωμένος σχετικά με γραπτή αναφορά είναι από τις 25 Οκτωβρίου 2015 και ο υφυπουργός Εσωτερικών, Γιάννης Μπαλάφας.

Η πολυσέλιδη αποκαλυπτική καταγγελία είχε σταλεί από τις 31 Οκτωβρίου 2014 στον τότε πρωθυπουργό της χώρας, Αντώνη Σαμαρά, στην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ευτέρπη Κουτζαμάνη, στο Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος Πάτρας κλπ. αλλά περιέργως «δεν άνοιξε μύτη» καθώς δεν ακολούθησε καμιά έρευνα για τα πεπραγμένα της δημοτικής αρχής Κεφαλονιάς, στην οποία προΐσταται ο πρώην βουλευτής της ΝΔ και σημερινός δήμαρχος Αλέξανδρος Παρίσης.

Στην καταγγελία, η οποία συνοδεύεται από μεγάλο αριθμό αποφάσεων δημοσιευμένων στη Διαύγεια ως αποδεικτικό υλικό, κατηγορείται η δημοτική αρχή για προκλητική κακοδιαχείριση, αυθαιρεσία και διαφθορά στο Δήμο Κεφαλονιάς τα τελευταία χρόνια. «Η διαχείριση των οικονομικών του Δήμου Κεφαλονιάς από την παρούσα δημοτική αρχή (από το 2011 μέχρι σήμερα), όπως προκύπτει μέσα από τις ανηρτημένες πράξεις στο πρόγραμμα Διαύγεια, οδηγούν σε μια πρωτοφανή και μοναδική εικόνα δημόσιου φορέα, που λειτουργεί ως “κράτος εν κράτει”, με δικούς του νόμους στη διαχείριση (διασπάθιση) του δημόσιου χρήματος και ταυτόχρονα δικό του καθεστώς στη διοίκηση, διορίζοντας προσωπικό κατά βούληση αυθαίρετα, δίχως κανένα έλεγχο και δίχως ασφάλιση», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Η αναφορά-καταγγελία των 62 σελίδων

Επιγραμματικά η εικόνα στο Δήμο Κεφαλονιάς, όπως αυτή εμφανίζεται στην πολυσέλιδη καταγγελία, σχετίζεται με :

• αδιαφάνεια και μη δημοσίευση πράξεων στη Διαύγεια,

• ασυδοσία όλων των οργάνων και προκλητική άρνηση ελέγχου,

• απευθείας αναθέσεις, ο κανόνας,

• κατατμήσεις, το σύνηθες,

• καθεστώς προμηθειών, η πρόκληση,

• τα 5χίλιαρα, ο τρόπος αποφυγής του ελέγχου νομιμότητας,

• οι σεισμοί του Ιανουαρίου 2014, το άλλοθι για όργιο αυθαιρεσιών,

• το δημόσιο χρήμα προκλητικά σε λίγους,

• δημοτικοί σύμβουλοι, προνομιακοί προμηθευτές του Δήμου,

• διορισμοί κραυγαλέα παράνομοι και κατά συρροή,

• λειτουργία παράλληλων «ιδιωτικών» επιχειρήσεων στο Δήμο.

Κανόνας οι απευθείας αναθέσεις

Ο Δήμος Κεφαλονιάς εμφανίζεται στην πολυσέλιδη καταγγελία, με βασικά αποδεικτικά στοιχεία τις αποφάσεις μέσα από τη Διαύγεια, να έχει εξαιρετικά μεγάλο για το μέγεθός του αριθμό πράξεων στην κατηγορία «Ανάθεση έργων – προμηθειών – υπηρεσιών – μελετών».

Συγκεκριμένα, ο Δήμος Κεφαλονιάς, με 3.916 ανηρτημένες πράξεις (στις 31/12/2014) στη συγκεκριμένη κατηγορία, κατέχει την τέταρτη (4η) θέση μεταξύ των 325 δήμων της Ελλάδας, αρκετά πάνω από το σύνολο των μεγαλύτερων από αυτόν σε μέγεθος δήμων.

Όπως καταγγέλλεται, όλες σχεδόν οι αποφάσεις απευθείας ανάθεσης εγκρίνονται από τον δήμαρχο Αλέξανδρο Παρίση ή τους νόμιμους αναπληρωτές του, καταστρατηγώντας τη νομοθεσία (ΕΚΠΟΤΑ) που θέλει την απευθείας ανάθεση ως «εξαιρετική διαδικασία» και τον δήμαρχο να υπογράφει μόνο στις προμήθειες χαμηλού ύψους.

Ο εξαιρετικά μεγάλος αριθμός αναθέσεων μέχρι το ποσόν των 5.000 ευρώ αποτελεί τον κανόνα της οικονομικής διαχείρισης στο Δήμο Κεφαλονιάς. Η ερμηνεία πως αυτό δημιουργεί ευελιξία στις συναλλαγές του δήμου με τους προμηθευτές και τους αναδόχους δεν μπορεί να σταθεί, αφενός γιατί μιλάμε για τεράστια ποσά, της τάξης εκατομμυρίων, που διαχειρίζεται η δημοτική αρχή με «πεντοχίλιαρα», και αφετέρου γιατί έτσι δεν υπάρχει κανένας έλεγχος νομιμότητας.

Κι αυτό, γιατί ο έλεγχος νομιμότητας από τον επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι υποχρεωτικός για πράξεις άνω των 5.000 ευρώ από 1/1/2012, σύμφωνα με το Π.Δ.136/31.12.2011 (ΦΕΚ 267/31.12.2011 τεύχος Α’) περί καθορισμού κατώτατου ύψους των δαπανών που ελέγχονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Πάρτι απευθείας αναθέσεων με τα καύσιμα και τα ανταλλακτικά οχημάτων

Χαρακτηριστικότερη όλων περίπτωση είναι η προμήθεια καυσίμων, όπου οι 14 προμήθειες άνω των 5.000 ευρώ το 2011 (στις 21 συνολικά δημοσιευμένες πράξεις), το 2012 έγιναν 12 (στις 29 συνολικά δημοσιευμένες πράξεις), το 2013 πήγαν στις 5 (στις 30 συνολικά δημοσιευμένες πράξεις), για να φτάσουμε το 2014, όπου από τις 30 (δημοσιευμένες στη Διαύγεια) απευθείας αναθέσεις καμία (!) δεν υπερβαίνει το ποσόν των 5.000 ευρώ.

Το ίδιο και ακόμα χειρότερο καθεστώς ανεξέλεγκτης διαχείρισης ισχύει και με την προμήθεια ανταλλακτικών αυτοκινήτων και μηχανημάτων, όπου από το σύνολο των 386 απευθείας αναθέσεων τα έτη 2011, 2012, 2013 και 2014, μόνο μία υπερβαίνει το ποσόν των 5.000 και έχει ελεγχθεί για τη νομιμότητά της.

Εγκρίσεις μελετών και… κατατμήσεις έργων

Όπως επίσης αναφέρεται, η παράνομη έγκριση μελετών από τον δήμαρχο Αλέξανδρο Παρίση αποτελεί συνηθισμένο φαινόμενο. Το ίδιο και οι κατατμήσεις έργων. Από την ισχύουσα νομοθεσία απαγορεύεται γενικά ο επιμερισμός (κατάτμηση) της κατασκευής ενός ενιαίου έργου, μιας προμήθειας ή υπηρεσίας, σε μερικότερα και η εν συνεχεία απευθείας ανάθεση αυτών χωριστά.

Με αυτό τον τρόπο, και σε συνδυασμό με την κατάτμηση σε επιμέρους έργα δαπάνης μέχρι 5.000 ευρώ, επιτυγχάνεται αφενός η αποφυγή του ελέγχου νομιμότητας από τον επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και αφετέρου η παράκαμψη του κατά περίπτωση ανώτερου ποσού για τις απευθείας αναθέσεις (15.000 ευρώ για τις προμήθειες και 24.600 ευρώ με ΦΠΑ για τις υπηρεσίες και τα έργα ή 10.271,46 ευρώ, που τίθεται ως όριο για την απευθείας ανάθεση από τους δήμους για την κατασκευή μικρών έργων και εργασίες συντήρησης) οπότε και αποφεύγεται η διενέργεια διαγωνισμού.

Πάρτι με τα ανταλλακτικά

Το 2011 γίνονται 11 απευθείας αναθέσεις προμήθειας ανταλλακτικών, συνολικής δαπάνης 12.914 ευρώ, από τρεις κωδικούς.

Το 2012 οι αριθμοί αυξάνουν ξαφνικά ιλιγγιωδώς. Ίσως γιατί από 1/12/2012 καθορίστηκε το ποσόν των 5.000 ευρώ ως το κατώτατο για τον έλεγχο νομιμότητας της δαπάνης από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Γίνονται 174 απευθείας αναθέσεις (αύξηση 1.582%) προμήθειας ανταλλακτικών, συνολικής δαπάνης 185.859,12 ευρώ (αύξηση 1.439 %) από 14 κωδικούς (αύξηση 467 %), όλες κάτω των 5.000 ευρώ.

Το 2013 οι αριθμοί μειώνονται μεν αλλά παραμένουν υψηλοί. Γίνονται 107 απευθείας αναθέσεις προμήθειας ανταλλακτικών, συνολικής δαπάνης 126.076,7 ευρώ, από 8 κωδικούς.

Το 2014 έχουν γίνει 108 απευθείας αναθέσεις προμήθειας ανταλλακτικών, συνολικής δαπάνης 85.611,14 ευρώ, από 8 κωδικούς.

Σύνολο δαπάνης τα έτη 2011, 2012, 2013, 2014: 410.460,96 ευρώ, που κατατμήθηκε σε 400 απευθείας αναθέσεις του δημάρχου…

Από το σύνολο μάλιστα των 400 απευθείας αναθέσεων προμήθειας ανταλλακτικών αυτοκινήτων και μηχανημάτων τα τέσσερα τελευταία χρόνια, μόνο μία (!) δαπάνη, η ΑΔΑ: ΒΙΙ6ΩΕ5-ΕΧΞ, υπερβαίνει το ποσόν των 5.000 ευρώ (11.822,76 ευρώ), οπότε και πήγε για έλεγχο νομιμότητας στον επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δηλαδή, υπάρχουν 399 πράξεις, συνολικής δαπάνης 398.638,20 ευρώ, που δεν έχουν ελεγχθεί για την νομιμότητά τους. Επιπλέον, οι προμήθειες όλα τα χρόνια γίνονται από περιορισμένο αριθμό των ίδιων πάντα προμηθευτών, δίνοντας άλλη διάσταση στην υπόθεση…

Η προμήθεια των καυσίμων έχει επίσης πολύ μεγάλο ενδιαφέρον όσον αφορά την οικονομική διαχείριση στο Δήμο Κεφαλονιάς.

Διαγωνισμοί γίνονται αλλά κηρύσσονται άγονοι συνήθως και στη συνέχεια οι προμήθειες γίνονται με απευθείας αναθέσεις, συνήθως σε συγκεκριμένους προμηθευτές ανά περιοχή και τελευταία σε προκλητικά ύψη, με οσμή σκανδάλου μεγάλων διαστάσεων.

Φάκελος Σεισμοί

Στην καταγγελία ζητείται να ελεγχθεί άμεσα από τις αρμόδιες αρχές ο Δήμος Κεφαλονιάς και να διαταχθεί διαχειριστικός έλεγχος για τα χρήματα που χρησιμοποιήθηκαν μετά τους σεισμούς Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου του 2014.

Συγκεκριμένα ζητείται έλεγχος:

1. Για την τεράστια υλική ανθρωπιστική βοήθεια, που δόθηκε από δεκάδες φορείς, οργανισμούς, συλλόγους και απλούς πολίτες από κάθε άκρο της Ελλάδας και για την οποία πεισματικά, δέκα μήνες μετά, η δημοτική αρχή αρνείται να δημοσιοποιήσει πού και πώς διατέθηκε, αγνοώντας προκλητικά τα αλλεπάλληλα δημοσιεύματα τοπικών μέσων ενημέρωσης ακόμη και τα σχετικά αιτήματα δημοτικών συμβούλων.

2. Για τις έκτακτες επιχορηγήσεις, που δόθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό και μεταφέρθηκαν στο δήμο για να διατεθούν ως έκτακτο βοήθημα στους πληγέντες από τον σεισμό και οικονομική ενίσχυση για τις οικοσκευές.

3. Για τις αποφάσεις της δημοτικής αρχής για την αποκατάσταση των ζημιών από τους σεισμούς του Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου του 2014, η οποία αντιμετωπίστηκε αποκλειστικά με απευθείας αναθέσεις έργων / προμηθειών / υπηρεσιών του δημάρχου Αλέξανδρου Παρίση, με αιτιολογία την κήρυξη σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης του Δήμου Κεφαλονιάς.

Συνολικά έχουν εντοπιστεί στη Διαύγεια 127 αναθέσεις, συνολικής δαπάνης 641.176,46 ευρώ, εκ των οποίων μόνο οι 35 ήταν πάνω από 5.000 ευρώ οπότε και ελέγχθηκε η νομιμότητά τους από τον επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ερωτηματικά με τα αντιπυρικά μέτρα προστασίας

Η επίσημη αντιπυρική περίοδος είναι από 1/5/2014 έως 31/10/2014. Όπως καταγγέλλεται, ο δήμαρχος Αλέξανδρος Παρίσης, λίγες ημέρες πριν τη λήξη της αντιπυρικής περιόδου, στο διάστημα από 2/10/2014 έως 29/10/2014, ακολουθώντας την πρακτική της κατάτμησης αναθέτει με διαδικασίες απευθείας ανάθεσης δώδεκα (12) έργα «πυροπροστασίας στο οδικό δίκτυο και λοιπούς κοινόχρηστους χώρους», συνολικής δαπάνης 45.336,22 ευρώ με ΦΠΑ. Το αξιοσημείωτο βέβαια δεν είναι μόνο η κατάτμηση ενιαίου έργου, αλλά και το ότι γίνονται αναθέσεις έργων πυροπροστασίας στη λήξη της αντιπυρικής περιόδου, προφανώς δίχως καμία χρησιμότητα…

Έργα πυροπροστασίας το Νοέμβρη!

Επιπλέον των παραπάνω αναθέσεων, στις 10/11/2014, αφού δηλαδή έχει λήξει η επίσημη αντιπυρική περίοδος, με την υπ’ αριθμ.1328/2014 απόφασή του (ΑΔΑ: Ω8ΑΡΩΕ5-72Λ) ο δήμαρχος αναθέτει απευθείας το έργο «εργασίες πυροπροστασίας στο οδικό δίκτυο και στους λοιπούς κοινόχρηστους χώρους Δ.Ε. Παλικής», συνολικής δαπάνης 1.291,50 ευρώ.

Προμηθευτές αιρετοί, πρώην, υποψήφιοι και εν ενεργεία

Μία ιδιαίτερη περίπτωση στην οικονομική διαχείριση του Δήμου, που εκτός των άλλων αποτελεί – όπως αναφέρεται – πρόκληση στην κοινωνία της Κεφαλονιάς, αποτελούν δύο προνομιακοί προμηθευτές του Δήμου Κεφαλονιάς, οι οποίοι μάλιστα παρανόμως – όπως τονίζεται – ήταν υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι με το συνδυασμό του δημάρχου Αλέξανδρου Παρίση στις εκλογές στις 18/25 Μαΐου 2014. Κι αυτό, με βάση το ν.3852/2010, άρθρο 14 «Κωλύματα και ασυμβίβαστα».

Ο Λιγνός Διονύσιος, με την εταιρία Λιγνός Διονύσιος & Σία Ο.Ε. (Α.Φ.Μ. 998593448, ΔΟΥ Αργοστολίου) φέρεται να είναι τακτικός προμηθευτής για την τροφοδοσία των δημοτικών παραλιών Μύρτου και Πλατύ Γιαλού. Το συγκεκριμένο πρόσωπο συμμετείχε – όπως αναφέρεται – στις εκλογές της 18/25 Μαΐου 2014 ως υποψήφιος με το συνδυασμό του δημάρχου Αλέξανδρου Παρίση, κατά παράβαση του ν.3852/2010 αρ. 14 παρ. 2, προφανώς εις γνώση και των δύο ότι δεν μπορεί να είναι υποψήφιος και σήμερα αναπληρωματικός δημοτικός σύμβουλος…

Ο δεύτερος είναι ο Λυκούδης Ιωάννης, δημοτικός σύμβουλος από την 1/9/2014. Κατά παράβαση του νόμου και αυτός, όχι μόνο ήταν υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στις εκλογές στις 18/25 Μαΐου 2014 αλλά σήμερα κατέχει τη θέση του δημοτικού συμβούλου και του μέλους αρκετών νομικών προσώπων του Δήμου Κεφαλονιάς.

Όπως καταγγέλλεται, με την εταιρία Λυκούδης Ιωάννης & Σία Ο.Ε. (Α.Φ.Μ.: 998594887, ΔΟΥ Αργοστολίου) είναι τα τελευταία χρόνια τακτικός προμηθευτής του Δήμου Κεφαλονιάς σε ηλεκτρολογικό υλικό, με προμήθειες άνω του επιτρεπόμενου νόμιμου ορίου των 5.000 ευρώ, και συγκεκριμένα:

Το 2011 πήρε 2 απευθείας αναθέσεις προμήθειας ηλεκτρολογικών προϊόντων, συνολικής αξίας 5.675 ευρώ (ΑΔΑ: 45Β3ΩΕ5-23Ζ και 45ΨΡΩΕ5-8Λ1).

Το 2012 πήρε 9 απευθείας αναθέσεις προμήθειας ηλεκτρολογικών προϊόντων συνολικής δαπάνης 17.990 ευρώ (οι 4 εξ αυτών μάλιστα, αξίας 11.864,5 ευρώ, έγιναν την ίδια ημέρα 12/6/2012) και ένα διαγωνισμό 93.040,89 ευρώ. Συνολική αξία συμβάσεων 2012: 111.030,89 ευρώ.

Το 2013 πήρε 18 απευθείας αναθέσεις προμήθειας ηλεκτρολογικών προϊόντων, συνολικής δαπάνης 41.771,2 ευρώ, και δύο απευθείας αναθέσεις από το νομικό πρόσωπο του δήμου Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο, αξίας 5.520,97 ευρώ. Συνολική αξία συμβάσεων 2013: 47.292,17 ευρώ. Το 2014 πήρε 10 απευθείας αναθέσεις προμήθειας ηλεκτρολογικών προϊόντων, συνολικής αξίας 39.188,12 ευρώ, και μία από το νομικό πρόσωπο του δήμου Εταιρία Διαχείρισης Αποβλήτων Δήμων Κεφαλονιάς & Ιθάκης, αξίας 2.558,4 ευρώ. Συνολική αξία συμβάσεων 2014: 41.746,52 ευρώ.

Συνολικά, τα τέσσερα τελευταία έτη, ο Λυκούδης Ιωάννης φέρεται να προμήθευσε το δήμο με προϊόντα αξίας 197.665,21 ευρώ, συν 5.520,97 ευρώ στο νομικό του πρόσωπο Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο και 2.558,4 ευρώ στο νομικό του πρόσωπο Εταιρία Διαχείρισης Αποβλήτων Δήμων Κεφαλονιάς & Ιθάκης.

Αντιλαμβανόμενος προφανώς ο δήμαρχος Αλέξανδρος Παρίσης ότι υπάρχει νομικό πρόβλημα και παρανομεί με τις συγκεκριμένες αναθέσεις προμηθειών από το Δήμο Κεφαλονιάς στον δημοτικό σύμβουλο, από το Νοέμβριο 2014 η ανάθεση προμήθειας ηλεκτρολογικού υλικού γίνεται στην εταιρία Διάθλαση Ο.Ε., με Α.Φ.Μ. 800592181, ΔΟΥ Αργοστολίου, η οποία εκπροσωπείται νόμιμα από την… σύζυγο του κ. Λυκούδη.

Η απάντηση του δήμαρχου της Κεφαλονιάς, Αλέξανδρου Παρίση, στο hot doc

«Αποτελεί προϊόν κακόβουλων ανυπόστατων και ψευδών συμπερασμάτων, καθώς παρελκυστικά και για τη δημιουργία εντυπώσεων και μόνο, οι συντάκτες της έχουν επιλέξει να αναφερθούν σε μερικά επιλεκτικά στοιχεία ( επίκληση αποφάσεων) τα οποία ωστόσο είναι αποτέλεσμα σύνθετων διαδικασιών, οι οποίες στοιχειοθετούνται από το νομοθετικό καθεστώς που ισχύει για τους ΟΤΑ με την εφαρμογή του Καλλικράτη και έχουν υποστεί τον έλεγχο των ελεγκτικών υπηρεσιών ως προς τη νομιμότητά τους. Λόγω δε του ανυπόστατου των αναφερομένων σε αυτή ήδη κάποιες ελεγκτικές αρχές την έχουν θέσει στο αρχείο τους.

Η παράθεση αποφάσεων ΑΔΑ και λοιπών στοιχείων, όπως τα ονομάζετε, έχουν εκδοθεί ως διοικητικές πράξεις που ευθυγραμμίζονται πλήρως με το θεσμικό και νομικό πλαίσιο λειτουργίας των νησιωτικών δήμων, κάτι το οποίο για να ελεγχθεί από μη εξοικειωμένο σε αυτό το πλαίσιο πρόσωπο είναι εξαιρετικά επισφαλές έως αδύνατον.

Γι’ αυτό άλλωστε οι πράξεις της διοίκησης προετοιμάζονται και συντάσσονται από τους γνώστες του θεσμικού και νομικού πλαισίου, που είναι οι υπάλληλοι με την έγκριση των προϊσταμένων τους και συχνά με τη συνεργασία υπηρεσιών.

Κατ’ αυτό τον τρόπο λειτουργούν και τα αιρετά όργανα. Αποφασίζουν επί εισηγήσεων και σχεδίων αποφάσεων που έχουν συντάξει υπηρεσιακοί παράγοντες ως αρμόδιοι.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι οποιοσδήποτε έχει υπάρξει μέσα σε όργανο ή υπηρεσία των ΟΤΑ πριν τον Καλλικράτη και δεν έχει φροντίσει να επικαιροποιήσει τις γνώσεις του για το νέο νομικό καθεστώς που διέπει τους ΟΤΑ σε όλη τους τη λειτουργία είναι αναμενόμενο να αντιλαμβάνεται εσφαλμένα μια καθόλα σύννομη και σύνθετη διαδικασία, στην οποία προβαίνει η διοίκηση διά των υπηρεσιών της, η οποία καταλήγει στην έκδοση μιας απόφασης από το αιρετό όργανο ως τελικό υπογράφοντα.

Επίσης, στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η υιοθέτηση αυθαίρετων συμπερασμάτων και άτοπων ισχυρισμών από μη υπαρκτά πρόσωπα, δηλαδή ανώνυμες καταγγελίες, που είναι εμφανώς ανυπόστατες, υποχρεωτικά γίνονται αντικείμενο έρευνας των αρμοδίων ελεγκτικών αρχών στις οποίες οφείλει να απαντά ο κάθε καταγγελλόμενος (όλες οι ελεγκτικές αρχές, ακόμα και ο δήμος μας, γίνονται αποδέκτης πλήθους ανώνυμων και ανυπόστατων καταγγελιών).

Για ένα μέσο ενημέρωσης που γίνεται και αυτό δέκτης ανώνυμων και ανυπόστατων πληροφοριών – καταγγελιών, χωρίς όμως να το γνωρίζει εκ προοιμίου, από τη στιγμή που ο αποστολέας τους είναι ανύπαρκτο πρόσωπο, ο μόνος δρόμος για αξιοποίηση καταγγελιών είναι καταρχήν η διαπίστωση της αλήθειας όχι από τον καταγγελλόμενο – εμπλεκόμενο, που αναμενόμενα θα τα διαψεύσει ή θα τα αρνηθεί, αλλά από αντικειμενικά μέτρα που στην προκειμένη περίπτωση είναι αυστηρά το θεσμικό και νομικό πλαίσιο της λειτουργίας ΟΤΑ μετά τον Καλλικράτη».

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc# 105, τον Ιούλιο του 2016

Extra Hot άρθρο

Δικαστές και εισαγγελείς του Πρωτοδικείου Πειραιά, αντί να εφαρμόσουν το νόμο Παρασκευόπουλου, έπαιζαν τον… γιατρό εις βάρος ασθενών κρατουμένων του Νοσοκομείου Κρατουμένων Κορυδαλλού, γνωστό ως «Κολαστήριο». Αποφάσιζαν με βάση την «κοινή πείρα» και μία δεδικασμένη απόφαση, τη στιγμή που κάποιοι μεγαλόσχημοι αποφυλακίζονταν, κάνοντας χρήση του άρθρου 110Α του Ποινικού Κώδικα πριν αυτός τροποποιηθεί.

Να εξηγήσουμε πως ο νόμος Παρασκευόπουλου για την κατάργηση των φυλακών τύπου Γ’ είχε διττή στόχευση.

Εκτός από τον τίτλο, σκόπευε στην αποσυμφόρηση των σωφρονιστικών καταστημάτων, με ευεργετικές διατάξεις για τους ασθενείς κρατουμένους με υψηλά ποσοστά αναπηρίας.

Συγκεκριμένα, στο άρθρο 110Α παρ. 2 του ΠΚ σημειώνεται: «Η απόλυση χορηγείται, ανεξαρτήτως… β) στους κατάδικους με ποσοστό αναπηρίας εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω. Σε περίπτωση πρόσκαιρης κάθειρξης, απαιτείται να έχει εκτιθεί το ένα πέμπτο (1/5) της ποινής».

Παρ’ όλα αυτά, δικαστές και εισαγγελείς φέρονται να είχαν άλλη άποψη από τον νομοθέτη, καθώς σε γνωμάτευσή τους (Συμβ. Πλημμ/κών Πειραιά αρ. πρωτ. 636/15) χαρακτηρίζουν το νόμο «κερκόπορτα σε βάρος της Δημόσιας Τάξης».

Το Hot Doc δημοσιεύει τρία βουλεύματα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Πειραιά, τα οποία απέρριπταν την υπό όρον απόλυση ισάριθμων ασθενών κρατουμένων. Οι δύο αιτούντες πάσχουν, μεταξύ άλλων, από HIV και ο τρίτος από κίρρωση του ύπατος, έχοντας – σύμφωνα με τα πιστοποιητικά αναπηρίας από το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) – 67% ποσοστό αναπηρίας ή και παραπάνω, ενώ παράλληλα είχαν εκτίσει το 1/5 της ποινής τους.

Απόφαση με βάση την «κοινή πείρα»

Η διαδικασία είναι απλή. Εφόσον ο κρατούμενος πληροί τις προϋποθέσεις, κάνει το ανάλογο αίτημα στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών ή Εφετών, ανάλογα αν έχει καταδικασθεί σε πρόσκαιρη ή ισόβια κράτηση αντίστοιχα.

Στη συνέχεια, ο εισαγγελέας εξετάζει την αίτηση και κάνει τη σχετική πρόταση προς το Συμβούλιο, το οποίο παίρνει και την τελική απόφαση.

Στην περίπτωση του κατάδικου Ιωάννη Μάχου, η εισαγγελέας Πρωτοδικών,Μαρία Σπυροπούλου, έλαβε τον πίνακα υπολογισμού έκτισης ποινής από τη διευθύντρια του ΝΚΚ, που αποδείκνυε ότι ο Μάχος είχε εκτίσει το 1/5 της ποινής. Έτσι, σημείωσε στην πρότασή της προς το Συμβούλιο ότι η γνησιότητα του πιστοποιητικού αναπηρίας από το ΚΕΠΑ ελέγχθηκε από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά.

«Ο εν λόγω κρατούμενος, μετά από αξιολόγηση από Πρωτοβάθμια Υγειονομική Επιτροπή του ΚΕΠΑ πάσχει από σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας υπό αντιρετροϊκή αγωγή (φέρει ποσοστό αναπηρίας 50%), διαταραχή προσωπικότητας σε έδαφος χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών, χρόνια ηπατίτιδα C άνευ αγωγής, το συνολικό δε ποσοστό αναπηρίας ανέρχεται σε 75% κατά ιατρική πρόβλεψη από 1/3/2014 έως 29/2/2016», αναφέρει η εισαγγελέας, προτείνοντας προς το Συμβούλιο αφενός την απόλυση υπό όρο τουΙωάννη Μάχου και αφετέρου την απαγόρευση εξόδου του από τη χώρα, όπως άλλωστε ορίζει ο ΠΚ.

Το Συμβούλιο, που συνεδρίασε υπό τον πρόεδρο των Πρωτοδικών, Ηλία Πολλάκη, δεν συμφώνησε με το σκεπτικό της εισαγγελέως. Στο βούλευμα με αριθμό 563/2015 γίνεται αρχικά μία ανυπόστατη – σύμφωνα με τις καταγγελίες – ερμηνεία του νόμου, καθώς υπογραμμίζεται ότι «των προβλεπόμενων πρόσθετων μέτρων επιείκειας τυγχάνουν οι κρατούμενοι εκείνοι, οι οποίοι οριστικά, με βάση τα επιστημονικά δεδομένα της παρούσας στιγμής, ευρίσκονται σε κατάσταση βαριάς αναπηρίας και όχι εκείνοι των οποίων η κατάσταση της υγείας τους είναι βάσιμα δυνατό να διαφοροποιηθεί». Παράλληλα, το Συμβούλιο χρησιμοποίησε ως υποστηρικτικό στοιχείο για την απόφασή του το απορριπτικό βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Πειραιά με αριθμό 117/2015.

Το Συμβούλιο διατηρούσε και επιφυλάξεις για το πιστοποιητικό αναπηρίας του ΚΕΠΑ, αφού επισημαίνεται στο βούλευμα: «Δεν προκύπτει αν αυτό το ποσοστό αναπηρίας είναι μόνιμο και μη αναστρέψιμο στο μέλλον ή εάν επιδέχεται βελτίωση και σε ποιο βαθμό», μία παράμετρος που όπως αποδείχθηκε παραπάνω δεν αναφέρεται στην παρ. 2 του άρθρου 110Α.

Η παραπάνω θέση υποστηρίχτηκε με το επιχείρημα ότι μόνο για το σύνδρομο επίκτητης ανοσιολογικής ανεπάρκειας αναγράφεται συγκεκριμένο ποσοστό (50%), χωρίς να γίνεται το ίδιο για την ηπατίτιδα C και τη διαταραχή προσωπικότητας.

Επιπρόσθετα, έγινε επίκληση στην «κοινή πείρα», με τα μέλη του Συμβουλίου να αποδεικνύουν πως έχουν και ιατρικές εκτός από νομικές γνώσεις.

«Δεδομένου μάλιστα ότι η τελευταία αυτή πάθηση (σ.σ. διαταραχή προσωπικότητας), σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, δεν έχει πάντοτε μόνιμο χαρακτήρα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις επιδέχεται βελτίωση υπό την παροχή κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής», τονίζει το Συμβούλιο, ξεχνώντας ενδεχομένως να σημειώσει και την κατάλληλη συνταγή φαρμάκων στον ασθενή…

Για τους παραπάνω λόγους το Συμβούλιο διέταξε την προσκομιδή νεότερης διευκρινιστικής γνωμοδότησης από το ΚΕΠΑ για τον κατάδικο Ιωάννη Μάχο, έτσι ώστε να διευκρινίζεται με κάθε λεπτομέρεια το ποσοστό αναπηρίας για κάθε νόσο – πάθησή του, το σύνολο των οποίων ήταν 75%.

«Είναι φορέας του AIDS ή νοσεί;»

Η επόμενη περίπτωση αφορά τον κατάδικο Φερεδή Τζόρτζα, ο οποίος πάσχει και αυτός από HIV αλλά και χρόνια ηπατίτιδα, με το ποσοστό αναπηρίας του να υπολογίζεται από το ΚΕΠΑ σε 67%, ενώ είχε εκτίσει το 1/5 όπως ορίζει ο νόμος.

Η αίτησή του απορρίφθηκε από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Πειραιά, λόγω και της αρνητικής εισήγησης (αρ. πρότασης 348/2015) που έκανε η εισαγγελέας, Χαρίκλεια Θάνου. Η κ. Θάνου εξηγεί την αρνητική της εισήγηση ως εξής: «Ωστόσο, στη γνωμάτευση δεν αναφέρεται εάν ο ως άνω κρατούμενος νοσεί από σύνδρομο επίκτητης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας, σύμφωνα με την ακριβή διατύπωση του ως άνω άρθρου 110Α ΠΚ, ή είναι απλός φορέας του ως άνω συνδρόμου, με αποτέλεσμα να μην διαπιστώνεται εάν πληρούται στο πρόσωπο του αιτούντως κρατουμένου η προϋπόθεση που τίθεται από το άρθρο 110Α παρ. 2 α’ του ΠΚ. Επομένως, πρέπει να απορριφθεί από το Συμβούλιό σας». Κοινώς, δηλαδή, η κ. Θάνου θέτει το ερώτημα: Είναι φορέας του AIDS ή νοσεί;

Τελικά, ο κρατούμενος αποφυλακίστηκε αρκετό καιρό αργότερα, κάνοντας χρήση του ν.4322 του ΠΚ, αφού ολοκλήρωσε τα 2/5 της θητείας του.

Στην τρίτη περίπτωση, ο κρατούμενος Στέφανος Κατσούρας έχει ποσοστό αναπηρίας 75%, λόγω κίρρωσης του ύπατος μη αντιρροπούμενης, χρόνιας ενεργού ηπατίτιδας Β, ιστορικό λήψεως τοξικών ουσιών, πρόσφατη υπαραχνοειδή αιμορραγία και λήψη αντιεπιληπτικής αγωγής, έχοντας εκτίσει το 1/5 της ποινής του.

Η εισαγγελέας Πρωτοδικών, Ζωή Νιοκολάου, κάνει αρνητική εισήγηση, λαμβάνοντας τα εύσημα από το Συμβούλιο, που συγκροτήθηκε υπό τον πρόεδρο Πρωτοδικών, Ηλία Σταυρόπουλο. Η κ. Νικολάου επικαλείται αφενός ότι το ποσοστό αναπηρίας του κρατουμένου δεν έχει αναγνωρισθεί αορίστως «αλλά κατά ιατρική πρόβλεψη από 12/6/2015 έως 30/6/2016» και αφετέρου το δεδικασμένο του βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών Πειραιά αριθμ.117/2015, όπως και στην περίπτωση του κρατούμενου Ιωάννη Μάχου.

Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο απορρίπτει με το βούλευμα 751/2015 την αίτηση του κρατουμένου, με την εισαγγελέα να επαινείται από το Συμβούλιο για τις «ορθές και νόμιμες σκέψεις της».

Ένας νόμος που εφαρμόστηκε για λίγους μήνες

Το ερώτημα που προκύπτει είναι: από πότε δικαστές και εισαγγελείς έχουν το δικαίωμα να προβαίνουν σε ιατρικές γνωματεύσεις, με πρόσχημα την «κοινή πείρα», υπερβαίνοντας τον ευδιάκριτο διαχωρισμό μεταξύ νομικής και ιατρικής επιστήμης;

Αν η Δικαιοσύνη λειτουργούσε με κύριο άξονα τις δεδικασμένες υποθέσεις, τότε όλοι όσοι καλούνται να εφαρμόσουν το νόμο θα ήταν ανεπάγγελτοι, αφού οι πολίτες θα έπρεπε απλά να ανατρέξουν στο αρχείο για να δουν την απόφαση που είχε παρθεί για μία παρόμοια υπόθεση. Κάποιος εύλογα θα ισχυριστεί ότι οι νόμοι δεν αποτελούν σταθερές, αφού δέχονται τροποποιήσεις. Σαφώς.

Δεν συνεπάγεται, όμως, ότι κάθε δικαστική υπόθεση είναι ίδια, οπότε το δεδικασμένο είναι ένα σημείο αναφοράς.

Ο νόμος Παρασκευόπουλου ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2015, όμως, σύμφωνα με τις πληροφορίες, για το Πρωτοδικείο Πειραιά ίσχυσε μέχρι τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Ίσως για τέτοιου είδους πρακτικές το Υπουργείο Δικαιοσύνης συμπεριέλαβε την αντικατάσταση της παραγράφου 4 του άρθρου 110Α στο νομοσχέδιο για το Σύμφωνο Συμβίωσης.

«Εάν πρόκειται για πρόσκαιρη αναπηρία ο αρμόδιος εισαγγελέας υποβάλλει ένα (1) μήνα πριν τη λήξη του προσδιοριζόμενου χρόνου αναπηρίας στο αρμόδιο συμβούλιο την πρότασή του για την επανεξέταση της, χορηγηθείσας απόλυσης υπό όρο», αναγράφεται στο νομοσχέδιο, αποσαφηνίζοντας πως ο κρατούμενος θα περνάει και πάλι από πραγματογνωμοσύνη ή από αρμόδιο ΚΕΠΑ για την εκ νέου διακρίβωση του ποσοστού αναπηρίας, όντας όμως υπό όρο απόλυση.

Το πιο ειρωνικό είναι πως για μεγαλόσχημους κατάδικους του «λευκού κολάρου» ο νόμος τηρείται κατά γράμμα. Την αρχή έκανε ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ενώ πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό του πρώην υπουργού της Κύπρου, Ντίνου Μιχαηλίδη, ο οποίος είχε καταδικασθεί για τις μίζες που μετέφερε για τα εξοπλιστικά επί Τσοχατζόπουλου.

Tο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου έχει επιβάλει αρκετές χιλιάδες ευρώ πρόστιμα για τις συνθήκες κράτησης, ενώ αναμένονται κι άλλες αποφάσεις από νεότερες προσφυγές κρατουμένων στο «Κολαστήριο».

Τέλος, οι ασθενείς κρατούμενοι στο «Κολαστήριο» απέστειλαν πριν λίγες εβδομάδες επιστολή διαμαρτυρίας προς την πρόεδρο και την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, καταγγέλλοντας τις πρακτικές και τις αποφάσεις των δικαστικών λειτουργών του Πειραιά.

Το Hot Doc επικοινώνησε με την προϊστάμενη της Διεύθυνσης Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας, Ελένη Νιαρχάκου, η οποία απάντησε σε σχετική ερώτηση πως «υπάρχει ένας καταρχήν διαχωρισμός βάσει του Κανονισμού Ασφαλιστικής Αρμοδιότητας του ΙΚΑ, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα αρχίσουμε να λέμε: «HIV 50%, ηπατίτιδα 10% «», ξεκαθαρίζοντας πως μία νόσος δεν μπορεί να αποτυπωθεί με αμιγώς μαθηματικούς όρους.

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #101, το Μάιο του 2016

Extra Hot άρθρο

Σε μπίζνες εκατομμυρίων ευρώ έχει μετατραπεί η αγωνία εκατοντάδων χιλιάδων ανέργων πολιτών στη χώρα μας, μέσω των Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ), που ελέγχονται από παντοδύναμα κυκλώματα οικονομικών παραγόντων, ακόμη και ιδιοκτητών ΜΜΕ. Τεράστια χρηματικά ποσά δόθηκαν τα τελευταία χρόνια με περίεργες διαδικασίες σε ένα παρασιτικό κύκλωμα, που φημολογείται ότι είχε τα πλοκάμια του στο υπουργείο Εργασίας και γνώριζε έγκαιρα, αν δεν ήλεγχε, το σχεδιασμό των προγραμμάτων για τους ανέργους, με αποκορύφωμα το σκανδαλώδες και πολύκροτο «voucher». Η «φάμπρικα» της διαπλοκής, με κέρδη πολλών εκατομμυρίων ευρώ, αποδεικνύεται ότι είχε στηθεί επί ημερών της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου και βασιζόταν καθαρά στην εκμετάλλευση των χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, που είχαν ως σκοπό – θεωρητικά– την προώθηση της απασχόλησης και την καταπολέμηση της ανεργίας.

Υπέρ πάντων τα κυκλώματα

Τεράστια χρηματικά ποσά από τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προορίζονται για την εκπαίδευση και την ανακούφιση άνεργων πολιτών και επαγγελματιών, καταλήγουν με κομπιναδόρικους τρόπους στις τσέπες ιδιοκτητών ΚΕΚ, με την πολιτεία απλά να παρακολουθεί, παρά τις σοβαρές και επώνυμες καταγγελίες.

Εκπαιδευτές «μαϊμού», τάξεις «φαντάσματα» και ανύπαρκτοι καταρτιζόμενοι συνθέτουν το παζλ της πρωτοφανούς απάτης, που, όπως καταγγέλλεται, στήνεται εδώ και χρόνια με την προκλητική ανοχή κυβερνητικών παραγόντων, υπαλλήλων του ΟΑΕΔ και στελεχών των αρμοδίων ελεγκτικών μηχανισμών διαφόρων υπουργείων, που μόνο έλεγχο δεν κάνουν εκεί που χρειάζεται.

Αρκεί ένας απλός έλεγχος, με τη διασταύρωση στοιχείων των καταρτιζομένων και των διδασκόντων, για να αποδειχθεί σε όλο της το μέγεθος η κομπίνα, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα αλλά δεν μιλάνε δημόσια για ευνόητους λόγους.

Ενδεικτικό της δύναμης, που έχει το κύκλωμα των ιδιοκτητών ΚΕΚ πανελλαδικά, είναι η συνεχιζόμενη σιωπή και η απροθυμία να αγγίξουν το θέμα οι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί της πολιτείας, παρότι αυτό έφτασε πρόσφατα με σχετική ερώτηση στη Βουλή από τον βουλευτή των ΑΝΕΛ, Νίκο Νικολόπουλο, και παρά τις επίσημες τοποθετήσεις και τα ερωτηματικά, που θέτουν ο συνδικαλιστικός φορέας του ΟΑΕΔ αλλά και σε σχετική έκθεση ο Συνήγορος του Πολίτη!

Πρόσωπα, που γνωρίζουν εκ των έσω τα των ΚΕΚ, καταγγέλλουν επίσης τις πελατειακές σχέσεις του παντοδύναμου κυκλώματος με πολιτικά πρόσωπα, που παίζουν άθλια παιχνίδια στις πλάτες των ανέργων…

Πάνω από 20 εκατ. ευρώ στα ΚΕΚ της Ηλείας

Στην Ηλεία, το ζήτημα της λειτουργίας των Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης σε σχέση με το υψηλό ποσοστό της ανεργίας, που εμφανίζεται στο νομό, παρουσιάζει μια άκρως αντιφατική και «σουρεαλιστική» εικόνα υπέρ των επιχειρηματιών-ιδιοκτητών ΚΕΚ.

Πίσω από τη λειτουργία των οκτώ πιστοποιημένων Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης, όπως αυτά καταγράφονται στην επίσημη ιστοσελίδα του ΕΟΠΠΕΠ (Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού) υπάρχουν επιχειρηματίες, τοπικοί οικονομικοί παράγοντες αλλά και ιδιοκτήτες ΜΜΕ.

Στο νομό, βάσει των στατιστικών στοιχείων, υπάρχουν σήμερα πάνω από 14.000 άνεργοι, που προσπαθούν να επιβιώσουν εν μέσω οικονομικής κρίσης βιώνοντας δραματικές στιγμές οι ίδιοι και οι οικογένειές τους.

Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για τους «επώνυμους» ιδιοκτήτες των ΚΕΚ, που φέρονται να έχουν πάρει τα τελευταία χρόνια εξωφρενικά υπέρογκα χρηματικά ποσά για την εφαρμογή προγραμμάτων σχετιζόμενων με την εκπαίδευση και την ανεργία.

Τα ΚΕΚ

Τα οχτώ πιστοποιημένα από την πολιτεία ΚΕΚ με έδρα την Ηλεία, το CONSUL A.E., το HONESTY Ε.Π.Ε., το ΕΡΕΙΣΜΑ Ο.Ε., το ΣΕΛΕΚΤΙΚΑ, το ΗΛΕΙΑΚΟ ΚΕΚ Ο.Ε., το ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΚ Ε.Π.Ε., το ΚΕΚ ΜΑΝΩΛΑ Α.Ε. και η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ Ε.Π.Ε., με βάση τα οικονομικά στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Hot Doc, έλαβαν τα τελευταία χρόνια συνολικά 21.528.168 ευρώ.

Διαπλοκή…

Όμως, μέσα από τα επίσημα στοιχεία των ΚΕΚ της Ηλείας, όπως αυτά εμφανίζονται στην επίσημη ιστοσελίδα του ΕΟΠΠΕΠ, παρατηρούνται μερικά ενδιαφέροντα πράγματα, που… προβληματίζουν.

Το ΚΕΚ KO NSUL A.E. (έχει λάβει 4.761.389 ευρώ και 52.000 ευρώ) ανήκει και έχει νόμιμο εκπρόσωπο τον αντιπρόεδρο του Επιμελητηρίου Ηλείας, Κωνσταντίνο Λεβέντη. Η κεντρική του δομή είναι στη διεύθυνση Μπελούση 7, στον Πύργο, ενώ έχει παραρτήματα σε Άρτα, Αγρίνιο, Αττική, Σπάρτη, Κυπαρισσία, Καλαμάτα και Πύργο.

Στην ίδια διεύθυνση βρίσκεται και το ΚΕΚ HONESTY Ε.Π.Ε. (έχει λάβει 3.205.889 ευρώ) με νόμιμο εκπρόσωπο τον επιχειρηματία-πρόεδρο του Λιμενικού Ταμείου Πύργου και εκδότη της τοπικής εφημερίδας «Πατρίς», Λεωνίδα Βαρουξή, και διαχειριστή της εταιρίας τον υιό του, Λευτέρη Βαρουξή. Με παραρτήματα στα Καβάσιλα Ηλείας, τη Μεσσηνία, τον Πύργο και την Αττική.

Το ΚΕΚ ΕΡΕΙΣΜΑ Ο.Ε. (έχει λάβει 1.423.829 ευρώ) έχει νόμιμους εκπροσώπους την Σιαστάθη Βενετία και τον έτερο υιό (!) του εκδότη της «Πατρίς», επίσης επιχειρηματία, Λευτέρη Βαρουξή. Ένα πρόσωπο, που, όπως έχει αποκαλύψει το Hot Doc, λαμβάνει τα τελευταία χρόνια μέσω της εταιρίας του «δουλειές» από τους ΟΤΑ κλπ. με απευθείας αναθέσεις! Με παραρτήματα σε Πάτρα, Ιωάννινα και Αμαλιάδα.

Τον αντιπρόεδρο του Επιμελητηρίου Ηλείας, Κωνσταντίνο Λεβέντη, και τον Λευτέρη Βαρουξή, υιό του εκδότη της εφημερίδας «Πατρίς» της Ηλείας, τους συναντάμε παραδόξως να συμμετέχουν και στη σύνθεση της ανώνυμης εταιρίας «Διαβαλκανικό Κέντρο Διά Βίου Μάθηση Α.Ε.», που συμμετέχει σε σχετικά προγράμματα, με παραρτήματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. (Έχει λάβει 2.391.545 ευρώ).

Έναν εκ των ιδιοκτητών άλλης ημερήσιας εφημερίδας, της «Πρώτης» στην Ηλεία, τον Παναγιώτη Παναγιωτόπουλο, τον συναντάμε ως νόμιμο εκπρόσωπο του ΚΕΚ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ Ε.Π.Ε., που έχει ως έδρα την οδό Ρήγα Φεραίου 113 στον Πύργο Ηλείας και την ίδια διεύθυνση με την τοπική εφημερίδα «Πρώτη». (Έχει λάβει 3.482.630 ευρώ). Με παραρτήματα σε Πύργο, Ζάκυνθο, Πάτρα, Αιγάλεω και Τρίπολη.

Τα υπόλοιπα ΚΕΚ στην Ηλεία έχουν λάβει αναλυτικά: ΣΕΛΕΚΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΤΙΚΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ, με νόμιμο εκπρόσωπο τον Γεώργιο Κοντάρη (1.844.372 ευρώ). Με παραρτήματα σε Αμαλιάδα, Πάτρα, Ανδραβίδα. ΗΛΕΙΑΚΟ ΚΕΚ Ο.Ε., με νόμιμο εκπρόσωπο τον Άγγελο Τσίκα (1.539.280 ευρώ).

Με παράρτημα στον Πύργο. ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΚ Ε.Π.Ε., με νόμιμο εκπρόσωπο την Βασιλική Λαζαρακοπούλου (2.235.077 ευρώ). Με παραρτήματα σε Αμαλιάδα, Κατερίνη, Πύργο, Ιωάννινα. ΚΕΚ ΜΑΝΩΛΑ Α.Ε., με νόμιμο εκπρόσωπο τον Εμμανουήλ Μανωλά (2.983.639 ευρώ). Με παραρτήματα σε Αθήνα, Μόρβη, Αμαλιάδα, Μεγαλόπολη.

Να γίνει αμέσως έρευνα

Ο Νίκος Παπαβασιλείου, πρώην υποψήφιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ηλείας και σήμερα στέλεχος του κόμματος, προτίθεται, όπως λέει, να προωθήσει το θέμα των ΚΕΚ της Ηλείας προς έρευνα από τα αρμόδια όργανα της πολιτείας.

«Είναι τα ΚΕΚ χώροι εκπαίδευσης; Χώροι πελατειακών σχέσεων; Χώροι διασπάθισης δημοσίου χρήματος; Χώροι διαπλοκής και διαφθοράς;» αναρωτιέται ο κ. Παπαβασιλείου, μιλώντας στο Hot Doc, και σημειώνει: «Αν δείτε τα οικονομικά μεγέθη των εμπλεκόμενων επιχειρηματιών σε αυτές τις δραστηριότητες και αν επιπρόσθετα αναζητήσετε το τι άφησαν πίσω τους στις τοπικές κοινωνίες αυτά τα οικονομικά μεγέθη, μπορεί εύκολα κάποιος να απαντήσει και να επιλέξει τις σωστές απαντήσεις στα ανωτέρω ερωτήματα. Περίμενα, ως στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, στη διάρκεια του απελθόντος επταμήνου από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και τουλάχιστον από τους τρεις τοπικούς βουλευτές να έχουν ενδιαφερθεί προκειμένου να γίνει ο έλεγχος και να αναδειχθεί το συγκεκριμένο θέμα. Το περιμένω και μετά τις εκλογές…»

Καταγγελίες

Πάνω από 21 εκατ. ευρώ έχουν λάβει τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στην διάθεσή του το Hot Doc, τα οχτώ πιστοποιημένα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης στην Ηλεία, που ανήκουν σε τοπικούς οικονομικούς παράγοντες και ιδιοκτήτες ΜΜΕ.

Πόσα άραγε από αυτά τα χρήματα πήγαν στους τραπεζικούς λογαριασμούς των ιδιοκτητών και πόσα στην κατάρτιση των άνεργων πολιτών; Οι διαμαρτυρίες από τους κατά καιρούς συμμετέχοντες στα διάφορα προγράμματα είναι πολλές. Οι καταγγελίες, ακόμη περισσότερες. Όλοι τους κάνουν λόγο για ένα δαιδαλώδες και παντοδύναμο οικονομικά κύκλωμα διαπλοκής, που πολύ δύσκολα τα βάζει κάποιος μαζί του, καθώς αυτό καλύπτεται από επίορκους υπαλλήλους των αρμοδίων υπουργείων, υπαλλήλους του ΟΑΕΔ και κατά καιρούς ακόμη και από πολιτικά πρόσωπα…

Από το 2013 και ακόμη να πληρωθεί…

«Το 2013 συμμετείχα σε ένα πρόγραμμα μέσω KEK στην Ηλεία, με τίτλο “Διαρθρωτική Προσαρμογή Εργαζομένων Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων”.

Ήταν να πάρω περίπου 4.500 ευρώ, τα οποία μετά το πέρας του προγράμματος έγιναν παραδόξως 3.000 ευρώ. Όμως σήμερα έχουμε 2015 και δεν έχω πάρει ακόμη απολύτως τίποτα. Όταν ζήτησα τα χρήματά μου, με ενέπλεξαν σε μια απίστευτη γραφειοκρατία ενώ μου έστειλαν τιμολόγια που είχε εκδώσει άλλο ΚΕΚ της Ηλείας από εκείνο στο οποίο συμμετείχα», λέει στο Hot Doc η 29χρονη σήμερα Δ.Φ., που εργάζεται σε ιδιωτική επιχείρηση.

Το εξώδικο-φωτιά

Μια άκρως αποκαλυπτική εικόνα για τον τρόπο λειτουργίας ορισμένων εκ των ΚΕΚ της Ηλείας και τη συμπεριφορά των ιδιοκτητών και των στελεχών τους απέναντι σε εκείνους που συμμετέχουν σε διάφορα προγράμματα, δίνουν πέντε καταρτιζόμενοι, που αναγκάστηκαν να προσφύγουν σε ένδικα μέσα προκειμένου να διαφυλάξουν τα χρήματα που δικαιούνται.

Τους ζητούσαν πίσω τα χρήματα

Στο εξώδικο-φωτιά, που έστειλαν στις 20/2/2014 κατά του CONSUL KEK A.E. (ανήκει στον αντιπρόεδρο του Επιμελητηρίου Ηλείας, Κωνσταντίνο Λεβέντη) και της εταιρίας «Κάπα Λάμδα Ο.Ε. – Κωνσταντίνος Λεβέντης – Λεωνίδας Βαρουξής» (σ.σ. ο Λ.Βαρουξής είναι ο εκδότης της εφημερίδας «Πατρίς» της Ηλείας), περιγράφουν με ξεχωριστές λεπτομέρειες τον τρόπο λειτουργίας του ανωτέρω ΚΕΚ κάνοντας λόγο ευθέως για απάτη σε βάρος τους καθώς –όπως λένε εγγράφως– ούτε μαθήματα γίνονταν σε αυτό ούτε πιστοποιημένοι εκπαιδευτές υπήρχαν, ενώ στο τέλος προσπάθησαν να τους αποσπάσουν και το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων, που δικαιούνταν, προφασιζόμενοι έξοδα του σεμιναρίου, που δήθεν είχε αναλάβει η κοινή εταιρία «Κάπα Λάμδα Ο.Ε.», που είχαν ο ιδιοκτήτης του ΚΕΚ με τον εκδότη της «Πατρίς».

Ανύπαρκτοι εκπαιδευτές… μαϊμού τα μαθήματα

Όπως καταγγέλλεται στο εξώδικο, που φέρνει στο φως της δημοσιότητας το Hot Doc, με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της ΕΕ, του ΕΙΕΑΔ, του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και του ΕΣΠΑ, δημιουργήθηκε το πρόγραμμα «Διαθρωτικής προσαρμογής εργαζομένων μικρών επιχειρήσεων που απασχολούν 1-49 άτομα εντός της οικονομικής κρίσης», το οποίο εντάχθηκε στον άξονα προτεραιότητας «Ενίσχυση της προσαρμοστικότητας του ανθρώπινου δυναμικού και των επιχειρήσεων». Στα πλαίσια της εφαρμογής του ανωτέρω σχεδίου, δημιουργήθηκε πρόγραμμα διαρκείας 250 ωρών (150 ώρες θεωρίας και 100 ώρες πρακτικής άσκησης) με αντικείμενο «Νέες τάσεις της μόδας και τεχνικές στην κομμωτική».

Όπως αποκαλύπτουν στο εξώδικο οι πέντε κομμωτές: «…οι εκπαιδευτές μας, όχι μόνο δεν ήταν άτομα ειδικά εκπαιδευμένα για το πρόγραμμα στο οποίο ενταχθήκαμε, αλλά τίποτα από τα ανωτέρω δεν μας έμαθαν. Όσο για το μάθημα, που υποτίθεται ότι έπρεπε να παρακολουθήσουμε για να μάθουμε τα ανωτέρω, δεν τίθεται ούτε λόγος. Όλα αυτά που έπρεπε να μάθουμε έμειναν μόνο στα χαρτιά…»

Τους εξαπάτησαν

Οι καταγγέλλοντες αναφέρουν ότι από το πρόγραμμα, στο οποίο συμμετείχαν, δικαιούνταν να λάβουν συνολικά το ποσό των 3.520 ευρώ, αλλά ξαφνικά το ΚΕΚ άρχισε να τους ζητά τα χρήματα που πήραν, πίσω, ως έξοδα της συμμετοχής τους στο πρόγραμμα. Μάλιστα –όπως λένε– τους εξαπάτησαν, καθώς κατά τη διάρκεια των εγγραφών τούς ζήτησαν τις σφραγίδες των επιχειρήσεών τους.

«Εμείς σας εμπιστευτήκαμε… δεν είχαμε λόγο να υποψιαστούμε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Έτσι, οι σφραγίδες και οι υπογραφές μας μπήκαν σε πολλά έγγραφα… Δυστυχώς εσείς εκμεταλλευτήκατε την εμπιστοσύνη που σας δείξαμε και φερόμαστε να έχουμε υπογράψει δύο συμφωνητικά συνεργασίας, σύμφωνα με τα οποία σας οφείλουμε συνολικά 3.150 ευρώ. Δηλαδή ούτε λίγο ούτε πολύ θέλετε να σας δώσουμε όλα τα λεφτά που πήραμε καίτοι έχετε λάβει τα χρήματά σας από το ΕΣΠΑ και τα χρήματα που λάβαμε εμείς τα πήραμε ως ενίσχυση των επιχειρήσεών μας και ως τονωτική ένεση αυτών προκειμένου να συνεχίσουν να λειτουργούν και να μη κλείσουν…» αναφέρουν οι πέντε καταρτιζόμενοι και καταγγέλλουν ευθέως ότι «στην κυριολεξία οι υπογραφές μας στα εν λόγω έγγραφα υφαρπάχθηκαν χωρίς να γνωρίζουμε τι εμπεριείχαν τα έγγραφα αυτά, αφού ήταν δήθεν για να ενταχθούμε στο πρόγραμμα». Οι πέντε καταρτιζόμενοι στο KEK CONSUL A.E. καταλήγουν στο εξώδικό τους, θέτοντας μια σειρά από καυτά ερωτήματα:

«Γνωρίζουν άραγε αυτοί, που εγκρίνουν τα προγράμματα και εντάσσουν σε αυτά συγκεκριμένα άτομα, ότι εσείς μας ζητάτε να επιστρέψουμε τα χρήματα που λάβαμε; Γνωρίζουν ότι εσείς δεν παραδίδετε μαθήματα, για οποία σας πληρώνουν και για τα οποία επιδοτείστε; Γνωρίζουν ότι δεν έχετε εκπαιδευμένους καθηγητές πλην ενός; Γιατί, ενώ τα χρήματα μπήκαν στους λογαριασμούς μας και κόψαμε νόμιμα παραστατικά και τα δηλώσαμε, μας τα ζητάτε τώρα πίσω;

Γιατί μας ζητάτε να τα επιστρέψουμε σε λογαριασμούς που δεν είναι δικοί σας, χωρίς να μας δίνει κανείς μια απόδειξη για το πού πάνε αυτά τα χρήματα και υπέρ ποιου;»

ΟΑΕΔ για ΚΕΚ

Τις αθέμιτες πρακτικές των ΚΕΚ πανελλαδικά κατήγγειλε σε ανακοίνωσή της στις 23 Ιουνίου 2014 και η Ομοσπονδία Υπαλλήλων του ΟΑΕΔ. Η Ομοσπονδία κάνει λόγο για «κυνήγι ανέργων» και εμπόριο ελπίδας, το οποίο εξελίσσεται με την «εγκατάσταση» των ΚΕΚ έξω από τα Κέντρα Προώθησης Απασχόλησης του ΟΑΕΔ και την αγωνιώδη προσπάθειά τους να προσεγγίσουν ανέργους με κάθε τρόπο, για τη δική τους επιχείρηση.

«Υπενθυμίζουμε ότι η εργασία αποτελεί δικαίωμα και πως ο μοναδικός δημόσιος φορέας απασχόλησης στην Ελλάδα είναι ο ΟΑΕΔ. Υπενθυμίζουμε επίσης ότι οι άνεργοι δεν είναι πελάτες αλλά πολίτες με αξιοπρέπεια και δικαιώματα. Καλούμε το υπουργείο Εργασίας να επανεξετάσει τη στάση του απέναντι στα ΚΕΚ και να σταματήσει να εκδίδει προγράμματα τύπου voucher, που απλώς στέλνουν πελάτες στα ΚΕΚ, χωρίς όφελος για τους ανέργους και με τεράστια ποσά να πηγαίνουν στους “ΚΕΚάρχες” αντί στους ανέργους», αναφέρει στην ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία Υπαλλήλων του ΟΑΕΔ και μεταξύ άλλων σημειώνει ότι «πολιτική στην απασχόληση δεν μπορεί να υπάρξει με μεσάζοντες. Ας μας πουν πόσα χρήματα καρπώνονται αυτοί οι ιδιωτικοί φορείς για τον κάθε άνεργο ξεχωριστά, που εντάσσουν στα προγράμματά τους, για να τους πούμε πόσες ουσιαστικές ενεργητικές πολιτικές (με ΑΜΕΣΟ αποτέλεσμα για τον άνεργο και την κοινωνία) θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε».

Συνήγορος για ΚΕΚ

Το ζήτημα της λειτουργίας των ΚΕΚ πανελλαδικά και της συμπεριφοράς των ιδιοκτητών τους απέναντι στους καταρτιζόμενους σε ό,τι αφορά την πληρωμή τους, απασχόλησε και το Συνήγορο του Πολίτη. Στις 7 Ιανουαρίου 2014, έστειλε το με αριθμ. πρωτ.175972/498/2014 έγγραφο προς τον υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, επισημαίνοντας την καθυστέρηση αποπληρωμής των εκπαιδευομένων στα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης.

Όπως αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη, «πολλά Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) ως δικαιούχοι για την υλοποίηση πράξεων, ενώ έχουν λάβει την β’ δόση χρηματοδότησης, δεν αποπληρώνουν τους καταρτιζόμενους σύμφωνα με τα οριζόμενα στο σχετικό συμφωνητικό συνεργασίας (δηλαδή το αργότερο σε τριάντα ημερολογιακές ημέρες από την εκταμίευση της δεύτερης δόσης)».

Καθυστερήσεις στις πληρωμές

«Οι ωφελούμενοι /δικαιούχοι αυτών των προγραμμάτων εντάσσονται σε αυτά συνήθως μετά από μακρόχρονη περίοδο ανεργίας, η οποία αγγίζει τα δύο και τρία έτη πριν την ένταξή τους στο πρόγραμμα. Πολλοί από τους καταρτιζόμενους είναι γονείς ανήλικων παιδιών και στην οικογένειά τους δεν υπάρχει κανένας εργαζόμενος. Οποιαδήποτε κατά συνέπεια καθυστέρηση πληρωμής του επιδόματος κατάρτισης στον δικαιούχο από τον ανάδοχο, εξωθεί όλους όσους προσδοκούσαν σε μία πρόσκαιρη ελάφρυνση των οικονομικών βαρών σε ουσιαστική οικονομική εξάντληση. Όπως εξάλλου γνωρίζετε, οι περισσότεροι από τους καταρτιζόμενους σε προγράμματα παραμένουν άνεργοι και εγγράφονται εκ νέου στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ.

Το ζήτημα έχει απασχολήσει επανειλημμένα το Συνήγορο του Πολίτη τα τελευταία έτη, στη δε Ετήσια Έκθεση του 2011 έγινε ειδική αναφορά για τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, τα οποία δεν ήταν σε θέση να καταβάλουν επιδόματα καταρτιζομένων αλλά και αμοιβές εκπαιδευτών. Για το θέμα αυτό η υπηρεσία μας είχε απαντήσει ότι “δεδομένης της διαδικασίας στη σύμβαση που υπογράφεται μεταξύ της υπηρεσίας και του εκάστοτε φορέα, προβλέπεται η καταβολή των επιδομάτων κατάρτισης από τον ανάδοχο στους καταρτιζόμενους και μόνον. Στην υπηρεσία δεν παρέχεται η δυνατότητα παρέμβασης, ώστε να καταβληθεί στους καταρτιζόμενους το εκπαιδευτικό επίδομα” (βλ. Ετήσια Έκθεση “Συνήγορος του Πολίτη”, σελ.66-67, επιστολή του Συνηγόρου του Πολίτη με αριθμ. πρωτ.8479/2009, 20824/2009/8-4-2010)».

Ο Συνήγορος του Πολίτη αναφέρει μεταξύ άλλων επίσης ότι, «πολλά Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, που είχαν εμφανίσει διαχειριστικά προβλήματα και δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις συμβατικές υποχρεώσεις τους, όχι μόνο έχουν επανέλθει σε ενεργό δράση με υλοποίηση νέων προγραμμάτων, αλλά δεν μπορούν και πάλι να ανταποκριθούν στις νέες υποχρεώσεις τους απέναντι στους καταρτιζόμενους. Η μόνη λοιπόν επιλογή των καταρτισθέντων για να διεκδικήσουν το επίδομά τους είναι να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Η δυνατότητα αυτή όμως δεν είναι δυνατόν να υλοποιηθεί από πολλούς, καθώς συνεπάγεται μεγάλη και δυσανάλογη οικονομική επιβάρυνση και είναι και εξαιρετικά χρονοβόρα».

Μαϊμού βεβαιώσεις κατάρτισης

«Περαιτέρω, υπάρχουν ΚΕΚ τα οποία (παρότι διαχειρίζονται με εξαιρετική τεχνογνωσία ζητήματα διαχειριστικής επάρκειας) χορηγούν “Βεβαιώσεις επιτυχούς κατάρτισης” σε άτομα τα οποία δεν παρακολούθησαν τα προγράμματα κατάρτισης.

Υπάρχουν καταγγελίες για ΚΕΚ τα οποία δεν τήρησαν τις προδιαγραφές ασφάλειας κατά την υλοποίηση πρακτικής άσκησης και δεν αποζημίωσαν για τα έξοδα μετακίνησης στο χώρο της κατάρτισης τους καταρτιζόμενους».

Τα κεκ της κομπίνας στη Βουλή

Το θέμα του κυκλώματος των «αμαρτωλών» ΚΕΚ απασχόλησε και τη Βουλή, μετά από ερώτηση που κατέθεσε στις 4/5/2015 ο βουλευτής Αχαΐας των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Νίκος Νικολόπουλος, με αφορμή σχετικά δημοσιεύματα της Εφημερίδας των Συντακτών στο φύλλο της 24/2/2015.

Ο κ. Νικολόπουλος, στην ερώτησή του προς το υπουργείο Παιδείας, κάνει λόγο για αδιαφάνεια και έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου στα προγράμματα κατάρτισης ανέργων, και μεταξύ άλλων σημειώνει:

«Συλλογικότητες ανέργων αλλά και το σωματείο εργαζομένων του ΟΑΕΔ έχουν καταγγείλει, επανειλημμένα, ότι τα προγράμματα voucher ανακυκλώνουν την ανεργία και συντηρούν ένα καθεστώς διαπλοκής, μέσα από το οποίο κυκλώματα επιτηδείων κερδοσκοπούν εις βάρος των ανέργων, αναφέρει το άρθρο.

Οι εργαζόμενοι του ΟΑΕΔ ζητούν να φύγουν από τη μέση τα ΚΕΚ, ως μεσάζοντες, ώστε τα χρήματα να πηγαίνουν κατευθείαν στους άμεσα δικαιούχους, δηλαδή τους ανέργους. Ωστόσο, ούτε το ίδιο το Δημόσιο είναι άμεμπτο, καθώς έχουν έρθει στο φως και υποθέσεις υπαλλήλων του ΟΑΕΔ, που κατηύθυναν τους ανέργους σε ΚΕΚ δικών τους συμφερόντων.

Εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις παραβίασης του νόμου, ούτως ή άλλως, τα ΚΕΚ εισπράττουν νόμιμα και με τις ευλογίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημαντικό μέρος των κονδυλίων από τα προγράμματα καταπολέμησης της ανεργίας: συγκεκριμένα, για τα vouchers 18-24 ετών και 24-29 ετών οι πάροχοι κατάρτισης εισπράττουν πάνω από το 1/3 των κονδυλίων, ενώ εκεί που αναμένεται πράγματι να γίνει πάρτι, κατά το ως άνω άρθρο, είναι στα προγράμματα που ξεκινούν για ανέργους 29-64 ετών, όπου τα ΚΕΚ προβλέπεται να εισπράξουν έως και το 70% των κονδυλίων, ανάλογα με την περίπτωση».

Στις 22/5/2015 το υπουργείο Παιδείας ενημέρωσε τον κ. Νικολόπουλο ότι το θέμα με τις κομπίνες των ΚΕΚ δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων αλλά του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Αλληλεγγύης, και γι’ αυτό έστειλε την ερώτησή του εκεί.

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot Doc#86, τον Οκτώβρη του 2015

Extra Hot άρθρο

Τα περιστατικά με κακοποιήσεις ζώων στην Ελλάδα πυκνώνουν επικίνδυνα. Καθημερινά δημοσιεύονται μακάβριες εικόνες με τους «άθλους» κάποιων «δίποδων ζώων» με αρρωστημένα μυαλά. Η κοινή γνώμη καταδικάζει, αλλά οι ελληνικές αρχές φαίνεται ότι βρίσκονται σε νηπιακό στάδιο ώστε να εντοπίσουν και να τιμωρήσουν όλους εκείνους που επιδεικνύουν τον ανδρισμό τους δημοσιεύοντας ακόμα και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα κατορθώματα τους… Από την άλλη πλευρά, εκατοντάδες αδέσποτα σε όλες τις μεγαλουπόλεις, πολλές φορές και πανάκριβες ράτσες, που αφέθηκαν στην τύχη τους από «εποχιακούς» ζωόφιλους, μένουν νηστικά και άρρωστα, αφημένα στη μοίρα τους. Η Ελλάδα είναι η αντιφατική χώρα που από τη μια πλευρά αντικρίζεις ακόμα σκυλιά δεμένα μέσα σε βαρέλια κάτω από τον ήλιο και από την άλλη ξοδεύονται εκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση των αδέσποτων ζώων χωρίς ουσία. Μήπως τελικά μία συνολική και αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος θα μείωνε τα έσοδα κάποιων, που εδώ και μια δεκαετία επωφελούνται από την υπάρχουσα κατάσταση;

Δεκάδες καταγγελίες προς φιλοζωικούς συλλόγους, προς τον επιθεωρητή δημόσιας διοίκησης και  προς το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, ανώνυμες και επώνυμες, μιλούν για κατασπατάληση δημοσίου χρήματος αλλά  και για κακομεταχείριση των ζώων που ζουν σε διαδημοτικούς και ιδιωτικούς ξενώνες. Την ίδια στιγμή, ένα ολοκαίνουργιο πλήρως εξοπλισμένο δημοτικό κτηνιατρείο του δήμου Αθηναίων δεν άνοιξε τις πύλες του ποτέ, διότι, σύμφωνα με πληροφορίες του Hot Doc, θίγονται τα συμφέροντα των ιδιωτών κτηνιάτρων. Εν τω μεταξύ, φιλόζωοι, οι οποίοι εθελοντικά προσπαθούν ώστε να έχουν μια καλύτερη τύχη τα αδέσποτα, χαρακτηρίζουν τα χρηματικά ποσά που ξοδεύονται  από τον κρατικό προϋπολογισμό υπέρογκα, τα οποία αν πήγαιναν στον προορισμό τους η Αθήνα θα αποτελούσε τον παράδεισο των αδέσποτων ζώων.
H Ειρήνη Μολφέση, πρόεδρος της Πανελλήνιας Φιλοζωικής Ομοσπονδίας, αναφέρει στο Hot Doc: «Εάν φιλοζωική οργάνωση αναλάβει να στήσει πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων εξαρχής και το πρόγραμμα αυτό λειτουργήσει κάτω από τον έλεγχό της, θα διαπιστώσετε από τα αποτελέσματα ότι τα μέχρι τώρα προγράμματα του δήμου, ήταν και υπερκοστολογημένα και αναποτελεσματικά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το πρόγραμμα του δήμου είναι στημένο για όφελος όσων συμμετέχουν σε αυτό, εις βάρος των αδέσποτων ζώων και της κοινωνίας που πληρώνει το οικονομικό και το συναισθηματικό κόστος της διαφθοράς του Δημοσίου». Και εξηγεί: «Ένα πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων νοείται ως κομμάτι μιας  συνολικής στρατηγικής για τα ζώα συντροφιάς, η οποία περιλαμβάνει  μία δέσμη μέτρων που απευθύνεται στη ρίζα του προβλήματος, την “ανεύθυνη ιδιοκτησία” κατοικιδίων (παρορμητική αγορά, ανεξέλεγκτο ζευγάρωμα, εγκατάλειψη) και τον ακόλουθο υπερπληθυσμό των ζώων».
Η ιστορία με τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων ξεκινάει το 2003, ένα χρόνο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όταν η Αθήνα κινδύνευε να ρεζιλευτεί σε όλη την υφήλιο με τα εκατοντάδες αδέσποτα που κυκλοφορούσαν στους δρόμους. Έτσι, με νόμο του 2003, η τότε κυβέρνηση ενέκρινε την εκταμίευση 12 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση του προβλήματος των αδέσποτων. Συγκεκριμένα, το ΦΕΚ ανέφερε: «Οικονομική ενίσχυση για την ίδρυση ή τον εκσυγχρονισμό καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής του προγράμματος περισυλλογής, σήμανσης, καταγραφής, στείρωσης, εμβολιασμού, αποθεραπείας, υιοθεσίας ή επανένταξης των αδέσποτων σκύλων. Για την εφαρμογή των προαναφερομένων δραστηριοτήτων, εγκρίνεται διάθεση πιστώσεων ύψους δώδεκα εκατομμυρίων ευρώ (12.000.000€) από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Γεωργίας Κ.Α. 2111 Φ.29/110».Τα χρήματα εκταμιεύτηκαν, αλλά κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί, ούτε καν ένας  επίσημος κρατικός απολογισμός –τον οποίο παρεμπιπτόντως αναζητούμε εδώ και ένα μήνα–, ότι το πρόβλημα λύθηκε και ότι η εικόνα της Αθήνας συνολικά άλλαξε. Αντιθέτως, η Αθήνα 2004 μάζεψε όλα τα αδέσποτα για την περίοδο των Αγώνων και αμέσως μετά έγιναν όλα όπως πριν. Την ίδια ώρα, η 3ετούς διάρκειας υλοποίηση του προγράμματος του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης είχε ως  αποτέλεσμα να στηθεί ένα μεγάλο πάρτι στους δήμους και κυρίως στο δήμο Αθηναίων, με υπερτιμολογήσεις στις στειρώσεις αλλά και στη φιλοξενία των ζώων. Με αυτό τον τρόπο, κτηνίατροι, επιχειρηματίες με ιδιωτικούς ξενώνες αλλά και εταιρείες που συγκεντρώνουν τα αδέσποτα, τρώνε με χρυσά κουτάλια. Ευθύνες δεν καταλογίστηκαν ποτέ, ειδικά σε δημοτικούς υπάλληλους οι οποίοι έπαιζαν το ρόλο του ενδιάμεσου μεταξύ δήμου και εταιρειών.

Ο «φιλόζωος» δήμος Αθηναίων

Στους διαδρόμους του δημαρχείου της Αθήνας όλοι ψιθύριζαν ότι τα αδέσποτα κοστίζουν πολλά, χωρίς λόγο, κι ότι το «παιχνίδι» είναι για λίγους. Ωστόσο οι ψίθυροι δεν έγιναν ποτέ έλεγχος επί τις ουσίας. Ακόμα κι όταν μετά από καταγγελία στο Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης πραγματοποιήθηκε έλεγχος και εν συνέχεια συντάχθηκε έκθεση ελέγχου δεν άνοιξε «ρουθούνι». Αντιθέτως, ελάχιστοι γνώριζαν από τους φορείς, ακόμα και από αντιδημάρχους, την ύπαρξη της συγκεκριμένης έκθεσης, η οποία σημειωτέον αποκάλυπτε ένα μεγάλος μέρος του παζλ «της κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος» αλλά όχι ολόκληρο. Το πόρισμα ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2011 και αναφέρει μεταξύ άλλων ότι από το 2003 ως το 2010 ξοδεύτηκαν 4,5 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα της περισυλλογής αδέσποτων, την παροχή κτηνιατρικών πράξεων και την προσωρινή φύλαξη και νοσηλεία αδέσποτων ζώων. Και στους τρεις τομείς οι ανάδοχοι ήταν οι ίδιοι ιδιώτες. Το δυσάρεστο είναι ότι, εκτός του ότι οι ανάδοχοι ήταν οι ίδιοι, κανείς από την πλευρά του δήμου δεν έκανε την παραμικρή κίνηση ώστε να τους ελέγξει κατά τη διάρκεια της σύμβασής τους.
Σε πολλά σημεία της έκθεσης οι επιθεωρητές αναφέρουν ότι δεν έγιναν απροειδοποίητες επισκέψεις στο καταφύγιο φιλοξενίας των ζώων από την πλευρά του δήμου, γεγονός που σημαίνει ότι είχε την ελευθερία ο επιχειρηματίας να διαχειρίζεται τα ζώα όπως θέλει και παράλληλα να παίρνει υπέρογκες αμοιβές για τις αμφισβητούμενες υπηρεσίες που παρείχε. Την ίδια ώρα, όπως αναφέρει η έκθεση, στο συγκεκριμένο καταφύγιο δεν προχώρησαν ποτέ σε ευθανασία ανήμπορων ζώων, όπως προβλέπει ο νόμος, καθώς η επιστημονική επιτροπή του δήμου δεν συνεδρίασε ποτέ από το 2003, οπότε άφηναν τα ζώα να ταλαιπωρούνται προκειμένου να μην μειωθεί ο αριθμός των φιλοξενούμενων αδέσποτων και έτσι μειωθούν και τα έσοδα του ιδιοκτήτη του καταφύγιου. Να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο καταφύγιο εισέπραξε, σύμφωνα με την έκθεση των επιθεωρητών, περίπου 2,5 εκατ. ευρώ από το δήμο.
Ωστόσο, όπως αναφέρει στο Hot Doc η κ. Ελένη Πορτάλιου, πρώην επικεφαλής της δημοτικής παράταξης Ανοιχτή Πόλη, η οποία ασχολείται πολύ στενά τα τελευταία χρόνια με το θέμα των αδέσποτων, «μόνο το 2009, για 100 θέσεις αδέσποτων ζώων το καταφύγιο πήρε από το δήμο 1.340.000 ευρώ». Και προσθέτει ότι «σύμφωνα με το σχέδιο της πολεοδομίας, το καταφύγιο δεν διέθετε 100 θέσεις». Να σημειωθεί ότι παλαιότερα, σε δημοσίευμα της Ελευθεροτυπίας, είχαν γίνει επώνυμες καταγγελίες για θανάτους ζώων στο καταφύγιο αλλά και εγκλεισμούς χωρίς καμία αιτία. Άλλωστε, σε επιτόπου απροειδοποίητο έλεγχο που είχε κάνει η ίδια στο παρελθόν, είχε διαπιστώσει ότι το καταφύγιο δεν πληροί πολύ βασικούς όρους για τη σωστή διαβίωση των ζώων, όπως για παράδειγμα τον προαυλισμό τους, το καθαρό νερό και την προστασία τους σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Με λίγα λόγια, τα ζώα ήταν εγκλωβισμένα, σε κλουβιά, παρόλο που η νομοθεσία επιβάλλει ακριβώς το αντίθετο, ειδικά όταν αυτά είναι υγιή.
Ο δήμος Αθηναίων θα μπορούσε μόνο από τη φιλοξενία των αδέσποτων να έχει γλιτώσει εκατομμύρια ευρώ, καθώς είχε τη δυνατότητα με το νόμο του 2003 και τη χρηματοδότηση του Υπουργείου Γεωργίας να δημιουργήσει το δικό του δημοτικό κυνοκομείο. Δεν το έκανε ποτέ και επέλεξε, όπως αναφέρουν και οι επιθεωρητές, τη διεξαγωγή τακτικού μειοδοτικού διαγωνισμού με ιδιωτική εταιρεία.
Υπερκοστολογημένη είναι και η υπηρεσία περισυλλογής των ζώων από τους δρόμους της Αθήνας, την ίδια ώρα που, όπως αναφέρει η έκθεση, τα συνεργεία περισυλλογής προέρχονταν από τη Διεύθυνση Καθαριότητας του δήμου, που είχαν μια πολύ σύντομη εκπαίδευση – κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τη νομοθεσία, η οποία αναφέρει ρητά ότι το προσωπικό πρέπει να έχει λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση για να μαζέψει τα αδέσποτα από το δρόμο .

Η κ. Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αστικής Πανίδας

Η έκθεση έλεγχου είναι σαφής. Ο δήμος έπρεπε να απασχολεί 5 κτηνιάτρους και απασχολεί μόνο μία, η οποία είναι προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αστικής Πανίδας. Η συγκεκριμένη, πέρα από το ότι καλείται να ελέγχει όλα τα στάδια του προγράμματος, κάτι που είναι πολύ δύσκολο, είναι και η προϊσταμένη της Διεύθυνσης που θέτει τους όρους για τους διαγωνισμούς ώστε να λειτουργήσει το πρόγραμμα! Το παράδοξο είναι ότι στη συγκεκριμένη κτηνίατρο εγκρίθηκε το 2004 από το δήμο Αθηναίων η εκτός υπηρεσίας εργασία με αμοιβή, και η κτηνίατρος, βάσει της εν λόγω έγκρισης, λειτουργεί στην Αθήνα από το έτος 2005 μέχρι και την ημέρα που εκδόθηκε η έκθεση ελέγχου ιδιωτικό ιατρείο μικρών ζώων – παρότι, όπως αναφέρουν οι επιθεωρητές, μετά την ψήφιση του Ν.3584/2007 η άδεια άσκησης έργου ή εργασίας σε υπάλληλο χορηγείται για συγκεκριμένο έργο ή εργασία. Να σημειωθεί το ακόμα πιο παράδοξο, ότι το συγκεκριμένο κτηνιατρείο είναι καταχωρημένο στο Σύνδεσμο Κτηνιάτρων Μικρών Ζώων Αττικής, που είναι ο ανάδοχος ως προς την παροχή κτηνιατρικών πράξεων στο αδέσποτα του δήμου της Αθήνας από το 2003-2010 και ο οποίος έχει εισπράξει για τις υπηρεσίες του 960.360 ευρώ.

Το Δημοτικό Κτηνιατρείο και το Διαδημοτικό Κυνοκομείο

Παρόλο που οι επιθεωρητές στις προτάσεις τους λένε ξεκάθαρα ότι ο δήμος πρέπει να εξετάσει την προοπτική να αποκτήσει το δικό του κυνοκομείο, κάτι άλλωστε που αντιλαμβάνεται και ο κοινός νους, δεν έχει γίνει καμιά κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, πριν χρόνια, σύμφωνα με μαρτυρίες, είχε εξοπλιστεί ένα δημοτικό ιατρείο στη περιοχή του Βοτανικού. Το ιατρείο δεν λειτούργησε ποτέ, καθώς κάποιοι υποστηρίζουν ότι θίχτηκαν τα συμφέροντα των ιδιωτών κτηνιάτρων. Από την άλλη πλευρά, δημοσιογραφικές πηγές στο δήμο αναφέρουν ανεπίσημα ότι είχαν αντιδράσει οι κάτοικοι της περιοχής. Το γεγονός είναι ότι το ιατρείο δεν λειτούργησε ποτέ. Από τότε και μέχρι σήμερα αγνοείται τι έχει γίνει ο εξοπλισμός του, καθώς οι μαρτυρίες μιλούν για ένα κτηνιατρείο υπερσύγχρονο.
Το ερώτημα έχει τεθεί στη Διεύθυνση Πανίδας του δήμου όπως και αρκετά άλλα τα οποία έχουν προκύψει από την έρευνα του Hot Doc, ωστόσο δεν έχουμε λάβει καμία απάντηση.
Εν τω μεταξύ, όταν πλέον η βρύση με τα κονδύλια είχε αρχίσει να στάζει, ο δήμος ξεκίνησε να σκέφτεται να μεταφέρει τα αδέσποτα στο διαδημοτικό καταφύγιο που λειτουργεί από το 2003 στο Σχιστό, το ΔΙΚΕΠΑΖ. Πρόκειται για ένα καταφύγιο το οποίο στο παρελθόν είχε προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις ομοσπονδιών και συλλόγων για την προστασία των αδέσποτων ζώων. Συγκεκριμένα, σε καταγγελία-φωτιά που είχαν καταθέσει στον Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης η Πανελλήνια Φιλοζωική Ομοσπονδία, η Πανελλήνια Περιβαλλοντική και Φιλοζωική Ομοσπονδία και η Ζωοφιλική Ομοσπονδία Σωματείων Αττικής-Σαρωνικού ανέφεραν ότι το ΔΙΚΕΠΑΖ πρέπει άμεσα να ελεγχθεί.

Οι ομοσπονδίες, οι οποίες στην πολυσέλιδη καταγγελία τους αναφέρονταν και στον τρόπο λειτουργίας του καταφυγίου αλλά και στην αλαζονεία του επικεφαλής του και κυρίως στις άθλιες συνθήκες όπου ζουν τα φυλακισμένα ζώα, προσπάθησαν να κινητοποιήσουν τις αρχές ώστε η διοίκηση να συμμορφωθεί. Η καταγγελία αναφερόταν σε έλλειψη χωρητικότητας για τα ζώα, τα οποία δεν προαυλίζονται, σε ανεξήγητες ευθανασίες (το καταφύγιο διαθέτει και αποτεφρωτήρα), ενώ παράλληλα αναφερόταν και σε έναν έλεγχο που προσπάθησε να κάνει επιτελείο του Υπουργείου Γεωργίας αλλά εκδιώχθηκε από τους υπευθύνους του ΔΙΚΕΠΑΖ.
Το εν λόγω καταφύγιο διαθέτει, σύμφωνα με τις ομοσπονδίες, 50 θέσεις συνολικά. Συνεργάζεται με 18 δήμους, και μόνο τα αδέσποτα σκυλιά του δήμου της Αθήνας είναι 40, οπότε είναι απορίας άξιο πώς θα χωρέσουν τόσα ζώα μαζί. Ο δήμος επιμένει να μεταφέρει τα αδέσποτα στο ΔΙΚΕΠΑΖ, την ώρα που σύμφωνα με τις ομοσπονδίες εκεί φιλοξενούνται αδέσποτα άλλων 18 δήμων, δεν υπάρχει χώρος και τα σκυλιά στοιβάζονται σε κοινά κλουβιά. Από την πλευρά του, ο δήμος απαντά ότι αναμένεται το ΔΙΚΕΠΑΖ να μπορέσει να χρησιμοποιήσει στο άμεσο μέλλον όμορο οικόπεδο της Περιφέρειας ώστε να αποκτήσει το χώρο που του χρειάζεται.
Ό,τι και να γίνει στο τέλος, το συμπέρασμα είναι ότι έχουν ξοδευτεί εκατομμύρια από το δήμο Αθηναίων – χρήματα που θα μπορούσαν να τα έχουν αξιοποιήσει και να είχαν δημιουργήσει όχι ένα αλλά 5 κυνοκομεία του δήμου, τα οποία να είναι ανοιχτά ώστε όλοι οι δημότες να μπορούν να ελέγχουν αλλά και να υιοθετούν ένα σκύλο. Άλλωστε, αξία δεν έχει να μαζεύεις τα αδέσποτα, αξία έχει να μπορείς να τους προσφέρεις καλύτερες συνθήκες ζωής από αυτές του δρόμου κι όχι να τα κλειδώνεις σε ένα κλουβί.
Μπορεί οι φωνές των φιλόζωων ώρες-ώρες να ακούγονται γραφικές και υπερβολικές ενδεχομένως, ωστόσο προσπαθούν να εκπροσωπήσουν επάξια τα άφωνα και ανυπεράσπιστα αδέσποτα. Η μόνη αλήθεια είναι ότι πίσω από τις πλάτες κάποιων μετρημένων στα δάκτυλα ευαίσθητων και ρομαντικών ανθρώπων, εδώ και χρόνια παίζονται παιχνίδια εκατομμυρίων, ενώ τίποτα δεν έχει αλλάξει για τα αδέσποτα του δήμου Αθηναίων.

Η υπερκοστολόγηση σε νούμερα

Μετά από μια έρευνα αγοράς που έκανε το Hot Doc διαπιστώνει ότι οι τιμές που κοστολογούσαν τις υπηρεσίες τους οι «μόνιμοι» ανάδοχοι του δήμου Αθηναίων ήταν υπερ-πολλαπλάσιες σε σχέση με αυτό που επικρατεί στην αγορά. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μικροτσίπ που τοποθετείται κάτω από το δέρμα του σκύλου κοστίζει 2,5 ευρώ, ενώ στο δήμο χρεώνεται 60 ευρώ. Επίσης, την ώρα που οι ομοσπονδίες στειρώνουν τα σκυλιά με 80 ευρώ, στο δήμο η στείρωση τιμάται 140 ευρώ. Συνολικά η έρευνα αποκαλύπτει ότι για την εισαγωγή 500 ζώων σε καταφύγια, σε χρονική περίοδο 3 ετών, τα οποία στειρώθηκαν και θεραπεύτηκαν από ασθένειες, ξοδεύτηκαν από ομοσπονδίες και καταφύγια γύρω στις 70.000 ευρώ, όταν στο δήμο της Αθήνας το ποσό αυτό δεν καλύπτει ούτε τις υπηρεσίες 6 μηνών για 100 αδέσποτα.

Γαβριήλ Σακελλαρίδης, επικεφαλής μείζονος αντιπολίτευσης στο Δήμο Αθηναίων

«Η Ανοιχτή Πόλη, θέτει εδώ και χρόνια σε κριτική τα πρόγραμματα του Δήμου Αθηναίων σχετικά με τα αδέσποτα της πόλης. Με λίγα λόγια έχουμε έναν συνδυασμό κακοδιαχείρισης και κατασπατάλησης των χρημάτων των δημοτών με την ταυτόχρονη ελλιπή φροντίδα των ζώων. Όσο ο Δήμος δεν διαθέτει το δικό του Δημοτικό Καταφύγιο Αδέσποτων Ζώων και αντίστοιχη Κλινική η λύση του Διαδημοτικού Κέντρου Περίθαλψης Αδέσποτων Ζώων στο Σχιστό θα μπορούσε κάτω από συγκεκριμένες και αυστηρές προϋποθέσεις να είναι ικανοποιητική.
Το ζήτημα όμως είναι να εξασφαλιστούν αυτές οι προϋποθέσεις. Για αυτό ζητάμε να γίνει πιο ξεκάθαρο το πλαίσιο λειτουργίας του ΔΙ.ΚΕ.Π.Α.Ζ. και οι δεσμεύσεις του προς το Δήμο Αθηναίων.
Όσο δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο, όσο δεν υπάρχει εκπροσώπηση του Δήμου Αθηναίων στο διοικητικό συμβούλιο αλλά και ελεγκτικός μηχανισμός που να περιλαμβάνει και Επιτροπή από φιλοζωικές οργανώσεις, ώστε να διασφαλίζεται η ευζωία των αδέσποτων διατηρούμε επιφυλάξεις για το ΔΙ.ΚΕ.Π.Α.Ζ. Η ουσιαστική επίλυση του προβλήματος απαιτεί ταυτόχρονα να μπει ένα τέλος στην κατασπατάληση πόρων αλλά να διασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή φροντίδα των αδέσποτων ζώων.»

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Hot Doc #65, τον Δεκέμβρη του 2014

Extra Hot άρθρο

H επιβολή του ζουρλομανδύα των Μνημονίων θεωρείται για κάποιους καριερίστες της πολιτικής και δημοσιοσχεσίτες, η διάσωση της Ελλάδας. Η «σφαγή» στην υγεία, που περιλαμβάνει κλείσιμο νοσοκομείων, απολύσεις προσωπικού και μετατάξεις, ονομάζεται αναδιάρθρωση. Οι ίδιοι που κλείσανε νοσοκομεία όπως το πρώην Λοιμωδών και τον EOΠYY, εξήγγειλαν το κλείσιμο, μέχρι το 2015, τριών ψυχιατρικών νοσοκομείων: ΨΝΑ – Δαφνί, Δρομοκαΐτειο, ΨΝ Θεσσαλονίκης. Και αυτό το βάφτισαν «ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης». Σημειωτέον, η Ελλάδα είχε συμφωνήσει με τους εταίρους της εδώ και δεκαετίες ότι θα δημιουργούσε τις ανάλογες δομές που θα αντικαθιστούσαν τα ψυχιατρεία. Οι πράξεις τους αποδεικνύουν, δυστυχώς, το αντίθετο.

Το μείζον θέμα δεν είναι το λουκέτο στα ψυχιατρεία της χώρας, αλλά ο παράλογα απότομος, ταχύς, βίαιος, ανεύθυνος και χωρίς ανάλογο σχεδιασμό για μεταβατικές δομές ψυχικής υγείας τρόπος που γίνεται. Δεν υπάρχει κανείς -ψυχίατροι, εργαζόμενοι σε κλινικές και αντίστοιχες δομές, ακόμα και οι οικογένειες των ανθρώπων με ψυχική νόσο- που να μην θέλει την υπαλληλοποίηση. Ωστόσο, οι ψυχίατροι στα δημόσια νοσοκομεία μιλούν για «εξαγωγή» του ψυχιατρείου σε μια κοινότητα χωρίς υποδομές. Οι εργαζόμενοι στις ψυχιατρικές κλινικές και δομές καταγγέλλουν πως δεν πρόκειται για μεταρρύθμιση, αλλά για απορύθμιση, διάλυση και πέταμα των ψυχικά ασθενών στο δρόμο. Στον Συνήγορο του Πολίτη μιλούν για «ξεπέταγμα» των ψυχικά ασθενών και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όσο για τις οικογένειες που ζουν με την σχιζοφρένεια, δηλώνουν εξοργισμένοι και γνωρίζουν πως σύντομα θα είναι παντελώς μόνοι, μπροστά σε ένα αδιέξοδο. Το τραγελαφικό όμως στην υπόθεση, όπως διαπιστώνουν όλοι όσοι βιώνουν στο πετσί τους τα πραγματικά προβλήματα της ψυχικής υγείας, είναι πως κατά την ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου, η ψυχιατρική μεταρρύθμιση έχει ολοκληρωθεί!

Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση καρκινοβατεί

Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό στα ψυχιατρικά νοσοκομεία της χώρας βρίσκεται σε «αποσύνθεση» και οι αντίστοιχες κλινικές τους υπό διάλυση, καθώς στα χρόνια της οικονομικής κρίσης υπήρξαν πολλές συνταξιοδοτήσεις, χωρίς να ακολουθήσουν οι απαραίτητες, έστω, προσλήψεις. Στο Δρομοκαϊτειο, που μέχρι το τέλος του 2015 δεν θα υπάρχει πια, γίνονται 2.500 εισαγωγές ετησίως, ενώ καταγράφονται περισσότερες από 20.000 επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία ανθρώπων που πάσχουν από κάποιας μορφής ψυχική νόσο. Στο ίδιο νοσοκομείο τμήματα λειτουργούν με έναν νοσηλευτή για 30 άτομα. Από το απόγευμα και μετά δεν υπάρχει κάλυψη ούτε από παθολόγο, οπότε και όταν έρχονται μικτά περιστατικά ο εφημερεύων γιατρός δεν μπορεί να κάνει σωστή διάγνωση. Μάλιστα, υπάρχουν και μέρες όπου ένας ειδικευμένος ψυχίατρος θα πρέπει να αντιμετωπίσει 350 ψυχικά ασθενείς και 100 άτομα σε ξενώνες, διαμερίσματα και οικοτροφεία (κοινότητα). «Δεν φανταζόμασταν ποτέ ότι θα βιώναμε όλα αυτά που προωθούνται από το υπουργείο Υγείας για την ψυχική υγεία τα οποία αποτελούν μια λαθροχειρία, έναν αποπροσανατολισμό από τους πραγματικούς στόχους της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Είναι βέβαιο πως θα περάσουμε από τον εγκλεισμό στην εγκατάλειψη», αναφέρει χαρακτηριστικά στο Hot Doc ο ψυχίατρος Γιώργος Αστρινάκης που έφυγε από το Δρομοκαΐτειο τον περασμένο Αύγουστο, μετά από 31 χρόνια υπηρεσίας.
Ίδια η εικόνα και στα υπόλοιπα γενικά νοσοκομεία που λειτουργούν ψυχιατρικές κλινικές, στις οποίες έχουμε θρηνήσει ακόμα και θύματα. Στον Ευαγγελισμό, η ψυχιατρική κλινική είναι δυναμικότητας 20 κλινών, αλλά φιλοξενούνται 50 ψυχικά ασθενείς, οι οποίοι στοιβάζονται στους διαδρόμους και μεταξύ άλλων κοιμούνται σε ράντζα. Θυμίζουμε εδώ πως πέρυσι μια ψυχικά ασθενής κάηκε ζωντανή στην ψυχιατρική κλινική του εν λόγω νοσοκομείου. Επιπλέον, όπως επισημαίνουν οι ψυχίατροι, τα προγράμματα αποασυλοποίησης στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν καμία σχέση με ότι επιχειρείται στην Ελλάδα, καθώς στις υπόλοιπες χώρες οι πάσχοντες γίνονται ενεργά μέλη της κοινωνίας, ενώ και οι οικογένειες τους στηρίζονται από αντίστοιχες δομές, ώστε να μπορούν να ζήσουν ομαλότερα με την σχιζοφρένεια. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, επιλέγεται ένα διαφορετικό μοντέλο. Να στριμώχνουμε σε δωμάτια τους ψυχικά ασθενείς και να τους βλέπουμε ακόμα και να μαχαιρώνονται μεταξύ τους, όπως συνέβη πρόσφατα στον ξενώνα εφήβων της Παλλήνης που οργανικά ανήκει στο Σισμανόγλειο, όπου δυο πάσχοντες οδηγήθηκαν εκεί με εισαγγελική εντολή δίχως να έχει προηγηθεί καμία ιατρική εκτίμηση και ένας νοσηλευτής έχασε την ζωή του.

Από τον εγκλεισμό στην εγκατάλειψη

Πως θα μεταφερθούν άραγε οι κλινικές του Δρομοκαΐτειου, του Δαφνίου ή και του ΨΝ Θεσσαλονίκης στα γενικά νοσοκομεία των δυο μεγάλων πόλεων, όταν και οι δομές παρουσιάζουν εικόνα εγκατάλειψης και διάλυσης; «Προσπαθούν να μεταφέρουν τις ψυχιατρικές κλινικές σε γενικά νοσοκομεία, όπως για παράδειγμα στο Αμαλία Φλέμινγκ, αλλά κυρίως αυτοσχεδιάζουν και ό,τι τους κάτσει, ενώ η κα. Παπακώστα αρέσκεται να παίζει στο εσωτερικό επικοινωνιακά παιχνίδια και στο εξωτερικό να διαβεβαιώνει τους πάντες πως θα προχωρήσει το λουκέτο στην ψυχική υγεία με οποιοδήποτε κόστος», σημειώνει ο Δημήτρης Βαρνάβας, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας.

Χαρακτηριστικό το παράδειγμα τα όσα συμβαίνουν στην ψυχιατρική κλινική της Θεσσαλονίκης. Από το υπουργείο Υγείας αποφασίστηκε να μεταφερθεί στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της πόλης. Επειδή δεν υπήρχε ο χώρος, επέλεξαν να «κόψουν» την μισή οφθαλμολογική κλινική και να την διαθέσουν ως ψυχιατρική. Η οφθαλμολογική κλινική, όμως βρίσκεται στον πρώτο όροφο του κτιρίου και σε 10 μέτρα ύψος. Όλα τα προγράμματα γύρω από την ψυχική υγεία επισημαίνουν πως οι ψυχιατρικές κλινικές πρέπει να είναι στο ισόγειο και να έχουν χώρο αυλισμού. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως την ανεβάζουν σε ύψος 10 μέτρων που τα ατυχήματα μπορούν να είναι πάντα πιθανά και για ευνόητους λόγους, ενώ ως χώρο αυλισμού για περισσότερους από 20 ψυχικά ασθενείς διαθέτουν τον φωταγωγό του κτιρίου ο οποίος είναι διαστάσεων 2 επί 2.
«Αδειάζοντας τα δημόσια ψυχιατρεία, διαδικασία που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, θα τους περισσεύουν μετά και άνθρωποι για να βγάλουν σε διαθεσιμότητα, να απολύσουν και να διευκολύνουν έτσι την όποια δημοσιονομική προσαρμογή που έχουν συμφωνήσει με τους δανειστές μας. Με την κατάργηση αυτών των μονάδων όλες οι θέσεις των εργαζόμενων είναι επισφαλείς και οι μεταθέσεις τους ανά την Ελλάδα, εξίσου βέβαιες», υποστηρίζει ο Γιώργος Αστρινάκης, ο οποίος έζησε από κοντά τις επιπτώσεις της λεγόμενης μεταρρύθμισης. Για παράδειγμα, σήμερα ενώ υπάρχουν διαθέσιμα ασθενοφόρα στα ψυχιατρικά νοσοκομεία, λόγω των περιορισμένων θέσεων σε οδηγούς ασθενοφόρων, δεν υπάρχει η δυνατότητα άμεσης μεταφοράς των ψυχικά ασθενών σε περίπτωση ενός έκτακτου περιστατικού με αποτέλεσμα να μπαίνουν στη σειρά προτεραιότητας του ΕΚΑΒ.

Με οδηγό το «Ψυχαργώς» που…ψυχορραγεί

Το υπουργείο Υγείας, όπως σημειώνουν όλοι, φρόντισε να «τρέξει» μόνο το κομμάτι της αποασυλοποίησης, υπακούοντας τυφλά στις επιταγές της άτακτης δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας, αγνοώντας στην ουσία ακόμα και την έκθεση – καταπέλτη που το ίδιο ανέθεσε σε ιδιώτη για το εθνικό σχέδιο δράσης του «Ψυχαργώς 2010 – 2015», πάνω στο οποίο βασίζεται, υποτίθεται, και η μεταρρύθμιση στην ψυχική υγεία. «Μόνο στις δηλώσεις των Υπουργών και των διαδρομιστών του υπουργείου Υγείας υπάρχει πρόοδος στη μεταρρύθμιση. Ψάχνουν «άλλοθι» για να κλείσουν τα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία και να οδηγήσουν τους ψυχικά πάσχοντες ασθενείς στον ιδιωτικό Τομέα ή στα παγκάκια και τις στάσεις του μετρό», δηλώνει στο Hot Doc ο Πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων Δρομοκαϊτειου και Πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλης Γιαννακός.
Στον χώρο της ψυχικής υγείας, στις δημόσιες και στις ιδιωτικές μονάδες, η καταγραφή γίνεται αποσπασματικά, χωρίς μέθοδο και χωρίς κοινούς δείκτες. Οπότε, ό,τι νούμερα υπάρχουν είναι ή μη αντιπροσωπευτικά ή ελλιπή και έτσι ο καθένας τα ερμηνεύει όπως θέλει. Στην μεθοδολογία καταγραφής δεδομένων είμαστε επίσης ως χώρα αιώνες πίσω και το πρόβλημα είναι ότι οι αριθμοί δεν δείχνουν τις συνθήκες νοσηλείας των ασθενών. Για παράδειγμα, στους θανάτους δεν καταγράφονται σημαντικά στοιχεία, όπως για το πώς πεθαίνουν οι ασθενείς, ή τι γίνεται μετά, που αφορά στο αν υπάρχει διερεύνηση των θανάτων τους και αν αποδίδονται ευθύνες. Επίσης, δεν υπάρχουν δείκτες έκβασης της θεραπείας, δηλαδή, αν βελτιώνονται οι ασθενείς κατά την νοσηλεία τους ή και μετά αφού βγουν και πάνε σε μια δομή αποασυλοποίησης.
Αν ανοίξει κάποιος το χάρτη μονάδων ψυχικής υγείας, που αποτελεί βασικό κομμάτι του «Ψυχαργώς», θα διαπιστώσει εύκολα πως μιλάμε για εταιρίες ιδιωτών που έχουν συσταθεί από διάφορους επαγγελματίες του χώρου και δεκάδες Μη Κερδοσκοπικές Οργανώσεις. Πουθενά δεν υπάρχει αναφορά για το που ανήκει η κάθε εταιρία ή για υπηρεσίες που να παρέχονται από κρατικούς φορείς σε συνεργασία με κάποιο γενικό νοσοκομείο ή κάποια ψυχιατρική κλινική. Είναι ένας χάρτης δύσχρηστος και αν κάποιος ψάξει δεν θα μπορέσει αποδεδειγμένα να βοηθηθεί. Επίσης, κανείς δεν ξέρει πόσους ανθρώπους εξυπηρετούν ή ποιες υπηρεσίες παρέχουν. «Μιλάμε και για κοινοτική ψυχιατρική, όταν πουθενά, σε καμιά συζήτηση, δεν υπάρχουν ούτε οι κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων για να μας βοηθήσουν. Ακούμε ότι υπάρχουν υπηρεσίες αλλά εμείς που ζούμε με την σχιζοφρένεια και δεν ακούμε απλά για αυτή, δεν τις βλέπουμε πουθενά», μας δήλωσε η Κατερίνα Αγγελή, Πρόεδρος στο σύλλογο αδελφών ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας.
Αναζητώντας στοιχεία για το εύρος των διαγνώσεων, βρεθήκαμε ξανά μπροστά σε τοίχο καθώς επιδημιολογική έρευνα στην Ελλάδα δεν έχει γίνει, ούτε υπάρχουν Εθνικά δεδομένα. Η καταγραφή γινόταν με διαφορετικά ταξινομικά συστήματα, οπότε δεν υπάρχει εικόνα, ενώ όπως επισημαίνουν οι ψυχίατροι η διάγνωση που σπάει ρεκόρ σε εμφάνιση στους φακέλους των ασθενών είναι η «ψυχωσική συνδρομή». Ιδιαίτερη εντύπωση μάλιστα προκαλεί το γεγονός πως στην ίδια έκθεση που συντάχθηκε από ιδιώτες για το «Ψυχαργώς», αναφέρεται ότι το υπουργείο Υγείας δεν ελέγχει με κανέναν τρόπο την παροχή υπηρεσιών από τις μονάδες ψυχικής υγείας του ιδιωτικού κερδοσκοπικού τομέα. Τα όσα μας ανέφερε ο Χριστόφορος Παπαδάκης, επικεφαλής του Συλλόγου Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία στον Κορυδαλλό, είναι ενδεικτικά της χαώδους κατάστασης που κυριαρχεί: «Στόχος του συστήματος είναι να διώξουν τους πάσχοντες από τα δημόσια ψυχιατρεία γιατί το κόστος είναι μεγάλο. Πάμε ολοταχώς προς την ιδιωτικοποίηση με έμφαση στο βιοϊατρικό μοντέλο και όχι στο κοινωνικό, προκειμένου οι επαγγελματίες του χώρου να μην χαλάσουν τα μαγαζιά τους».
Προς το παρόν πάντως οι περισσότερες εξ αυτών των εταιριών και ΜΚΟ δεν ζητάνε χρήματα, καθώς ισχύει η χρηματοδότηση μέσω κοινοτικών πόρων, η οποία όμως βάση του συμφώνου ADOR που έχει υπογραφεί λήγει στο τέλος του 2014, οπότε και κάνεις δεν ξέρει τι θα γίνει μετά.

Πάσχοντες και από ανθρώπινα δικαιώματα

Χωρίς σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα δεν μπορούμε να μιλάμε για Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση. Το σύνθημα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) «δεν υπάρχει υγεία, χωρίς ψυχική υγεία», αποδίδει την αξία της ψυχικής υγείας. Η ψυχική υγεία είναι ανθρώπινο δικαίωμα, που συνάγεται τόσο από το Ελληνικό Σύνταγμα (άρθρο 21 παρ. 3) όσο και το Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα (Ν. 1532/1985). Παράλληλα, η ψυχιατρική μεταρρύθμιση υπήρξε υπόθεση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς το αίσχος της Λέρου και των άλλων ασύλων, δεν ήταν ζήτημα κακής ιατρικής, αλλά παραβίασης βασικών ανθρώπινων αξιών.
Το δικαίωμα στην ψυχική υγεία έχει δύο όψεις. Μια θετική, που περιλαμβάνει το δικαίωμα στην περίθαλψη, στην αποκατάσταση, στην ανεξάρτητη ζωή στην κοινότητα, συμμετοχή στην κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική ζωή, στην εκπαίδευση και την εργασία. Και μια αμυντική, που αφορά το δικαίωμα στην ελευθερία, στην αξιοπρέπεια, στην ισότητα, στην επιλογή της θεραπείας, στην προστασία του απορρήτου και στην έννομη προστασία.
Σήμερα, το δικαίωμα στην ψυχική υγεία προσβάλλεται και στις δύο όψεις του, καθώς σε μια περίοδο κρίσης, ενώ αυξάνονται οι ψυχικές διαταραχές και, συνακόλουθα, οι ανάγκες για υπηρεσίες ψυχικής υγείας, το κοινωνικό κράτος συρρικνώνεται. Οι πόροι περιορίζονται, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μειώνονται και οι υποδομές μαραζώνουν. Αντίστοιχα, ενώ ο Π.Ο.Υ. έχει επισημάνει ότι «το κλείσιμο των ψυχιατρικών νοσοκομείων χωρίς κοινοτικές εναλλακτικές είναι εξίσου επικίνδυνο σαν να δημιουργείς κοινοτικές επιλογές χωρίς να κλείνεις τα ψυχιατρικά νοσοκομεία», το υπουργείο Υγείας εφαρμόζει ακριβώς αυτό. «Το κλείσιμο των ειδικών ψυχιατρικών νοσοκομείων, ένας παλιός στόχος, πρέπει απαραίτητα να συνοδεύεται από υπηρεσίες ψυχικής υγείας στην κοινότητα, διαφορετικά δεν θα είναι παρά ένα απλό ξεπέταγμα των ψυχικά ασθενών», τονίζει σε δήλωση του στο Hot Doc o Ευτύχης Φυτράκης, διδάκτωρ νομικής και επιστημονικός συνεργάτης στον Συνήγορο του Πολίτη.
Από την άλλη, η προσβολή των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών προσλαμβάνει σχεδόν ενδημική μορφή. Η αναγκαστική ψυχιατρική νοσηλεία αποφασίζεται και εφαρμόζεται ανεξέλεγκτα. Ψυχιατρικό και δικαστικό σύστημα «κολυμπούν» στην παρανομία, χωρίς κανείς να νοιάζεται. Ακόμα και οι δύο (2) καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Βενιός κατά Ελλάδος, 2011, και Καραμανώφ κατά Ελλάδος, 2011) πέρασαν στο «ντούκου». Οι καθηλώσεις επιβάλλονται χωρίς την τήρηση των αναγκαίων προϋποθέσεων. Οι ακαταλόγιστοι ψυχικά ασθενείς, κατ’ άρθρ. 69 ΠΚ παραμένουν σε ένα ασαφές καθεστώς, συχνά στερούμενοι των δικαιώματων τόσο του ασθενούς όσο και του κρατουμένου. Μάλιστα, η στέρηση δικαιοπρακτικής ικανότητας μέσω της δικαστικής συμπαράστασης σε ψυχικά ασθενείς επιβάλλεται χωρίς ουσιαστικό έλεγχο και παρακολούθηση. Βέβαια, στο υπουργείο Υγείας το αυτί των διοικούντων δεν ιδρώνει, για αυτό και δρομολογούν με γοργούς ρυθμούς τη δημιουργία δικαστικών ψυχιατρείων, όπου οι ψυχικά ασθενείς, έχοντας διαπράξει κάποιο αδίκημα, πρώτα θα οδηγούνται σε αυτά και στη συνέχεια θα βιώνουν εκτός των άλλων και τις συνθήκες διαβίωσης των φυλακών. Επίσης, προωθείται η εξωνοσοκομειακή υποχρεωτική ιατροφαρμακευτική αγωγή που θα επιβάλλεται από τον εισαγγελέα στην οικογένεια των ψυχικά ασθενών.

Σοκαρισμένες οικογένειες, άστεγοι ψυχικά ασθενείς

Γιώργος Αστρινάκης, Ευτύχης Φυτράκης, Μιχάλης Γιαννακός

Εκείνοι που βιώνουν με τον χειρότερο τρόπο τις βίαιες αλλαγές στην ψυχική υγεία είναι οι ίδιοι οι πάσχοντες και ακολούθως οι οικογένειές τους. Οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με το χάος, η ισορροπία χάνεται και οι ψυχικά ασθενείς υποτροπιάζουν. Από εκεί που είχαν μια φροντίδα υγείας, ένα στήριγμα για να ακουμπήσουν, έχοντας μπει σε μια σειρά, αντιμετωπίζουν ξαφνικά διαλυμένες δομές και το επερχόμενο λουκέτο των ψυχιατρικών νοσοκομείων. «Το δράμα το ζούμε καθημερινά και το βλέπουμε να εξελίσσεται μπροστά μας. Αν κάνετε μια βόλτα στους δρόμους της Αθήνας θα δείτε άστεγους σε πλατείες να αναζητούν τροφή ή να τρέχουν στα συσσίτια του δήμου και της Μητρόπολης, ακόμα και να κοιμούνται στα αφύλαχτα γήπεδα της Αττικής. Οι περισσότεροι είναι ψυχικά ασθενείς που δεν τους περιθάλπτουν σωστά ή και καθόλου», σημειώνει ο κ. Χριστόφορος Παπαδάκης.
Ήδη, αρκετές περιπτώσεις οικογενειών βρίσκονται σε οικονομικό τέλμα και απόγνωση. Για παράδειγμα ψυχιατρική κλινική στα Βριλήσσια, που κοστολογούσε προς 1500 ευρώ μηνιαίως τη νοσηλεία ενός ψυχικά ασθενή και ζητούσε συμμετοχή 10%, τώρα ζητά συμμετοχή 40% από τις οικογένειες τους, για να μην οδηγηθεί στο κλείσιμο. Και μιλάμε για περιπτώσεις ψυχικά ασθενών με νοητική στέρηση που δεν μπορούν να ζήσουν μόνοι τους στην κοινότητα.
Πολλές είναι όμως και οι περιπτώσεις ανθρώπων που ζουν ήδη την εγκατάλειψη και την παράνοια των αποφάσεων εκείνων που διοικούν και που θεωρητικά έχουν επαφή με τη λογική. Η Μαρία, μια κοπέλα 35 χρονών που ψυχικά νοσεί, ζει μόνη της σε μεγάλο δήμο της Δυτικής Αττικής. Νοσηλευόταν στο Δρομοκαϊτειο και προσφάτως την έδιωξαν από ψυχιατρική κλινική της Πεντέλης. Είναι άστεγη, αναζητεί απελπισμένα κάποιον να την φροντίσει ξανά, ενώ τα βράδια κοιμάται κάτω από την σκάλα ενός σχεδόν ερειπωμένου σπιτιού, χρησιμοποιώντας μια τουαλέτα βρώμικη χωρίς πόρτα και με τα ποντίκια κυριολεκτικά να «βολτάρουν» παντού τριγύρω της. Η ίδια, σιτίζεται από το ΚΑΠΗ του εν λόγω δήμου και το μόνο θετικό είναι πως ακόμα λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή αλλά και αυτό χάρη στις προσπάθειες εθελοντικών φορέων και οργανώσεων.

Δημήτρης Βαρνάβας, Χριστόφορος Παπαδάκης

Ο Άρης, αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα της σκληρότητας με την οποία αντιμετωπίζονται από το κράτος οι πάσχοντες από ψυχική νόσο. Είναι 28 χρονών και η οικογένεια του αδυνατώντας να κατανοήσει την ψυχασθένεια και να τον στηρίξει, όντας η ίδια αδύναμη οικονομικά και χωρίς καμία υποστήριξη από το αρμόδιο υπουργείο, αναγκάστηκε να τον «αφήσει» σε ένα γηροκομείο της ανατολικής Αττικής. Η θεραπευτική του αγωγή δεν συνεχίζεται, ενώ ο ίδιος έχει χάσει πολλά κιλά, από την στενοχώρια του, αντιλαμβανόμενος πως ζει ανάμεσα σε 80χρονους, όταν θα μπορούσε σε κατάλληλο περιβάλλον να θεραπευτεί. Μάλιστα, σε λίγο καιρό δεν θα μπορούν ούτε εκεί να τον κρατήσουν, ενώ στις εκκλήσεις του ίδιου προς την οικογένειά του δεν βρίσκει καμία θετική ανταπόκριση. Παράλληλα, ο Άρης δεν παρακολουθείται από ψυχίατρο, αλλά από κοινωνική λειτουργό. Μέχρι πρόσφατα μπαινόβγαινε στο Δρομοκαϊτειο ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τώρα, γνωρίζει πως για τον ίδιο το να καταλήξει άστεγος είναι μονόδρομος.
Στον χώρο της ψυχικής υγείας, αλλά και της υγείας ευρύτερα, δεν χωράνε πολιτικές και αποχρώσεις. Μοναδικό μέλημα πρέπει να είναι το συμφέρον του ασθενούς, τόσο απλά. Όταν το σύστημα όμως βλέπει τους ψυχικά ασθενείς όχι ως ανθρώπους, αλλά, όπως στη ναζιστική Γερμανία, απόβλητους, βάρος στον κρατικό προϋπολογισμό που πρέπει να πεταχτούν στον δρόμο για την ικανοποίηση των διεθνών δανειστών και τοκογλύφων, τότε φυσικά και δεν μπορούμε να μιλάμε για μεταρρύθμιση στην ψυχική υγεία. Τα κενά που υπάρχουν είναι τεράστια και τεχνηέντως κρύβονται. Όμως στα χαρτιά, στους νόμους και στις οδηγίες είμαστε Σουηδία…

Το υπουργείο Υγείας απαντά

Δεν θα πάψω να λέω, ότι δεν πρόκειται περί «λουκέτου», όπως πολλοί σπεύδουν να κινδυνολογήσουν επιχειρώντας να σαμποτάρουν την όποια αλλαγή, αλλά για μετάβαση. Πλέον, η ψυχική υγεία εντάσσεται στα νοσοκομεία, για να μπορεί κάποιος απενοχοποιημένα να λάβει υπηρεσίες, όπως θα προσέφευγε για οποιαδήποτε πάθηση, χωρίς κοινωνικό στιγματισμό. Κανένας πόρος δεν θα πάει χαμένος, καμία δομή, κανένας εργαζόμενος. Αντιθέτως, ενόψει του μετασχηματισμού των ψυχιατρικών νοσοκομείων, το Υπουργείο έχει αιτηθεί την πρόσληψη περίπου 1.800 ατόμων για όλη την Ελλάδα, με προτεραιότητα σε 500 από αυτά. Φυσικά, εντοπίζονται προβλήματα στην εφαρμογή των ισχυουσών διατάξεων, αλλά τα παρακολουθούμε στενά και το επόμενο διάστημα, θα προβούμε σε περαιτέρω ενέργειες αποκατάστασης, σεβόμενοι πάνω από όλα τα δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων. Ενδεικτικά, να αναφέρουμε ότι τα κόστη ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα έχουν μειωθεί κατά 30εκ. ετησίως σε σχέση με το 2012, χωρίς να υπάρχουν απλήρωτοι εργαζόμενοι και χωρίς να γίνονται εκπτώσεις στην ποιότητα. Έχουμε λάβει δε τα εύσημα από την Ε.Ε. για τον τρόπο ελέγχου των ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

το άρθρο  δημοσιεύτηκε στο Hot Doc #63 , τον Νοέμβρη του 2014

Extra Hot άρθρο

Στις 18 Σεπτεμβρίου 2013, 595 καθαρίστριες κοιμήθηκαν εργαζόμενες και ξύπνησαν άνεργες. «Είναι ένα συναίσθημα που δεν μπορείς εύκολα να περιγράψεις. Σε ισοπεδώνει ως άνθρωπο. Δύο πράγματα μπορεί να συμβούν τότε. Να κάτσεις σπίτι σου στον καναπέ σου ή να πεις ότι, όχι, εγώ δεν θα το κάνω αυτό, θα βγω, θα παλέψω και θα διεκδικήσω να πάρω πίσω τη δουλειά μου». Οι καθαρίστριες έκαναν το δεύτερο λοιπόν. Βγήκαν έξω δειλά-δειλά, φοβισμένες γυναίκες, και έγιναν από τη μια στιγμή στην άλλη εκείνες που «καθάρισαν» για όλους μας.

Δήμητρα Μανώλη 52 ετών, απολυμένη καθαρίστρια της ΔΟΥ Βόλου
«Στους 9 μήνες των κινητοποιήσεών μας έχουμε έρθει πολλές φορές σε σύγκρουση με τα ΜΑΤ. Έχουν γεμίσει τα κορμιά μας πληγές και οι ψυχές μας μαζί. Το πόδι μου θα γίνει καλά, όπως και οι μελανιές των κοριτσιών, και δεν υπάρχει ούτε μία μας που αν της σηκώσεις τα μανίκια της δεν θα την βρεις γεμάτη μελανιές από τα χτυπήματα. Αυτό που μας ανησυχεί όμως είναι οι πληγές στην ψυχή μας. Δεν ξέρω τι σόι δημοκρατία είναι αυτή που όπου γυρίσω το κεφάλι μου, όπου πάει η ματιά μου, βλέπω κλούβες και αστυνομικούς. Αν αυτό δεν είναι χούντα, τι είναι χούντα; Ας μας απαντήσει κάποιος», αναρωτιέται η κυρία Μανώλη. Καθώς κάθεται σε αναπηρικό καροτσάκι, λόγω των χτυπημάτων που έχει δεχτεί από τα ΜΑΤ, τονίζει και προειδοποιεί πως ακόμα και μετά την απόφαση του Άρειου Πάγου εκείνες θα παραμείνουν στις θέσεις τους.

Δήμητρα Μανώλη

«Η προσωπική μου ιστορία είναι σαν τις περισσότερες. Δεν έχει κάτι διαφορετικό. Είμαι παντρεμένη με έναν άνθρωπο που όλη του τη ζωή ήταν εργάτης. Τα τελευταία χρόνια έχει προβλήματα με την υγεία του και έχει μία αναπηρική σύνταξη της τάξεως των 400 και κάτι ευρώ. Έχω δύο παιδιά. Μία κόρη που είναι άνεργη, καθώς ήταν από τα πρώτα θύματα της κρίσης, όταν έχασε τη δουλειά της πριν 4 χρόνια. Ενώ είχε φύγει από το σπίτι, ξαφνικά αναγκάστηκε να επιστρέψει. Και έχω και έναν γιο που έχει ένα μαγαζάκι, το οποίο προσπαθεί να το κρατήσει με νύχια και με δόντια ανοιχτό. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι αυτός ο μισθός των 500 ευρώ είναι εντελώς απαραίτητος για να επιζήσει αυτή η οικογένεια». Η κυρία Μανώλη περιγράφει επίσης πως όλος σχεδόν ο οικογενειακός της περίγυρος είναι γεμάτος από ανέργους και ζητά από τους συμπολίτες της να πάψουν να κλείνονται στο σπίτι τους, να βγουν έξω, να φωνάξουν, να διεκδικήσουν.

Ευαγγελία Αλεξάκη 57 ετών, απολυμένη καθαρίστρια του ΣΔΟΕ Ιονίων Νήσων Κέρκυρας

Ευαγγελία Αλεξάκη

«Αυτή τη δουλειά την έκανα πάρα πολλά χρόνια. Περίπου 20 χρόνια στο υπουργείο Οικονομικών και ήμουν εργάτρια σε κλωστοϋφαντουργία πάρα πολλά χρόνια. Δουλεύω από τα 14 μου. Από 14 ετών κολλάω ένσημα. Με αυτή τη δουλειά έκανα οικογένεια, μεγάλωσα δύο παιδιά, αγόρια. Με αυτή τη δουλειά τα μεγάλωσα, τα σπούδασα, έβγαλαν πανεπιστήμιο και τώρα ζουν με συμβάσεις τρίμηνες, τετράμηνες». Η κυρία Αλεξάκη περιγράφει πως πλέον κανείς σε αυτήν την οικογένεια δεν ονειρεύεται και περιγράφει μία κατάσταση πολύ κοινή για την μέση ελληνική οικογένεια στην Ελλάδα του success story. «Εγώ είχα πάρει και ένα δάνειο. Όνειρο ζωής να κάνω ένα δικό μου σπίτι, να το φτιάξουμε και να το βρουν τα παιδιά. Δεν είναι δα και κανένα μεγάλο όνειρο να κάνεις ένα σπίτι 85 τετραγωνικών! Τώρα γι’ αυτό το σπίτι θα γίνει κόκκινο το δάνειο, γιατί δεν μπορεί να πληρωθεί, και θα το πάρει η τράπεζα. Αν έρθει εκείνη η στιγμή που θα αναγκαστώ να μην μπορώ να πληρώσω το δάνειο και θα έρθει η στιγμή να το πάρει η τράπεζα, εγώ έχω κάνει όρκο ότι αυτό το σπίτι θα το κάψω μόνη μου και θα βάλω σε ένα φορτηγό επάνω τα αποκαΐδια και θα τα αδειάσω μπροστά στην τράπεζα. Δεν φταίω σε τίποτα ούτε εγώ ούτε οι συναδέλφισσές μου για αυτό που έγινε σε αυτή τη χώρα, για να πληρώνουμε εμείς οι γυναίκες των 600 και των 500 ευρώ αυτό το τίμημα. Εμείς δεν είχαμε ούτε offshore, ούτε ΜΚΟ, ούτε στο εξωτερικό χρήματα και βέβαια δεν καρπωθήκαμε μίζες της SIEMENS, για να πληρώσουμε όλο αυτό που συνέβη στη χώρα».

Δέσποινα Κωστοπούλου

Δέσποινα Κωστοπούλου 52 ετών, απολυμένη καθαρίστρια της ΔΟΥ Ν. Ιωνίας
«Παντρεύτηκα στα 21 μου, έκανα δύο παιδιά, δύο κορίτσια. Στα 27 μου χώρισα και έκτοτε μεγάλωσα τις δυο μου κόρες μόνη. Είμαστε ουσιαστικά μονογονεϊκή οικογένεια, με δύο παιδιά που σήμερα είναι 29 και 30 ετών αντίστοιχα και άνεργα. Το λέω αυτό γιατί από εδώ και στο εξής είμαστε ουσιαστικά σε μία οικογένεια τρεις γυναίκες άνεργες. Δύσκολα χρόνια, δύσκολη ζωή. Πολλές δουλειές… Δούλευα δύο και τρεις δουλειές για να μεγαλώσω και να σπουδάσω τα παιδιά μου. Δεν παραπονιέμαι όμως. Καλά είμαστε μέχρι εδώ. Με τη σκούπα και τη σφουγγαρίστρα ουσιαστικά τα τελευταία σχεδόν 22 χρόνια μεγάλωσα και εγώ και τα παιδιά μου. Μαζί μεγαλώσαμε και νιώθω υπερήφανη για αυτό». Η κυρία Κωστοπούλου συνεχίζει να εμπιστεύεται την ελληνική Δικαιοσύνη, όπως τονίζει, παρά την απόφαση του Άρειου Πάγου σε βάρος τους, όμως επισημαίνει πως αυτό που περιμένει είναι η κυβέρνηση να δει καθαρά και να δώσει μία πολιτική λύση.

Φωτεινή Νικηταρά 45 ετών, απολυμένη καθαρίστρια του υπ. Οικονομικών

Φωτεινή Νικηταρά

«Έχω 3 παιδιά και ένα εγγόνι. Δουλεύω από 12 ετών, παντρεύτηκα στα 16 μου, μεγάλωσα τρία παιδιά και έφτασα στα 45 μου να μην έχω δουλειά, να μην έχω να δώσω ένα ευρώ στα παιδιά μου, γιατί τα δύο παιδιά μου, τα δύο κορίτσια μου, ζουν μαζί μου επειδή είναι άνεργα, που είναι 25 και 20 χρονών, και η παντρεμένη κόρη μου, η μεγάλη, που είναι 26 ετών, είναι με τον άντρα της. Καλούμαστε να πληρώσουμε νοίκι, λογαριασμούς, χωρίς εισόδημα. Δεν χρωστούσα ούτε ένα ευρώ πουθενά. Αυτή τη στιγμή χρωστάω 1.500 ευρώ στη ΔΕΗ, 200 ευρώ στο νερό, 600 ευρώ νοίκι, γιατί έχουν μαζευτεί δύο μηνιάτικα, επειδή τα πληρώνω λίγα-λίγα με ό,τι έχω». Η κυρία Νικηταρά, η οποία μάλιστα είναι εκείνη που δέχτηκε τη γροθιά στο κεφάλι από τον αστυνομικό που τέθηκε σε διαθεσιμότητα, μιλάει με παράπονο για τις τραγικές αλλαγές που βιώνει στη ζωή της, όμως είναι αποφασισμένη να αγωνιστεί, όπως έπραττε πάντα. «Αν μας βλέπετε καμιά φορά στην κάμερα να κλαίμε, δεν κλαίμε από φόβο και από πόνο. Καμιά φορά κλαίω και απλά γιατί ένας άνθρωπος που ήρθε με έπιασε και με ρώτησε “κοπέλα μου χτύπησες;”. Δεν μπορώ να περιγράψω τα συναισθήματα αυτά. Έχω αγαπήσει τις συναδέλφισσές μου που δεν τις ήξερα, έχουμε αγαπηθεί και έχουμε γίνει ένα και κλαίμε μαζί για όλα όσα ζούμε και ειδικά αυτά που ζούμε εδώ και 40 ημέρες. Αυτούς τους 9 μήνες δεν τους αλλάζω για τίποτε, για οτιδήποτε…»

Χριστίνα Θεοδοσοπούλου 42 ετών, απολυμένη καθαρίστρια της ΙΓ ΔΟΥ Αθηνών
«Είμαι παντρεμένη, έχω δύο παιδιά 8,5 και 10,5 ετών, δύο αγόρια. Αυτή όλη την κατάσταση, την αδικία που έγινε σε βάρος μας, τη βιώνουν και τα παιδιά. Ο σύζυγός μου είναι στο πλευρό μας και ειδικά σε εμένα που μου δίνει δύναμη και κουράγιο για να προχωρήσω και να μην σταματήσω αυτό που ξεκίνησα. Ο σύζυγος είναι ο μόνος που εργάζεται αυτή τη στιγμή, όμως δεν αρκεί, δεν φτάνει. Υπάρχουν έξοδα. Υπάρχει το ρεύμα, το νερό, τα τηλέφωνα, το ενοίκιο, τα έξοδα των παιδιών… Είναι πάρα πολλά, άρα ένας μισθός σίγουρα δεν αρκεί». Η κυρία Θεοδοσοπούλου περιγράφει την υποστήριξη που εισπράττουν από τον κόσμο που τις πεισμώνει κι άλλο, όμως στέκεται σε όσα εισπράττει από τους δύο γιους της. «Ο μικρός έχει εν μέρει καταλάβει τι συμβαίνει, όμως ο μεγάλος ξέρει και στενοχωριέται. Αυτή η ψυχούλα καταλαβαίνει και κουβεντιάζουμε και μου λέει “Μαμά θα συνεχίσεις! Θα συνεχίσεις για εμάς, για όλους! Εμείς είμαστε δίπλα σου”… Και τους ευχαριστώ πάρα πολύ!».

Άννα Χρυσικοπούλου 44 ετών, απολυμένη καθαρίστρια της ΔΟΥ Ελευσίνας

Άννα Χρυσικοπούλου(πάνω), Χριστίνα Θεοδοσοπούλου(κάτω)

«Ζω μόνη μου, με το κοριτσάκι μου μαζί, που είναι 14 ετών. Είμαι χωρισμένη. Το κοριτσάκι μου είναι σε δύσκολη ηλικία, με τα αγγλικά, με τα φροντιστήρια. Φέτος είπα να την σταματήσω και είναι στο proficiency, αλλά ο καθηγητής της δέχτηκε να το κάνει δωρεάν. Έπαιρνα μόλις 500 ευρώ και τα έξοδά μας… Μόνο για το πρωινό του παιδιού, το φαγητό, το ρεύμα, το νερό, ακόμα και τα σαμπουάν, δεν έφταναν καν τα 500 ευρώ. Δεν υπήρχε περίπτωση εάν δεν πήγαινα να δουλέψω και αλλού, που αν τολμούσα να το πω στη δουλειά μου θα έχανα και το μεροκάματο που έπαιρνα. Αν δεν το έκανα, θα έπρεπε και εμείς να ψάχνουμε φαγητό στον κάδο, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν το καταδέχομαι και δουλεύω όπου μπορώ». Η κυρία Χρυσικοπούλου περιγράφει τον αγώνα των γυναικών αυτών για επιβίωση, που ενώθηκαν και γνωρίστηκαν μεταξύ τους από μία μεγάλη αδικία και έτσι, όπως λέει, ανακάλυψαν πως λίγο πολύ έχουν παράλληλους βίους, κοινά βιώματα και προβλήματα. «Όλες εμείς που είμαστε μονογονεϊκές οικογένειες δεν έχουμε δικαίωμα να δουλέψουμε, όταν σε άλλα κράτη δίνουν και σχετικά επιδόματα και εδώ σου αφαιρούν ακόμα και αυτή τη δουλίτσα με αυτό το μεροκάματο. Το παιδάκι μου περίμενε μετά την απόφαση του δικαστηρίου που βγήκε, πως ίσως να δικαιωνόμασταν και μετά την απόφαση του Άρειου Πάγου, ξέσπασε σε κλάματα το πρωί και με πίεσε κι εμένα. Ξέσπασε και μου είπε “μανούλα βαρέθηκα να είμαι μόνη, γύρνα σε παρακαλώ”. Και όταν είδε τα επεισόδια και εμένα χτυπημένη στο φορείο ξέσπασε και μου είπε “Ως εδώ, γύρνα πίσω!” Της είπα όχι, γιατί μετά δεν θα σπουδάσεις! Στα 44 χρόνια μας τι δουλειά θα βρούμε; Ένα κορίτσι 38 χρονών το χτύπησαν οι αστυνομικοί πάρα πολύ βάναυσα και το κορίτσι έχει καρκίνο στο στομάχι. Εμένα με χτύπησαν ενώ δεν χτύπησα κανέναν, πήγα απλά να διαμαρτυρηθώ και του λέω του αστυνομικού μην με χτυπήσεις σε παρακαλώ στο πόδι γιατί έχω πρόβλημα και με χτύπησε με δύναμη ακριβώς εκεί. Δεν μπορούν να χτυπούν γροθιές στο κεφάλι… Δεν τους νοιάζει αν βλέπουν μία γυναίκα 55 ετών μπροστά τους, που είναι ευαίσθητα τα κόκκαλά της. Της δίνουν μία να της τα κάνουν κομμάτια. Ποιον χτυπάνε; Έναν άνθρωπο που διεκδικεί τη δουλειά του… Έλεος! Και αυτοί εργαζόμενοι είναι.»

το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #55, τον Ιούνιο του 2014

Extra Hot άρθρο

Υποσχέσεις επί υποσχέσεων. Μια τεράστια έκταση κοντά στο κέντρο της Αθήνας, ένα νέο εμπορικό κέντρο μεγαλύτερο από αυτό του Αμαρουσίου, το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού, η διπλή ανάπλαση, η δεδομένη αναβάθμιση της περιοχής του Ελαιώνα. Αυτά και ακόμη περισσότερα ακούστηκαν μετά το 2006, όταν μια έκταση μεγαλύτερη των 100 στρεμμάτων αγοράστηκε από την εταιρία του Μπάμπη Βωβού προκειμένου να αξιοποιηθεί εμπορικά, παραμένει όμως μέχρι σήμερα ανεκμετάλλευτη, αφού στο μεταξύ η αγοράστρια εταιρία εντάχθηκε σε καθεστώς πτώχευσης, ενώ οι αντιδράσεις για την εμπορική αξιοποίηση τού κατά γενική ομολογία υποβαθμισμένου Βοτανικού ήταν τεράστιες, κυρίως από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Η υπόθεση πώλησης των εκτάσεων του Ελαιώνα έχει όμως παρασκήνιο, που κυρίως αφορά τους μετόχους της μιας εκ των δύο εταιριών οι οποίες πώλησαν τις εκτάσεις και τα κτίσματά τους στον Μπάμπη Βωβό και σήμερα καταγγέλλουν συμφωνίες κάτω από το τραπέζι και ξέπλυμα μαύρου χρήματος.

Την εξαετία 2001-2006 δεκάδες πολίτες αγοράζουν μετοχές της εταιρίας ΕΤΜΑ ΑΕ, η οποία δραστηριοποιείται στον κλάδο της παραγωγής νημάτων, διαθέτει εργοστάσιο στην Κίνα και παράλληλα έχει στην κατοχή της μαζί με τη θυγατρική της, ΕΛΛΑΤΕΞ ΑΕ, έκταση περίπου 111 στρεμμάτων στην περιοχή του Βοτανικού. Σύμφωνα με υπόμνημα που έχει κατατεθεί στο ΣΔΟΕ, οι επενδυτές αγόρασαν μετοχές της εταιρίας βασιζόμενοι σε δύο βασικά στοιχεία: Πρώτον, βάσει των ισολογισμών της εταιρίας για τα οικονομικά έτη 2004 και 2005, αποτυπωνόταν η καθαρή θέση του ομίλου στα 67,5 εκατ. ευρώ, η οποία όμως, με δεδομένο ότι η υπεραξία του οικοπέδου άγγιζε τα 40 εκατ., ξεπερνούσε στην πραγματικότητα τα 100 εκατ. Δεύτερον, το εργοστάσιο που λειτουργούσε στην Κίνα, μόνο τα μηχανήματα του οποίου ξεπερνούσαν τα 32 εκατ. ευρώ.

Σε αμπαλάζ τα οικόπεδα στον ελαιώνα

Στις 30 Ιουνίου 2006, στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση, παρουσία μόνο εννέα μετόχων, αποφασίζεται να πωληθούν τα ακίνητα του ομίλου στον Βοτανικό, χωρίς όμως να γίνει διαγωνισμός, χωρίς να δοθούν σε μεσίτες και, το κυριότερο, χωρίς να επιδειχθούν στους υπόλοιπους μετόχους άλλες προσφορές. Το ακίνητο πωλείται στην εταιρία ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΩΒΟΣ-ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΕ έναντι μόλις 50 εκατ. ευρώ, με συμβολαιογραφικό προσύμφωνο που υπογράφηκε στις 14 Αυγούστου 2006 από τη συμβολαιογράφο, σύζυγο του πρώην υπουργού της ΝΔ Γιώργου Βουλγαράκη, Κατερίνα Πελέκη και την Παρασκευή Θεοδωράκου.
Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα συμβόλαια αγοραπωλησίας, η εταιρία του Μπάμπη Βωβού αγόρασε από την ΕΤΜΑ ένα οικόπεδο, βιομηχανικά κτίρια και εγκαταστάσεις συνολικής επιφάνειας 75,6 στρεμμάτων στην περιοχή του Ελαιώνα αντί συνολικού τιμήματος 31,2 εκατ. ευρώ και από την ΕΛΛΑΤΕΞ ένα ακίνητο, βιομηχανικά κτίρια και εγκαταστάσεις στην ίδια περιοχή συνολικής επιφάνειας 24,3 στρεμμάτων αντί 18,7 εκατ. Εν ολίγοις, η ΕΤΜΑ πούλησε σε τιμή 417 ευρώ το στρέμμα, ενώ η θυγατρική της, ΕΛΛΑΤΕΞ, σε τιμή 748 ευρώ το στρέμμα, με το χαμένο κέρδος της υπογράφηκε στις 14 Αυγούστου 2006 από τη συμβολαιογράφο, σύζυγο του πρώην υπουργού της ΝΔ Γιώργου Βουλγαράκη, Κατερίνα Πελέκη και την Παρασκευή Θεοδωράκου. Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα συμβόλαια αγοραπωλησίας, η εταιρία του Μπάμπη Βωβού αγόρασε από την ΕΤΜΑ ένα οικόπεδο, βιομηχανικά κτίρια και εγκαταστάσεις συνολικής επιφάνειας 75,6 στρεμμάτων στην περιοχή του Ελαιώνα αντί συνολικού τιμήματος 31,2 εκατ. ευρώ και από την ΕΛΛΑΤΕΞ ένα ακίνητο, βιομηχανικά κτίρια και εγκαταστάσεις στην ίδια περιοχή συνολικής επιφάνειας 24,3 στρεμμάτων αντί 18,7 εκατ. Εν ολίγοις, η ΕΤΜΑ πούλησε σε τιμή 417 ευρώ το στρέμμα, ενώ η θυγατρική της, ΕΛΛΑΤΕΞ, σε τιμή 748 ευρώ το στρέμμα, με το χαμένο κέρδος της ΕΤΜΑ να ανέρχεται, βάσει καταγγελτικού υπομνήματος στις αρχές, σε 24,8 εκατ. ευρώ, αφού αυτό θα ήταν το επιπλέον ποσό που θα λάμβανε η εταιρία αν πωλούσε τις εκτάσεις της στην ίδια τιμή με την οποία πούλησε η θυγατρική της. Ο πρόεδρος της εταιρίας ΕΤΜΑ, Α.Μ., την επίμαχή περίοδο εμφανίζεται σε κατάθεσή του στο ΣΔΟΕ να δηλώνει, όπως καταγγέλλεται στα υπομνήματα προς τις αρχές: «Ο Δ.Κ. μετά την υπογραφή του προσυμφώνου για πώληση των ακινήτων της εταιρίας, στις 24 Αυγούστου 2006, ως μεγαλομέτοχος, μου εξέφρασε την ικανοποίησή του για τον τρόπο που εξασφαλίστηκαν τα συμφέροντα της εταιρίας από την πώληση του ακινήτου». Η παραπάνω τοποθέτηση, αναιρείται από το γεγονός ότιo Δ.Κ. στις 19 Νοεμβρίου 2009 είχε συγκαλέσει έκτακτη γενική συνέλευση, θέτοντας μεταξύ άλλων θέμα μη σωστού χειρισμού της πώλησης των ακινήτων της εταιρίας, αφού τον έχει καλέσει το ΣΔΟΕ για κατάθεση, έπειτα από τις καταγγελίες. Όπως καταγγέλλεται στο Hot Doc, τα πρακτικά της συγκεκριμένης γενικής συνέλευσης ζητήθηκαν, δεν παραδόθηκαν όμως ποτέ, με τη δικαιολογία ότι χάθηκαν τα ηχητικά.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται στα υπομνήματα προς το ΣΔΟΕ και τις εισαγγελικές αρχές, «μέσα από αυτές τις αντιφάσεις και αντικρουόμενες δηλώσεις αναδεικνύονται οι ευθύνες των ιθυνόντων της εταιρίας να προασπίσουν και να διασφαλίσουν τα προσδοκώμενα οφέλη που έπρεπε να αποφέρει στην εταιρία η μεταβίβαση των ακινήτων».

Το εργοστάσιο που δεν λειτούργησε ποτέ

Εκτός της εξαιρετικά χαμηλής πώλησης των ακινήτων της ΕΤΜΑ, από την οποία φαίνεται πως ζημιώθηκαν οι μέτοχοι της εταιρίας, προς όφελος συμφερόντων τρίτων, όπως καταγγέλλουν, ένα ακόμη μείζον ζήτημα αναδεικνύεται στα συνολικά τρία υπομνήματα που έχουν κατατεθεί από το 2009 μέχρι το 2013 στις αρχές και το ΣΔΟΕ. Αυτό δεν είναι άλλο από το εργοστάσιο της εταιρίας στην Κίνα. Σύμφωνα με τις καταγγελίες, η μεταφορά του εργοστασίου στη Μαντζουρία της βορειοανατολικής Κίνας «παρουσιάστηκε στους μετόχους ως μία μοναδική, σπουδαία, επωφελής επένδυση, η οποία θα εκτόξευε τη μετοχή της εταιρίας και θα απέφερε σημαντική αύξηση στα κέρδη των μετόχων».
Ωστόσο, όπως άλλωστε προκύπτει από τα πρακτικά της τακτικής γενικής συνέλευσης του Ιουνίου 2006, ο πρόεδρος της ΕΤΜΑ, Α.Μ., παραδεχόταν ότι το εργοστάσιο παραγωγής τεχνητής μετάξης της ΕΤΜΑ στην Κίνα δεν μπορούσε να λειτουργήσει παρά για ελάχιστο χρονικό διάστημα, διότι «στην περιοχή που είναι εγκατεστημένο κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου οι επικρατούσες θερμοκρασίες κατέρχονται έως και -30 βαθμούς».
Επιπλέον, ενώ το εργοστάσιο της ΕΤΜΑ μεταφέρθηκε στην Κίνα λόγω του χαμηλότερου εργατικού κόστους, στην πραγματικότητα το κόστος παραγωγής αυξήθηκε δραματικά λόγω των ακατάλληλων συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή, πράγμα που έχει επίσης παραδεχθεί ο τότε πρόεδρος της εταιρίας, ο οποίος είχε δηλώσει ότι «δεδομένου ότι η παραγωγική διαδικασία αξιώνει σταθερά υψηλές θερμοκρασίες σε όλες τις φάσεις της, είναι εύλογο ότι η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους επιβάρυνε ανάλογα τα οικονομικά αποτελέσματα που για πρώτη φορά υπήρξαν, ενώ η κινεζική διαχείριση έκρινε ότι κατά τους χειμερινούς μήνες έπρεπε να περιοριστεί δραστικά το ύψος της παραγωγής και από ένα σημείο και μετά να ανασταλεί εξ ολοκλήρου».
Μια ακόμη σημαντική παράμετρος που αφορά την ανεξήγητη πορεία αυτοκαταστροφής και απαξίωσης της εταιρίας και των μετόχων της συνιστά η τακτική του διοικητικού συμβουλίου της ΕΤΜΑ, που ενώ αρχικά διαβεβαίωνε και θριαμβολογούσε για τη σπουδαιότητα και την αποδοτικότητα της επένδυσης, δίχως να παραθέτει οποιαδήποτε στοιχεία και επιχειρήματα για την τεκμηρίωση ενός τέτοιου εγχειρήματος, στη συνέχεια εντελώς ξαφνικά, σύμφωνα με τις καταγγελίες, ανακοίνωσε ότι η αξία του εργοστασίου είναι μηδενική και ότι η ΕΤΜΑ είχε προσφύγει ενώπιον των κινεζικών δικαστηρίων.
Όπως αναφέρεται στο υπόμνημα: «Μέχρι σήμερα είναι άγνωστο αν εξακολουθεί να υπάρχει εργοστάσιο στην Κίνα και, αν ναι, ποια είναι η αξία του, είναι άγνωστο αν η ΕΤΜΑ ηττήθηκε σε όλες τις αντιδικίες, όπως ενημερώνουν ορισμένα μέλη του ΔΣ, τα οποία αρνούνται να προσκομίσουν στους μετόχους επικυρωμένα και μεταφρασμένα αντίγραφα των αποφάσεων, και είναι επίσης άγνωστο πως η ΕΤΜΑ, η οποία είχε την πλειοψηφία των μετοχών του εργοστασίου, απώλεσε τον έλεγχο και απεμπόλησε τα δικαιώματά της, όταν στην έκτακτη γενική συνέλευση της εταιρίας, που διεξήχθη στις 24 Δεκεμβρίου 2009, ο πρόεδρος ισχυρίστηκε ότι το εργοστάσιο αξίζει 100 εκατ. ευρώ, ενώ έξι μήνες αργότερα, στην ετήσια τακτική γενική συνέλευση του 2010, ο ίδιος άνθρωπος αναφώνησε ότι το εργοστάσιο αξίζει μόλις ένα ευρώ επειδή χρωστάει».

Καταθέσεις κατά του μεγαλομετόχου

Σε ένορκες καταθέσεις τους, κατόπιν σχετικής εισαγγελικής παραγγελίας, στο ΣΔΟΕ, τρεις συγγενείς του τότε μεγαλομετόχου της ΕΤΜΑ Δ.Κ. κατέθεσαν ότι εκείνος έχει εισπράξει από την πώληση των ακινήτων της εταιρίας στον Μπάμπη Βωβό 15 εκατ. ευρώ.
Ένας από αυτούς μάλιστα εμφανίζεται σε έγγραφη καταγγελία του να σημειώνει ότι, σε συζήτηση που είχε το Πάσχα του 2007 με τον αδελφό του Δ.Κ., εκείνος τον ενημέρωσε ότι ο μεγαλομέτοχος ωφελήθηκε από την εταιρία ΕΤΜΑ ΑΕ, στην οποία είναι μέτοχος, αφού εισέπραξε το ποσό των 15 εκατ. ευρώ, ενώ άλλος λέει ότι η οικογένεια του μεγαλομετόχου της ΕΤΜΑ είχε συναλλαγές με ελβετική τράπεζα.
Βάσει των καταγγελτικών υπομνημάτων, ο μεγαλομέτοχος της ΕΤΜΑ φέρεται να εισέπραξε αυτό το ποσό μη σύννομα προκειμένου να συμβάλλει στην πώληση των ακινήτων της ΕΤΜΑ στην εταιρία του Μπάμπη Βωβού σε εξευτελιστική τιμή, η οποία ζημίωσε τους μετόχους. Μεταξύ άλλων, οι μικρομέτοχοι της εταιρίας ΕΤΜΑ ζητούν να διερευνηθούν και οι λόγοι για τους οποίους η ΕΤΜΑ βγήκε δύο φορές εκτός διαπραγμάτευσης από το Χρηματιστήριο και αν φέρουν ευθύνη οι διοικούντες την εταιρία, για τους οποίους παραμένει άγνωστο αν παρέδωσαν τα απαιτούμενα στοιχεία στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για τη δραστηριότητα της εταιρίας σε Ελλάδα και Κίνα. Οι μικρομέτοχοι επισημαίνουν ακόμη ότι στις αρχές του 2005 η καθαρή θέση της εταιρίας ξεπερνούσε τα 67,5 εκατ. ευρώ, ενώ μόλις πέντε χρόνια μετά, όταν και αποφασίστηκε η οριστική διαγραφή της από το Χρηματιστήριο, αυτή ανερχόταν σε μόλις 2-3 εκατ., ενώ καταγγέλλουν ότι, παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες τους και τις εξώδικες προσκλήσεις τους προς μέλη του διοικητικού συμβουλίου, δεν έλαβαν καμιά επί της ουσίας απάντηση, καθώς, όπως αναφέρεται στο υπόμνημα, «το 34% των μετόχων αποφάσιζε πάντα ερήμην των μικρών μετόχων, που αδυνατούσαμε να προβάλουμε οποιαδήποτε αντίδραση και να προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας».

Το ΣΔΟΕ τους απάλλαξε

Κατά τον έλεγχο που πραγματοποίησε το ΣΔΟΕ δεν εντοπίστηκαν στοιχεία εις βάρος των καταγγελλομένων μελών του ΔΣ της ΕΤΜΑ. Ωστόσο, όπως προκύπτει από το σχετικό πόρισμα, στον τραπεζικό λογαριασμό του μεγαλομετόχου της ΕΤΜΑ στην τράπεζα HSBC βρέθηκε ποσό 2,2 εκατ. ευρώ, το οποίο δεν κρίθηκε ύποπτο γιατί είχε μεταφερθεί από λογαριασμό του ίδιου προσώπου στην Εθνική Τράπεζα. Όπως όμως καταγγέλλεται στο τελευταίο υπόμνημα που κατατέθηκε στο ΣΔΟΕ «είναι αδύνατο να νομιμοποιείται ένας λογαριασμός με μια τόσο απλή αιτιολογία, αφού δεν έχει ελεγχθεί ο τρόπος κατάθεσης του ποσού αυτού στην πρώτη τράπεζα».
Παράλληλα, στην πορισματική αναφορά του ΣΔΟΕ αναφέρεται ότι οι αρμόδιες οικονομικές εφορίες απάντησαν ότι δεν έχουν μεταβληθεί τα περιουσιακά στοιχεία του μεγαλομετόχου της ΕΤΜΑ, πράγμα το οποίο, σύμφωνα με τις καταγγελίες στις αρμόδιες αρχές, δεν αποτελεί ασφαλές κριτήριο, καθώς στις ετήσιες φορολογικές δηλώσεις δεν αναγράφονταν οι μετοχές που μπορεί να έχει αγοράσει κάποιος, παρά μόνο τα μερίσματα που μπορεί να είχε από αυτές. «Κατά συνέπεια», αναφέρεται στο υπόμνημα, «ο έλεγχος δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο σ’ αυτό το δεδομένο, αλλά να συνεκτιμηθεί και το γεγονός ότι ο Δ.Κ., εκτός από μεγαλομέτοχος της ΕΤΜΑ, αγόρασε μαζί με τη σύζυγό του σημαντικά ποσοστά της εισηγμένης στο Χρηματιστήριο εταιρίας ΛΑΝΑΚΑΜ ΑΕ και της επίσης εισηγμένης ΛΕΒΕΝΤΕρΗΣ ΑΕ».
Το σχετικό πόρισμα του ΣΔΟΕ εκδόθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου 2010 και ουσιαστικά απάλλαξε κάθε καταγγελλόμενο. Σύμφωνα με αυτό, δεν διαπιστώθηκε παράνομος πλουτισμός των εμπλεκομένων στην υπόθεση, μελών του διοικητικού συμβουλίου της ΕΤΜΑ, ούτε διακίνηση ποσών από την εταιρία ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΩΒΟΣ ΑΕ προς αυτούς. Στο ίδιο πόρισμα επισημαίνεται ότι «από την ελεγκτική διαδικασία δεν κατέστη δυνατόν να εξάγουμε ασφαλές συμπέρασμα περί του βάσιμου των καταγγελιών». Εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι δεν κλήθηκε να καταθέσει κανένα στέλεχος της ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΩΒΟΣ ΑΕ, όπως και η ύπαρξη ενός άλλου πρόχειρου πορίσματος, προγενέστερου του δημοσιευμένου, σύμφωνα με τους καταγγέλλοντες, στο οποίο ανώτερος υπάλληλος του ΣΔΟΕ εμφανίζεται να ζητά χειρόγραφα εξηγήσεις για ορισμένα από τα συμπεράσματα. Πρόκειται για τον υπάλληλο Ε.Κ., σύμφωνα με τις καταγγελίες, ο οποίος τελικά υπέγραψε το δημοσιευμένο πόρισμα, στο οποίο πάντως δεν είχαν διορθωθεί οι όποιες πιθανές ανακρίβειες εκείνος είχε εντοπίσει.
Ο Ε.Κ. δεν είναι άλλος από τον υπάλληλο του οποίου το όνομα περιλαμβάνεται στις χειρόγραφες σημειώσεις του προφυλακισμένου επιχειρηματία Αναστάσιου Πάλλη και δίπλα σε αυτό υπάρχει σημειωμένο το ποσό των 400 χιλ. ευρώ. Τα χειρόγραφα του Πάλλη, όπως αποκάλυψε το Hot Doc στο τεύχος 50, έχουν κατασχεθεί από τις αρχές, και βάσει αυτών έχει σχηματιστεί και η δικογραφία κατά του υπουργού Εσωτερικών Γιάννη Μιχελάκη.

το ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #53, τον Μάιο του 2014

Extra Hot άρθρο

Ιούλιος 2014. Ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (ΕΒΖ) Λάμπρος Χαραλάμπους προτείνει το κλείσιμο των δύο ιστορικών εργοστασίων των Σερρών και της Ορεστιάδας, επικαλούμενος μια οικονομοτεχνική μελέτη της εταιρίας συμβούλων Kantor, τα ευρήματα της οποίας ουδέποτε ανακοινώθηκαν στους εργαζομένους, αλλά ούτε στη Βουλή, όταν ζητήθηκαν. Το κλείσιμο των δύο εργοστασίων αποτέλεσε τη χαριστική βολή για την ΕΒΖ, μια εταιρία που επί πολλές δεκαετίες εξασφάλιζε εισόδημα -σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις- σε περισσότερους από 10 χιλιάδες καλλιεργητές και μέχρι πριν από περίπου οκτώ χρόνια αποτελούσε τη μεγαλύτερη εθνική αγροτική βιομηχανία διαθέτοντας πέντε εργοστάσια στην Ελλάδα και ακόμα δύο στη Σερβία που κάλυπταν τη ζήτηση ζάχαρης στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.

Η ΕΒΖ, μια κατά γενική ομολογία υγιής επιχείρηση, αντιμετώπισε τα πρώτα προβλήματα το 2006, όταν στο πλαίσιο μιας Κοινής Οργάνωσης Αγοράς Ζάχαρης εντάχθηκε σε καθεστώς αναδιάρθρωσης, αποποιούμενη το 50% της εθνικής ποσόστωσης και κλείνοντας, λίγο αργότερα, δύο εργοστάσιά της στη Λάρισα και την Ξάνθη. Ως τότε, η ΕΒΖ διέθετε σύγχρονες εργοστασιακές εγκαταστάσεις, μηδενικά χρέη και κέρδη που άγγιζαν ακόμη και τα 10 εκατομμύρια ευρώ. Παρά τη μέχρι τότε τεράστια παραγωγή, και δεδομένου ότι η ποσόστωση γκρεμίστηκε στους 158 χιλιάδες τόνους από 317 χιλιάδες που ήταν νωρίτερα, η Ελλάδα αναγκάστηκε να προχωρήσει σε εισαγωγή ζάχαρης, ενώ οι πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων τα επόμενα χρόνια οδήγησαν το 2012 στην πώληση της Αγροτικής Τράπεζας -της μοναδικής αμιγώς δημόσιας τράπεζας της οποίας η ΕΒΖ ήταν θυγατρική- στην Πειραιώς, γεγονός που προκάλεσε την οριστική κατάρρευση της ιστορικής βιομηχανίας. Η ΕΒΖ τέθηκε σε ειδικό καθεστώς, με σκοπό την πώλησή της, ωστόσο και οι τρεις δημόσιοι διαγωνισμοί που ακολούθησαν απέβησαν άγονοι, γεγονός που κάθε άλλο παρά ως τυχαίο ερμηνεύεται από τους γνώστες της κατάστασης.

Πρωτοφανή σκάνδαλα οδηγούν την ΕΒΖ στον γκρεμό

Η διάλυση της ίσως ιστορικότερης ελληνικής βιομηχανίας είναι, όπως καταγγέλλεται στο Hot Doc, αποτέλεσμα διαρκών μεθοδεύσεων και κακοδιαχείρισης που δημιούργησαν υπέρογκα χρέη μέσα σε ελάχιστο διάστημα. Άλλωστε, ο ίδιος ο πρώην αντιπρόεδρος της εταιρίας, Πέτρος Γάτσος, ο οποίος υπήρξε στο παρελθόν στέλεχος της ΑΤΕ, είχε επανειλημμένως ενημερώσει το Διοικητικό Συμβούλιο της βιομηχανίας για τα κακώς κείμενα και τις σκανδαλώδεις συμβάσεις που την οδηγούν στη διάλυση.

Σε χειρόγραφη επιστολή του με ημερομηνία 16 Φεβρουαρίου 2011 προς τον πρώην πρόεδρο Χρυσόστομο Γερούκη και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο Λάμπρο Χαραλάμπους, ο κ. Γάτσος γράφει: «Με αφορμή την πρόσφατη παραίτησή μου από το Δ.Σ. της ΕΒΖ και τις εκ μέρους σας συκοφαντικές δηλώσεις για πολλοστή φορά προς το πρόσωπό μου […] σας δηλώνω ότι: η δήλωσή σας ενώπιον των μελών του Δ.Σ., ότι η παραίτηση μου σχετίζεται με εμπλοκή μου σε κάποια συγκεκριμένη προμήθεια, όχι μόνο είναι αναληθής, αλλά με οργή και αγανάκτηση διαπίστωσα πλέον ότι το άντρο διαφθοράς και της διαπλοκής που είναι εγκατεστημένο και βασιλεύει στην ΕΒΖ προσπαθεί να σπιλώσει πρόσωπα που αντιστέκονταν στις άνομες ενέργειές του. Συνειδητά στην υποβολή της παραίτησής μου δηλώνω ότι με αυτήν επιτέλους η πολύπαθη ΕΒΖ θα ηρεμήσει τονίζοντας ότι οι υπαίτιοι για τη σημερινή κατάντια της και για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει, θα λογοδοτήσουν».

«Η προγενέστερη εμπειρία μου στα Δ.Σ. της ΕΒΖ» συνεχίζει ο Πέτρος Γάτσος, «μου έδινε τη δυνατότητα να εντοπίζω όλες τις παρατυπίες και τις παραλείψεις που λάμβαναν χώρα στα πλαίσια της διαχείρισης της βιομηχανίας. Όλες αυτές τις παραλείψεις τις ανέσυρα και τις παρέδωσα στον κ. Χαραλάμπους και στον κ. Καλογερόπουλο (πρώην πρόεδρο), και των θεμάτων που προέκυψαν επιλήφθηκε η επιθεώρηση της ΑΤΕ». Στην ίδια επιστολή αναφέρονται συγκεκριμένες συμβάσεις οι οποίες χαρακτηρίζονται από τον κ. Γάτσο «επαίσχυντες», ενώ μεταξύ άλλων καταγγέλλεται ότι δύο εταιρίες, η ΓΑΙΑ ΑΕΒΕ και η ΒΕΛΠΑΖ ΑΕ, λάμβαναν «δωρεάν» τεράστιες ποσότητες ζάχαρης, με αποτέλεσμα οι οφειλές τους προς την ΕΒΖ να ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ.

Πιστώσεις πολλών εκατομμυρίων σε διάστημα ενός έτους

Η πολιτική της διοίκησης της ΕΒΖ απέναντι στις δύο εταιρίες τις οποίες προμήθευε εγείρει πράγματι εύλογες απορίες. Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Hot Doc αποτυπώνουν με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο τη σπατάλη που συντελείται στη βιομηχανία τα τελευταία χρόνια. Όπως φαίνεται στην αναλυτική καρτέλα κίνησης λογαριασμού της ΕΒΖ με τον πελάτη ΓΑΙΑ ΑΕΒΕ, από τον Ιούλιο του 2011 έως το τέλος Ιουνίου 2012, προέκυψε χρέος 38,5 εκατ. ευρώ, το οποίο σήμερα, που σημειωτέον έχει σταματήσει επίσημα η συνεργασία των δύο εταιριών, σύμφωνα με πληροφορίες μας έχει μειωθεί στα 33 με 34 εκατομμύρια. Για το ίδιο διάστημα, το χρέος της εταιρίας ΒΕΛΠΑΖ άγγιζε το ποσό των 11,1 εκατ. ευρώ. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι πολλές από τις επιταγές που κόβονταν για λογαριασμό της ΕΒΖ επιστρέφονταν στη ΓΑΙΑ ή τη ΒΕΛΠΑΖ, οι οποίες εμφανίζονται είτε να πλήρωναν κάποιο ποσό ως έναντι υπογράφοντας νέα επιταγή με την υπολειπόμενη οφειλή, είτε να εξέδιδαν νέες επιταγές με νέα ημερομηνία.
Αυτός ο φαύλος κύκλος εκτόξευσε τα χρέη των δύο εταιριών προς την ΕΒΖ, η οποία στις σχετικές συμβάσεις που είχε υπογράψει προέβλεπε μεν πιστώσεις, πολύ λιγότερων όμως εκατομμυρίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη σύμβαση, η οποία όπως πληροφορούμαστε δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα, που η ΕΒΖ έχει υπογράψει με τη ΓΑΙΑ την άνοιξη του 2009, και στην οποία περιγράφονται αναλυτικά τόσο οι τόνοι ζάχαρης που θα πωλούνται όσο και το κόστος τους, τίθεται ως ανώτατο πιστωτικό όριο το ποσό των 7 εκατ. ευρώ, το οποίο αυξάνεται στα 10 εκατομμύρια, με επέκταση της σύμβασης που εισηγείται προσωπικά ο πρόσφατα παραιτηθείς από τη θέση του εμπορικού διευθυντή, Ηλίας Βαφείδης. Το ποσό αυτό όπως προκύπτει από τις αναλυτικές καρτέλες κίνησης που αποκαλύπτει το Hot Doc έχει ξεπεραστεί κατά πολλά εκατομμύρια. Όπως κατά πολλά εκατομμύρια έχει ξεπεραστεί και το ποσό πίστωσης της εταιρίας ΒΕΛΠΑΖ το οποίο για το διάστημα Ιουλίου 2011 – Ιουνίου 2012 είχε προσδιοριστεί στα 6 εκατομμύρια.

Βαρύτατες καταγγελίες στη διάθεση των αρχών

Στις τρεις επιστολές που έχει αποστείλει στη διοίκηση της ΕΒΖ, ο Πέτρος Γάτσος καταγγέλλει, εκτός των συμβάσεων με τη ΓΑΙΑ και τη ΒΕΛΠΑΖ, περιστατικά τα οποία ενδεχομένως να οδηγήσουν τις εισαγγελικές αρχές στην επίλυση του σκανδάλου της ΕΒΖ. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι ενώ είχε δοθεί εντολή να μην πωληθεί για δύο ημέρες καμιά ποσότητα ζάχαρης προκειμένου να ελεγχθούν τα αποθέματα και τα υπόλοιπα των πελατών πωλήθηκαν 7 χιλιάδες τόνοι στη ΓΑΙΑ με αποτέλεσμα το πιστωτικό υπόλοιπο της εταιρίας προς τη βιομηχανία να εκτιναχθεί στα 24 εκατομμύρια ευρώ και μάλιστα ανασφάλιστα. Κάνει επίσης λόγο για σύμβαση της ΕΒΖ με την Coca Cola, η οποία αγόραζε ζάχαρη στην τιμή των 545 ευρώ ανά τόνο, ενώ η πραγματική τιμή της είχε ξεπεράσει τα 640 ευρώ, ενώ επισημαίνει ότι υπεγράφη σύμβαση με εταιρία την οποία κατονομάζει η οποία παρουσιάστηκε από τη διοίκηση της ΕΒΖ ως επίτευγμα παρότι δεν πραγματοποιήθηκε διεθνής διαγωνισμός ούτε πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις με άλλες δύο εταιρίες που είχαν αποστείλει σχετικές προσκλήσεις.
«Το πιο λυπηρό», αναφέρεται σε μια από τις χειρόγραφες επιστολές, «είναι ότι μόλις αγγίξαμε τις ατασθαλίες που έχουν κάνει άτομα που υπηρέτησαν στη Σερβία και τα στείλαμε στη Δικαιοσύνη, αντί να σας έχουμε αρωγούς σε αυτή την προσπάθεια να γίνει έλεγχος στη διαχείριση και επιτέλους να ανοίξουν οι λογαριασμοί όλων των μελών του Δ.Σ. καθώς και των υπηρεσιακών παραγόντων που υπηρέτησαν εκεί, αναβαθμίσατε έναν από αυτούς για τις επισφάλειες που δημιούργησε και εμάς μας αποπέμψατε».

Οι σκανδαλώδεις δανειακές συμβάσεις με την ΑΤΕ

Πέραν των εσωτερικών σκανδάλων που φαίνεται πώς βύθιζαν την ΕΒΖ στον βούρκο των ελλειμμάτων, μείζον θέμα ανακύπτει και από τις δανειοδοτήσεις που λάμβανε από την Αγροτική Τράπεζα, της οποίας ήταν θυγατρική, αλλά και από τις απαιτήσεις που έχει σήμερα η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία εξαγόρασε την ΑΤΕ πριν από δύο χρόνια, έναντι πινακίου φακής. Σε ενημερωτικό σημείωμα με ημερομηνία 17 Οκτωβρίου 2013 φαίνεται πως τα βραχυπρόθεσμα δάνεια της ΕΒΖ μέχρι τις 30 Ιουνίου του περασμένου χρόνου ανέρχονταν στο ποσό των 127 εκατ. ευρώ, το οποίο είχε μειωθεί στα 118,7 εκατ. μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου του 2013, ενώ το λεγόμενο πιστοδοτικό όριο μειώθηκε από την Πειραιώς στα 135 εκατ. ευρώ, από τα 150 εκατ. που είχε χορηγήσει η ΑΤΕ. Επιπλέον, αν και θυγατρική της ΑΤΕ, η ΕΒΖ υποχρεωνόταν επί χρόνια να δανείζεται με ληστρικά επιτόκια που κυμαίνονταν από 9,5% το 2013, μέχρι 10% το 2012 και 12,45% το 2011.

Σήμερα η Τράπεζα Πειραιώς, που έχει αναλάβει και διεκδικεί τα χρέη της ΕΒΖ προς την ΑΤΕ τα οποία ήταν κατά περίπου 40 εκατ. ευρώ περισσότερα από τα χρήματα που κατέβαλε για την εξαγορά, επιδιώκει την πώληση της εταιρίας. Παράλληλα έχουν υποθηκευθεί και ενεχυριαστεί για λογαριασμό της περιουσιακά στοιχεία της ΕΒΖ συνολικού ύψους 122,3 εκατ. ευρώ. Ανάμεσα σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και μετοχές των δύο εργοστασίων στη Σερβία, η συνολική αξία των οποίων έχει αποτιμηθεί σε 160-190 εκατ. ευρώ, τα οποία δεν ανήκαν ποτέ στην Αγροτική Τράπεζα, αλλά αποτελούσαν περιουσία της ίδιας της ΕΒΖ.

Ανάμεσα στα υπόλοιπα υποθηκευμένα στοιχεία είναι τα βιομηχανικά ακίνητα της εταιρίας τα οποία κοστολογούνται στα 52 εκατ. ευρώ, τα αστικά ακίνητα με αξία 9,3 εκατ. ευρώ, τα ακίνητα στις οδούς Μητροπόλεως, Σκουφά και Σίνδου στη Θεσσαλονίκη, αξίας 4,1 εκατ. ευρώ, ενώ ενεχυριασμένες είναι εκτός των μετοχών των εργοστασίων στη Σερβία, η αξία των οποίων ξεπερνά τα 39 εκατ. και επιταγές σε εγγύηση αλλά και μεταχρονολογημένες.

Η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1960 και λειτούργησε το πρώτο εργοστάσιο της έναν χρόνο μετά στη Λάρισα. Ακολούθησε η ίδρυση του εργοστασίου στο Πλατύ Ημαθίας -το μοναδικό που λειτουργεί έως και σήμερα- το 1962 και το 1963 στις Σέρρες. To 1972 λειτούργησε το τέταρτο εργοστάσιο στην Ξάνθη και το 1975 το πέμπτο εργοστάσιο στην Oρεστιάδα με δυναμικότητα 3.000 τόνων τεύτλων το 24ωρο το καθένα.

Πολλά χρόνια μετά, το 2002, η ΕΒΖ αγοράζει το ζαχαρουργείο του Zabalj στη Σερβία, και στις αρχές του 2003 ολοκληρώνει την αγορά και δεύτερου ζαχαρουργείου στην πόλη Crvenka επίσης στη Σερβία. Επεκτείνει έτσι τις δραστηριότητές σε ολόκληρα τα Βαλκάνια και φτάνει το 2005 να έχει κέρδη 10 εκατ. ευρώ. Τα δύο εργοστάσια της Σερβίας με δυναμικότητα εκχύλισης περισσότερων των 10 χιλιάδων τόνων συνολικά είναι αυτά των οποίων οι μετοχές έχουν ενεχυριαστεί στην Τράπεζα Πειραιώς, παρότι δεν ανήκαν στην ιδιοκτησία της ΑΤΕ, αλλά αποκλειστικά στην ΕΒΖ. Η Βιομηχανία Ζάχαρης που σήμερα απαξιώνεται και διαλύεται χωρίς καν να μπορεί να πωληθεί, απασχολούσε μέχρι το 2006 περισσότερους από 1.300 εργαζόμενους, ενώ στην Ορεστιάδα, μια μικρή πόλη 25 χιλιάδων κατοίκων, ζούσαν από αυτή τουλάχιστον 700 οικογένειες. Την ίδια στιγμή οι εποχικοί υπάλληλοι ήταν περισσότεροι από 3 χιλιάδες, και μαζί με τους καλλιεργητές ο αριθμός τους υπερέβαινε τις 10 χιλιάδες.

το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc #60, τον Σεπτέμβριο του 2014

Extra Hot άρθρο